Die Blechtrommel (1979)

Beoordeling 6
Foto van een scholier
  • Filmverslag door een scholier
  • 6e klas vwo | 3516 woorden
  • 9 november 2006
  • 39 keer beoordeeld
Cijfer 6
39 keer beoordeeld

Film
Taal
Nederlands
Vak
Die Blechtrommel

Genre: Drama/Romantiek
Regisseur: Volker Schlöndorff
Titel: Die Blechtrommel
Jaar: 1979
Datum en plaats van de voorstelling: November 2005 in het lokaal 04
Hoofdrolspelers:
Mario Adorf
Alfred Matzerath
Angela Winkler
Agnes Matzerath
David Bennent
Oskar Matzerath
Katharina Thalbach
Maria Matzerath
Daniel Olbrychski
Jan Bronski
Tina Engel
Anna Koljaiczek (jung)
Berta Drews
Anna Koljaiczek (alt)
Roland Teubner
Joseph Koljaiczek
Tadeusz Kunikowski
Onkel Vinzenz
Andréa Ferréol
Lina Greff
Heinz Bennent
Greff
Ilse Pagé
Gretchen Scheffler
Werner Rehm
Scheffler
Käte Jaenicke
Mutter Truczinski
Helmut Brasch
Alte Heilandt

Samenvatting:

In Danzig, Duitsland, wordt Oskar geboren. Het is niet helemaal duidelijk wie van de twee minnars van zijn moeder, nu zijn echte vader is. Bij de geboorte belooft de moeder van Oskar hem een trommel te geven op zijn derde verjaardag. Als Oskar drie jaar oud is, ergert hij zich aan het gedrag van zijn volwassen familie op een feestje. Ze drinken veel en zijn erg druk. Hij besluit dat hij niet meer wil groeien, uit protest tegen de hypocriete grote mensenwereld. Hij laat zich met trommel en al, van de keldertrap vallen waardoor hij een hersenschudding oploopt. Op zesjarige leeftijd ontdekt Oskar, als zijn Duitse vader zijn trommel af wil pakken, dat hij zo hard kan gillen, dat alle ruiten springen. Ook ontdekt hij, dat zijn moeder nog steeds met zijn Poolse vader naar bed gaat, terwijl ze samenwoont met Oskars Duitse vader.
Als Oskar twaalf jaar is, gaat hij met zijn moeder en Duitse vader naar het circus, waar hij Berba leert kennen: een lilliputter, die net als hem klein wilde blijven.

Ondertussen neemt Hitler de macht over in Duitsland en is de opkomst van het fascisme. (Wir wollen Heim ins Reich) Hierdoor moet Oskars moeder een keuze maken voor de anti-fascistische Pool of haar Duitse man. Ze kan niet kiezen en alles wordt haar te veel. Ze pleegt zelfmoord. Joden en Polen in Danzig worden vermoord door de nazi’s. Ook Oskars Poolse vader wordt door de Duitsers vermoord.
Als Oskar zestien jaar oud is, komt er een nieuw meisje bij hem en zijn Duitse vader wonen: Maria. Oskar wordt verliefd op haar. Maar, Maria wordt zwanger van Oskars vader. Kurt wordt geboren. Aangezien hij het vreselijk vindt, dat Kurt het kind van zijn vader is, terwijl hij zo verliefd op Maria is, neemt hij Kurt aan als zijn zoon en beloofd hem een trommel op zijn derde verjaardag.
Later komt Oskar Berba, de lilliputter uit het circus, weer tegen. Hij sluit zich aan bij zijn ‘circus voor soldaten’, die de Duitse soldaten vermaakt. Zijn talent is het gillen en hierdoor glazen breken. Oskar krijgt een relatie met Roswitha, een lilliputter van het circus. Zij gaat dood bij een aanslag.
Hierna gaat Oskar weer op huis aan. Hij komt thuis aan, als Kurt zijn derde verjaardag viert. Daarom krijgt Kurt van Oskar een trommel. Als Oskar 21 jaar is en de oorlog veel mensen heeft gedood, vallen de russen bij hen binnen. Ze vermoorden zijn enige Duitse vader, met een beetje hulp van Oskar, die vindt dat zijn vader voor zijn echte identiteit uit moet komen. Bij de begrafenis van zijn vader, gooit Oskar zijn trommel in het graf en besluit weer te gaan groeien. Kurt gooit op dat moment een steen tegen Oskars hoofd en Oskar gaat daadwerkelijk weer groeien. Op het einde gaan Maria, Kurt en Oskar de veiligheid opzoeken en laten ze Danzig achter zich.

