hoofdstuk 3 - gezondheid en ziekte

Als een bacterie je lichaam binnendringt komt je afweersysteem in werking: Macrofagen (witte bloedcellen, veelvraten) omhullen de bacterien en schakelen de indringers zo uit. Andere witte bloedcellen zijn de T en B cellen: als het afweersysteem bij een infectie actief wordt, herkennen T cellen geinfecteerde lichaamscellen en vernietigen die en bovendien maken ze de B cellen actief; deze B cellen maken de antistoffen actief die de aangetaste lichaamscellen merken. Deze gemerkte lichaamscellen worden aangepakt door de macrofagen. Elk type B cel kan 1 soort aantasting herkennen. B cellen die antistoffen produceren leven maar enkeke dagen. Gelukkig zijn er T en B geheugencellen die jaren in leven blijven
Als diezelfde ziekte dan weerkomt ben je immuun. Drie oorzaken van een slecht afweersysteem: 1.Er worden geen goede T en B cellen gevormd
2.Medicijnen die afweersystemen aantasten(chemokuur) 3.Virussen die afweersystemen vernietigen (aids-virus)

Door vaccinatieprogramma's wordt de Nederlandse bevolking beschermd tegen gevaarlijke infectieziekten: DKTP(difterie, kinkhoest,tetanus,polio), BMR(bof, mazelen, rode hond), sinds 1992 nekkramp. Polio epidemie in Nederland 1929, eerste vaccin in 1959 (polio = verlamt spieren>longen) 2 grote bevolkingsgroepen wijzen vaccins af: bepaalde kerkgenootschappen (God brenge over mij wat Hij over mij bescheiden heeft) en aanhangers van de alternatieve geneeswijze want vaccins zouden natuurlijk afweersysteem verzwakken.( 400.000 mensen niet ingeent; 60.000 om religieuze redenen>hier polio>besloten
Ziektekiemen veranderen en nieuwe gevaarlijke ziektekiemen ontstaan. Wetenschappelijk onderzoek naar oorzaak, preventie en behandeling van infectieziekten blijft daarom actueel. Bv. Aids-virus: vaccins ertegen te duur (45.000 gulden/jaar); proefdieren zijn er niet want chimpansee wordt na infectie niet eens ziek en vaccins wekken nog onvoldoende antistoffen op. Het uiterlijk van het HIV-virus verandert steeds, en een stukje van het virus is niet genoeg voor de anti-lichamen; het ene vaccin helpt niet bij een andere vorm.

Deel B: Wat is volgens jou het belang/nut voor de maatschappij (geweest) van de onderzoeken, die in het hoofdstuk aan bod zijn gekomen?

Door het natuurwetenschappelijk onderzoek is men erachter gekomen dat ziekte kiemen niet vanzelf ontstaan maar van buitenaf komen. Door die wetenschap is men heel erg op hygiene gaan letten in ziekenhuizen en in het leefmilieu van de mens, waardoor het aantal doden door besmetting en besmettelijke ziektes sterk verminderd is. Men heeft ook middelen gevonden om voedsel lang te bewaren bijv. pasteuriseren. Door het uitvinden van vaccins (preventief werken), zijn heel veel ziektes teruggedrongen bijv. polio, tuberculose. Kennis over het afweersysteem van het lichaam is hierbij heel belangrijk en ook voor het verder zoeken naar nieuwe vaccins tegen nieuwe ziektes bv. aids..

Deel C: Wat is het bindende element of wat zijn de bindende elementen volgens jou tussen de vier paragrafen?

Bestrijding van ziektes en het belang van degelijk wetenschappelijk onderzoek (mensen als Semmelweis, Pasteur en Koch die revolutionaire ontdekkingen doen over hygiene, bacterien, virussen en geneesmiddelen).; niet alleen in ziekenhuizen maar juist met maatschappelijk belang. En met de wetenschap dat er steeds nieuwe ziektes ontstaan

