Internationale politiek België

Internationale politiek van België 1. Steekkaart van België Officiële naam: Koninkrijk België/Royaume de Belgique
Oppervlakte: 31.000 km² (1997) (Bron: Eurostat Jaarboek 1997) Aantal inwoners: +/- 10 miljoen
Hoofdstad: Brussel
Ligging: Wes-Europa
Provincies: België heeft 10 provincies waarvan 5 Waalse en 5 Vlaamse provincies: West-Vlaanderen, Oost-Vlaanderen, Antwerpen, Limburg, Vlaams-Brabant, Waals-Brabant, Luik, Namen, Henegouwen en Luxemburg. Volkslied: la Brabançonne
Nationale feestdag: 21 juli

Taal: Nederlands, Frans en Duits
Bevolkingsspreiding: Het grootste gedeelte van de Vlaamse bevolking leeft in het gebied dat gevormd wordt door de driehoek Antwerpen - Brussel - Leuven. In Wallonië is de bevolkingsdichtheid het grootst op de industrie-as Bergen - Charleroi - Luik. Ten zuiden van deze as is de bevolkingsdichtheid kleiner. De vijf grootste stedelijke agglomeraties herbergen ruim 20 % van de Belgische bevolking. (Bron: België Landenoriëntatie, EVD) Munteenheid: Euro A. Politieke gegevens Staatsvorm: federale constitutionele monarchie
Staatshoofd: Koning Albert (sinds 9 augustus 1993) Regering: De Belgische regering wordt gevormd door verschillende partijen: VLD, CD&V-NVA, Groen!, SPA-Spirit,… Regeringszetel: Brussel; Deze stad wordt ook wel de hoofdstad van Europa genoemd omdat de Europese Commissie en het Secretariaat-Generaal van de Raad van Ministers er zetelen, de commissie- en fractievergaderingen van het Europees Parlement er plaatsvinden en omdat het NAVO-hoofdkwartier zich nabij Brussel bevindt. Eerste minister: Guy Verhofstadt (Sinds 13 juni 1999) VLD
Parlement: Het Belgische parlement bestaat uit een Kamer van Volksvertegenwoordigers en een Senaat . Elke vier jaar worden voor beide verkiezingen gehouden waarbij de leden van de Kamer van Volksvertegenwoordigers direct gekozen worden door middel van evenredige vertegenwoordiging. Van de Senaat worden 40 leden op dezelfde wijze gekozen als de leden van de Kamer; 31 leden worden indirect gekozen door de 40 gekozen leden. Vanaf het 18e levensjaar zijn de Belgen kiesgerechtigd. Zij zijn dan verplicht te gaan stemmen. B. Economische situatie De sector van de industrie is momenteel goed voor iets meer dan een kwart van de werkgelegenheid en bijna 30% van de toegevoegde waarde. Zowel qua structuur als qua inplanting weerspiegelt de industriële sector de invloed van het verleden en van recentere verschuivingen, die vooral vanaf het einde van de jaren ‘50 bijzonder ingrijpend zijn geweest. De meeste industrietakken zijn in België vertegenwoordigd: energie, verwerkende nijverheid, bouw en burgerlijke bouwkunde... België heeft als vroegere steenkoolproducent, tussen 1957 en 1992, 120 mijnen gesloten. Daardoor is het land in grote mate (± 80 %) afhankelijk van buitenlandse bevoorrading. 2. Rol van België in de internationale politiek van 1850 - nu Voor de 19e eeuw was er van internationale politiek niet echt sprake, maar in de 19e eeuw was er wel nood aan een vaste samenwerking. De Europese toppolitici voelden in het begin van de 19e eeuw hoe sterk ze op elkaar aangewezen waren. In 1831 wilde Nederland een einde maken aan de Belgische Revolutie. Oostenrijk en Pruisen waren bereid troepen te sturen, maar alleen als ook Frankrijk en Engeland meewerkten. Deze twee landen aarzelden en er werd een conferentie georganiseerd in Londen om de kwestie te bespreken. Er werd besloten om België onafhankelijk te verklaren op voorwaarde dat de zoon van koning Willem I (Nederland) de nieuwe Belgische koning zou worden. België weigerde en kreeg de steun van een progressief-liberale regering in Engeland o.l.v. Lord Palmerston. Tussen 1850 en 1892 geven de Belgen blijk van moed door het zwakke rijk van Maximiliaan en Charlotte (de zus van Leopold I) te steunen. België stuurt namelijk een expeditiekorps naar Mexico. Met Napoleon had België in meer