Gedichten Historische letterkunde (16e, 17e, 18e, 19e eeuw)

Gedichten en Lieden bij Leesverslag Nr. 6 in V5

1) Wilhelmus van Nassouwe
Gemaakt door Wilhelmus van Nassouwe

Korte samenvatting:
Wilhelmus heeft Duits bloed, blijft levenslang prins van oranje en eert de koning van Spanje. Doordat hij God heeft gediend is hij verdreven maar God zal hem doen wederkeren. Blijf ook in de verdrukken tot God bidden, dan zal ik met de kracht van God u helpen. De Duitsers zijn in Friesland verslagen. Als een held heeft hij zich verzet. God is zijn schild, helper; met Hem kan hij de tirannie verdrijven. Dat de vijand hem niet mag vermoorden. God heeft de vijand verslagen en Israël gegeven. Dat hij als een held mag sterven, en daarmee een eeuwig rijk mag vergrendelen. Hij vraagt God om de Spanjaarden te verjagen.Wilhelmus heeft gevochten bij Maastricht. Men moet God blijven eren, dan zal hij hen helpen om standvastig te blijven en om gerechtigheid te krijgen.

Mijn mening:

Het is aan de ene kant wel een bekend lied omdat het ons volkslied is. Maar verder vind ik het niet lekker lezen. Het lijkt alsof hij nooit ‘to the point’ komt, het zijn allemaal losse stukjes tekst.

Literaire stroming:
Renaissance: 1)Ten eerste heeft hij het over zogenoemde unieke personen zoals David en Saul; Individualisme. 2)Hij heeft het trouwens ook nog over het eeuwige leven (vers 4) waar ik wel een beetje Antropocentrisme in zie.

2) Voor-sangh en sonnet (titel onbekend)
G.A.Brederode

Korte samenvatting:
Hij heeft het eerst even over zijn (schijnbaaar) mooie tijden met zijn geliefde (‘van ons ghevry’ etc.). Hij schijnt in een natuurrijke omgeving (hij heeft het steeds over dieren en bos) haar te achtervolgen omdat hij zo naar haar verlangt (waarschijnlijk in z’n gedachten).

Mijn mening:
Ik vind het wel een mooi lied, ten eerste omdat het lied mooi rijmt (elke 2e en 4e zin van elk couplet rijmen op elkaar). Verder vind ik het mooi hoe hij verwoord dat hij erg naar zijn geliefde verlangt, en hoe hij wel niet van haar houdt!

Literaire stroming:
Renaissance: 1)Individualisme (immers het meisje die hij beschrijft is een uniek persoon), 2)Estheticisme (omdat hij zich aan een strak ‘rijmschema’ houdt, zie bij mijn mening).

3) Sonnet (2x, titel onbekend)
P.C.Hooft


Korte samenvatting:
Het eerste sonnet gaat vooral over de schepping van God. Hij noemt daarbij de zee, bergen, bos, velden etc. Daarna vertelt hij over de ‘onachterhaelbre Tijdt’; zijn verlangens kunnen de tijd niet beïnvloeden. (Dat stukje is mij niet helemaal duidelijk)

Mijn mening:
Het eerste sonnet was nog wel te lezen, maar bij het tweede werd het hoe langer je las hoe minder je ervan kon begrijpen. Neem nou deze zin: “dat jck den Tijdt, die jck vercorten wil, verlang” (???). Voor de rest vind ik het wel een mooi gedicht, omdat hij dingen beschrijft die eigenlijk nu nog wel vrij actueel zijn.

Literaire stroming:
Renaissance: 1)Estheticisme (1e en 3e, 4e en 5e, 5e en 8e etc. rijmen)
( =regel) ( =rijm) Sonnet=>
(1,2)
2)Realisme (hij heeft het over werkelijke dingen zoals de tijd, en de schepping)

4a) Kinderlijk
Joost van den Vondel

Korte samenvatting:
Constantijn probeert vanuit de hemel zijn moeder gerust te stellen dat het met hem in orde is, en bovenal dat ze niet moet huilen om zijn dood, want ze zullen elkaar weder in de hemel zien.

Mijn mening:
De boodschap in dit gedicht vind ik op zich wel mooi, dat men elkaar in de hemel toch altijd weer ziet en dat het daar heel erg goed zal zijn.

