Paragraaf 1: Complex of minder complex?
Overal waar mensen leven, hebben ze gewoonten en regels die hen onderscheiden van andere groepen mensen. Zo heeft iedere groep zijn eigen karakter. Culturele antropologie is de wetenschap die zich bezighoudt met het bestuderen van volken en hun culturen. Er zijn veel verschillende volken o.a. Masai, Papoea’s etc maar ook de Europeaan. Vroeger maakte men onderscheid tussen beschaafde en primitieve volken. De indeling gaf een soort waardeoordeel. Tegenwoordig wordt vaak de indeling in complexe of minder complexe culturen gebruikt.
• Complex - machines. Minder complex - spierkracht
• Complex - mensen gespecialiseerd in een taak. Minder complex - bakker kan dokter zijn.
• Complex - grote organisaties als regeringen en vakbonden belangrijk. Minder complex - kleine gemeenschappen als families of dorpen grotere rol.
• Complex - alles vastgelegd in officiële regels. Minder complex - niet alles strikt georganiseerd.
De culturele antropologie probeert het gedrag van mensen te begrijpen en daarmee de verschillen tussen culturen te verklaren. Om gegevens te verzamelen doen ze aan deelnemende observatie. Niet alleen westerse volken worden onderzocht.
Paragraaf 2: Een andere wijze van bestaan?
Jagers en verzamelaars blijven op een plaats zolang er voedsel en water te vinden is Worden die schaars dan trekken ze naar een ander gebied. Dit heet nomadisme (voorbeeld de Masai). Sedentaire landbouwers (voorbeeld Papoea’s) verbouwen een stuk een lange periode, pas als de grond uitgeput is zoeken ze een nieuw stuk. De bomen worden gekapt en verbrand. De as dient als bemesting. Als er in de omgeving van een dorp geen goede grond meer te vinden is wordt het hele dorp verplaatst. Na ongeveer 20 jaar kunnen ze weer op dezelfde plek aankomen waar nu planten en bomen groeien. Het belangrijkste werktuig van deze landbouwers is de hak. Deze manier van landbouw wordt shifting cultivation of brandbouw genoemd.
Als de grond te snel opnieuw wordt gebruikt, wordt roofbouw gepleegd. In een regenwoud heeft de grond meer dan 15 jaar nodig om te herstellen. Er vindt steeds meer roofbouw plaats omdat buitenlandse bedrijven grote stukken regenwoud kappen. Er blijft dan immers minder grond over voor de landbouwende bevolking. Zij moeten dan na te korte tijd hetzelfde stuk hergebruiken.
In gebieden met een vruchtbare grond zijn meer intensieve vormen van landbouw mogelijk. Een hele specifieke vorm is sawabouw van Java. Daar wordt op kunstmatige terrassen rijst verbouwd.
Vee is voor de Masai meer dan voedsel. De hoeveelheid vee bepaald je aanzien. Runderen zijn daardoor bijvoorbeeld belangrijk bij de onderhandelingen rond het huwelijk en ze hebben een belangrijke plaats in godsdienstige gebruiken. Deze samenhang van economische, sociale en godsdienstige gebruiken rond vee noem je cattle complex.
Paragraaf 3: Hoe wordt er bij andere volken samengeleefd?
Mensen in groepen kunnen op verschillende manieren verbonden
• Verwantschap
Mensen zijn dan aan elkaar verwant omdat ze familie van elkaar zijn. Sommige volken (voorbeeld Aboriginals) geloven dat de familiebanden heel ver terug gaan, naar een voorouder. Zo’n groep met een gemeenschappelijke voorouder noem je een clan. De afstamming wordt teruggerekend via de vader,grootvader etc. dan is het patrilineaal. Gaat dit via de vrouwen dan is de clan matrilineaal.
• Huwelijk
Via huwelijk kun je contact leggen met andere groepen. Soms mogen jongens en meisjes alleen trouwen met mensen uit een andere groep of clan. Je noemt dat exogamie. En andere gevallen mag er alleen getrouwd worden met iemand uit de eigen clan of dorp. Je noemt dat endogamie.
Als er sprake is dat een man met meerdere vrouwen is getrouwd dan heet dat polygamie. Voor elke vrouw moet een bruidsprijs betaalt worden. Die bestaat uit geld of goederen die door de familie van de man aan de familie van de vrouw gegeven worden. Bij polygamie gelden strengen regels.
De Indiase samenleving is opgedeeld in kasten. Vaak hebben mensen van dezelfde kasten hetzelfde beroep. Mensen mogen niet buiten de kaste trouwen. Het is officieel afgeschaft maar in het dagelijks legen speelt het nog een grote rol.