Thematiek: Die Blechtrommel beschrijft het leven in Duitsland ten tijde van het Nazi-regime. Het laat de perversiteit van mensen zien (vreemdgaan, jong sexuele ervaringen hebben etc.) maar ook het protest van een klein kind wat ook echt klein wil blijven en zich af zet tegen de grotemensen-wereld.
Tijd: Ten tijde van het Nazi-Regime (1933-1945)
Ruimte: Danzig
Vertelsituatie: ik-perspectief

Mening: Ik kan de film ‘Die Blechtrommel’ niet anders beschrijven als: Apart. Bij het zien van de film had ik telkens het idee dat er een grote achterliggende gedachte achter de film zat, die ik niet te pakken kon krijgen. Het enige wat ik zag, was een verwend, eigenwijs, klein jongetje wat nodig een schop onder zijn kont verdient. Dit jongetje, alhoewel hij kind wil blijven, heeft al jong veel kennis van zaken. De leukste scènes vond ik die uit het circus, met de lilliputtertjes erin. Vooral Roshwita vond ik erg schattig. Het allesvreemdste uit de film vond ik toch wel dat Oskar samen met Maria, voordat ze salmiak-poeder (ik dacht tenminste dat dat het was) gingen opeten, hierin gingen spugen. Dit vond ik zo vreemd!! De gedachte hierachter kon ik niet helemaal bevatten. Al met al vond ik het wel een grappig verhaal, maar af en toe wel wat té pervers, ik heb sowieso nooit begrepen wat sexuele handelingen toe te voegen hebben aan literaire werken, maar dat ik natuurlijk mijn persoonlijke idee.

Gunter Grass:

Grass, Gunter (geboren in Danzig [nu Gdansk] 16 okt. 1927) is een Duitse schrijver en beeldend kunstenaar. Hij is geboren uit Pools-Duitse ouders en was krijgsgevangene (1944-1946). Hij werkte daarna o.a. als steenhouwer en ging beeldhouwkunst studeren. Van 1956 tot 1960 woonde hij in Parijs, daarna in Berlijn. Vanaf 1957 maakte hij deel uit van de Gruppe 47.

Grass begon zijn literaire loopbaan in 1955 met gedichten, kort prozawerk en toneelstukken, maar zijn eerste roman Die Blechtrommel (1959) maakte hem op slag beroemd. In dit boek (in 1979 verfilmd door Volker Schlondorff) geeft Grass in soms lachwekkende, soms schrijnende, soms beledigende, vaak dwaze beelden een indrukwekkende, kritische schets van alledaags, inburgerlijk Duits leven in de ambiance van de Hitlertijd met zijn naweeen. Zijn werken zitten vol met absurde, groteske, satirische anekdotes, vergelijkingen, parodieen en karikaturen in een sterk overdreven beeldspraak; tegelijkertijd geven ze een triest beeld van algemeen voorkomende menselijke kleingeestigheid. Het sterke engagement dat uit zijn werk spreekt, blijkt ook uit zijn daadwerkelijk optreden bij bijv. verkiezingen in de jaren zestig ten gunste van de SPD. Hij verzette zich tegen de snelle eenwording van Duitsland omdat hij de DDR een 'eigen weg' naar een democratisch bestel gunde. Zijn roman Ein weites Feld (1995) is de literaire neerslag van zijn politieke overtuigingen en ontketende na verschijning hevige debatten over de door velen betwijfelde literaire kwaliteit ervan. Grass, die diverse van zijn boeken zelf illustreerde, legt zich als beeldend kunstenaar sinds 1972 vooral toe op grafiek. Hij werkt figuratief: slakken, vissen, padden en kevers spelen een grote rol. Hij ontving tal van prijzen en onderscheidingen (o.m. een eredoctoraat van Harvard University). Veel van zijn werk is in het Nederlands vertaald. Ter gelegenheid van Grass' zeventigste verjaardag in 1997 verscheen een Werkausgabe in 16 delen. In 1999 ontving hij de Nobelprijs voor literatuur voor zijn gehele werk.

