Koper

Onderzoeksvraag Is koper echt helemaal spoorloos verdwenen na een chemische reactie??? Uitvoering & waarnemingen a) In de zuurkast voegt de docent wat koperpoeder toe aan salpeterzuur. Waarnemingen: Koperpoeder: rode, vaste stof / Salpeterzuur: heldere, kleurloze vloeistof. Bij het mengen wordt de vloeistof eerst blauwgroen, daarna lichtblauw. Het gaat borrelen, sissen en er komt een damp af. Het overblijfsel is een heldere, donkerblauwe vloeistof. Conclusie bij (a): Als je salpeterzuur met koper mengt, vindt er een chemische reactie plaats. De stof die ontstaat is een blauwe, heldere vloeistof (naam???). Reactieschema: Koper (vast) + Salpeterzuur (vloeibaar) blauwe, heldere stof (vloeibaar). b) Je krijgt een beetje van de blauwe vloeistof in een bekerglas. Hierbij doe je natronloog (ongeveer de inhoud van een halve reageerbuis). De stof die ontstaat noemen we Bremerblauw. Waarnemingen: Natronloog: heldere, kleurloze vloeistof. Als je natronloog met de blauwe vloeistof mengt ontstaat er een donkerblauwe drab. Conclusie bij (b): Als je de blauwe vloeistof mengt met natronloog vindt er een chemische reactie plaats. De stof die ontstaat, bremerblauw, is vast en donkerblauw. Reactieschema: natronloog (vloeibaar) + blauwe stof (vloeibaar) bremerblauw (vast) k
c) Zet het bekerglas op een driepoot met een gaasje. Verwarm nu ongeveer 2 min. met een kleine, blauwe, geruisloze vlam. De inhoud van het bekerglas moet even koken. Zorg ervoor dat het bekerglas niet droogkookt. Voeg zo nodig wat water toe. De ontstane stof heet tenoriet. Waarnemingen: Tijdens het verhitten: De blauwe drab (bremerblauw) wordt eerst op de bodem zwart. De vloeistof gaat borrelen. Dan ontstaat er steeds meer zwarte stof.. Conclusie bij (c): Als je bremerblauw verhit, vindt er een chemische reactie plaats. Het reactieproduct is een zwarte, vaste stof die we tenoriet noemen. Reactieschema: bremerblauw (vast) + zuurstof (gas) tenoriet (vast) d) Laat het tenoriet bezinken en schenk de bovenstaande vloeistof voorzichtig af. Voeg aan het tenoriet water toe (ongeveer de inhoud van een reageerbuis). Laat het tenoriet bezinken en schenk de bovenstaande vloeistof af. In een reageerbuis staat ongeveer 5 ml verdund zwavelzuur klaar. Voeg deze oplossing toe aan het tenoriet. Laat het bekerglas ongeveer 2 min. staan. Als het neerslag nog niet is verdwenen, moet je het bekerglas voorzichtig met een kleine vlam verhitten. De blauwe vloeistof is een oplossing van blauw vitriool. Waarnemingen: De vloeistof die we eerst af hebben geschonken is helder en kleurloos. Het water, dat we aan het tenoriet hebben toegevoegd, is ook helder en kleurloos na bezinken en afschenken. Zwavelzuur is een heldere, kleurloze vloeistof. Als het tenoriet met verdund zwavelzuur mengen, komt er zwarte rook van het mengsel af. De vloeistof wordt blauwgroen. Het tenoriet gaat zich onderverdelen in bolletjes die bewegen in de vloeistof. Stuk voor stuk springen ze open en de kleine stukjes zijn niet meer waar te nemen. Conclusie bij (d): Als je tenoriet met verdund zwavelzuur mengt, vindt er een chemische reactie plaats. Het reactieproduct is een blauwgroene, vaste stof. Reactieschema: tenoriet (vast) + zwavelzuur (vloeibaar) blauw vitriool (vast) e)Voeg 2 spijkers toe aan de oplossing van blauw vitriool. Schudt de reageerbuis totdat de vloeistof kleurloos is geworden. Waarnemingen (f): De ijzeren spijkers krijgen een roodbruine aanslag en de kleur van de oplossing van blauw vitriool verdwijnt. De roodbruine stof gaat door de kleurloze vloeistof zweven. Conclusie bij (e)/(f): Als je blauw vitriool met ijzer mengt, vindt er een chemische reactie plaats. Het reactieproduct is een roodbruine, vaste stof, die we koper noemen. Reactieschema: blauw vitriool (vast) + ijzer (vast) koper (vast) Vragen bij de proef: 1) Koper: rode, vaste stof / salpeterzuur: kleurloze, heldere vloeistof
