Zus & zo (2001)

Algemene gegevens Titel: Zus & Zo
Genre: Komedie
Regie: Paula van der Oest
Scenario: Paula van der Oest
Camera: Bert Pot
Geluid: Ben Zijlstra
Muziek: Fons Merkies
Art direction: Harry Ammerlaan
Producent: Jacqueline de Goeij, Filmproducties De Luwte
Jaartal: 2001
Land van herkomst: Nederland
Hoofdrolspelers: Monic Hendrickx als Sonja Anneke Blok Wanda Sylvia Poorta Michelle Jacob Derwig Nino Hofstra Halina Reijn Bo Geertruida van Loon Theu Biermans Hugo Jaap Spijkers Jan Annet Nieuwenhuyzen Moeder Marc Derwig Vader Hofstra Pieter Embrechts Felix Delicious De film gezien in: Theater de Fransche School te Culemborg Korte samenvatting: Drie zussen proberen het aanstaande huwelijk van hun broer te voorkomen, zodat hij er niet met de erfenis vandoor gaat. De erfenis is het hotel Paraiso, nagelaten door hun vader aan zijn zoon als hij voor zijn 33e trouwt met een vrouw. De zussen zijn stomverbaasd als zij via hun moeder horen dat Nino gaat trouwen met een vrouw, genaamd Bo, hij is immers homosexueel. Dan slaat de paniek toe, want als Nino trouwt zal hij het familiehotel erven en vallen de toekomstdromen van de drie zussen in het water. Wanda wil er een galerie beginnen, Sonja hoopt op een beter leven met haar overspelige man en Michelle ziet het verblijf als een uitvlucht uit haar drukke bestaan van liefdadigheidswerk. De drie zussen bedenken een plan om de bruiloft te saboteren. De echtgenoot van een van de zussen wordt ingezet om Bo te verleiden. Dit valt echter niet mee, ze krijgen te maken met hun a.s. schoonzus Bo, een pittige tante, die meteen doorheeft wat de bedoeling van de zussen is. Wat de zussen niet weten is, dat het een huwelijk is gebaseerd op vriendschap met de bedoeling om het hotel onmiddellijk na het huwelijk te verkopen. Nino is nog steeds verliefd op zijn vroegere vriend Felix, die nu een kook-tv programma heeft en regelmatig op de televisie te zien is. In Portugal wordt de bruiloft voorbereidt, maar de bruiloft loopt totaal anders dan verwacht, als Felix langskomt. Hierdoor beseft Nino dat hij te veel van Felix houd om met Bo te kunnen trouwen. Ook voelt Nino zich niet lekker in zijn eigen lijf, en laat zich uiteindelijk opereren en verandert in een vrouw.
Middelen Het verhaal speelt zich af in de woonhuizen/appartement van de zussen en in het hotel in Portugal. De huizen waren wel belangrijk, omdat die goed lieten zien hoe de persoonlijkheid van de zussen waren. Wanda bijvoorbeeld, woont in een appartement dat heel modern en clean is ingericht met allerlei technische snufjes en Sonja, vormt echt een gezin met echtgenoot en dochtertje Lizzy. Veel opnames spelen zich af aan de ontbijttafel in de open keuken. Michelle, heeft een druk huisartsengezin, wat zich afspeelde in een rommelig woonhuis waar overal en nergens spullen liggen. Ze heeft een groot huis met een flinke tuin. Het appartement van Nino en Bo is yuppieachtig ingericht,en er staan maar weinig spullen, maar wat er staat is duur. Het hotel Paraiso in Portugal is een groot Landhuis in de vorm