dan 1 opzicht last, en dat was moeilijker voor de regeringen en makkelijker voor de oppositie. Zijn aanwezigheid op de Noordgrens van het Franstalige land met democratische vrijheden, die hij in Frankrijk had afgeschaft, en zijn gastvrijheid voor bannelingen, waren een doorn in het oog voor België. Het huwelijk van de Belgische kroonprins met de Oostenrijkse aartshertogin Maria-Hendrika stemde hem nog ongunstiger. De vrees voor expansiezucht van Frankrijk vormde een eendracht rond de regering en dwong België tot militaire inspanningen. Sinds de onafhankelijkheid heeft België zich geconcentreerd op de afzetmarkten van de onmiddellijke buurlanden, in het bijzonder op Frankrijk en Duitsland. Vlak nadat aan het douaneverdrag met Frankrijk geen verlengstuk werd gegeven, sloot België in 1891 een handelsverdrag met Duitsland. Dit verdrag kwam de Belgisch - Duitse transithandel ten goede, maar tijdgenoten lieten deze handel voor de afzet van Belgische producten belangrijker uitschijnen dan deze in werkelijkheid was. De Waxweiler - enquête van 1915 zou dit belang nuanceren. Koning Willem III van Nederland wilde in 1868 Luxemburg verkopen aan Napoleon III die zijn macht in Europa wou vergroten. In Londen werd een compromis bereikt: Luxemburg bleef onafhankelijk. Ca. 1900 had België Congo, Rwanda en Burundi als kolonies. De politieke beslissingen werden toen in België genomen, zodat de plaatselijke bevolking geen inspraak had. Koning Leopold II was ervan overtuigd dat België door het stichten van een koloniaal rijk zijn noodzakelijke afzetgebieden voor zijn handel en nijverheid verzekerde. Hij vond het niet nodig de Belgische plicht om de welvaart in Congo te bevorderen. Duitsland vroeg op 2 augustus 1914 toestemming om zijn troepen door het Belgische grondgebied te laten trekken. Het had gehoord dat Frankrijk van plan was het Belgische gebied binnen te vallen en zo het Duitse Rijk aan te vallen. Op 4 augustus weigerde België deze doorgang, waarna Duitsland met geweld België binnentrok. België kreeg in 1916 een hulde over zich uitgestort. De geallieerde verklaring van Sainte-Adresse, zorgde hiervoor. Er was uitgelekt dat Koning Albert I in het geheim met Duitsland over een compromisvrede had onderhandeld in de Eerste Wereldoorlog. Als reactie hierop ontstond in 1920 de Volkerenbond, de meeste landen die in die jaren onafhankelijk waren, werden lid. Op de eerste algemene vergadering werd België vertegenwoordigd door Henri La Fontaine. Ondertussen was in 1919 het Verdrag van Versailles getekend, waardoor de verdragen tussen België en Frankrijk van 1831 en 1839 vervielen. Vanaf dat moment kon België zijn eigen buitenlandse politiek voeren met bondgenoten naar keuze. Hieruit volgde in 1921 de Belgische-Luxemburgse Economische Unie. Door deze Unie werd er tol geheven op de grenzen tussen deze twee landen. In mei 1940 koos de Belgische regering ervoor om te stoppen met de neutraliteit en voor Groot- Brittanië te kiezen. De Belgische ministers redeneerden dat Groot-Brittanië na de oorlog hét financiële middelpunt van de wereld zou zijn aangezien zij naast de markten die reeds beheersten eveneens de markten die ze zouden veroveren op Duitsland konden inschakelen. België liet ook duidelijk merken dat het een douane-unie met Nederland en evt. later ook met de Scandinavische landen zag zitten. Naar het einde van de oorlog toe vonden steeds meer samenwerkingsverbanden plaats. België sloot een economisch samenwerkingsverband met Nederland en Luxemburg, de Benelux, om zijn export te verzekeren en ging zich actief inzetten voor een ééngemaakt (West-)Europa. Dit eengemaakt Europa zou ook de veiligheid van de kleine landen moeten garanderen. Moskou beschuldigde België er daarna van om een Sovjetblok te willen oprichten. Vanaf 1945 stuurde België troepen naar Zaïre, Korea en Sahel. België wou de plaatselijke bevolking helpen in haar strijd tegen