2) Nee, want de rode, vaste stof is niet meer te herkennen. 3) Ja, want de beginstoffen zijn verdwenen en er ontstaat een nieuwe stof. 4) Omdat de stof die ontstaat een andere kleur heeft dan de beginstof. 5) Ja, de beginstof (blauw) is verdwenen en er is een nieuwe stof (zwart) ontstaan. 6) Misschien zijn sommige eigenschappen wel hetzefde (bv of de stof brandbaar is, kookpunt, dichtheid), maar dat hebben we niet onderzocht. De kleur is in ieder geval niet hetzelfde. 7) Ja, de beginstof (zwart) is verdwenen en er is een nieuwe stof (blauw) ontstaan. 8) Nee, want de stofeigenschappen van koper zijn niet meer te herkennen (roodbruin, vast) 9) Koper, want de eigenschappen van koper zijn te vergelijken met de eigenschappen van de bruine aanslag (roodbruin/vast) Conclusie De stof koper (die uit 1 soort moleculen bestaat) is verdwenen, maar deze is na verschillende chemische reacties wel weer terug te krijgen. Dit wil zeggen dat de kleinste onderdelen, atomen, nog wel aanwezig zijn in bijvoorbeeld bremerblauw, tenoriet en blauw vitriool. Door deze stof te ontleden, verwijder je de andere atomen en blijfen de "koper-atomen" over. Koper is dus niet helemaal spoorloos verdwenen.
Extra info over de stoffen die in deze proef ontstaan/voorkomen Koper Symbool Cu. Hardheid: 2,5-3 (schaal van Mohs). Dichtheid: 8,5-9. Vrij zwaar halfedelmetaal. Geen magnetische eigenschappen. Op zilver na de beste geleidbaarheid voor water. Rekbaar. Zeer pletbaar, buigbaar metaal. Smeltpunt: 1083o C. Kookpunt: 2567o C. Kleur: roodbruin. Fasetoestand bij kamertemperatuur: vast. Bij doorvallend licht is de kleur groen. Geschatte reserves: voor 30 jaar. Wereldproduktie ongeveer 8 mln per jaar. Chemisch is koper verwant aan goud en zilver. Koper komt behalve in de aardkorst ook in organische weefsels voor. Bremerblauw (=koperhydroxide) Symbool: Cu(OH)2 . Verbinding van koper met salpeterzuur. Kleur: blauw. (Verder weinig informatie beschikbaar) Tenoriet (=koperoxide) Symbool: Cu2O. Verbinding van koper met zuurstof. Zwarte stof die ontstaat door verhitting van koper aan de lucht of in de zuurstof. Het ontstaat ook bij de thermische ontleding van koperzouten als het nitraat, het hydroxide en het carbonaat. Blauw vitriool (= kopersulfaat) symbool: Cu2SO4. Verbinding van koper en het sulfaation. Komt voor als het grijze poedervormige kopersulfaat en als het in watervrije vorm witte kristallijne kopersulfaat dat snel water bindt onder blauwkleuring. Het is het bekendste koperzout en komt voor met een verschillend aantal watermoleculen. Wordt gebruikt als schimmeldodend middel en in de galvanische industrie. Taakverdeling Mathieu uitvoering proeven, waarnemingen proeven, illustraties in verslag, maken van verslag, winnen van informatie
Robert uitvoering proeven, waarnemingen proeven, maken van verslag, dicteren van verslag voor uittypen van Renee, winnen van informatie Renee maken van verslag, uittypen verslag, winnen van informatie, maken van illustraties, maken van voorkant (met dank aan de creatieve inspiratie en intelligentie van de zus van Renee. Informatiebronnen Winkler's prins encyclopedie -- blz 222 t/m 225
Philips interactieve encyclopedie
Internet-- Encarta 1998