van een kasteel, boven op een klip aan het strand. Vanaf het terras en de hotelkamers is er uitzicht op zee. Het is echt een familiehotel en sfeervol ingericht, hoge plafonds en klassieke inrichting. De belichting in deze film speelde geen grote rol. Er hoefde d.m.v. belichting geen spanning opgebouwd te worden in deze film, De meeste scènes speelden zich dan ook overdag af. De hoofdpersonen in de film waren gekleed zoals kun karakter was: Michelle een beetje alternatief, Sonja modern, Wanda artistiek, Bo eenvoudig en zakelijk, en ze zorgde er ook voor dat de kleding haar figuur accentueerde. Nino was het grootste gedeelte van de film casual. Op het laatst ging hij ook als vrouw verkleed, compleet met pruik en make-up. De muziek was niet speciaal gecomponeerd voor deze film. Meestal had de muziek de functie van achtergrond muziek, maar bij de opening van de expositie van Wanda was er opvallende muziek dat bij het soort kunst dat Wanda exposeerde hoorde. Dit was een beetje high tech/metallic muziek. Aan het einde van de film wordt Nino door Felix toegezongen met het lied When a man love’s a woman van Procel Harem. Dit lied legde erg de nadruk op de liefde van hun voor elkaar. Verder waren er geen opvallende geluidseffecten. Personages
Wanda
Alleenstaande vrouw en kunstenares in moderne kunst. Egoïstisch, onevenwichtig en in behandeling bij een psycholoog. Ze heeft een grote mond, terwijl ze in werkelijkheid erg onzeker is. Sonja
Moderne jonge vrouw, schrijft artikelen voor een tijdschrift over wat de vrouw bezighoudt en belangrijk vindt. Getrouwd met Hugo, en hebben samen een dochtertje, Lizzy. Zij is onzeker over haar man Hugo, want ze vermoed dat hij haar ontrouw is wat ook zo is. Verder is ze heel zelfstandig en onafhankelijk. Michelle
Een drukke huismoeder, die zich op allerlei manieren inzet voor de derde wereld. Ze vangt thuis mensen op die hulp nodig hebben, waardoor haar huis altijd vol zit met mensen van verschillende afkomsten en nog verschillendere problemen. voorbeelden zijn; een vrouw met 2 kinderen waarvan de echtgenoot is weggelopen, een Braziliaanse vrouw, een zwerver, een Nigeriaanse vrouw met twee kinderen etc. Zij is getrouwd met Jan. Nino
Homoseksuele man, die problemen heeft met zijn geaardheid. Hij voelt zich eigenlijk een vrouw in een mannenlichaam en is eigenlijk aldoor verdrietig en kan zijn ex-vriend Felix niet uit zijn hoofd zetten. Bo
Moderne jonge vrouw, erg zakelijk. Zij is kunstcriticus en schrijft recensies voor kranten en bladen. Loopt rond in musea met de laptop in aanslag. Sympathieke vrouw die het beste met Nino voorheeft. Verder weet ze goed wat ze wil. Hugo
Getrouwd met Sonja. Man van +- 40 jaar, gaat vreemd met Wanda, zus van Sonja. Heeft medische problemen met zijn geslachtsdeel waarvan hij denkt dat hij het niet overleeft. Jan
Getrouwd met Michelle en is huisarts met een drukke praktijk. Hij ziet het niet meer zo zitten thuis met alle drukte van de mensen die er rondlopen, en gooit ineens de boel erbij neer en stuurt iedereen zijn huis uit.