Werk:
Romans en verhalen:
Katz und Maus (1961);
Hundejahre (1963);
Wartezeit (1965);
ortlich betaubt (1969);
Aus dem Tagebuch einer Schnecke (1972);
Der Butt (1977);
Das Treffen in Telgte (1979);
Kopfgeburten (1980);
Die Rattin (1986); Unkenruf (1992).

Toneel:
Hochwasser (1957);
Onkel, Onkel (1957);
Noch zehn Minuten biss Buffalo (1958);
32 Zahne. Farce (1958);
Die bosen Koche (1961);
Die Plebejer proben den Aufstand (1966);
Davor (1969).

Poezie:
Die Vorzuge der Windhuhner (1956; m. proza);
Gleisdreieck (1960);
Ausgefragt (1967);
Novemberland (1993).

Overig proza:
Ich klage an (1965);
Des Kaisers neue Kleider (1965);
uber das Selbstverstandliche (1968);
Briefe uber die Grenze (1968);
uber meinem Lehrer Doblin und andere Vortrage (1968);
Der Burger und seine Stimme. Reden, Aufsatze, Kommentare (1974);
Denkzettel. Politische Reden und Aufsatze (1979);
Zunge zeigen (1988);
Lastenausgleich: wieder das dumpfe Einheitsgebot (1990);
Totes Holz. Ein Nachruf (1990);
Vier Jahrzehnte. Ein Werkstattbericht (1991);
Gegen die verstreichende Zeit (1992);
Rede vom Verlust (1993);
Die Deutschen und ihre Dichter (1995);
Fundsachen fur Nichtleser (1997).

Eventueel extra opdracht:
Recensie:

Buchkritik zum 1.Buch der Blechtrommel von G. Grass

Der kleinwuchsige Oskar Matzerath erzahlt als Insasse einer Heil- und Pflegeanstalt seine Lebensgeschichte.

Seine kaschubische Großmutter Anna Bronski hat dem fluchtigem Koljaiczek Schutz vor der Polizei unter ihren vier Rocken gewahrt. Dort zeugt er ihr ein Kind. Koljaiczek kann nun nicht mehr von Anna lassen, heiratet sie und wird Burger mit falschem Pass. Nach einigen Jahren kommt ihm die Polizei auf die Spur, er verschwindet unter einem Floß und wird nie mehr gesehen. Das gezeugte Kind ist Oskars Mama Agnes.

Oskar erzahlt in chronologischer Reihenfolge, doch unterbricht er von Zeit zu Zeit seinen Bericht, um uber seine momentane Situation in der Pflegeanstalt zu sprechen. Der zeitliche Abstand von Rahmen- und Binnenhandlung wird immer kurzer.

Seine Großmutter beginnt einen kleinen Kolonialwarenladen in Danzig und sie vermittelt ein Zimmer an Agnes‘ Vetter Jan Bronski. Zwischen ihnen bahnt sich schnell ein Verhaltnis an. Agnes heiratet jedoch Alfred Matzerath. Als 1924 Oskar geboren wird, hat er in beiden zwei mutmaßliche Vater.