Reflectie Hoofstuk 4 - Productie

Deel A: Samenvatting

4.1 Jam maken

Jambereiding is niet moeilijk en een methode om vruchten te conserveren. Suiker heeft 2 functies, als zoetstof en conserveringsmiddel. Veel vruchten bevatten de stof pectine, die zorgt ervoor dat de jam stroperig wordt. Zit er te weinig in zul je geleisuiker toe moeten voegen. Nieuwe producten kun je maken door het kiezen van ingredienten die de gewenste eigenschappen opleveren. Als men op grote schaal moet gaan produceren, heet dat opschalen. Je komt veel problemen hierbij tegen, dus het productieproces moet veranderd worden. Kenmerken van grootschalige productie zijn het gebruik van machines (--> nemen mensenwerk over), andere grondstoffen, technieken en constante kwaliteit van het eindproduct. Alles wordt goedkoper. Om efficiënt te produceren worden in de industrie vaak andere stoffen gebruikt dan bij de bereiding op kleine schaal. Blokschema's geven elke stap overzichtelijk weer, de pijlen zijn aan- en afvoer van stoffen. De Warenwet geeft voorschriften voor de samenstelling van voedingsproducten. In Europees verband is een lijst van toegestane hulpstoffen samengesteld, deze moeten met een E-nummer op het etiket vermeld worden.

4.2 Een miljoen colablikjes

Dit wil je ook lezen:

Linda (27) werkt in de zorg: ‘Hier kun je het verschil maken’

Conservenblikje bestaat uit 3 delen: bodem, deksel en middenstuk deze zijn gemaakt van staalplaat. Voor blikjes wordt vertinde staalplaat gebruikt van ongeveer 0,2 mm, later verdund tot 0.008 mm dik. Tin is nodig tegen roesten en zo komt de drank niet tegen het staal. Hoogwaardige grondstoffen en geautomatiseerde processen maken de productie van grote hoeveelheden halffabrikanten en eindprodukten met hoge, constante kwaliteit mogelijk. De staalplaten kunnen steeds dunner gemaakt worden terwijl ze dezelfde sterkte behouden. Het ijzer gaat in de hoogoven's en wordt ruwijzer, het bevat ook koolstof waardoor het niet stevig is. Er moet een reactie uitgevoerd worden om het ruwijzer tot staal te maken. Bij de ijzer- en staalproductie zijn grote hoeveelheden grondstoffen en energie nodig. Bij de productie van staal uit ruwijzer wordt staalafval hergebruikt. Voor de productie van blikjes uit ijzererts is veel energie nodig en er onstaat veel vervuiling. Voor recycling van blikjes tot nieuw staal is minder energie nodig.

4.3 Kleurstof voor spijkerbroeken

Kleurstoffen voor van allerlei dingen (bijv. kleding en eten) kun je uit de natuur halen. Veel planten zijn gekleurd en bevatten natuurlijke kleurstoffen. De meest gebrukte kleurstof voor kleding is indigo (=spijkerbroek blauw). Indigo wordt in Europa uit bladeren van de wede plant gehaald, in de tropen uit verschillende indigoplanten. Voordat je de kleurstof kan gebruiken, moet het eerst 'bereid' worden. D.m.v. een chemische stof gaat deze omzetting in kleurstof veel sneller. In de natuur komen veel kleurstoffen in kleine hoeveelheden voor. Grootschalige productie van kleurstoffen met landbouwmethoden vereist veel arbeidskracht en is duur. Belangrijke eigenschappen van een kleurstof is dat de kleur goed aan het textiel hecht en niet te verkleuren is in zonlicht. In 1850 kwam de ontwikkeling van chemische kennis tot stand. Er werden nieuwe stoffen gemaakt (waaronder koolteer) en door onderzoek kan van vele natuurlijke stoffen de moleculaire structuur bepaald worden. Het is dan mogelijk deze stoffen kunstmatig te fabriceren. Dit levert veel geld op. William Perkin ontdekte de eerste synthetische kleurstof voor textiel bij toeval en noemde het mauveine. Von Bayer onderzocht Indigo, en in 1896 is de eerste synthetische Indigo gemaakt met veel hulp. Er zitten 4 atoomsoorten in Indigo; koolstof, waterstof, zuurstof en stikstof. Octrooien of patent zijn de registratie van een uitvinding, zodat iemand anders het niet zomaar mag gebruiken. De chemische industrie is voortdurend op zoek naar nieuwe producten en naar methodes die de productiewijze optimaliseren. Voordat ze werkelijk iets willen onderzoeken moet men eerst heel goed nadenken.

