De Franse Revolutie

§1 Wat is een revolutie? Een grote verandering in de samenleving in een korte tijd
Welke 3 fasen zijn er te onderscheiden in een revolutie? De 1e fase: de bestaande regering wordt verdreven en gematigde hervormers krijgen de macht in handen. Deze gematigde hervormers willen wel veel veranderen, maar niet te snel en met zo weinig mogelijk geweld
De 2e fase: de gematigde leiders kunnen de macht niet in handen houden. Zij worden verdreven door radicale hervormers. Deze radicalen willen snel veel veranderen & doden tegenstanders. De 3e fase: door het geweld van de radicalen ontstaat chaos in het land. De kans is dan groot dat een sterke man, bijvoorbeeld een generaal, geholpen door het leger, de macht grijpt. Welke overeenkomsten zij er verder vaak tussen de revoluties? Vaak groeien tijdens een revolutie de nationale gevoelens onder de bevolking. Vaak is de trots op het eigen vaderland zo groot dat de revolutionairen hun ideeën in het buitenland willen verspreiden. Soms doen ze dat door andere landen te veroveren. Er zijn vaak overeenkomsten tussen revoluties. Maar er zijn ook verschillen. §2 Wat waren de kenmerken van het Oude Regime? Autocratie: alle macht in handen van de koning

Ongelijkheid van mensen op politiek, economisch en sociaal gebied
Welke voorrechten had de geestelijkheid? De kerk bezat ongeveer 10% van al het land in Frankrijk. De geestelijken maakten maar 1% van de bevolking uit. De kerk mocht alle Fransen belasting laten betalen. Zelf hoefde de Kerk geen belasting te betalen. In ruil voor dit voorrecht schonk de Kerk regelmatig een bedrag aan de staat. De Kerk mocht zelf de hoogte van het bedrag vaststellen. Meestal was dit bedrag lager dan de belasting die ze anders had moeten betalen
Welke voorrechten had de adel? Ongeveer 1,5% van de bevolking was van adel. Deze bezat ongeveer 20% van het land in Frankrijk. De edelen hoefden bijna geen belasting te betalen
De hoge edelen kregen de belangrijke functies in de Kerk (zoals bisschop en abt), in het bestuur van het land (zoals minister) en in het leger (hoge officieren). Welke klachten hadden de boeren? Zij wilden meer grond en een eerlijker verdeling van de belastingen. Ook wilden ze afschaffing van verplichtingen aan de adel. Welke klachten hadden de stedelijke werklieden? Zij moesten lang en hard werken, heel vaak onder ongezonde en onveilige omstandigheden. Het loon dat ze voor hun werk kregen, was erg laag. Daarvan konden ze hun eten, kleding en huis vaak niet betalen. Welke klachten had de bourgeoisie? Adel en geestelijkheid betaalden niet of nauwelijks belasting
Er was geen vrijheid van meningsuiting en drukpers
De kooplieden hadden bij hun werk te weinig vrijheid
Welke problemen waren er in het bestuur van het land? De regering kon de schulden van het land bijna niet meer betalen. Door de vele oorlogen die de franse koningen hadden gevoerd, was de schat kist bijna leeg. Het ambtenarenapparaat werkte slecht. Hoge functies konden bij de koning worden gekocht. De koning koos hierbij eerder mensen die veel geld wilden geven dan mensen die geschikt waren voor een functie. Dat betekende dat veel hoge ambtenaren slecht werk leverden. De rechtspraak in het land was oneerlijk. Mensen konden zomaar in de gevangenis gezet worden. Mensen van de 3e stand werden voor dezelfde overtreding zwaarder gestraft dan mensen uit de 1e of 2e stand. De straffen waren vaak ook veel te zwaar. De koning bestuurde het land niet goed. Vaak nam hij de verkeerde beslissingen. Dat was vooral een probleem, omdat hij het in Frankrijk als enige voor het zeggen had. §3 Waarom riep de koning de Staten-Generaal bijeen? Een minister wou in 1789 dat de edelen veel meer belasting gingen betalen, de koning was het hiermee eens, maar de edelen zelf natuurlijk niet. Zij vonden dat de Staten-Generaal om goedkeuring moest worden gevraagd. En zo riep de koning ze bijeen. Dat was voor het eerst sinds 1614