Wahrend die Erzahlung bis zu diesem Punkt zwar reichlich abenteuerlich, doch vollig realistisch ist, kommt Grass jetzt zu seinem ersten phantastischen Detail. Der Ich- Erzahler Oskar behauptet von sich, dass er als Wunderkind auf die Welt kam, das heißt seine vollige geistige Entwicklung war nach der Geburt abgeschlossen. Hierdurch hatte Grass zahlreiche Moglichkeiten fur die Fabel: Kleinkind Oskar, vor dem keiner Geheimnisse hat, durchschaut das Spiel der Erwachsenen, z.B. beim Skatspiel (S.83). Oskar sieht das ganze Geschehen aus der Perspektive eines Kleinkindes, also alles von unten. Als Dreijahriger beschließt er nicht mehr zu wachsen. Dies sieht man als zweites phantastisches Moment. Oskar tauscht einen Sturz von der Kellertreppe vor. Alfred Mathzerath bekommt jedoch die Schuld fur dieses Ungluck. Oskar bekommt eine Blechtrommel geschenkt, wird Trommler und trommelt sich mit kleinem Korper und großem Verstand durch das Leben. Das dritte phantastische Element wird nun eingebracht: Oskar hat die Gabe mit seiner Stimme Glas zu zersingen. Von dieser außergewohnlichen Gabe macht er des ofteren Gebrauch, wenn er mit irgendetwas nicht einverstanden ist. So auch am 1. Schultag, als die Lehrerin Fraulein Spollenhauer ihn zwang endlich ruhig zu sein. Oskar zersang ihr Brillenglas und wurde der Schule verwiesen. Jedoch lernte Oskar durch Frau Scheffler, die Backersfrau, lesen und erhalt von ihr „Goethes Wahlverwandschaften“ und ein Buch uber Rasputin. Goethe steht hier fur Licht, Ordnung und Moral, wobei bei Rasputin die Gegenteile wie Dunkelheit, Orgie und Unmoral deutlich werden. Beide wurden schnell zu seinen Vorbildern.

Ab jetzt zerfallt die Handlung in mehrere Episoden. Oskar wird von den Nachbarskindern gezwungen eine ekelhafte Suppe zu essen. Er muss auf seine Mama in einem Cafe warten, da sie sich heimlich mit Jan Bronski im Hotel trifft. Oskar und seine Mama kaufen von Zeit zu Zeit eine neue Trommel bei dem Juden Markus, der Agnes eine Liebeserklarung macht. Er trifft den gleichgesinnten kleinwuchsigen Bebra, der ihm einen guten Rat gibt: Sitze immer auf der Tribune und stehe niemals davor. Hiermit wird die Nazizeit eingeleitet. Oskar lasst sich im Gegensatz zu Matzerath und seiner Mutter nicht davon beeindrucken. Zuhause wird das Bild von Beethoven mit dem von Hitler ausgetauscht.

Grass schildert nun einen Ausflug von Agnes, Alfred, Jan und Oskar, bei dem ein Angler mit einem Pferdekopf Aale fangt. Diese ekelerregende Szene beschreibt Grass bis ins letzte Detail. Agnes mußte sich ubergeben. Dieser Vorgang wird ebenfalls genauestens beschrieben. Oskars Mutter verkummert durch diesen Vorfall sehr und stirbt nach einigen Tagen im Krankenhaus, wo eine Schwangerschaft im dritten Monat festgestellt wurde. Bei der Beerdigung wird der Jude Markus (Trommelverkaufer) vom christlichen Friedhof verwiesen.

Dazwischen werden andere Kapitel erzahlt, die Oskar lediglich als Beobachter zeigen. Das gleiche gilt fur das Kapitel uber Musiker Meyn, der wie Brecht im betrunkenen Zustand menschlich und im nuchternen Zustand brutal ist. Zum Ende kommt das erste Buch der Blechtrommel, als Oskars einziger Freund, der Spielwarenhandler Markus, in der Kristallnacht Selbstmord begeht. Durch diesen Vorfall wird Oskar noch mehr zum Außenseiter der Gesellschaft.

In bestimmten Szenen wird durch Dingsymbolik eine Kritik deutlich: Die Gluhbirne steht fur die Ausleuchtung der Verhaltnisse. Die Geburtsszene, die auch sehr genau beschrieben wird, steht schriftstellerisch als Ausdruck der kritischen Ausleuchtung von Lebens-, Politikverhaltnisse. Oskar steht fur ein Kunstgebilde, er ist keine lebensnahe Gestalt. Gunther Grass spiegelt jedoch sein Leben in diesem Buch wieder. Seine Eltern hatten fruher einen Kolonialwarenladen, genau wie Oskars Großmutter.