Paragraaf 4: Wie heeft de macht?
Macht is de mogelijkheid om een ander iets te laten doen wat jij wilt. Dat kan bijvoorbeeld met geweld maar het kan ook zijn dat mensen een leider volgen omdat ze vinden dat hij of zij de juiste beslissingen neemt. Dan is de macht gebaseerd op gezag en autoriteit. Of mensen hun leider zonder dwang volgen wordt onder andere bepaald door de ideologie. Dat zijn ideeën over hoe de samenleving bestuurd moet worden. Zolang de leiders dezelfde ideologie hebben als de bevolking is er geen verzet. Een samenleving zonder leiders en regels heet een anarchie. Een echte komt haast nergens voor.
In de samenleving zelf is er natuurlijk ook sprake van machtsverschillen. Standen zijn groepen waarbij de macht is gebaseerd is op de groep waarin je geboren bent. Klassen zijn groepen waarbij de macht is gebaseerd op bezit.
Met macht kan je iemand afhankelijk maken van jou. Een grootgrondbezitter bijvoorbeeld, hij geeft land aan arme boeren in gebruik. Inruil voor wat de landeigenaar geeft, eist hij gehoorzaamheid of arbeid. Zo worden die boeren dus afhankelijk, dit noem je patronage.
Paragraaf 5: Hoe wordt het bovennatuurlijke benaderd?
Religie zijn alle ideeën over het bovennatuurlijke en alle handelingen die daarmee te maken hebben. Naast de grote wereldsgodsdiensten zijn er nog veel andere religies.
• Monotheïsme: het geloof in 1 god. (christendom)
• Polytheïsme: het geloof in meerdere goden. (god van de donder, en water etc)
Veel polytheïsten geloven dat goden opgeroepen kunnen worden door een trancedans.
Als religies met elkaar in contact komen dan kunnen er mengvormen ontstaan. Bijvoorbeeld voodoo op Haïti en winti in Suriname.
De kennis en ideeën over goden wordt in mythen bewaard. Mythen gaan over goden en hun belevenissen en over wat als goed en kwaad beschouwd wordt. Mythen vertellen ook veel over de cultuur van een volk.
Sommige volken geloven niet alleen in goden maar ook in geesten. Vaak zijn dat zielen van overleden grootouders. Bepaalde volken geloven dat ook dieren en voorwerpen een ziel hebben. Dit heet animisme.
Overal waar mensen leven, hebben ze gewoonten en regels die hen onderscheiden van andere groepen mensen. Zo heeft iedere groep zijn eigen karakter. Culturele antropologie is de wetenschap die zich bezighoudt met het bestuderen van volken en hun culturen. Er zijn veel verschillende volken o.a. Masai, Papoea’s etc maar ook de Europeaan. Vroeger maakte men onderscheid tussen beschaafde en primitieve volken. De indeling gaf een soort waardeoordeel. Tegenwoordig wordt vaak de indeling in complexe of minder complexe culturen gebruikt.
• Complex - machines. Minder complex - spierkracht
• Complex - grote organisaties als regeringen en vakbonden belangrijk. Minder complex - kleine gemeenschappen als families of dorpen grotere rol.
• Complex - alles vastgelegd in officiële regels. Minder complex - niet alles strikt georganiseerd.
De culturele antropologie probeert het gedrag van mensen te begrijpen en daarmee de verschillen tussen culturen te verklaren. Om gegevens te verzamelen doen ze aan deelnemende observatie. Niet alleen westerse volken worden onderzocht.
Paragraaf 2: Een andere wijze van bestaan?
Jagers en verzamelaars blijven op een plaats zolang er voedsel en water te vinden is Worden die schaars dan trekken ze naar een ander gebied. Dit heet nomadisme (voorbeeld de Masai). Sedentaire landbouwers (voorbeeld Papoea’s) verbouwen een stuk een lange periode, pas als de grond uitgeput is zoeken ze een nieuw stuk. De bomen worden gekapt en verbrand. De as dient als bemesting. Als er in de omgeving van een dorp geen goede grond meer te vinden is wordt het hele dorp verplaatst. Na ongeveer 20 jaar kunnen ze weer op dezelfde plek aankomen waar nu planten en bomen groeien. Het belangrijkste werktuig van deze landbouwers is de hak. Deze manier van landbouw wordt shifting cultivation of brandbouw genoemd.