de droogte. Paul Henri Spaak was van 1947-1949 minister van Buitenlandse Zaken van België. Hij speelde op vlak van internationale politiek een belangrijke rol. Hij bleef zich inzetten voor een pro-Britse politiek, waarvoor hij in het parlement op de vingers getikt werd door de communisten. Uiteindelijk kozen de Britten voor goede relaties met Frankrijk en België ging een ontspannende politiek voeren om niet verzeild te raken in een blokvorming tegen een ander VN-lid, de Sovjetunie. België zag in dat het niet alleen kon overleven in de naoorlogse wereld, waardoor de gesprekken die al tijdens de Tweede Wereldoorlog gevoerd werden met Nederland i.v.m. een douane-unie verder werden uitgediept en vanaf 1948 werd de BLEU uitgebreid tot Nederland. Op het einde van 1948 stelden Frankrijk en Groot-Brittanië aan de Benelux-landen een politiek pact voor, dat naast de economische, culturele en sociale samenwerking ook een militair luik bezat. In maart werd het Verdrag van Brussel ondertekend door de vijf landen en precies één jaar later werd het uitgebreid met zeven nieuwe landen, waaronder de Verenigde Staten en Canada. Zo kreeg de Europese integratie een Noord-Atlantisch karakter. Congo werd onafhankelijk verklaard in 1960, België had er toen al voor gezorgd dat er spoorwegen en allerlei zee - en luchtvaartlijnen waren. Talrijke hospitalen waren gebouwd, de landbouw was verbeterd en gemoderniseerd. Op de algemene UNO-vergadering in 1947-1948 had Camille Huysmans, voorzitter van de Kamer van Volksvertegenwoordigers, al zijn invloed aangewend om België voor het bestaan van Israël te laten stemmen. In 1950 bezocht hij Israël, waar hij bijzonder hartelijk werd onthaald, en Congo. Huysmans was één van de grootste voorstanders van internationale samenwerking, op het einde van zijn levensjaren bezocht hij nog talrijke communistische landen. Vandaag de dag voert België nog steeds een grote buitenlandse politiek, maar deze is niet altijd even welkom. In Kongo bijvoorbeeld worden de uitspraken van minister Karel De Gucht niet in dank afgenomen. Onze buitenlandse politiek heeft ook positieve effecten: zo heeft premier Sharon er na 17 bloederige dagen mee ingestemd om het offensief tegen Palestijnen in Gaza op te heffen. België kan zijn buitenlandse positie versterken door enerzijds de bevoegdheden van de overbodige Gewesten over te nemen en anderzijds zijn stem te laten weerklinken in een ééngemaakt Europa. Daarvoor moet de eenheid van de buitenlandse én binnenlandse politiek versterkt worden.
3. Rol van België in de internationale politiek in sept./okt./nov. 2004 De SP.A wil niet langer steun betuigen aan het Kongolese regime, dat zich bezondigt aan buitensporige corrupte onder leiding van Joseph Kabila. Tot nu toe heeft België steeds blinde steun betuigd aan het regime, dat doet alsof het onschuldig is. De machthebbers roven het land leeg, trachten op alle mogelijke manieren fondsen te verzamelen en hopen op het juiste tijdstip de kiezers te kunnen overtuigen voor hen te stemmen. Hierdoor zijn de beloofde hervorming van het leger en de voorbereidingen van de verkiezingen stilgevallen. De woordvoerder van de SP.A meent dat er moet gecontroleerd worden wat er met elk gegeven bedrag uitgevoerd wordt in Kongo. De laatste jaren zijn de contacten van de Benelux, de voorloper van de Europese Unie die 60 jaar bestaat, niet echt goed verlopen. Dit door tal van Belgisch – Nederlandse ruzies waarbij Luxemburg toeschouwer was. Nederlandse ministers lieten merken dat ze België enkel zagen als een partner wanneer het hen uitkwam en stuurden troepen naar Irak om Amerika bevriend te houden. De Benelux had nochtans besloten onpartijdig te blijven. De Kerry-campagne heeft even halt gehouden in Brussel, vorig jaar is Kerry met 537 stemmen verloren. Ze zijn niet van plan dit opnieuw te laten gebeuren, iedere stem telt, vooral die van de overzeese