Republiek
Waardoor brak er een opstand uit in de Nederlanden.
Katholieke kerk : roem rijkdom en macht en bijgeloof
Luther was hier fel op tegen
Volgens katholieke kerk had je geestelijke nodig om in de hemel te komen
Maar volgens luthers heb je alleen de bijbel nodig, deze moest daarom in de volkstaal worden verspreid.
De boodschap van Luther werd snel verspreid door pamflet en boek, luther kreeg veel aanhang vanuit het Duitse rijk
Karel de 5e
Volgens luther mag een vorst het geloof voor zijn onderdanen bepalen daarom steunen veel vorsten de ideeën van Luther
1521: rijksdag van Worms
Luther wordt opgeroepen om zijn ideeën te herroepen
Luther wordt door karel de 5e vogelvrij verklaard (hij mocht gedood worden zonder ervoor gestrafd te worden)
Luther vlucht naar Duitsland
Hierdoor komt er een scheuring in de christelijke kerk: katholiek en protestant
Door de steun aan luther komt er een godsdienstoorlogen in Duitse rijk.
1555: vrede van Agusburg
Wiens gebied, diens gebed
Duitse vorst mag voortaan geloof bepalen van het gebied dat hij beheerd.
Bestuur in de nederlanden in de middeleeuwen
Volgens feodale leenstelsel met Duitse keizer (hier viel nl ook onder) en Franse koning. Graaf en hertog regeerde voor hen en hadden het meeste gezeggen ( hoge adel), deze regeerde samen met de staten (geestelijkheid, adel, steden)
Geen centraal bestuur maar grote zelfstandigheid van de steden
Positie van de stedelijke burgerij wordt sterken door toename handel en nijverheid. Zij hadden hierdoor meer geld en moesten veel belasting betalen maar ze kregen hier privileges voor terug van de hoge adel. Karel de 5e wilt niet dat steden zichzelf besturen en wilt eenheid over zijn rijk: centralisatie
Dit zal ten koste gaan van de privileges van de steden.
1531: instelling van de drie collaterale raden
-raad van state (belangrijkste nederlandse edelen, advies geven over het beleid in de 17 gewesten)
-geheime raad (rechtsgeleerden, opstellen van wetten en toezicht houden op bestuur van gewesten en steden)
-raad van financiën ( hoge edelen en rechtsgeleerden, uitvoering van en toezicht houden op het financiele beleid)
Dit werd gedaan om centralisatie te bevorderen
1555: Karel 5e wordt opgevolgd door filips 2e, hij laat echter het bestuur over aan een landvoogdes van Parma.
In de Nederlanden kreeg de kerkhervormer Calvijn meer aanhangers dan Luther. Calvijn zegt dat een gelovige zelf mag bepalen wat zijn geloof is, volgens luther mag een vorst je dit opleggen. Calvijn zegt dat een vorst die dit doet je die mag afzetten.
1550: instelling van de bloedplakkaten door karel de 5e
Doodstraf en inbeslagname goederen als gevolg van : drukken schrijven verspreiden en bezitten van ketterse boeken en afbeeldingen, bijwonen van protestantse bijeenkomsten en huisvesten van protestanten.
Hij laat hiermee zien dat hij een absolute vorst is
Filips zet beleid van Karel 5e voort en gaat protestanten vervolgen. Veel Nederlanders twijfelden aan de zin van strenge vervolging en waren bezorgd over de aantasting van hun privileges.
1566 indienen smeekschrift door lage Nederlandse adel, een verzoek tot matiging van de kettervervolgingen.
Belofte landvoogd: tijdelijk minder kettervervolgingen
Calvinisten vatten dit op als een groene kaart voor hun geloof en de beeldenstorm ontstond.
Landvoogd is boos en eist trouw van de Nederlandse edelen.
Hoogste edelman Willem van Oranje weigert en vertrekt naar Duitsland
Filips 2 houdt Nederlandse edelen verantwoordelijk voor de beeldenstorm
Hertog van Alva wordt de nieuwe landvoogd. Hij wil de protestanten flink gaan straffen en stelt de raad van Beroerten in om de beeldenstormers te straffen.
De katholieke edelen die mede verantwoordelijk worden gehouden voor de beeldenstorm worden onthoofd.
Er is veel weerstand, ook onder katholieken. Veel calvinisten vluchten naar het buitenland.
Willem van Oranje roept vanuit Duitse ballingschap op tot verzet tegen het strenge optreden van Alva. Dit leidt uiteindelijk tot de Nederlandse opstand ook wel 80 jarige oorlog genoemd.
Deze duurt van 1568-1648
In het begin is er weinig steun voor de opstand, de gewone bevolking laat het afweten. De watergeuzen gaan Willem van Oranje en zijn broers wel helpen. Dit waren Nederlandse calvinisten die na de komst van Alva naar Engeland en Noord-Duitse kuststeden waren gevlucht. Zij verdienden hun geld met kaapvaart.
Willem van oranje geeft watergeuzen toestemming om een guerrillaoorlog te beginnen tegen de legers van Alva. Ze vielen in kleine groepjes ongeorganiseerd het leger van Alva aan. 1572: watergeuzen nemen Den Briel in. Andere steden in Holland en Zeeland sluiten zich bij de Opstand aan
Staten van Holland:
Gezamenlijke financiering van de strijd
Willem van oranje wordt stadhouder
Waardoor resulteerde de Opstand in het ontstaan van de Republiek 1572-1588?
Het lukte Alva niet om de opstand in de Nederlanden snel neer te slaan, dit zorgde voor een burgeroorlog.
Spaanse soldaten o.l.v. Alva (ook soort van Nederlands) tegenover Nederlandse opstandingen o.l.v. Oranje
Het ontzet van Leiden
1572: Leiden sluit zich aan bij de Opstand ( niet gelukt doordat ze spanjaarders ergens anders moesten vechten )
1573: Spaanse troepen omsingelen de stad bij een jaar lang en hongeren de stad. 1/3 van de bevolking sterft.
1574: Staten van Holland laten gebieden rondom Leiden onder water lopen door dijken door te steken. Spaanse troepen vluchten. Via water kan er weer voedsel naar Leiden worden gebracht.
Leiden blijft bij de opstandelingen horen en krijgt als dank een universiteit hiervoor.
Willem van Oranje
Ideaal: gelijke behandeling van katholieken en protestanten. In de praktijk blijft er veel onenigheid tussen katholieken en protestanten. Om aanhangers te krijgen gebruikte oranje veel propaganda. Het Wilhelmus is hier een goed voorbeeld van= oproep voor Nederlandse bevolking om in opstand te komen
Nadruk lag niet op de vervolging van geloof, maar op verdediging van het ‘vaderland’ dus spanje tegenover Nederlands i.p.v. Protestants tegenover katholiek
De samenvatting gaat verder na deze boodschap.
Verder lezen
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden