Artikel slavernij

Slavernij afgeschaft, of toch niet?

Slavernij is een erg belangrijk onderwerp in de geschiedenis, voor zowel Nederland als Europa heeft slavernij een grote betekenis gehad in onze geschiedenis. De hele wereld heeft zo’n beetje deel uit gemaakt van slavernij. In dit artikel ga ik de ontwikkeling en verandering van de slavernij door de eeuwen heen bespreken. Dat doe ik door van verschillende tijdvakken kenmerkende aspecten in chronologische volgorde te zetten. Op die manier zal de ontwikkeling en verandering van slavernij door de eeuwen heen duidelijk worden.

De eerste vormen

Slavernij kwam bij veel culturen in de Oudheid voor. Tijdens de tijd van de Grieken en Romeinen was het bezitten van een of meerdere slaven heel gewoon. Ze werden vooral ingezet voor het huishouden. Handel in slaven bij Egyptenaren, Grieken en Romeinen was gebruikelijk. Op den duur vormde de slavenhandel een aanzienlijk deel van de Romeinse economie. Rijke Romeinen hadden bijvoorbeeld een aandeel in slavenhandel. Veel vertrouwen in de slavenhandelaren was er niet, ze werden over het algemeen als pooiers gezien. Koopmannen eisten daarom vaak ook een bewijs van aankoop om zeker van hun handel te zijn. Daarmee kon je in principe een slaaf bestellen, je wist alleen nog niet hoe de slaaf eruit zag. Als de slaaf iets mankeerde kreeg de koopman zijn geld terug. Eigenaren mochten vrijuit seks hebben met hun slaven, voor mooie meisjes werd dan ook meer betaald. 

Horigen

In de Middeleeuwen werden horigen als lijfeigenen gezien, een vorm van horigheid die de slavernij benaderde. Horigen moesten op het land van de heer werken maar mochten het terrein niet verlaten, dat was verboden. Als slaaf mocht je in de meeste gevallen geen gezin stichten, horigen hadden die toestemming wel. Als horige was het hard werken want een deel van de oogst was natuurlijk voor eigen gebruik, overschot moest worden ingeleverd. Het leven als horige was geen pretje, de leefomstandigheden waren slecht en er was amper genoeg voedsel voor iedereen. Als horige boer stond je vrijwel onderaan de samenleving.
Eeuwenlang werden lijfeigenen slecht behandelt en veranderde de situatie vrijwel niet.

Slavenhandel

Europese kooplieden gingen op zoek naar kolonies om producten op te verbouwen. Die producten verbouwden ze natuurlijk niet zelf, daar gebruikten slaven voor, die slaven werkten op de plantages. Door middel van de trans-Atlantische driehoekshandel  werd het mogelijk om aan genoeg slaven te voldoen. Dit was de handel tussen Europa, Afrika en Amerika. Schepen uit West-Europa vertrokken richting Afrika met voornamelijk vuurwapens buskruit, ijzer en textiel. Die producten werden in West-Afrika geruild voor slaven, ivoor en goud. Vanuit Afrika werden de slaven in overvolle boten vervoerd naar het Caribisch gebied en Noord-Amerika. Plantages werden volledig ingedeeld met slaven. Ze hadden geen rechten en mochten de plantages ook niet verlaten. Als ze dat risico wel namen en een poging deden tot ontsnapping, dan volgden er hevige straffen. Slavenhandelaren lieten hun slaven brandmerken, zo was te zien wie de eigenaar was. Ze waren tevens een handelsproduct. Daarnaast werden de meeste gekerstend, dat betekende dat zij het geloof van hun eigenaar moesten overnemen en nastreven.