Amerikanen. Kerry geeft toe dat er andere alternatieven zijn dan oorlog tegen de terreur, wat precies het idee is dat België heeft. Franse socialisten en ook veel socialisten in België menen dat de Europese grondwet niet voldoet aan de minimumcriteria voor een sociaal Europa. Er zijn te weinig waarborgen voor het behoud van de openbare diensten, te weinig zekerheid voor een degelijk werkgelegenheidsbeleid, geen aanzet tot fiscale harmonisering, geen grendels tegen de delokaliseringspolitiek van steeds meer bedrijven. Hun besluit is zwaar: ofwel een aanpassing in de grondwet, ofwel zal ze verworpen worden. België steunt de Franse minister van Financiën Nicolas Sarkozy die suggereerde om nieuwe lidstaten met een zeer laag tarief van de vennootschapsbelasting te straffen door ze geen geld te geven uit de regionale en structuurfondsen. Sarkozy wil niet dat er geld van de Franse belastingbetaler in Midden- en Oost-Europa wordt aangewend om daar de vennootschapsbelasting te verlagen. Hij is dus niet bereid om de afbraak van de eigen industrie en het verlies van Franse jobs te sponsoren. De Belgische minister van Financiën, Didier Reynders, pleitte in Scheveningen voor een harmonisatie van de vennootschapsbelastingen. Landen die te weinig belastingen heffen, riskeren hun Europese subsidies kwijt te spelen. Hierdoor heeft België opnieuw hetzelfde idee als Frankrijk en Duitsland. De Iranese bannelingen in Brussel betoogden op 13 september in Brussel om de Mujaheddin van het Volk, een Iranese verzetsorganisatie, van de EU-terreurlijst af te voeren. Zij kregen daarbij de steun van talrijke Europese parlementsleden en nationale gekozenen, waaronder de Belgische senatoren Patrick Vankrunkelsven (VLD), Pierre Galand (PS) en Isabelle Durant (PS). De EU plaatste de Mujaheddin op de terreurlijst in de hoop dat er meer democratisering in Iran zou komen. Die is er echter niet gekomen, en daarom wil men de Mujaheddin, waar ook vrouwen een belangrijke rol spelen, van de lijst krijgen. Minster van Buitenlandse Zaken Karel De Gucht heeft op 24 oktober in New York een toespraak gehouden voor de VN. De Gucht vroeg aandacht voor het conflict in de regio van de Grote Meren. Hij benadrukte dat enkel dialoog en overleg de internationale betrekkingen kunnen bevorderen. België zal in het kader van de Europese Unie blijven pleiten voor een gemeenschappelijk engagement in de regio
De minister van Buitenlandse Zaken van het Koninkrijk der Nederlanden, dr. Bernard Dot, heeft in zijn toespraak op 28 september duidelijk gemaakt dat de Belgen en Nederlanders niet langer de spot met elkaar drijven, maar dat ze elkaar als gewone mens beginnen te beschouwen. Ze zullen in de toekomst nog veel moeten samenwerken binnen de EU, zowel in politiek, cultureel als economisch inzicht. Irak moet kunnen rekenen op eensgezinde steun binnen de EU bij de wederopbouw en het politieke proces. Dr. Bernard Dot pleit voor een verdere intensivering van overleg tussen de Benelux-landen en voor een intensivering van wederzijdse detachering van ambtenaren. Hiervoor moet men vaker begrip voor elkaar hebben, in een vroeg stadium overleggen over mogelijkheden voor coalities en de humor behouden. Zo is het mogelijk dat de mooiste jaren van samenwerking in de bilaterale relaties tussen België en Nederland nog voor ons liggen en dat 1 van beide landen de wereldtitel eens zal kunnen vieren. Belgisch europarlementslid Pierre Jonckheer heeft onlangs gezegd dat de groene fractie in het Europees Parlement tegen de Europese Commissie van voorzitter José Manuel Barosso zal stemmen. Het Europees Parlement richt namelijk een nieuwe Commissie op, waartoe momenteel al 25 leden behoren onder leiding van José Manuel Barosso. Jonckheer meent dat de milieupijler in het beleid van de Europese Commissie afwezig zal blijven. Belgisch minister van Buitenlandse Zaken Louis Michel is voorgedragen als commissaris