Er schreibt sein Buch mit einer genauen Absicht, nichts ist zufallig. Genau wie die Namen die seine Figuren tragen, z.B. Tante Kauer ( kauern= sich zuruckziehen, hocken) oder das Fraulein Spollernhauer ( hauer= hauen= Schlage= Angst). Sie signalisiert Brutalitat.

Zusammenfassend kann man sagen, dass die Blechtrommel von Gunther Grass ein sehr gelungenes Buch ist. Es ist interessant und gut zu lesen, stellt jedoch gewisse Anforderungen an den Leser. Man muß zwischen den Zeilen lesen um zu verstehen. Was sagt die Haufigkeit der Worter rot; rot- weiß ( u.a. Der weite Rock und Unterm Floß) oder „Es war einmal...“ (Glaube Hoffnung Liebe) aus? In diesem Buch stehen die Begriffe rot, rot-weiß fur den Untergang Polens im 2. Weltkrieg. „Es war einmal...“ zeigt deutlich die Veranderungen durch den Nationalsozialismus.

Grass versucht durch die Bildung von Wortketten und Wortreihen eine gegenstandliche Vielfalt zu erreichen. Außerdem schreibt er in einer humorvoll- drastischen Ausdrucksweise um die Fabel zu verbildlichen. Das Geschehen wird deutlich von unten durch den kleinen Oskar beschrieben. Er stort, er mahnt und kommentiert, mit seiner kleinen Blechtrommel ( Die Tribune, S. 152, 2. Abs.) die schlimmsten Jahre unseres Jahrhunderts. Man kann Oskar als einzigen gesunden Menschen in einer Welt des Scheins, der Luge und des Verbrechens bezeichnen.

Merle Teutenberg

De kritiek van het boek aan 1.Boek van blechtrommel van G. Gras

Kleinwuchsige Oskar Matzerath erzahlt als passagier van welzijn en instituut voor zorg zijn het levensgeschiedenis.

Zijn kaschubischegrootmoeder Anna Bronski die die wordt beschermd fluchtigem bescherming Koljaiczek tegen de politie onder haar vier Rocken. Daar getuigt het aan het een kind. Koljaiczek kan niet meer van Anna nu verlaten niet, zij huwt en wordt Hamburger met verkeerd paspoort. Na sommige jaren komt het de politie op het spoor, het verdwijnt onder een vlot en is nooit meer gezien. Het getuigde kind is Oskars brij Agnes.

Oskar erzahlt in chronologische orde, maar het onderbreekt zijn rapport nu en dan, om meer uber zijn kortstondige situatie in het instituut voor zorg te spreken. De tijdelijke afstand van het ontwerpen en Binnenhandlung wordt steeds korter.

Zijn grootmoeder begint met een kleine koloniale goederenwinkel in Danzig en haar schikt een ruimte in Agnes voor ' neef Januari Bronski. Tussen hen stelt een Verhaltnis in werking zich snel. Agnes huwt nochtans Alfred Matzerath. Wanneer 1924 Oskar draagt men, het heeft vader in beide twee verondersteld.