Informatie over de hoofdpersonen: De film begon met flashbacks over de jeugdjaren van de drie zussen en hun broer. Dit speelde zich voornamelijk af in Portugal op het strand. Deze flashbacks gaven een sfeer van vrolijkheid en gelukkig zijn weer. Je kon ook zien dat de “vrouwelijkheid” van Nino al vroeg duidelijk was, doordat de zussen hem op die leeftijd al jurken aantrokken. Af en toe kwam ook hun overleden vader in beeld. De zussen reageerden over het algemeen heftig op elkaar als ze bij elkaar kwamen. Meestal ging het kwam hier ruzie van, met veel beschuldigingen en discussies. Nino sloot zich helemaal af voor zijn zussen. Het was duidelijk dat hij niet veel goeds van hun verwachtte. Bo trad de zussen met de nodige spot tegemoet. Zij kon zich over het algemeen goed weren tegen de zussen en zette hun met rake opmerkingen weer op hun plaats. Het verhaal speelt zich af in deze tijd, dit is goed te zien aan de kleding die de acteurs dragen, maar ook aan het homohuwelijk dat aan het einde van de film gesloten wordt door een ambtenaar van de burgerlijke stand (ook homo). Thematiek en interpretatie Het belangrijkste thema van de film is het behouden van hotel Paraiso in Portugal door het huwelijk te verhinderen van broer Nino. Met deze film heeft Paula van der Oest (volgens een interview) een komedie willen maken
met een Bridget Jones doelgroep. Verder zat er geen belangrijke boodschap achter ofzo. Paula van der Oest heeft zich laten inspireren door het toneelstuk Tri sestry (Drie zussen) van Anton Pavlovich Chekhov uit 1901. Boeiende werking De relaties onderling waren nogal chaotisch. De zussen reageerden telkens anders op elkaar, de ene keer zeer vijandig, dan weer heel gezellig met elkaar. Eigenlijk stoten zij elkaar af en kunnen ook niet zonder haar. Hun broer Nino speelt hierin ook een rol. Het was wel heel boeiend om de relaties tussen de hoofdpersonen te bekijken, het gaf ook een aantal hilarische scènes. Camera werk en montage Er zijn mij 2 scènes het beste bij gebleven, namelijk de bruiloft van Nino en Bo, en de scène dat Wanda haar expositie opende en de verkeerde muziek werd afgespeeld. Wanda neemt namelijk alles op op cd’s wat ze meemaakt, dus ook wat ze in bed allemaal beleefd en zo ook met Hugo, de man van Sonja. Sonja komt hier achter en wil daarom de expositie van Wanda verpesten en zorgt ervoor dat er op het moment dat er een heel heftig muziek stuk moet worden afgespeeld, de geluiden van Hugo en Wanda in bed te horen zijn. De hele zaal is even geshockt, maar denkt dat het bij de expositie hoort en de mensen vinden het uiteindelijk heel goed gevonden, en toepasselijk op haar soort van kunst. Er wordt in deze scène veel ingezoomd op het gezicht van Wanda die niet weet wat haar overkomt en op die van Hugo die een beetje stom gaat staan lachen en op het gezicht van Sonja, die zeer tevreden is over het resultaat. Ook word een aantal keer van bovenaf gefilmd, zodat je een overzicht van de hele zaal met alle mensen daarin ziet staan. Bij de scène waarin Nino en Bo trouwen, word er gefilmd van achter uit de zaal, zodat je tegen de rug van Bo en Nino aankijkt en voor in beeld de ruggen van alle aanwezigen ziet. Hierdoor krijg je een goed beeld van het feit dat er een bruiloft bezig is. Ook word ingezoomd op de gezichten van Nino en Bo als zij elkaar het jawoord horen te geven. Als Felix achter in de zaal binnenkomt, word er even op Felix ingezoomd, en daarna op Nino. Nino gaat twijfelen, en zegt uiteindelijk nee tegen Bo. Bij dat twijfelen wist je gewoon dat hij twijfelde omdat Felix op dat moment was binnengekomen, omdat er telkens op beide gezichten werd ingezoomd, dus eerst op Nino, dan weer op Felix. Hierbij was het dus wel belangrijk dat er ook in werd gezoomd op Felix, anders was de oorzaak van Nino’s nee tegen Bo niet duidelijk geweest. Recensie Recensie in het Parool d.d. 8 mei 2002, geschreven door Jos van der Burg. Jos van de Burg schrijft in het Parool dat het uitgangspunt van de film (hoe voorkomen de zussen het huwelijk)snel vastloopt in geforceerde en