Hoofdstuk 5 t/m 7 Politiek en Ruimte Europa

Politiek en Ruimte, deel 2: Nederland in de Europese unie Europese Unie werkt samen op de volgende gebieden: - politiek  Brussel  Europese commissie  Straatsburg  Europese parlement  Luxemburg  Europese hof  Besturen  wij staan bevoegdheden af aan de 3 bovengenoemde - Economie  1 betaalmiddel  Open grenzen  vrij verkeer van mensen, goederen, kapitaal & diensten  ’85 verdrag van Schengen, open grenzen = geleidelijk afschaffen van grenscontroles (Benelux, port, Griek, Ier, Frank, Duits.) H5 groei en bloei van de Europese unie - Nationale binnengrenzen  vrij verkeer etc. - buitengrenzen EU nemen toe  belang economisch blok  veel belangstelling voor lidmaatschap §16 Ontwikkeling Eu
1944 oprichting Benenlux

1952 EGKS, schuman
1957 EEG, later samen met EGKS  EG (6 landen) 1973 Denemarken, Verenigd Koninkrijk, Ierland
1981 Griekenland
1986 Spanje & Portugal
1990 Duitse hereniging
1994 EU, ook Monetaire Unie
1995 Finland, Oostenrijk & Zweden (samen 370 miln. Inwoners) - verder toetreding hangt af van politieke belemmeringen & minimumeisen (bijv. Democratie & mensenrechten situatie) - Afbrokkeling EVA (EFTA) door toetreding EU §17 Ecu’s & Euro’s
Euro als nieuwe munt
Ecu (rekeneenheid) vervangen door euro - vaste interne koersverhoudingen tussen nationale munteenheid & Euro - Vastgelegde koersverhoudingen tussen euro en de munteenheid van de overige lidstaten - geen vaste wisselkoers tussen euro & munteenheden buiten de Eu (dollar, yen etc.) §18 De EU & de landbouw
Vanaf de oprichting een gemeenschappelijk landbouwbeleid *Uitgangspunten - burger voorzien van voldoende landbouwproducten - tegen redelijke prijs & beperkte prijsschommelingen - redelijk inkomen voor de boeren - door vaste prijzen voor hun producten te garanderen - streven naar zelfvoorziening
Vaste prijzen voor de boer - investeringen op langere termijn mogelijk Redelijk inkomen oor de boer - (perifeer, aan de rand gelegen) platteland loopt niet leeg (belangrijk voor voorzieningen niveau, scholen etc.) Uitgangspunten leiden tot: - garantieprijzen voor de boeren --> 1. Overproductie

2. Regionale specialisatie
3. Enorme kosten
Maatregelen - koppelingen, subsidies & productie hoeveelheden losgelaten - verlaging garantieprijzen - quota- stelsel voor bijvoorbeeld melk, suiker/ strafkorting - braakregeling / premie voor niet voedingsgewassen
Resultaten - kostenbesparing - afname overschotten - betere aansluiting op wereldmarktprijzen  gewenst i.v.m. GATT/ WTO (wereld handels organisaties) Overproductie EU bij afnemende vraag leidt tot: - toename export  handelsconflicten met o.a. USA - sterk schommelde prijzen op de wereldmarkt - prijsdaling op de vrije markt - milieuproblemen (kwaliteit bodem & water) - schaalvergroting in de landbouw - groter bedrijven - aantasting landschap verscheidenheid - imago verslechtering landbouw
vraag voor de toekomst: ~ Hoe kan de landbouw in de Oost-Europese landen worden ingepast?  Komende jaren veel geld kwijt aan modernisering
H6 Toenemende Economische Vervlechting
De economie binnen de EU: - Gevolgen EU voor de Economie - EUL & Regionaal beleid (globalisering, internationalisering) §18 De Eu & De landbouw
Vanaf de oprichting een gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) - structuurbeleid, om een gezonde landbouw sector = gezonde grote bedrijven  fuseren, schaalvergroting  vertrekkers, ouderdom subsidie & jongeren, omscholing - markt en prijs beleid - burgers voorzien van voldoende landbouwproducten - tegen redelijke prijs & beperkte prijsschommeling - etc. zie stuk terug §19 De Europese Unie en de Exploitatie van de zee  UN conference law of sea = Unclos II - territoriale wateren, tot 12 zeemijlen uit de kust - aansluitende zone, extra 12 zeemijlen; handhaving nationale wetten - 200 zeemijlen vanaf de kust = economische exclusieve zone (EEZ)  Regelingen m.b.t. de visserij  Bodemschatten - volle zee, zeerecht
Belang van de EU? - Alle EE zondes van de lidstaten minus de 12 mijlszone samen: communautaire zee - gemeenschappelijk vissersbeleid  Quotabeleid - * Tac op basis van biologische minimum * Aantal schepen * Motorvermogen * Soorten netten/ maaswijdte * Handhaving > visserij inspectie * visserijverdragen met 3e wereldlanden: wie wordt er beter van? `§ 20 De EU, de industrie & de diensten - geen gemeenschappelijk beleid voor industrie of diensten maar wel: - subsidiariteitprincipe: EU neemt zaken op zich die een afzonderlijk land niet kan/ wil regelen