voor Ontwikkelingssamenwerking. De Unie van de Joodse Progressieven in België, het Actieplatform Palestina, en l’Association Belgo-Palestinienne veroordelen de Israëlische militaire operatie in de Gazastrook, waarbij al meer dan honderd Palestijnen omkwamen. Ook de Europese Unie eist inmiddels dat de invasie van de Gazastrook stopt, maar premier Sharon heeft gereageerd dat ze gewoon verdergaat. Het Actieplatform eist dat de Belgische regering haar verplichtingen volgens de Vierde Conventie van Genève respecteert en Israël onder druk zet deze conventie na te leven. Daarnaast vraagt ze dat de Europese Unie zich in haar relaties met Israël daadwerkelijk baseert op het internationaal recht en bijgevolg het Associatie-akkoord met Israël opschort. Na 17 bloederige dagen heeft de Israëlische premier Ariel Sharon erin toegestemd met een plan van de hoogste legerleiding om het offensief tegen de Palestijnen in Gaza op te schoren. Op verschillende plaatsen hadden tanks en soldaten de Gazastrook diezelfde dag nog verlaten. In Brussel werd op 22 oktober gedebatteerd over de toekomst van de EU. Frits Bolkestein, de liberale eurocommissaris voor de Interne Markt meent dat de Europese Unie steeds meer een zaak van macht, geld en invloed wordt. De EU moet zich volgens hem in de toekomst vooral verder uitbreiden. Hij gelooft niet in het sociale Europa. Geert Van Istendael is daarentegen voorstander van een bestuurlijke chaos in de EU, die aan België doet denken. Hij meent dat Europa Belgisch zal zijn of niet zal zijn. Nadat Belgisch minister van Buitenlandse Zaken De Gucht vorige week een reis door Afrika gemaakt had, verklaarde hij dat de Kongolese ministers weinig indruk op hem hadden gemaakt. Donderdag in de Kamer zei hij dat de transitie in Kongo onmogelijk kan slagen als de regeringsleden hun energie blijven steken in wederzijdse twisten. Volgens hem vindt er volop corruptie plaats, is de staat onbestaande en is desorganisatie de regel en afpersing een gewoonte.Hij stelde voor om Kongo onder een verregaande vorm van voogdij te plaatsen. Dit nieuws werd ook gisteren door de BBC en CNN uitvoerig bericht, waarna ook met hem gespot werd. In België kreeg De Gucht zware kritiek van de CD&V en van de Franstalige liberalen, die vrezen dat de inspanningen van voormalig buitenlandminister Louis Michel teniet zal worden gedaan. De voorstelling om een nieuwe Commissie op te richten onder leiding van José Manuel Barosso is teniet gedaan voordat een stemming plaats kon vinden. Barosso zei dat hij het voorstel introk omdat hij meer tijd nodig had om een Commissie voor te stellen die op de steun van iedereen kan rekenen. . De Belgische ex-premier Jean-Luc Dehaene zou op Barosso gestemd hebben. Hij vindt wel dat Barosso de juiste beslissing heeft genomen om geen nieuwe Commissie voor te stellen. Hij hoopt dat deze afloop kan leiden tot sterkere verhoudingen tussen Parlement en Commissie. 4. Bronvermelding A. Steekkaart van België Bron: http://www.diplomatie.be/nl/belgium/belgiumdetail.asp?textID=1608 B. Rol van België in de internationale politiek van 1850-nu • Gerard, J., Belgie 1830-1890, Heideland NV, 1980 • Doorheen de nationale geschiedenis, Algemeen Rijksarchief Brussel, deel II • Encyclopedie: Algemene geschiedenis der Nederlanden, boek 12, Fibula – Van Dishoeck • Europese Unie, Europa is de toekomst, internet, 31 oktober 2004, (http://www.belgischeunie.be/ned/prog_europa.htm) • Buyse, A., Dossier: Internationaal samenwerken is niet zo vanzelfsprekend, Reflector, januari 2001 • Standaard interactieve encyclopedie, Edgar Degas, cd-rom, Standaard Uitgeverij Antwerpen, 1996

C. Rol van België in de internationale politiek in sept./okt./nov. 2004-10-31 - De Morgen: 3/09/2004, 6/09/2004, 8/09/2004, 11/09/2004, 25/09/2004, 5/10/2004, 6/10/2004, 13/10/2004, 16/10/2004, 22/10/2004, 23/10/2004, 28/10/2004 - De Standaard: 14/09/2004, 28/09/2004