Hoofdstuk 2

P1

Aristoteles:

• Vegatieve ziel (planten, dieren, mensen)
• Animale ziel (dieren, mensen)
• Rationele zin (mensen)

Antonie van Leeuwenhoek à microscoop

Biochemie à leven teruggebracht tot moleculen

• Verband tussen genen en eiwitten aangetoond
• DNA aangewezen als drager van erfelijke eigenschappen

Watson en Crick à wenteltrap-structuur van DNA

Mens is bijzonder: stoffelijk én geestelijk

P2

Problemen in ziekenhuizen vorige eeuw:

• Wondinfecties na operaties
• Vrouwen stierven aan kraamvrouwenkoorts

Semmelweis: kwam er achter dat dit veroorzaakt werd door het lijk gif dat nog op de handen van studanten zat als ze kraamvrouwen hielpen bevallen.

Oplossing: Chloorkalk

Operaties onder verdoving (met ether) à veel patiënten sterven door afwezigheid van hygiëne

Lister: ‘om rotting van wonden te voorkomen mogen microben niet bij de wond komen’

Oplossing: Carbolzuur (fenol) à doodt ziekteverwekkers (desinfecteermiddel)

Aseptisch werken: voorkomen dat bacteriën bij de wond komen

Antiseptisch werken: bacteriën bij en in de wond bestrijden

Pasteurs grote  kracht: wist op het juiste moment de juiste mensen te mobiliseren

• Stereo-isomerie: naar links en naar rechts draaiende deeltjes
• Pasteurisatie: verhitten om bacteriën te doden
• Immuniteit

Koch (tegenhanger van Pasteur)

• Technieken voor het kweken van bacteriën

Stellingen van Koch:

Als een bacterie een ziekte veroorzaakt moet die:

1. Altijd aanwezig zijn bij patiënt met die ziekte
2. De bacterie moet apart ver gekweekt kunnen worden
3. Besmetting van een gezond weefsel of persoon moet dezelfde symptomen geven als oorspronkelijke ziekte

• Bacterie werd als onderdeel van geneeskunde erkend

P3

Epidemie = uitbarsting van een ziekte waaraan een groot deel van de bevolking lijdt.

Epidemiologen:

• Kijken niet nar de individuele patiënt maar letten op aantal patiënten, de plaats waar zij leven en onder welke omstandigheden
• Proberen er achter te komen hoe een bepaalde ziekte ontstaat en op welke manier ze zich verspreidt
• Werkt met percentages en kansen

1e pijler epidemie: iedere ziekte heeft een aparte oorzaak

2e pijler epidemie: verzamelen van allerlei statistische gegevens

Snow

 à overdracht van ziektes kan gebeuren via seksueel contact/directe aanraking/uitwerpselen/mond

Incubatietijd = tijd tussen besmetting en uitbreken van de ziekte

Florence Nightingaleà zorgt dat de gezondheidstoestand in het leger verbetert

Typisch terrein voor epidemiologisch onderzoek:

welke relatie bestaat er tussen omgevingsfactoren en een ziekte?

P4

Christelijke visie:

3 vragen spelen een rol:

• In hoeverre kunnen we ziektes aan Gods handelen toeschrijven?
• Is er verband tussen schuld en ziekte?
• Moet je zelf iets aan ziekte en gezondheid doen of moet je alleen op God vertrouwen?

Oosterse visie:

Mens ingedeeld volgens getal vijf:

• 5 elementen (water, hout, vuur, aarde, metaal)
• 5 zintuigen (reuk, gehoor, zicht, gevoel , smaak)
• 5 jaargetijden (lente, zomer, nazomer, herfst winter)
• 5 smaken (zuur, zout, bitter, zoet, scherp)

Evenwicht tussen Yin en yang: kunnen ieder van de 5 elementen versterken of verzwakken

• Yin: vrouwelijk, naar buiten gericht, te maken met afkoeling
• Yang: mannelijk, naar binnen gericht, te maken met verwarming

Ziekte ontstaat bij verstoring van dit evenwicht

Voedingsleer die hier op gebaseerd is:

• Acupunctuur: energiebanen vlak onder de huid die ervoor zorgen dat de energie goed en gelijkmatig over het lichaam wordt verdeeld à bij verstoring ontstaat ziekte                           à oplossing: dunne naald op bepaalde plaatsen in de banen prikken
• Macrobiotiek

Hippocrates:

• zag de mens als eenheid van lichaam en geest
• gezondheid is het juiste evenwicht van de 4 elementen vd kosmos (aarde, water, vuur, lucht) en 4 lichaamssappen (humoren: zwarte gal, gele gal, bloed, slijm)

Aster = sterren

Astrologie/sterrenwichelarij = sterren worden gebruikt om voorspellingen te doen over wel en wee van de mens.

Westers-wetenschappelijk:

Middeleeuwen: God belangrijke verklaring voor ziekten

Nu: verstoringen leiden tot ziekteverschijnselen

Symptomen = ziekteverschijnselen

Holisme = totaalbenadering

Specialisme = iemand die verstand heeft van een bepaald orgaanstelsel

Hahneman à grondlegger van de homeopathie

SIMILIA-regel: het gelijke worde met het gelijkende genezen (als een stof bij gezonde mensen ziekteverschijnselen oproept, kan het in verdunde vorm worden gebruikt om een ziekte met deze verschijnselen te behandelen)

Potentiëren = het trapsgewijs verdunnen en tussendoor krachtig schudde (dynamiseren)

D10 = 10 miljard keer verdund

P5

Bacteriën nog niet lang bekend als ziekteverwekkers.

Kweken in een vloeistof met voedingsstoffen in platte schaaltjes (petrischalen)

Schimmels veroorzaken ziekten door:

• voedsel bederven en daar giftige stoffen achterlaten
• in ons lichaam te groeien, meestal net onder de huid

Parasieten: leven in/op een ander levend wezen, en zijn daarvan afhankelijk

(meestal overgebracht door tussengastheren)

• Bacteriën: levende organismen die zichzelf voortplanten
• Virussen: laten zich voorplanten in andere cel, kleiner dan bacterie, nauwelijks levend te noemen, kun je alleen in levende cellen kweken
• Prionen: leven niet, eiwitten die normaal in ons lichaam voor komen, als je de zieke vorm binnen krijgt zorgt deze ervoor dat ook de goede varianten omklappen naar de zieke vorm

P6

Ziektes voorkomen d.m.v. voorlichting, inenting, goede maatregelen voor hygiëne.

Bewijzen of een behandeling werkt:

• onderzoek aan proefdieren en andere laboratoriumproeven
• dubbelblind onderzoek: patiënten worden behandeld met een medicijn of met een placebo. Patiënten en artsen weten niet wie wat krijgt.

Allergie treedt op waar sterke hygiëne is

àhygiëne houdt mycobacteriën buiten (die bacteriën lokken goede reactie van afweersysteem uit) à afweer raakt uit evenwicht en reageert te sterk op onschuldige zaken