Literaire stroming:

Barok :1)Het gedicht is ook sterk verbonden met het katholieke geloof (immers, hij heeft het over de hemel). 2)Er komt (vindt ik) ingewikkelde taal in voor met moeilijke woordspelingen (‘Cherubijntje van omhoog’, ‘Uitlacht met een lodderoog’).

4b) Het stoksken van Johan van Oldenbarneveldt, Vader de Vaderlands
Joost van den Vondel

Korte samenvatting:
Dit gedicht beschrijft het verhaal van Johan van Oldenbarneveldt. Een man die dankzij zijn daden een held was maar gedood moest worden door keizer Nero. De keizer schroomt om het feit dat de rechtspraak heeft gefaald.

Mijn mening:
Jammer dat ik de helft van de woorden die de schrijver gebruikt niet begrijp (woorden als ‘Scneca’, stut, dorf, etc.). Daardoor was het voor mij niet echt leesbaar. Maar de kern is wel duidelijk (dat een –volgens de schrijver onschuldig- persoon tot het schavot veroordeeld wordt).

Literaire stroming:
Barok : Het emotionele, de tragiek, komt hier duidelijk naar voren. Hij vertelt in ‘geuren en kleuren’ over hoe zo’n goed man (volgens) hem, hij vertelt dat aan de hand van zijn daden, op het schavot moet eindigen. Dan zegt hij daarbij hoe de rechtspraak volgens hem gefaald heeft (‘en hoe geweld het recht dorf buigen’).

5a) De kinderliefde
Hiëronymus van Alphen

Korte samenvatting:
De schrijver van het gedicht heeft hier een soort ode aan zijn vader geschreven. Hij zegt dat als hij iets stouts heeft gedaan, maar er berouw van heeft, zijn vader het ziet en dan straft zijn vader hem niet. Zelfs al straft hij wel zijn kind, doet hij dat met tranen in de ogen. Als hij (de jongen) weer ongehoorzaam is geweest zal hij knielen voor zijn vader en voor God om vergeving te vragen.


Mijn mening:
Het is een mooi gedicht vind ik omdat hij het heel mooi kan brengen (dat hij van zo van zijn vader houdt) in een gedichtvorm. Zo zou het eigenlijk moeten zijn (zo’n vader/zoon verhouding) omdat de zoon dan beter inziet dat hij niet ongehoorzaam moet zijn omdat dat enkel problemen oplevert.

Literaire stroming:
Verlichting: Rationalisme: De kern hiervan is dat de menselijke verstand in staat is voor alles een oplossing te vinden. Zo ook hier: het jochie ziet in dat zijn ongehoorzaamheid zijn vader pijn doet van binnen, dus zal hij proberen vergeving te vragen en het niet meer te doen.

5b) Het gebroken glas
Hiëronymus van Alphen

Korte samenvatting:
Kornelis heeft bij het verven een glas laten vallen. Hij durft het zijn moeder niet te vertellen maar hij wil zijn eigen moeder ook niet bedriegen. Als zijn moeder later weer thuiskomt ziet ze in Kornelis’ ogen dat hij ergens mee zit. Ze vraagt en Kornelis antwoord en zegt wat hij heeft gedaan. Zijn moeder vindt dat het een ongelukje was en dat hij er niks aan kon doen. Aan het einde van het verhaal staat de moraal van het verhaal: Die altoos wil de waarheid spreken, wordt wel beloond. Die leugens zoekt voor zijn gebreken, wordt nooit verschoond.

Mijn mening:

Een mooi verhaal met een heel mooi moraal erin. Ook vandaag de dag vind ik dat nog heel erg relevant. Het is een bekend feit dat leugens de dingen vaak alleen maar erger maken, maar mensen struikelen er altijd weer over om het wel te doen, door alle eeuwen heen.

Literaire stroming:
Verlichting: (wederom) Rationalisme: hij gebruikt zijn verstand in ziet in dat liegen de zaak alleen maar verergerd. Daarom vertelde hij de waarheid en bleek dat zijn moeder helemaal niet boos op hem was.