Als de grond te snel opnieuw wordt gebruikt, wordt roofbouw gepleegd. In een regenwoud heeft de grond meer dan 15 jaar nodig om te herstellen. Er vindt steeds meer roofbouw plaats omdat buitenlandse bedrijven grote stukken regenwoud kappen. Er blijft dan immers minder grond over voor de landbouwende bevolking. Zij moeten dan na te korte tijd hetzelfde stuk hergebruiken.
In gebieden met een vruchtbare grond zijn meer intensieve vormen van landbouw mogelijk. Een hele specifieke vorm is sawabouw van Java. Daar wordt op kunstmatige terrassen rijst verbouwd.
Vee is voor de Masai meer dan voedsel. De hoeveelheid vee bepaald je aanzien. Runderen zijn daardoor bijvoorbeeld belangrijk bij de onderhandelingen rond het huwelijk en ze hebben een belangrijke plaats in godsdienstige gebruiken. Deze samenhang van economische, sociale en godsdienstige gebruiken rond vee noem je cattle complex.
Paragraaf 3: Hoe wordt er bij andere volken samengeleefd?
Mensen in groepen kunnen op verschillende manieren verbonden
Mensen zijn dan aan elkaar verwant omdat ze familie van elkaar zijn. Sommige volken (voorbeeld Aboriginals) geloven dat de familiebanden heel ver terug gaan, naar een voorouder. Zo’n groep met een gemeenschappelijke voorouder noem je een clan. De afstamming wordt teruggerekend via de vader,grootvader etc. dan is het patrilineaal. Gaat dit via de vrouwen dan is de clan matrilineaal.
• Huwelijk
Via huwelijk kun je contact leggen met andere groepen. Soms mogen jongens en meisjes alleen trouwen met mensen uit een andere groep of clan. Je noemt dat exogamie. En andere gevallen mag er alleen getrouwd worden met iemand uit de eigen clan of dorp. Je noemt dat endogamie.
Als er sprake is dat een man met meerdere vrouwen is getrouwd dan heet dat polygamie. Voor elke vrouw moet een bruidsprijs betaalt worden. Die bestaat uit geld of goederen die door de familie van de man aan de familie van de vrouw gegeven worden. Bij polygamie gelden strengen regels.
De Indiase samenleving is opgedeeld in kasten. Vaak hebben mensen van dezelfde kasten hetzelfde beroep. Mensen mogen niet buiten de kaste trouwen. Het is officieel afgeschaft maar in het dagelijks legen speelt het nog een grote rol.
Paragraaf 4: Wie heeft de macht?
Macht is de mogelijkheid om een ander iets te laten doen wat jij wilt. Dat kan bijvoorbeeld met geweld maar het kan ook zijn dat mensen een leider volgen omdat ze vinden dat hij of zij de juiste beslissingen neemt. Dan is de macht gebaseerd op gezag en autoriteit. Of mensen hun leider zonder dwang volgen wordt onder andere bepaald door de ideologie. Dat zijn ideeën over hoe de samenleving bestuurd moet worden. Zolang de leiders dezelfde ideologie hebben als de bevolking is er geen verzet. Een samenleving zonder leiders en regels heet een anarchie. Een echte komt haast nergens voor.
In de samenleving zelf is er natuurlijk ook sprake van machtsverschillen. Standen zijn groepen waarbij de macht is gebaseerd is op de groep waarin je geboren bent. Klassen zijn groepen waarbij de macht is gebaseerd op bezit.
Paragraaf 5: Hoe wordt het bovennatuurlijke benaderd?
Religie zijn alle ideeën over het bovennatuurlijke en alle handelingen die daarmee te maken hebben. Naast de grote wereldsgodsdiensten zijn er nog veel andere religies.
• Monotheïsme: het geloof in 1 god. (christendom)
• Polytheïsme: het geloof in meerdere goden. (god van de donder, en water etc)
Veel polytheïsten geloven dat goden opgeroepen kunnen worden door een trancedans.
Als religies met elkaar in contact komen dan kunnen er mengvormen ontstaan. Bijvoorbeeld voodoo op Haïti en winti in Suriname.
De kennis en ideeën over goden wordt in mythen bewaard. Mythen gaan over goden en hun belevenissen en over wat als goed en kwaad beschouwd wordt. Mythen vertellen ook veel over de cultuur van een volk.
Sommige volken geloven niet alleen in goden maar ook in geesten. Vaak zijn dat zielen van overleden grootouders. Bepaalde volken geloven dat ook dieren en voorwerpen een ziel hebben. Dit heet animisme.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden