Hoofdstuk 2: Basisstof 6 t/m 10

Basisstof 6 Het verteringsstelsel

Voedingsstoffen moeten eerst worden verteerd (kleiner gemaakt), dan worden het verteringsproducten en die kunnen wel in het bloed worden opgenomen.

Dit gebeurd met verteringssappen die door verteringsklieren worden gemaakt.

Verteringsklieren van de mens: alvleesklier, speekselklieren, maagsapklieren, lever en darmsapklieren.

Veel verteringssappen bevatten enzymen. Hierdoor gaat vertering sneller

 Darmperistaltiek: kring- en lengtespieren trekken zich samen en ontspannen weer. Hier door ontstaan peristaltische bewegingen, in het hele darmkanaal, waar deze spieren zich bevinden, en wordt de voedselbrij gekneed, gemengd met de verteringssappen en voortgeduwd.

Door voedingsvezel verloopt de darmperistaltiek goed.

 Basisstof 7 Het gebit

Functies kauwen: 1. voedsel beter inslikken

                           2. voedseloppervlak vergroten ->enzymen werken beter

Gebitselementen: tanden en kiezen. Ze zitten met een of meer wortels in de kaak.

Bovenste deel gebitselement: kroon

Grootste deel tand: tandbeen; tandbeen kroon beschermt door glazuur; tandbeen wortels beschermt door cement.

In het tandbeen -> tandholte: hierin bloedvaten en zenuwen

Om de wortels -> wortelvlies: bevestigd tand in de kaak

Kaak is bedekt met tandvlees

Snijtanden en hoektanden: voedsel afbijten

Kiezen: voedsel fijnmalen

Als je ouder wordt, krijg je soms in iedere kaakhelft een extra kies: verstandskies

Soms verschijnen ze niet of moeten ze snel worden getrokken

Wisselen:

Tussen een half jaar en twee jaar krijg je een melkgebit

Vanaf ±6 jaar ga je wisselen naar je blijvend gebit.

Tandplak: dun laagje aanslag van: bacteriën, etensresten en speeksel

Dit verwijderen door 1 á 2 keer per dag te poetsen.

Tandvleesontsteking: ontsteking tandvlees, trekt zich terug en er kunnen veel bacteriën komen waardoor wortelvliesontsteking ontstaat.

Wortelvliesontsteking: tanden gaan los zitten en vallen uit

Tandplak die blijft zitten -> verkalkt, wordt tandsteen, kan alleen door tandarts worden weggehaald.

Aangetaste tanden -> uitboren en vullen

Scheve tanden -> gebitscorrectie, bijv. beugel

Basisstof 8 De organen voor vertering

Mondholte, keelholte en slokdarm

Vertering begint bij mondholte -> door kauwen en speeksel

Dan gaat het voedsel naar je keelholte en door te slikken naar je slokdarm

Door darmperistaltiek word voedsel naar je maag geduwd

Maag

Je maag is vrijwel constant in beweging door de kring- en lengtespieren

Je maag heeft functie van tijdelijke opslagplaats, door het maagportier gaan telkens maar kleine hoeveelheden naar je twaalfvingerige darm toe

Maagsapklieren produceren maagsap, door de beweging van je maag wordt het voedsel daarmee gemengd.

Twaalfvingerige darm, lever, galblaas en alvleesklier

Lever produceert gal, wordt opgeslagen in de galblaas

Alvleesklier produceert alvleessap

Alvleessap en gal komt samen met het voedsel in de twaalfvingerige darm

Dunne darm

± 8 meter lang

Darmsapklieren produceren darmsap

In verteringssappen zit veel water, in de dunne darm wordt veel van het water met nu de voedingsstoffen opgenomen in het bloed

Wand van de dunne darm is geplooid

Op de darmplooien zitten darmvlokken, daarin zitten de bloedvaten

Door een groot oppervlak van de dunne darm vind dit snel plaats

Blinde darm, dikke darm en endeldarm

Onder de de overgangsplaats van de dunne en dikke darm ligt de blinde darm. Daaraan zit het wormvormig aanhangsel (appendix).

Blindedarmontsteking = appendixontsteking

In de dikke darm wordt al het water eruit geperst. Als je diarree hebt werkt dat niet goed. Door darmperistaltiek gaat het naar de endeldarm. Daar wordt het opgeslagen. Aan de endeldarm zit een kringspier, de anus. Als die ontspant wordt de endeldarm geleegd: ontlasting

Basisstof 9 Tandformule bij mensen en huisdieren

Tandformule: samenstelling gebit weergeven

Bovenkaak boven

Onderkaak onder

Rechterkaakhelften links

Linkerkaakhelften rechts

 Tandformule volwassene: 5.1.2|2.1.5   Tandformule kind: 2.1.2|2.1.2

                                       5.1.2|2.1.5                                 2.1.2|2.1.2

Basisstof 10 Verteringssappen

Speeksel

Water, slijm en enzym

Alvleessap

Bevat enzym, verteert eiwitten koolhydraten en vetten

Gal

Emulgeert vetdruppels (verkleint vetdruppels)

Maagsap

Water, zoutzuur en enzym

Darmsap

Verteert eiwitten en koolhydraten

Voedingsstof

Hoe te verteren

Koolhydraten

Glucose

Gelijk mogelijk

Suiker

Alvleessap-darmsap

Zetmeel

Speeksel (dan is het glucose)

Eiwitten

Maagsap-alvleessap-darmsap

Vetten

Gal (emulgeert)-alvleessap

Water

Gelijk mogelijk

Mineralen

Gelijk mogelijk

Vitamines

Gelijk mogelijk

1. kroon
2. glazuur
3. tandbeen
4. tandholte
5. tandvlees
6. cement
7. wortelvlies
8. zenuwen en bloedvaten
9. kaakbeen