Navigatie van vogels

Al eeuwen reizen wij, mensen, de continenten af met de bedoeling dingen te ontdekken en bijvoorbeeld handel te bedrijven. Columbus voer met zijn vloot naar Amerika en noemde de inwoners Indianen. Hij dacht dat hij naar het oosten was gevaren en in India terechtgekomen was. In werkelijkheid was hij dus in Amerika. Deze fout kwam doordat ze met de toenmalige apparatuur alleen de lengtegraden konden berekenen. Tegenwoordig hebben we hele goed apparatuur, maar wij zijn niet de enige schepsels die zich over grote afstand bewegen. Trekvogels trekken elke herfst weg uit hun broedgebied en komen ongeveer in de lente weer terug. De Noordse stern vliegt van de Noordpool naar de Zuidpool. Ook postduiven weten veilloos de weg terug te vinden. Hoe komt het dat vogels dit kunnen zonder allerlei navigatiesystemen? Of hebben vogels die ook? vragen bij de tekst:>B a. Welke drie ‘kompassen gebruikt een trekvogel om te navigeren? - het magnetisch kompas - het sterrenkompas - het zonnekompas b. Hoe oriënteren trekvogels zich ’s nachts? Ze gebruiken ‘hun sterrenkompas’. Ze oriënteren zich op de sterrenhemel. Om de as van de poolster draaien de sterrenbeelden met een hoeksnelheid van 15° per uur. Blijkbaar oriënteren de vogels zich dus op het centrum van rotatie. Ook het zien is erg belangrijk bij ’s nachts vliegen. ’s Nachts lopen de vogels wel de kans een behoorlijke koersafwijking te krijgen door de wind. Het is nog onbekend hoe, maar deze kunnen ze makkelijk herstellen. c. Waarom vliegen postduiven niet bij dichte mist? Postduiven gebruiken bij hun navigatie vooral herkenningspunten en die zijn met mist niet meer te onderscheiden zodat de duiven gedesoriënteerd raken. d. Op welke wijze wordt er onderzoek gedaan naar navigatie bij vogels? v verschillen van voorkeursrichting met soort wordt onderzocht door middel van de jongen uit twee populaties beiden te laten vliegen en vervolgens te kruizen
v een groep spreeuwen onderscheppen tijdens hun reis, ze te ringen, ze in plaats van hun normale trekrichting, naar Zwitserland getransporteerd en daar weer vrij te laten en hier van de resultaten te onderzoeken
v experimenten in planetaria
v experimenten met circadiane ritmen, het kunstlicht een clock-shift veroorzaken om te kijken of deze invloed heeft op de navigatie
v homingexperimenten: de invloed van een clock-shift: controledieren onder kunstlicht dat aan en uit gaat vergeleken met het natuurlijke verloop van de dag, en experimentele dieren waar dus een clock-shift bij wordt uitgevoerd. Vervolgens worden ze omstebeurten op een andere plaats vrijgelaten en wordt het vertrek, de vertreksrichting en het tijdsstip waarop het uit het zicht verdwijnt opgeschreven. De aankomsttijden worden later ook opgeschreven en vergeleken
v zeer jonge duiven en volwassen duiven worden in volières, waarbinnen het magneetveld ten opzichte van natuurlijke 90° was gedraaid, gezet en zo werd de navigatieontwikkeling onderzocht
v duiven worden steeds op dezelfde plaats gelost om te kijken of duiven herkenningspunten in hun omgeving gebruiken om zich te navigeren
v experimenten waarbij duiven op draaischijven en in wisselden magneetvelden werden getransporteerd naar hun losplaats
v met duiven opkweken in volières die met ramen zijn afgesloten en met glazen schotten kunstmatig de windrichting bepalen word onderzocht of de windrichting en de geur die dit met zich mee brengt ook iets te maken heeft met de navigatie
v proeven uit Italië: onderzoek met de zeelucht
v experimenten met de reukorganen: controledieren met een goed reukorgaan en experimentele dieren met doorgesneden zenuwcellen
v om te kijken of duiven ook een hoogteverschil kunnen zien werden ze getraind om knopjes in te drukken bij een hoge of juist lage vlek
v er werden camera’s obscura’s gemonteerd op de koppen van duiven en zo werd geconstateerd dat duiven hun kop perfect stil kunnen houden
v de duiven werden op verschillende afstanden gelost om te kijken of de afstand invloed had op de navigatie