Hoofdstuk 3

ANW
Hoofdstuk 3 Gezondheid en ziekte
3.1 Ziek en gezond
Wat is ziek? Wat is gezond? Mensen die een ziekte hebben voor hun hele leven en wel medicijnen moeten slikken en zich ook niet altijd ziek voelen, willen geen patiënt genoemd worden. Ze willen gewoon functioneren in de maatschappij. Bv: ME, chronisch moeheidsyndroom. Ellendig gevoel, hoofdpijn, krampen, spierzwakte en alles overheersende moeheid. Niets tastbaars kan worden gevonden maar de persoon is wel ziek. Hoe kijken mensen tegen ziekte aan? Alternatieve geneeswijzen. In China is Yin en Yang. Yin Yang
Vrouwelijke energie Mannelijke energie

Passief en ontvangend
Moeder, water Actief en creatief
Vader, vuur
Yin en Yang vullen elkaar aan en zorgen in harmonie voor al het goede in de wereld. Bij ziekte overheerst een van de twee krachten. Om beter te worden moet je zorgen voor herstel van het evenwicht tussen yin en yang. Macrobiotiek: Yang: lang koken en sterke verhitting, granen, vlees en zout. Yin: kort of niet koken, olie, suiker, groente en fruit. Acupunctuur: Het evenwicht tussen yin en yang wordt hersteld door het aanprikken van de huid op nauwkeurig omschreven plekken. De levensenergie loopt in 24 hoofdmeridianen vlak onder de huid over de volle lengte van het lichaam. Yin: 12 meridianen bij yinorganen als hart, longen, lever en milt. Yang: 12 meridianen bij holle yangorganen als maag en darm. Op de meridianen liggen de acupunctuurpunten: de toegangspoorten tot de levensenergie. Door aanprikken wordt de levensenergie gestimuleerd op afgevloeid. Homeopathie en acupunctuur zijn de meest toegepaste alternatieve geneeswijzen in Nederland. Hoe ziet de natuurwetenschap gezondheid? Dokters baseren zich uitsluitend op cijfers uit onderzoeken. Een hart wordt gezien als een machine, niet als gevoel en ziel. Een gezond hart is een standaardhart en als het daarvan teveel afwijkt, is het zeik. Een menshart is een bloedpomp, hetzelfde als een varkenshart. Je lichaam is een machine met een ingebouwd aanpassingsvermogen. Vragen worden beantwoord door epidemiologen. Dat zijn medische rekenmeesters die belangrijke conclusies trekken uit cijfers. Valkuilen voor epidemiologen zijn: - Nadat of omdat. Als eerst A gebeurt en daarna B, is B niet automatisch gevolg van A. - De manier van cijfers publiceren. Het hangt ervan af of het veel gevallen zijn. Het hangt dus af van de presentatie hoe mensen het interpreteren. De diagnose en de therapie zijn gestandaardiseerd, voor iedere patiënt hetzelfde. Het is niet meer persoonlijk, je bent een nummer. Alternatieve geneeskunde zegt de hele mens te behandelen en dat is populairder geworden. 3.2 Ziekte als raadsel. Hoe onderzoekt Semmelweiss? Kraamvrouwenkoorts, ziekteverloop: koorts, dorst, zwakke snelle pols. Paarsblauwe vlekken op de huid. Organen zijn ontstoken en er zijn haarden met pus. De vrouw gaat dood. Semmelweiss onderzoekt het verschil tussen kraamafdelingen en gaat alle hypotheses bij langs. Hoe ontdekt Semmelweiss de oorzaak? Alleen op afdeling 1 werken studenten geneeskunde, op afdeling 2 vrouwen die worden opgeleid voor vroedvrouw. Semmelweiss verzamelt feiten, bedenkt hypotheses, verwerpt hypotheses. Hij gaat zelf op onderzoek uit. Wat gebeurt er na de ontdekking van Semmelweiss? Hij ontdekt dat slechte hygiëne na lijkensectie de oorzaak is. Iedereen moet zijn handen wassen met zeep en chloorwater. Dat blijkt te helpen. Later blijkt na opnieuwe stijging van kraamvrouwenkoorts ook etterende verwondingen van levenden de oorzaak zijn. Betere hygiëne is een must. Nu worden met dat gegeven levens gered. Wat is goed medisch onderzoek? Dubbelblind onderzoek is nodig zodat psychische en maatschappelijke factoren geen invloed kunnen hebben. Onderzoek wordt gedaan op mensen en dieren. Elk resultaat zonder aanduiding van betrouwbaarheid is onvolledig. 3.3 Ziektekiemen
Wat ontdekte Pasteur? Generatio spontanea: de mens en de hogere diersoorten waren door God geschapen en de lagere soorten ontstonden spontaan uit dode stof. Daarom wilde niemand Semmelweiss geloven, ze dachten dat ziektekiemen spontaan ontstaan en er niets tegen te doen is. Leeuwenhoek zag met microscoop de eerste micro-organismen en de generatio spontanea werd ontkracht. Pasteur deed experimenten over bederf en gisting. Hij bewees daarmee dat niet schimmels en bacteriën niet spontaan in de rottende massa ontstaan, maar van buitenaf komen. Lucht alleen veroorzaakt geen bederf, oplossingen die met besmette stoffen in contact komen, veroorzaken micro-organismen. Hoe deed Koch onderzoek? Koch ontdekte dat een bepaald micro-organisme één ziekte veroorzaakt. Hij kreeg bijval doordat de medische wereld werd overtuigd door de strenge logica van zijn nauwkeurig beschreven experiment. Het was reproduceerbaar. Het kon getoetst worden. Tuberculose: vroeger kwam iedereen in aanraking met de tuberkelbacil. Er gebeurde niets omdat de ingeademde bacil in de long werd ingekapseld. Bij verminderde weerstand ontstond de ziekte. Tegenwoordig zijn er medicijnen maar sommige tuberkelbacillen zijn resistent tegen de medicijnen. Postulaten om te kunnen aanwijzen welk micro-organisme de oorzaak van een bepaalde ziekte is: 1 Op de zieke plek is het verdachte micro-organisme in ongewoon grote hoeveelheden aanwezig. 