AK: BuiteNLand hoofdstuk 2 (Wereld: wereldbeeld)

Welvaart meten:

• BBP (bruto binnenlandse product) de waarde van goederen en diensten gedeeld door het aantal inwoners in 1 jaar -> bbp/hoofd

• Voorbeeld -> bedrijf van 3 personen verkoopt 1 appel voor 1 euro. Het bedrijf verkoopt 10 appels in Nederlands en 20 appels in het buitenland. dat is 30 appels in totaal (en dus ook 30 euro) 30/3 (bbp/hoofd) = 10 euro

• beroepsbevolking: deel van de bevolking die in staat is om te werken (15-65 jaar) + werklozen.

Problemen met welvaart meten

• Sociale ongelijkheid, dit verschilt in de welvaart- en ontwikkelingslanden
• koopkracht: hoeveel goederen/diensten kan je voor 1 dollar in een bepaald land kopen. De waarde van de dollar verschilt in elk land.
• Informele sector: beroepen die niet officieel geregistreerd staan, deze worden niet meegerekend in de welvaart.
• Regionale ongelijkheid kan je niet terug zien in bbp/hoofd

• wel bestaat er brp/hoofd waarbij je het bruto van regionale product rekent. 

Hoe meet je welzijn?

• Welzijn: levensomstandigheden gemeten met koopkracht

• analfabetisme: het niet kunnen lezen/schrijven
• levensverwachting: gemiddeld aantal levensjaren in een bepaald gebied. 

Bevolking

• Bevolkingsdichtheid: gemiddelde inwoners per km² 
• Bevolking verspreiding: hoe een volk zich verdeeld over een gebied.

Waarom wonen mensen daar?

• Natuurlijke mogelijkheden, is het gebied bewoonbaar?
• De ligging, is het economisch gezien een handige plek
• Koloniale verleden, in het verleden zijn mensen verhuisd naar dit gebied, dus zijn er families die daar blijven leven.

Waarom migreren mensen?

• pullfactoren, wat is er aantrekkelijk aan het land waar je naar toe wil verhuizen
• pushfactoren, waarom wil je uit het land waar je nu bent?

5 typen migranten:

• Arbeidsmigranten, economisch meer kans
• volgmigranten, verhuizen naar familie/kennissen
• vluchtelingen, onderdrukking/oorlogsgeweld

• Asielzoeker, vraagt voor bescherming en een vluchteling krijgt al bescherming toegediend.

• internationale student, verhuisd voor hun studie
• ecologische migranten, verhuizen door klimaatverandering

Cultuurelementen (hoe kan je een cultuur herkennen?)

• taal, welke taal de cultuur spreekt
• gewoontes, gedrag, omgang met familie, opvoeding
• zichtbare/materiële kenmerken, inrichting, kleding, bouw van het huis

Cultuurgebied (gebied waarin culturen voorkomen die veel op elkaar lijken.)

• diffusie: verspreiding van een ruimtelijk verschijnsel vanuit een kerngebied, verspreiding van cultuurelementen

• diffusie kan leiden tot vermenging van cultuur of het ontstaan van nieuwe culturen.

Sectoren

• Primaire sector: boeren
• secundaire sector: fabrikanten
• Dienstensector: als iemand wat voor jou doet (leraar, taxichauffeur, rechter, etc..)

• Centrumland= meeste dienstensector
• Semi Pre Ferieland - meeste secundaire sector
• periferie land = meeste primaire sector

Het centrum-periferie model

• Interne zaken <- klimaat, oorlog, economisch (zorgt voor veel ongelijkheid)
• externe zaken <- wat voor relatie heeft een ontwikkelingsland met een rijk land (dit zie je in het centrum-periferie model

• goederen = goedkoop naar centrum land
• arbeid = weinig/geen school in periferie landen maar hoge opleiding in centrumlanden
• kapitaal = investeringen in centrum, schuldink in periferie

• Internationale arbeidsverdeling: de verdeling van de beroepsbevolking in de verschillende delen van de wereld
• bevolkingsgroei: toename van de bevolking in een bepaalde periode. 

Demografische transitiemodel

(in de bijlage) 

Hoge geboortecijfer?

• demografie: jonge leeftijdsopbouw (bijv. jong vruchtbaar)
• onderwijs: minder onderwijs = meer kinderen
• overtuiging en cultuur: levens doel van een vrouw is in sommige landen nog steeds (zoveel mogelijk) kinderen maken en opvoeden
• gezondheid: veel kindersterfte = meer kinderen maken
• armoede: goede economie = vrouwen krijgen een baan, kinderen opvoeden wordt duurder dus minder kinderen

Groene druk: te veel kinderen onder de 15

Grijze druk: te veel ouderen boven de 65

Verstedelijking (grote stijging van bevolking in steden)

• verstedelijkingsgraad: hoeveelheid mensen
• verstedelijkingstempo: snelheid van de groei van de bevolking
• Redenen waarom er verstedelijking is:

• van platteland naar stad
• natuurlijke bevolkingsgroei
• uitbreiding van de stad

• Wereldsteden: steden die op wereldniveau een belangrijk knooppunt is in economische, culturele en politieke netwerken

Mexico - VS

• hoe hoger het inkomen in het noorden, hoe meer migranten van het zuiden naar het noorden verhuizen
• sluiting van de maquiladoras, problemen verschillen per gebieden (voorbeeld Baja California en Ciudad Juárez)

• Baja California kan altijd nog landbouw beginnen
• Ciudad Juárez ligt in een groot woestijn en is puur voor fabriek gebouwd (dus komt in de problemen)

• SEZ (speciale economische zones)

• wet waardoor internationale bedrijven zich 20 km van de VS mochten vestigen
• Voordelen: De lonen op de arbeidsmarkt zijn lager, belastingvoordelen, minder strenge milieueisen.

• Assemblagebedrijf: bedrijf waar onderdelen in elkaar gezet worden
• Globalisering: meer overlaten in de vrije markt, minder regeling door de overheid.