Basisprincipes: - vrij verkeer van goederen, diensten en kapitaal in de EU - ook vrij verkeer personen (Schengen-landen) - Vrije keuze van wonen en werken in de EU (mits) Wel gericht op gemeenschappelijk beleid EU op gebied van: - versterking condurrenteivermogen van bedrijven  afschaffen van situatie van vals concurrentie (subsidie) - transport  voledign vrije condurrentie - infrastructuur  bijvoorbeeld kanaafltunnel/ HSL/ Trans Europees Netwerk - wetenschappelijk onderzoek en ontwikkeling (R&D)  bundelen nationale programma’s §21 Regionaal beleid
In Eu grote verschillen in welvaart, werkgelegenheid en ontwikkeling  criteria voor steun uit structuurfonds opgesteld: - laag bruto regionaal product/ inwonders - veroudering industriele structuur - hoge, en langdurige (jeugd) werkloosheid - ombou-w in de industrieele structuur, landbouw/ visserij - kwetsbare plattelandsgebieden - lege gebieden
bergboerenregeling in Nederland & lege gebieden regeling tonen: ‘wat de buren krijgen, wil ik ook’ tip: zie atlas voor EU-problematiek
H7 De wereld buiten de Eu
1. groot aantal landen dat aansluiting wenst: hoe de ex-communistische staten inpasten
2. 2 concurrende machtsblokken: partners of tegenstanders
3. ontwikkelingslanden: steun of uitbuiting §22 De relaties tussen Oost-Europese en de EU - document agenda 2000 - nut en noodzaak van toetreding ex-communistische landen - gevolgen voor de gehele EU
Welke landen mogen toetreden? - politieke voorwaarden: * Democratie * Rechtsorde * Mensenrechten * Positie van minderheden: - situatie voormalig Joegoslavië - Hongaarse en Turkse minderheden in aantal landen - Roma minderheden in tal van landen - Russische minderheden in Baltische staten - Economische voorwaarden * Markteconomie - vraag en aanbod bepalen de marktprijs - starten en stoppen van ondernemingen - eigendomsverhoudingen duidelijk * Economische veerkracht - beperken staatsschuld - bestrijden inflatie - overige voorwaarden * Verplichtingen van lidmaatschap waarmaken  Toepassen van alle regelingen, wetten en afspraken (aquis) * Streven naar politie, economische, monetaire Unie  Respecteren richtlijnen EMU
Toelating is resultaat van onderhandelingsproces - verschilt per aspirant lidstaat - Cyprus is opgenomen in onderhandelingsproces - onderhandelingsklaar zijn: Polen, Hongarije, Estland, Tsjechië, Slovenië Strategie voorafgaande aan toetreding voormalige Oostbloklanden  Partnerschap voor toetreding  Europa akkoord op economisch terrein  Voortgangsrapportage van de hervorming  Geldelijke steun aan bedrijven (phare) §23 De EU en de wereldhandel

Dubbele moraal: Voorkeur voor vrijhandel, geen protectionisme:  Binnentarief muren slopen(voor bescherming) Maar tegenover de wereld buiten de EG:  Gemeenschappelijk buitentarief  Protectionisme door tolmuren, invoerverboden, subsidies e.d. Voortschrijdend inzicht(naarmate tijd voortduurt= opvattingen veranderen)  Nu ook tegenover landen buiten de EU vrij handelsprincipe  Past in streven van GATT (73, betreft goederenhandel) en volgens WTO (+ dienstverlening) In de wereld onderscheiden we 3 machtsblokken (triade): Europa, NAFTA (noord Amerika) en ASEAN * koningkrijk der nederlanden bestaat uit 3 delen * deze hebben allemaal een eigen regering - nederland - “ ” antillen - aruba § 24 De Eu & Zuid-oost Azie  toegang tot Japanse markt is lastig  openen van markten in zuid en oost azie * ASEAN als handelsblok * geld als bilaterale ontwikkelingsprojecten * Ecip steunt joint ventures * activiteiten Europese investeringsbank §25 De Eu & De ontwikkelingslanden  speciale aandacht voor voormalige kolonieen van europese lidstaten * verdrag van Lome (75): handelsvoorkeur & partnerschap
bijvoorbeeld. Bananenverdrag ‘eurobananen’ <=> ‘dollarbananen’