Hoe werd er gestemd in de Staten-Generaal? De Staten-Generaal was een vergadering van de drie standen onder leiding van de koning. Iedere stand had bij het stemmen 1 stem. De edelen gingen ervan uit dat zij bij het stemmen over de nieuwe belasting zouden winnen. De geestelijkheid stemde namelijk bijna altijd met de adel mee. Veel hoge geestelijken waren immers van adellijke afkomst. Hoe gedroeg de Derde Stand zich in 1789 en welke plannen maakte ze? Ze waren het uiteindelijk toch niet met de koning eens, en ze besloten toen zelf een vergadering de houden. Zij benoemde zichzelf tot Nationale Vergadering (het parlement). Daarmee bedoelden zij dat zede vergadering het hele franse volk vertegenwoordigde. Ze kregen veel aanhang van de meeste lage geestelijken en ook enkelen van de derde stand deden mee. Hoe reageerde de koning op de Derde Stand? Lodewijk XVI was woedend op de 3e stand. Hij begreep dat de bourgeoisie grote veranderingen wilde invoeren. Veel grotere dan de adel wilde. Hij verbood de 3e stand nog verder te vergaderen. Maar die weigerden te luisteren. Lodewijk besloot iets toe te gaan geven, omdat er toen niet naar hem werd geluisterd. Hij gaf bevel aan de edelen en de hoge geestelijken om deel te nemen aan de Nationale Vergadering. De derde stand bleek gewonnen te hebben. Hoe reageerden de edelen en de geestelijkheid op de Derde Stand? §4 Op welke verschillende manieren kwamen de arme Parijzenaars in juli en oktober1789 in actie? Ze bestormden de Bastille om zich te kunnen bewapenen. Wat deden de boeren na de val van de Bastille? De boeren gingen de landgoederen van de edelen plunderen §5 De Nationale Vergadering gaat verder met hervormen (1789 – 1791) Afschaffing voorrechten adel & geestelijkheid, zij mochten geen: - recht spreken op hun landgoederen - belasting heffen - speciale diensten vragen
Alle ambten, regering, Kerk & leger werden voor iedereen opengesteld. Alle geestelijken moesten een eed aan trouw aan de regering afleggen: - grondbezit van Kerk afgenomen - geen salaris v/d regering
De bourgeoisie profiteerden van de hervormingen: - de bourg. konden de grond, die van de Kerk was afgenomen, overkopen - de zakenlui kregen meer vrijheid om te handelen