ongeloofwaardige wendingen. Hij vindt ook dat de scenarioschrijfster niet kon kiezen tussen een aanstekelijke “feelgood-movie” en een satire. Voor een satire vindt hij de film te melig en voor een “goedgevoelfilm” bevat hij de verkeerde personages “De drie zussen roepen geen enkele positieve emotie op, omdat ze worden geportretteerd als akelige bekrompen geesten, die zich wentelen in hun slachtoffer rol. Ook omdat Nino en Bo door hun kille berekendheid geen sympathie verdienen verlaten we de bioscoop niet met een warm gevoel zoals van der Oest beoogde, maar met de gedachte dat we uit een drabbige modderpoel zijn gekropen”. Aldus Jos van der Burg

De recensie van een groep die zich de FilmFreaks noemen: Regisseuse Paula van der Oest brengt met deze film een uiterst charmante kijk in het leven van een familie en daarmee de hedendaagse moraal. Vooral de scènes met kinderen, die zonder dialogen veelzeggend zijn, weten bij menig kijker een glimlach op te wekken. De losse fragmenten uit de levens van de hoofdrolspelers hangt ze op aan een klassieke verhaalstructuur, losjes op Anton Chekhov gebaseerd. Hoewel de film komisch genoeg is om toegankelijk te zijn voor een breder publiek zal het gemis aan diepgang het grote (en jonge) publiek weghouden Persoonlijke beoordeling: Ik vond het een hele leuke film, wel heftig en vol met informatie wat allemaal in een kleine tijd op je afgevuurd wordt. Toen ik uit de zaal kwam had ik echt zoiets van wow, heftige film! De film had zeker wel humor, dus daar is de regisseur in geslaagd, want een doel was om er een komedie van te maken. De film was best realistisch, alleen doordat op het laatst Nino zich ook nog om liet bouwen tot een vrouw en Bo een kindje van Nino kreeg en ze verder allemaal gelukkig waren, vond ik nogal ongeloofwaardig. Ik vind het niet echt een geloofwaardig einde als Nino omgebouwd tot vrouw in een ziekenhuisbed ligt, met Felix liefkozend naast hem, en de zussen ook nog eens allemaal gezellig op visite zijn en er komt nog een ziekenhuisbed aanrijden met daarin Bo, met haar baby omdat ze net is bevallen. Is mij iets te veel een “happy-end”. De spelers in de film zijn goed gekozen, de zussen zetten allemaal een eigen persoonlijkheid neer, Nino is erg in zichzelf teruggetrokken (ook omdat hij natuurlijk flink met zichzelf in de knoop zit) en Bo is een pittige tante met altijd haar woordje klaar, en dat straalt ze ook uit. Ook de kleding is hier goed op aangepast, iedereen had de kleren aan die hun karakter benadrukten. Het licht heeft niet een zeer noodzakelijke rol gespeeld dus daar kan ik ook weinig over zeggen. Er zal zeker wel wat bij belicht zijn om het totaal beeld duidelijker te maken, maar dit was niet opvallend aanwezig dus dat was prima. Alleen weer op die expositie van Wanda, was er een heftige belichting, een soort van disco-effect. Dit gaf nog eens extra aan dat Wanda een heftig type is met heftige muziek en dus ook heftige licht regelingen. Het hoorde echt bij die expositie en dus vind ik dat goed geregeld. Ik vind de film over het algemeen heel erg leuk, humoristisch en toch ook erg serieus. Het waren serieuze onderwerpen die met wat humor in beeld zijn gebracht. Ook vind ik het erg leuk dat deze keer een man in de steigers lag, namelijk Hugo met zijn problemen met zijn geslachtsdeel. Aangezien je normaal gesproken altijd een vrouw ziet liggen die moet bevallen ofzo, was het dit keer een man die je zo ziet liggen. De rollen waren dus omgedraaid en daaraan kun je goed zien dat de regisseur een vrouw is. De vormgeving van het theater is erg gezellig. Het zaaltje is gezellig ingericht, de stoelen zijn mooi bekleed met een donkerblauwe stof, en de muren zijn rood, wat zorgt voor een warm geheel. In de hele Fransche school hangt een gezellig sfeertje. Ook is er bij binnenkomst de gelegenheid om vooraf wat te drinken aan de bar beneden, en kun je er even gezellig zitten. De rechten van de film Zus & Zo zijn verkocht aan de Amerikaanse producenten Renee Missel en Jonathan Dana. Paula van der Oest is gevraagd om de remake te regisseren.