Indicatoren

Inleiding
We willen graag onderzoeken welke voedingstoffen er in welke voedingsmiddelen zitten. Dat doen we door middel van indicatoren: dat gaat als volgt te werk: we voegen een indicator bijvoorbeeld jodium toe aan een mengsel van water en brood. Dan kijken we of er een reactie plaats vindt. Vindt er een reactie plaats dan betekent dat, dat we een indicator hebben voor zetmeel nl. jodium.
Indicator: Een indicator is een stof waarmee men kan aantonen dat een bepaalde andere stof aanwezig is.

Na het eten van een bordje pap kan je over je gehele lijf uitslag gaan vertonen. Het vermoeden ontstaat dat je allergisch bent voor een voedingstof in de pap. Je kunt dan met een indicator (=reagens) de aanwezigheid van een bepaalde stof in de pap aantonen. In dit practicum werk je met een aantal indicatoren.


Onderzoeksvraag
Welke voedingstoffen zitten er in welke voedingsmiddelen?

Materiaal & Methode
Materiaal
We hebben de volgende materialen nodig:
• 4 reageerbuizen en een reageerbuis rek
• verwarmingselement, of driepoot met brander

We hebben de volgende indicatoren nodig:
• Jodium
• Fehlingsproefvocht
• DCPIP
• 2,5 M NaOH -oplossing
• 1% CuSO4-oplossing(kopersulfaat)

We hebben de volgende voedingstoffen nodig:
• Zetmeel
• Glucose
• Vitamine C
• Eiwit

En we hebben de volgende voedingsmiddelen nodig:
• Brood (in water) => zetmeel
• Banaan (in water)=> glucose
• Sinaasappelsap => vitamine C
• Melk => eiwit

Methode
Opdracht 1
1. Maak een tabel. Noteer bovenaan de vier voedingstoffen (eiwit, glucose of maltose, vitamine C en zetmeel) en links de vier indicatoren. Maak bij Fehlingsproefvocht een onderscheid in kleur vóór het verwarmen en na het verwarmen.
2. a. Codeer vier reageerbuizen met een viltstift . Vul de reageerbuizen met de vier opgeloste voedingstoffen. Voeg vervolgens aan elke reageerbuis vijf druppels joodoplossing toe. Noteer de reacties in de tabel. Treedt er geen kleuromslag op, zet dan een streepje.

b. Doe hetzelfde met Fehlingsproefvocht (10-druppels). Verwarm het mengsel in een waterbad toto het net niet kookt of maak gebruik van een gasbrander (let op de veiligheid!). Noteer de kleuromslag vóór en na het verwarmen.
c. Voer de biureetreactie uit: voeg aan de voedingstoffen 10 druppels NaOH en vervolgens 3 druppels CuSo4-oplossing toe. Noteer de reacties.
d. Vul vier buizen met 1 ml DCPIP. Voeg de voedingstoffen toe en noteer de reacties in de tabel.
3. Omcirkel in de tabel de reacties die zetmeel aantoont. Doe hetzelfde voor de reacties die de andere voedingstoffen aantonen. Je bent nu klaar voor opdracht 2.

Opdracht 2
4. Onderzoek drie voedingsmiddelen op de aanwezigheid van zetmeel, glucose, eiwitten en vitamine C. Noteer de resultaten (met + of -) in een tabel.
Maak van het te onderzoeken voedsel indien nodig een oplossing. Neem daartoe een klein beetje van het voedsel en wrijf dat met wat gedestilleerd water in een mortier zo fijn mogelijk. Breng alles in een regeerbuis en laat het een paar minuten bezinken. Verdeel de vloeistof over vier reageerbuizen en voer de verschillende indicatorenreacties uit.

Resultaten
Opdracht 1:
Na toevoeging van jodium:
Zetmeel: donkerpaars tot zwart
Glucose: helder, kleurloos
Vitamine C: helder, kleurloos
Eiwit: troebel, lichtgeel

Na toevoeging van Fehlingsproefvocht:
Zetmeel: (licht)blauw
Eiwit: violet
Glucose: blauw
Vitamine C: geel
Na verwarming:
Zetmeel: nog steeds (licht)blauw
Eiwit: violet
Glucose: oranje
Vitamine C: donkergeel

Na toevoeging van DCPIP:
Zetmeel: donkerblauw
Eiwit: donkerblauw
Glucose: donkerblauw

Vitamine C: helder, kleurloos

Na toevoeging van CuSO4(OH)
Zetmeel: lichtblauw, troebel
Eiwit: violet
Glucose: helder, lichtblauw
Vitamine C: geel

Opdracht 2:
Tabel!

Conclusie:
In Appelmoes zitten de volgende stoffen: Vitamine C + eiwit
In Melk zitten de volgende stoffen: Vitamine C + eiwit
In een Aardappel zitten de volgende stoffen: Eiwit
In brood zitten de volgende stoffen: Zetmeel + Vitamine C
In een Banaan zitten de volgende stoffen: Vitamine C
In een Sinasappel zitten de volgende stoffen: Vitamine C