Kleurstoffen voor van allerlei dingen (bijv. kleding en eten) kun je uit de natuur halen. Veel planten zijn gekleurd en bevatten natuurlijke kleurstoffen. De meest gebrukte kleurstof voor kleding is indigo (=spijkerbroek blauw). Indigo wordt in Europa uit bladeren van de wede plant gehaald, in de tropen uit verschillende indigoplanten. Voordat je de kleurstof kan gebruiken, moet het eerst 'bereid' worden. D.m.v. een chemische stof gaat deze omzetting in kleurstof veel sneller. In de natuur komen veel kleurstoffen in kleine hoeveelheden voor. Grootschalige productie van kleurstoffen met landbouwmethoden vereist veel arbeidskracht en is duur. Belangrijke eigenschappen van een kleurstof is dat de kleur goed aan het textiel hecht en niet te verkleuren is in zonlicht. In 1850 kwam de ontwikkeling van chemische kennis tot stand. Er werden nieuwe stoffen gemaakt (waaronder koolteer) en door onderzoek kan van vele natuurlijke stoffen de moleculaire structuur bepaald worden. Het is dan mogelijk deze stoffen kunstmatig te fabriceren. Dit levert veel geld op. William Perkin ontdekte de eerste synthetische kleurstof voor textiel bij toeval en noemde het mauveine. Von Bayer onderzocht Indigo, en in 1896 is de eerste synthetische Indigo gemaakt met veel hulp. Er zitten 4 atoomsoorten in Indigo; koolstof, waterstof, zuurstof en stikstof. Octrooien of patent zijn de registratie van een uitvinding, zodat iemand anders het niet zomaar mag gebruiken. De chemische industrie is voortdurend op zoek naar nieuwe producten en naar methodes die de productiewijze optimaliseren. Voordat ze werkelijk iets willen onderzoeken moet men eerst heel goed nadenken.

4.4 De productie van penicilline

Alexander Flemming ontdekte in 1928 dat de schimmel 'penicilline' een stof produceerde die giftig is voor bacterieen. En dus ook bacterieen in het menselijk lichaam zou kunnen doden. De penicilline moest wel geheel zuiver zijn en er was schaalvergroting nodig maar de onderzoekers slaagden er niet in om voldoende penicilline te maken om de werking ervan op mensen uit te testen. Na 10 jaar gingen de geleerden Florey en Chain de penicilline op steeds grotere schaal produceren, en uiteindelijk werd het getest op mensen. Wetenschappelijk onderzoek is afhankelijk van maatschappelijke ontwikkelingen. Het onderzoek naar de productie van penicilline werd versneld door WOII. Voordat je de penicilline gaat maken moet je je eerst afvragen onder welke omstandigheden de hoogste opbrengst te verwachten is. Belangrijk is: samenstelling van het voedsel, temperatuur en de tijdsduur. Penicilline ontstaat door een schimmelsoort te laten groeien in een voedingstof. De steriele omgeving en zuivering stellen hoge eisen aan de productie. Helaas zijn er ook bacteriën die resistent zijn. Penicilline heeft ook nadelen. Geneesmiddelen kunnen minder werkzaam worden doordat ziekteverwekkers veranderen. Door voortdurend onderzoek kunnen geneesmiddelen daarop aangepast worden.

Deel B: Wat is volgens jou het belang/nut voor de maatschappij (geweest) van de onderzoeken, die in het hoofdstuk aan bod zijn gekomen? Door het produceren van Jam kunnen de vruchten langer geconserveerd worden. Dat is heel handig en door de productie op grote schaal uit te voeren (opschalen) worden de producten goedkoper, hebben allemaal dezelfde kwaliteit en wordt het werk van de mens overgenomen door de machines. Het nut van het uitvinden van conservenblikjes is dat het voedsel langer bewaard kan blijven en doordat er bij de frisdrank een laagje tin wordt opgebracht de drank niet aangetast wordt door roest. Door het ontdekken van kleurstoffen in planten hebben we nu gekleurde kleding, speelgoed en eten etc. Doordat men later de kleurstoffen ook kunstmatig kon fabriceren ging het allemaal sneller en konden er veel meer producten worden gemaakt (in kleur). Penicilline is een hele belangrijke uitvinding geweest. Hierdoor zijn mensen veel beter bestand tegen ziekten en zijn sommige ziekten zelfs uitgeroeid.

Deel C: Wat is het bindende element of wat zijn de bindende elementen volgens jou tussen de vier paragrafen?

Productie van natuurlijke dingen (jam, cola, keurstof, penicilline) die later door samenwerking van natuurwetenschap en techniek op veel grotere schaal kunnen geproduceerd worden.