Recensie van ‘De Elementen’ van Harry Mulisch Mulisch’s egotrip Het boek ‘De Elementen’ begint ermee dat jij, de lezer, een personage toegewezen krijgt. Je bent op vakantie op Kreta met je vrouw en twee kinderen en het eindigt dat je wordt opgepakt door een blusvliegtuigje dat zijn water op een brandend bos laat neerkomen. Dat Mulisch probeert een soort klassieke tragedie neer te zetten is overduidelijk. Hij begint daarmee al bij de titel; De Elementen: het oudste thema op aarde. Dit laat hij ook weten door zijn boek te beginnen met: ‘Aarde ziet men met aarde toch slechts en water met water, Met lucht toch de stralende lucht en met vuur het verwoestende vuur, Liefde uitsluitend met liefde en haat met de bittere haat.’ Een bekende uitspraak van Empedocles. De reden dat dit in het boek staat lijkt vooral omdat Mulisch graag aan heel de wereld wil laten zien dat ook hij iets heeft opgevangen bij de geschiedenisles. Om zijn ego nog iets verder te strelen komt hij bij de beschrijving van de hoofdpersoon met het volgende stukje: ‘Over stoute fantasieën gesproken, ooit heb je schrijver willen worden. Dat onderscheid je van een schrijver, want die heeft het nooit willen worden: die bleek het te zijn. Wie het wil worden is het kennelijk niet, al is hij nog zo’n inventief verbalizer. Je moet niet alleen kunnen vertellen, maar ook iets te vertellen hebben, en dat heb je blijkbaar niet.’ Na dit gelezen te hebben hoop je dat Mulisch dan eindelijk gaat beginnen met het schrijven van een roman maar nog steeds komt het boek matig op gang. De delen waar de kinderen en de vrouw in voorkomen zijn wel hoopvol. Vooral de dialogen tussen vader en zoon en vader en dochter. De kinderen blijken erg een eigen idee te hebben en het is mooi beschreven hoe de vader daar doorheen wil prikken en probeert meer te weten te komen. Maar helaas, na een paar boeiende dialogen is het weer gedaan met Mulisch’ schrijfkunsten en vervalt hij weer in zijn oude relaas. Hij gaat zelfs zo ver dat je bij jezelf gaat afvragen of het nog wel serieus bedoeld is. Want ook al is het boekje maar 96 bladzijden, zoveel egostrelingen in één boek zijn volgens mij nog nooit vertoond. Mulisch lijkt daarom ook geen plaats meer te vinden om een keer echte emoties te geven aan een persoon waardoor het boek zou kunnen boeien. Mocht u een grote bewonderaar zijn van de persoon Mulisch, dan is dit boek zeker een aanrader en is dit voor u waarschijnlijk het beste boek ooit. Leest u echter alleen soms een boek van hem omdat u de schrijftechnieken kunt waarderen en soms een mooi plot wilt lezen kunt u beter niet aan ‘De Elementen’ beginnen, want waarschijnlijk is het dan een grote lijdensweg voor u. En om nog even aan te tonen waarom, een laatste citaat: ‘Je herinnert je, hoe verrassend en geheimzinnig het zelfs nog in jouw jeugd mooi of lelijk weer werd; nu zijn er alleen nog hoge- en lagedrukgebieden, de wereld is groter en daarmee kleiner geworden, je ziet waar alles vandaan komt en wat er gebeuren gaat, waarmee het geheim is vernietigd.’