2 Het micro-organisme kan bij elke patiënt met deze ziekte worden gevonden. 3 Het micro-organisme is uit de zieke delen te isoleren en in zuivere vorm verder te kweken. 4 Als een proefdier met het gekweekte micro-organisme wordt besmet, krijgt het dezelfde ziekte als de patiënt. Wat waren de gevolgen voor de maatschappij? Kiemvrij opereren was van groot belang. Instrumenten, verband en operatiekleding moesten gesteriliseerd worden in kokend water. Chirurgen deden een mondmasker voor. Pasteuriseren is enkele minuten sterk verhitten en daarna luchtdicht afsluiten werd een veelgebruikte methode om allerlei soorten voedsel en drank tegen bederf te beschermen. Cholera: er ontstaat heftige diarree, gevolg is uitdroging. Vochttekort schaadt het intern milieu van alle cellen. Vochttoediening en water-zoutoplossing is de beste manier om het tegen te gaan. De openbare hygiëne is erg belangrijk om deze ziekte tegen te gaan. De levensverwachting nam met sprongen toe. 3.4 Vaccineren
Hoe kan een ziektekiem tegen ziekte beschermen? Pasteur trok uit een proef de conclusie dat oude kweek mensen/dieren niet kan besmetten omdat dat te zwak is. Het kan wel zorgen dat het lichaam antistoffen aanmaakt en dat die antistoffen bij evt. herhaalde besmetting zorgen dat het lichaam immuun is voor de ziekte. Bacteriën en virussen kunnen je lichaam binnendringen en je ziek maken. Het virus moet eerst door een aantal barrières heen voordat je ziek bent: huid, huidzweet, speeksel en zuur maagsap. Later witte bloedcellen. Die circuleren door je hele lichaam en herkennen indringers. Die ruimen ze op. Verschillende soorten witte bloedcellen, waaronder T-cellen en B-cellen. T-cellen herkennen besmette of geïnfecteerde lichaamscellen en ruimen ze op. Ze activeren B-cellen om antistoffen te produceren. Iedere B-cel kan slechts één soort ziekteverwekker herkennen. De B-cellen gaan zich snel vermenigvuldigen en maken grote hoeveelheden antistoffen aan. Die markeren de indringer waarna macrofagen een andere soort witte bloedcellen, hen opruimen. Als de uitschakeling succesvol is verlopen, transformeren een aantal B-cellen zich in geheugencellen. Deze B-geheugencellen blijven jaren in het bloed circuleren en als de ziekteverwekker later wordt gesignaleerd kan het afweersysteem snel in actie komen. Zo ben je immuun. Bij leukemie en stralingsziekte kan je aanmaak van T- en B-cellen verstoord zijn. Bij sommige medicijnen wordt je afweersysteem aangetast (chemotherapie van kankerpatiënten). Verder zijn er virussen die het afweersysteem zelf vernietigen (aids-virus). Is vaccinatie altijd zinvol? DKTP prik: - beschermt tegen difterie, kinkhoest, tetanus en polio. Deze ziekten zijn bijna uitgeroeid, maar omdat sommige mensen om religieuze (je mag je niet verzetten tegen de wil van God) of alternatieve-geneeswijzen (de natuurlijke afweer van je lichaam wordt verzwakt en het is onveilig) redenen hebben om zich niet te laten inenten, is er soms een explosie. Polio-explosies komen alleen voor bij religieuze groeperingen omdat die met dezelfde –niet-ingeënte- mensen omgaan en het snel aan elkaar doorgeven. Bij mensen met gezondheidsredenen is dit niet het geval omdat zij in een grote kring mensen leven die wel zijn ingeënt Zo worden ze beschermt. Is de strijd tegen ziektekiemen gewonnen? Door antibiotica en vaccins worden de tamste bacteriën uitgeroeid maar de sterksten blijven over en vermenigvuldigen zich. Er ontstaat een resistente bacteriestam. Er zijn steeds meer multiresistente bacteriën ontstaan (bestand tegen meerdere antibiotica). Nieuwe infectieziekten: aids. De wetenschap heeft nog niet ontdekt hoe zij bestreden moet worden. Soms wordt ergens in een ziekenhuis een dodelijk virus ontdekt. Dan is het al te laat want het virus is dan al over de hele wereld verspreid. Vb: de ziekte van Crohn (een ongeneeslijke, door darmbacteriën veroorzaakte ziekte). Het lichaam krijgt geen kans om antistoffen te vormen door te goede hygiëne tegen volgende beschermingen. Aids: er zijn medicijnen zodat het leven van aids-patiënten langer en draaglijker wordt. Dat is erg duur maar er is geen –goedkoper- vaccin. Het testen van een vaccin kan niet omdat dieren er niet ziek van worden en testen op mensen is riskant. De vaccins met delen van de ziektekiem kunnen ook niet omdat het onvoldoende afweerstoffen opwekt. Het uiterlijk van het hiv-virus verandert voortdurend van vorm. Het is dus erg moeilijk om een vaccin te kunnen ontwikkelen.