De rol van het abolitionisme

Slavenhandel en slavernij werd tot het einde van de achttiende eeuw normaal gevonden, als tegenstander was er toen weinig tegenin te brengen. Dit veranderde door verschillende verlichtingsdenkbeelden. In de tijd van de verlichting zette de slavernij de mensen aan het denken. Verlichtingsdenkbeelden waren bijvoorbeeld dat iedereen gelijk was en ook zo behandeld moest worden. Door die denkwijze ontstond het abolitionisme, deze beweging streefde naar het afschaffen van de slavernij. De slaven waren nou eenmaal gekerstend, dus moesten zij ook als 'broeders en zusters' behandeld worden. In Engeland ontstond een abolitionistische beweging, de Quakers. De eerste beweging die zich inzette voor de afschaffing van de slavernij. Veel landen vonden dat vrijheid, gelijkheid en broederschap alleen gold voor blanke Europeanen en zeker niet voor zwarte Afrikaanse slaven. De situaties over de slavernij waren in het thuisland helemaal niet zo bekend. Veel mensen hadden wisten niets van de slechte leefomstandigheden en de behandeling van de slaven. Slaven zaten nou eenmaal in Noord-Amerika en het Caribisch gebied, voor de rest wist men er weinig over. De oogst bracht aardig wat geld op voor kooplieden en daarom zagen weinig mensen een reden om ermee te stoppen. Rond de 19e eeuw begon het abolitionisme op te bloeien. Haiti was de het eerste land waar de slavernij werd afgeschaft. Die behaalden zij door een Revolutie te starten, zwarte slaven vochten voor hun onafhankelijkheid op Frankrijk. Plantage-eigenaren hadden genoeg geld om parlementsleden om te kopen, op die manier bleef de slavernij in Amerika bestaan. In Nederland werd de slavernij in 1863 afgeschaft. Onder druk van andere landen gaf Nederland toe aan het afschaffen van de slavernij, hiermee was Nederland één van de laatste landen wat betreft het afschaffen van de slavernij.

Na de slavernij afgeschaft was, ontstonden er toch nog veel problemen met zwarte mensen. Blanke mensen bleven hen als een minderwaardig en zwak volk zien. De blanken vonden dat zij boven de zwarte stonden en discrimineerden hen nog steeds. Nadat de slavernij in 1865 in Amerika afgeschaft was, werden veel slaven nog steeds vastgehouden. Al die tijd hadden ze gebruik gemaakt van de voorzieningen van de eigenaar. Die waren in sommige gevallen van mening dat zij de kosten terug moesten betalen. Op die manier konden zij hun slaven nog jaren lang op hun plantages laten werken onder enorm lage lonen, het werd ze op die manier onmogelijk gemaakt de plantage ooit nog in vrijheid te verlaten. Vrouwen waren verplicht kinderen te krijgen, op die manier nam de volgende generatie het werk op de plantage over. In principe moest de slaaf worden vrijgelaten na het afschaffen van de slavernij. Helaas is dat niet in alle gevallen zo geweest.

Slavernij in het heden?

Er bestaan nog steeds landen waar slavernij en mensenhandel voorkomt. Wereldwijs leven er ongeveer 27 miljoen mensen in slavernij. Zij zijn van hun vrijheid beroofd en gedwongen om te werken, tevens worden ze waarschijnlijk door geweld of op een andere vreedzame manier als eigendom behandeld. De moderne slaaf neemt vaak een andere rol aan dan vroeger. Vrouwen worden bijvoorbeeld gedwongen tot prostitutie, kinderen uit West-Afrika die verhandeld worden moeten bijvoorbeeld op agrarische landbouwgewassen in onder anderen Brazilië of een ander Zuid-Amerikaans waar het gemakkelijk is mensen te verhandelen werken. Of Poolse werknemers die onder barre omstandigheden in West-Europese landen aan het werk worden gezet tegen enorm lage lonen. Die mensen worden allemaal uitgebuit en hebben geen medezeggenschap over hun eigen bestaan of levensomstandigheden. Je ziet nu dat verschillende vormen van slavernij zich opdoen in de wereld. Slavernij door afkomst bijvoorbeeld, deze vorm van slavernij betreft mensen die ofwel geboren worden in een slaafse kaste of afkomstig zijn uit een groep die door de samenleving beschouwd wordt als geschikt om als slaven te dienen. Dat gebeurt bijvoorbeeld in India, eenmaal in de laagste kaste geboren, kom je er haast niet meer uit, je wordt dan uitgebuit en hebt je verdient niet genoeg geld om te verhuizen. Dat soort mensen werken vaak in kleding/textielfabrieken onder lage lonen. Daarnaast is er ook slavernij door gedwongen huwelijken, dat houdt in dat vrouwen en meisjes die getrouwd zijn zonder daar iets tegenin hebben kunnen brengen gedwongen worden tot een leven van dienstbaarheid dat vaak gepaard gaat met geweld. Kinderarbeid kan natuurlijk gezien worden als een vorm van slavernij, kinderen worden gedwongen geld bij te verdienen om het gezin van genoeg voedsel te voorzien, in de meeste gevallen gaat dat tegen hun wil in. Ten slotte heerst er in het heden nog een vorm van slavernij door dwangarbeid, daarbij worden mensen illegaal gerekruteerd door individuen, regeringen of politieke partijen en gedwongen om te werken, dat gaat meestal onder bedreiging van geweld of andere pijnlijke straffen.