Dat de bourg. profiteerde van de hervormingen bleek uit: ‘Verklaring van de rechten van de mens en de burger’. In de ‘Verklaring’ en de grondwet werden de ideeën van de verlichters over vrijheid en gelijkheid in artikelen vastgelegd. §6, Verschillende groepen strijden met elkaar om de macht (1791-1793) De bourgeosie leek de overwinning te hebben behaald, 2 bevolkingsgroepen leken het hier niet mee eens te zijn: 1. Een groep edelen en hoge geestelijken, zij vonden dat de hervormingen veel te ver waren gegaan, zij werden de reactionairen genoemd
2. Een kleine groep onder de bourgeoisie, de radicalen, zij wilden nog meer hervormingen, ze wilden de monarchie vervangen door een republiek, in deze republiek wilden zij: hogere lonen, stemrecht voor iedereen, lage prijzen In de nacht van de 20e juni 1791 wilde Lodewijk XVI vluchten, dit mislukte en had 2 belangrijke gevolgen: 1. De meeste mensen waren nu tegen de koning (eerder alleen de radicalen) 2. De angst voor een buitenlandse inval om de koning te helpen groeide
De Fransen Revolutionaire Regering besloot zelf een oorlog te beginnen tegen iedereen die de Revolutie niet goed gezind was. In april 1792 verklaarde Frankrijk de oorlog aan Oostenrijk, Pruisen kwam Oostenrijk te hulp. In september 1792 werd de koning afgezet. Frankrijk werd een republiek. In januari 1793 werd Lodewijk tot de doodstraf veroordeeld. Door de executie van Lodewijk schrokken ook de andere landen, Oostenrijk en Pruisen kregen hulp van: Engeland, de Republiek, Spanje, Portugal en Zweden. Frankrijk werd in 1793 van alle kanten aangevallen. De Franse regering werd niet zoals verwacht gesteund. De reactionaire kregen steun van veel boeren. §7, Radicalen verslaan hun vijanden (1793-1794) De Radicalen werden gesteund door de arme Parijse bevolking en kregen onder leiding van Robespierre de meerderheid in de Nationale Vergadering. Alle mensen die het niet met de Radicalen eens waren werden terechtgesteld. Er werden in die tijd ongeveer 13.216 mensen tot de Guillotine veroordeeld en ongeveer 22.000 mensen zonder een of andere vorm van rechtspraak gedood. Deze periode word de Terreur genoemd. De Radicalen kregen de steun van het grootste deel van de Fansen. Dat kwam niet alleen door de terreur maar ook door een goede organisatie van het bestuur en het leger: • Naar alle delen van Frankrijk werden afgevaardigden gestuurd om erop toe te zien dat alle bevelen van de regering goed werden uitgevoerd • Als 1e land in de geschiedenis voerde Frankrijk de Algemene Dienstplicht in • Het Franse leger werd beter georganiseerd, officier kon je alleen worden als je daarvoor bekwaam was. De regering stuurde afgevaardigden om het leger in de gaten te houden. Het Franse leger verslaat hun buitenlandse vijanden, hun volkslied word Marseillaise. De radicalen en gematigden brachten een einde aan de terreur, Robespierre en zijn aanhangers werden buiten de wet gesteld en geguillotineerd. Door de dood van Robespierre en zijn aanhangers kwam er niks van de plannen die de radicalen hadden gemaakt. De bourgeoisie wist de macht weer in handen te krijgen, de nieuwe regering voelde niets voor de democratische ideeën van Robespierre. In de jaren 1795-1799 had de regering veel problemen: • Buitenlandse vijanden bleven oorlog voeren tegen Frankrijk • De nieuwe bestuurders dachten meer aan zichzelf dan aan het land • De Franse adel probeerde met geweld de regering omver te werpen De opstanden van de adel werden omvergeworpen door Napoleon, een jonge officier, binnen enkele jaren generaal en in 1799 nam hij gesteund door zijn troepen, zelf de macht in handen, er kwam nu een bestuur van één man. §8, Napoleon de nieuwe heerser van Frankrijk Napoleon veranderde in de landen die hij veroverde de wetgeving, die nieuwe wetgeving is bekend geworden onder de naam: Code Napoleon, belangrijke punten hieruit waren: • Iedereen was gelijk voor de wet • Mensen mochten niet meer gevangen worden genomen zonder dat er een rechtspraak op volgde. Zo’n rechtspraak was openbaar, de veroordeelde had een advocaat en mocht getuigen meebrengen. Van een parlement, vrijheid van meningsuiting en algemeen kiesrecht moest Napoleon niets hebben. De mensen die kritiek hadden op Napoleon, werden zwaar gestraft. De volken waren het alleen eens met de Code Napoleon, voor de rest moesten ze niets van hem hebben. In 1814 werd Napoleon verslagen door een groot aantal legers van verslagen staten. Hij werd op Elba gevangengezet maar ontsnapte. In 1815 werd hij opnieuw bij Waterloo verslagen. Na de val van Napoleon werd niet alles meer zoals vroeger: • Hervormingen zoals de Code Napoleon bleven bestaan • Er kwamen in de meeste Europese landen grondwetten, zodat de macht van de koningen kleiner werd.
Begrippen: bourgeoisie: rijke burgers; zij vormden een kleine bovenlaag van de bevolking
Code Napoléon: Wetgeving van Napoléon
constitutie: belangrijkste wet van een staat, waarin de rechten van de menszijn vastgesteld, en de regeringsvorm en de verdeling van de macht staan beschreven
constitutionele: ? monarchie: Regeringsvorm waarbij de vorst alle macht in de staat bezit en op geen enkele manier aan zijn onderdanen verantwoording hoeft af te leggen. De vorst zou door God zijn aangesteld om zijn onderdanen te besturen. Onderdanen hebben de plicht hem te gehoorzamen. grondrechten: aan de grondwet ontleende basisrechten van burgers ten opzichte van hun staat
grondwet: belangrijkste wet van een staat, waarin de rechten van de menszijn vastgesteld, en de regeringsvorm en de verdeling van de macht staan beschreven
Marseillaise: beroemdste lied van de Franse soldaten, later werd het het Franse volkslied
mensrechten: rechten die aan alle mensen toekomen op grond van hun menszijn

Nationale Vergadering: het parlement van de Derde Stand
het Oude Regime: het bestuur van de Franse koningen uit de 18e eeuw
parlementaire democratie: regeringsvorm waarbij de gehele bevolking in staat is het beleid van de regering te bepalen
radicalen: revolutionairen uit de bourgeoisie die snelle veranderingen willen en hun tegenstanders doden
reactionairen: edelen en hoge geestelijken die de hervormingen veel te ver waren gegaan en tegen de revolutie zijn
revolutie: grote verandering in een samenleving, die in een korte tijd plaatsvindt
revolutionairen: mensen die een revolutie uitvoeren
Staten-Generaal: Frankrijk: Vergadering van de 2 standen onder leiding van de koning
Terreur: periode van massale executies tijdens de Franse Revolutie
Standen : bevolkingslagen tijden het Oude Regime volgens een driedeling uit de Middeleeuwen : - Eerste Stand: bevolkingslaag van de geestelijkheid - Tweede Stand: bevolkingslaag van de adel & koning - Derde Stand: bevolkinglaag van de burgers in de steden en boeren Tijdbalk: 1789 Lodewijk XVI roept de Staten – Generaal bijeen

14 juli 1789 Bestorming Bastille
1789 – 1791 Hervormingen Nationale Vergadering
1791 Grondwet komt tot stand
1791 Vlucht van Lodewijk XVI
1791 ‘Verklaring van de rechten van de mens en burger’ 1792 Frankrijk in oorlog met Oostenrijk en Pruisen
1792 Lodewijk XVI wordt afgezet
1793 Terechtstelling Lodewijk XVI
1793 – 1794 Periode van Terreur
1799 Napoléon grijpt de macht
1815 Lodewijk voor de laatste keer verslagen bij Waterloo