Beschermend Erzahlung tot dit punt rijkelijk adventurously, maar is realistisch vollig, Het gras komt nu aan zijn eerste fantastisch detail. De staten van I Erzahler Oskar van zich, dat hij als mirakelkind in de wereld kwam, dat wordt genoemd zijn vollige de geestelijke ontwikkeling na de geboorte definitief was. Daardoor had het Gras talrijk bont Moglichkeiten de mythe: Zuigeling Oskar, vóór dat van geen geheimen heeft, het spel van de volwassenencontroles omhoog, z.B. met Skatspiel (S.83). Oskar merkt het gehele gebeuren aan het perspectief van een zuigeling, aldus alles van neer. Als Dreijahriger beslist het niet niet meer te kweken. Één ziet dit als tweede fantastisch ogenblik. Oskar ruilt een val van forwards kelderstairs. Alfred Mathzerath krijgt nochtans het schuldbont dit Ungluck. Oskar krijgt een blechtrommel gegeven, Trommler en trommelt zelf met kleine Korper en groot begrip door het leven. Het derde fantastische element wordt nu gebracht in: Oskar moet zersingen de gift met zijn stemglas. Van dit aussergewohnlichen gift het ofteren gebruik maakt, als het niet met iets akkoord gaat. Zo ook bij 1. De dag van de school, als leraarsvrouw dwong Mevr. Spollenhauer het om definitief kalm te zijn. Oskar werd zersang hun oogglaslens en verwezen de school. Nochtans Oskar die door Mevr. Scheffler wordt geleerd, Backersfrau, lees en ontvangstbewijs van het "Goethe Wahlverwandschaften" en een boek van uber Rasputin. Goethe bevindt zich hier bont voor licht, Orde en moraal, waardoor met Rasputin de tegengestelden zoals duisternis, Orgie en Unmoral wordt duidelijk. Allebei werden snel zijn modellen.

Desintegreer van nu af aan de actie in verscheidene episoden. Om Oskar te eten die van de naburige kinderen een doende walgen soep wordt gedwongen. Het moet op zijn brij in een koffie wachten, aangezien het in het geheim Januari Bronski in het hotel samenkomt. Oskar en zijn brij kopen nu en dan een nieuwe trommel met de Jood Markus, Agnes een Liebeserklarung maakt. Het ontmoet gleichgesinnten kleinwuchsigen Bebra, dat geeft het een goede raad: Zetels altijd op de Tribune en nooit de tribune vóór het. Hierbij wordt de Nazi periode geïntroduceerd. Oskar zich liet niet tegendeel aan Matzerath en zijn noot/moeder van het indruk maken op. Thuis wordt het beeld geruild door Beethoven met door Hitler.

Het gras beschrijft nu een reis van Agnes, Alfred, Januari en Oskar, vangst met een visser met een paardhoofd Aale. Deze afschuw-opwekkende scène beschrijft Gras in het laatste detail. Agnes moest ubergeben. Deze procedure is eveneens in elk beschreven detail. De noot/de moeder van Oskars verkummert door dit incident zeer en matrijzen na sommige dagen in het ziekenhuis, waar een zwangerschap in de derde maand werd bepaald. Met de begrafenis wordt de Jood Markus (Trommelverkaufer) verwezen door de Christelijke begraafplaats.

Tussen hen zijn andere hoofdstukken erzahlt, Oskar slechts als waarnemers toont. Het zelfde past bont toe het hoofdstuk van ubermusici Meyn, aangezien de onderbreking in de dronken voorwaarde menselijk en in nuchternen is de voorwaarde brutaal. Aan het eind komt het eerste boek van blechtrommel, als slechts vriend Oskars, Spielwarenhandler Markus, bij de kristalnacht begaat de zelfmoord. Door dit incident wordt Oskar nog meer de buitenstaander van de maatschappij.

In bepaalde scènes wordt een kritiek duidelijk door Dingsymbolik: Gluhbirne bevindt zich bont dat Verhaltnisse verlicht. De geboortescène, één beschrijft ook zeer precies, tribunes literair als teken van het kritieke verlichten van het leven -, Politikverhaltnisse. De tribunesbont van Oskar een kunstding, het is het geen leven dichtbij vorm. Gunther Grass wijst nochtans op zijn leven opnieuw in dit boek. Zijn ouders hadden meer fruher koloniale goederen winkelen, net zoals grootmoeder Oskars.

Het schrijft zijn boek met een nauwkeurige bedoeling, niets is zufallig. Net zoals de namen dragen die zijn cijfers, z.B. Tante kauern Kauer (= zuruckziehen, squat) of vrouwenvlas Spollernhauer (hauer = staking = effect = vrees).
Sie signalisiert Brutalitat.

