Hoofdstuk 2 + 7

Exponentiële groei:         in een vaste periode neemt het aantal planten met een groeifactor toe.

Lineaire groei:                  het aantal neemt toe met een vaste hoeveelheid.

Een model is een vereenvoudigde voorstelling van een deel van de werkelijkheid.

Elke voorspelling heft een onzekerheidsmarge en dus een beperkte betrouwbaarheid. Voorspellers vergissen zich vaak in technologische en sociale ontwikkelingen.

De club van Rome voorspelde het volgende:

• Een groeiende wereldbevolking vereist een hogere voedselproductie.
• Natuurlijke hulpbronnen (gas en olie) zullen snel uitgeput raken.
• Industrialisatie zorgt voor verdergaande milieuvervuiling.

- Hiërarchisch scenario   à overheid heeft grote invloed op gedrag van burgers en is sprake van een vaste economische groei.
- Egalitaire scenario         à Men gaat uit van een algemene zorg voor natuur en milieu: “economie van het genoeg”
- Individualistisch scenario à Men gaat uit van een zo groot mogelijke individuele ontplooiing, vrije marktwerking en een zo groot mogelijke economische groei.

Fotosynthese:    onder invloed van licht maken bladgroenkorrels glucose en zuurstof uit water en uit de lucht maken ze kooldioxide. Sterft de plant, dan komen kooldioxide en water weer vrij. (koolstofkringloop & zuurstofkringloop)

6 CO2 (g) + 6 H2O (l)  à C6H12O6  (aq) + 6 CO2 (g)

Stikstof is voor planten belangrijk omdat het een onderdeel is van eiwitten: de bouwstoffen van het leven. De atmosfeer bestaat voor 80% uit stikstof.

Er zijn 17 chemische elementen die een plant nodig heeft om te groeien.

P (fosfor), S (zwavel), K (kalium) à uit de grond

C (koolstof), H (waterstof), O (zuurstof), N (stikstof) à uit de lucht

Voedselproductie verhogen:

Methode

Omschrijving

Werking/resultaat

Slash and burn

Stuk land platbranden en als grond voor landbouw gebruiken.

Vruchtbare grond door mineralen uit de as

Bemesting

Uitrijden van mest (uitwerpselen) op de akkers

Mineralen en energie uit de mest komt in de grond, die bacteriën gebruiken om nitraat te produceren

Wissellandbouw

Elk jaar/periode een ander gewas

Elk gewas levert bijv stikstof op in de grond, wat weer gunstig is voor een ander gewas wat later wordt geproduceerd

Mechanisatie

Grond bewerken met machines i.p.v. met de hand

Grotere voedselopbrengst door snel en efficiënt werk

Gewasbescherming

Bespuiten van gewassen tegen schadelijke insecten/onkruid

Schadelijke insecten/onkruid wordt gedood, de plant zelf niet

Bemesting met kunstmest

Uitstrooien van kunstmest

Kunstmest bevat direct door planten opneembare stikstof

Klassieke biotechnologie

Kruisen van verschillende plantenrassen

Er ontstaat nieuw, beter gewas dat goede eigenschappen van beide ouders erft

Groenbemesting

In de grond onderploegen van vlinderbloemigen

Veel stikstof in de grond door nitrificerende bacteriën

 

Ammoniak kan bewerkt worden tot kunstmest. Er is sprake van intensieve landbouw als er een sterke ontwikkeling/verandering is in de landbouw door mechanisatie en kunstmest. De groene revolutie is dat nieuwe plantenrassen worden gekweekt met een hogere opbrengst.

Sociale gevolgen:

Kunstmest is duur. Westerse afnemers willen graag grote hoeveelheden van constante kwaliteit. Boeren in ontwikkelingslanden verbouwen daarom maar één gewas. Een monocultuur is niet zonder gevaar, omdat het risico op een mislukte oogst door ziekte, schimmel, insecten toeneemt.

De luchtlaag om de aarde is de atmosfeer. Oorspronkelijk was er geen zuurstof in de atmosfeer. De eerste levensvormen waren geschikt om in een zuurstofloze atmosfeer te leven. Door fotosynthese kwam er steeds meer zuurstof en konden steeds meer planten/dieren overleven. De atmosfeer beschermt ons. Zonder natuurlijk broeikaseffect zou de gemiddelde temperatuur -18 graden zijn, doordat de aarde zonnestraling terugkaatst in de voor van infraroodstraling (IR)

UV-B     Slecht voor de huid en het immuunsysteem

UV-A     Slecht voor binnenste delen van de huid

Gammastraling

Röntgenstraling

Ozonlaag laat slechts een deel van Uv-straling door.

Ozonlaag verschilt in dikte:

• Afhankelijk van temperatuur en tijd v/h jaar
• Op de zuidpool in de zomer het dunst

Waterstofkringloop:

• Rond de evenaar stijgt warme lucht op en door verdamping van water wordt zonnewarmte aan de omgeving onttrokken
• Op gematigde breedten koelt de lucht af. Waterdamp condenseert dus en zonnewarmte komt vrij.
• In de tropen wordt oceaanwater opgewarmd: het lichte warme water stroomt naar het noorden en het zuiden.
• Het water koelt daar af en het zware koude water stroomt terug.

De biosfeer is het leven in de atmosfeer, de bovenste kilometers van de aardkorst en het water op aarde. Het is een gesloten systeem, waar stoffen en elementen en energie via kringlopen worden getransporteerd. Buffers zijn opslagplekken, bronnen zijn waar stoffen vandaan komen.

Het klimaat verandert van nature. Factoren zijn:

- Geologische factoren: De ligging en verhouding van land/oceaan verandert. Hierdoor verschuiven ook stromingen in de atmosfeer/oceaan.
- Astronomische factoren: De variatie in instraling en de verdeling van zonnewarmte verschilt. Ook schommelingen van de afstand tussen aarde en zon en de hoeveelheid straling van de zon is niet constant.

- Atmosferische factoren: Hoeveelheid broeikasgassen verandert en dan verschuift de stand van de thermostaat ook. Versterking van het broeikaseffect.
- Plotselinge gebeurtenissen: Meteorietinslagen of vulkaanuitbarstingen kunnen het klimaat veranderen. Ze zijn echter niet te voorspellen.

2 soorten voorspellingen van het klimaatsysteem

• Hoe ontwikkelt de atmosfeer zich in de loop van de tijd?
• Wat voor klimaatveranderingen zullen er zijn?

Negatieve terugkoppeling            à stabiliserend effect

Positieve terugkoppeling              à destabiliserend effect

 

Gaiahypothese: De aarde en het leven houden zichzelf in stand door regelmechanismen en zijn samen één levend systeem. Het leven heeft er zo zelf voor gezorgd dat de omstandigheden op de aarde leefbaar zijn gebleven.

Hoofdstuk 7

2 uitgangspunten van duurzame ontwikkeling:

• We hebben de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat de aarde leefbaar is voor toekomstige generaties.
• We moeten zorgen dat we onze behoeften kunnen voorzien.