6) De zelfmorrdenaar
Piet Paaltjens

Korte samenvatting:
Het is herfst. Een man die blijkbaar de zin in het leven kwijtgeraakt is loopt eenzaam door het woud. Hij haalt een strop te voorschijn en hangt zichzelf vervolgens op. Maanden verstrijken en in de lente, als de zon weer fier aan de hemel staat, komt er een paar in het bos die gaan vrijen onder de boom waar de man hing. Ineens onderbreekt een vallende laars (van die dode kerel) hun vrijpartij. Ze schrikken zo dat ze er prompt geen zin meer in hebben.

Mijn mening:
Een grappig gedicht, gezien de bewoordingen die Paaltjens gebruikt. Bijv. ‘Want de wintertijd kwam. En intussen hing maar steeds aan zijn tak, op zijn doode gemak’ en ‘In een wip was de lust om te vrijen geblust’. Moest ik wel even om lachen.

Literaire stroming:
Romantiek: ‘Weltschmerz’ en ‘Sehnsuch’: Een stroming waarin vaak begrippen naast elkaar voorkomen die elkaar eigenlijk uitsluiten. In dit geval dus dat die twee daar zitten te vrijen (uiterst gelukkig) en dat daarboven een man hangt die zichzelf heeft opgehangen (uiterst ongelukkig).

7) Het gebed van den onwetende
Eduard Douwes Dekker ‘Multatuli’


Korte samenvatting:
Deze meneer is duidelijk op zoek naar een god. Hij vraagt zich af wat de mensen nou dienen. Baal, Jehova, etc. zijn voor hem allemaal gelijk. Hij heeft nadrukkelijk naar een antwoord gevraagd in zijn gebeden maar heeft nooit antwoord verkregen. Altijd zweeg God. Daarom eindigt hij ook met de conclusie dat er geen God is, immers anders had die God wel antwoord gegeven.

Mijn mening:
Hij laat duidelijk merken dat hij gefrustreerd is dat god zich wel aan anderen openbaart maar niet aan hem. Hij zegt het meerdere keren geprobeerd te hebben (antwoord te krijgen van God) maar nooit antwoord hebben gekregen. Ik kan me dan in zijn positie wel voorstellen dat hij zegt dat er geen God is.

Literaire stroming:
Romantiek: Dekker is in zijn gedicht op zoek naar de verhouding die de mens met het Opperwezen kan hebben. Dat is een kenmerk van de Romantische stroming (zie blz. 10, blauwe boekje: )

Verdiepingsopdracht

Column die positief opgesteld staat tegenover het Wilhelmus:
Vaak laait de discussie over het rechtvaardigen van het Wilhelmus als officieel Nederlands Volkslied weer op. Vaak is deze discussie met negatieve getinte argumenten gevuld. Argument als ‘Ben ick van Duitsen bloed’(?) en ‘de koning van Spanje heb ik altijd geëerd’(?). Dan vind ik ten eerste dat de mensen die dit zeggen/vinden dat ze ten eerste niet de hele tekst kennen. Zelfs in het eerst couplet staat al ‘Den vaderlandt getrouwe blijf ik tot in den dood ene prins van oranje’. Dat zegt hun kennelijk niet veel. Ten tweede vind ik dat het Wilhelmus de Nederlandse/vaderlandse geschiedenis gewoon prachtig in dichtvorm weergeeft. Immers de tachtigjarige oorlog is een gebeurtenis die men niet zomaar weer vergeet! Toen kwamen de Spanjaarden ons land binnen en bracht koning Filips ons het katholieke geloof. Spanje was toen het land dat regeerde over ons kleine kikkerlandje. Vandaar ‘de koning van Spanje heb ik altijd geëerd’. Het vertelt gewoon een stukje geschiedenis over ons land. Dat zie je in het hele gedicht terug; hiermee kun je het argument dat sommige mensen gebruiken wat betreft het Duitse bloed ook weerleggen. (Dat is één van de eerste dingen die mensen zeggen als je over het Wilhelmus begint. Krijg je van die opmerkingen als ‘ik ben helemaal niet van Duits bloed, ik ben Nederlander!!)
Verder vind ik dat ons volkslied ons volk als eenheid beschrijft, het saamhorigheidsbesef uitdrukt. Dat vind ik een sterk punt van ons volkslied en tevens iets dat als belangrijk mag worden beschouwd voor een volkslied.