Gunter Grass, Die Blechtrommel

Het is een eeuwenoude literaire truc, maar zelden werd hij effectiever toegepast dan in Gunter Grass' debuutroman Die Blechtrommel (1959). Die van de onbetrouwbare verteller.
Men leze de eerste zin: 'Ik geef toe: ik ben patient in een psychiatrische inrichting; mijn verpleger let nauwkeurig op mij en verliest mij nauwelijks uit het oog, want in de deur zit een kijkgat en het oog van mijn verpleger is van dat soort bruin dat mij, de blauwogige, niet kan doorzien.' Aan het woord is Oskar Matzerath, de man die op het punt staat zijn onvoorstelbare geschiedenis aan het papier toe te vertrouwen - vijfhonderd vel van de beste kwaliteit. Die eerste zin, met die terloopse, bijna schuldbewuste mededeling over de geestelijke toestand van de hoofdpersoon, zorgt meteen al voor een verontrustend achtergrondmuziekje. Hoe serieus moeten we het verhaal van Matzerath eigenlijk nemen? Hoeveel ervan is ontsproten aan zijn herinnering, hoeveel aan zijn fantasie?
Fantastisch is zijn verhaal zeker. Het is 1933, Danzig. Oskar is drie jaar als de nationaal-socialisten onder leiding van Hitler de macht grijpen. De kleine jongen neemt een besluit. Hij zal de rest van zijn leven kind blijven. Zijn protest tegen de muffe kleinburgerlijkheid die aan het Duitse fascisme ten grondslag ligt, balt hij samen in lawaai: langdurig geroffel op zijn blikken trommel en striemend gegil met zijn 'diamanten stem', die glas kan snijden.
Die Blechtrommel vertelt de pijnlijke geschiedenis van de opkomst en ondergang van het nazisme, gezien door de ogen van een kind. Zonder oordeel, vrijwel zonder emotie ook, beschrijft Oskar de eerste grote parade van de nazi's, de eerste steen door een joodse ruit, het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, de landing van de Amerikanen in Normandie en de inname van Danzig door de Russen. Door Oskars naieve, afstandelijke toon krijgen die gebeurtenissen des te meer een onheilspellende glans.
Overigens is Die Blechtrommel geen oorlogsboek. De geschiedenis van het nationaal-socialisme is niet meer dan de achtergrond waartegen Grass de persoonlijke geschiedenis van Oskar afzet. Die Blechttrommel is eerst en vooral een boek vol verhalen, het een nog hilarischer en ongelofelijker dan de ander, trefzeker verteld, met knisperende dialogen en kleurrijke personages. Zoals wanneer Oskar een rooms-katholieke kerk bezoekt, uit balorigheid een Christus-beeld zijn trommel en stokken in de gipsen handen stopt, en vervolgens tot zijn afschuw ziet hoe het beeld daadwerkelijk begint te trommelen. Dan maar navolger van Christus worden, besluit Oskar, en op zoek naar mijn discipelen!
Die Blechtrommel is, dat moge duidelijk zijn, geen realistisch boek. Dat Oskar steeds op het juiste moment en de juiste plaats present is om te aanschouwen hoe de wereldgeschiedenis zich ontvouwt, is ofwel een buitengewoon toeval, ofwel een bewijs van het feit dat hij vanuit zijn psychiatrische spijlenbed de hele mikmak uit zijn dwergenduimpje zit te zuigen.
Er is nog een mogelijke interpretatie, aangedragen door de schrijver zelf. Oskar zou dan de personificatie zijn van de geinfantiliseerde Duitse samenleving van begin jaren dertig. Nu moeten we ons natuurlijk niets op de mouw laten spelden, laat staan door de schrijver, maar de gedachte dat Oskar Matzerath niet meer is dan een metafoor, is prikkelend genoeg om even vast te houden.
Heel even; om dan weer snel terug te keren naar het verhaal en te genieten van de adembenemende, komische en verschrikkelijke belevenissen van het jongetje dat geen man wilde zijn.

REACTIES

Log in om een reactie te plaatsen of maak een profiel aan.