The Constant Gardener (2005)

Op maandag 19 december 2005 ben ik naar de film The Constant Gardener in de Cinecitta geweest. Hieronder eerst het toegangskaartje: The Constant Gardener is geregisseerd door Fernando Meirelles, in Groot-Brittannië in 2005. Fernando Meirelles heeft in totaal al 8 films op zijn naam staan, namelijk: Olhar Eletrônico (1986), Menino Maluquinho 2: A Aventura (1998), "Brava Gente" (2000), Domésticas (2001), Golden Gate (Palace II) (2002), Cidade de Deus (2002), "Cidade dos Hommen" (2003) en The Constant Gardener (2005). De reden dat alleen zijn laatste film Engels is, is zoals zijn naam al verraadt, dat hij Braziliaan is. Om wat preciezer te zijn: Fernando is geboren op 9 november 1955 te São Paulo. The Constant Gardener is een mix tussen een (liefdes) drama en een thriller. Het gaat over Justin Quayle (Ralph Fiennes), een medewerker van het Britse consulaat in Kenia. Tijdens een lezing in Londen ontmoet hij Tessa (Rachel Weisz), waar hij meteen verliefd op wordt en zij ook op hem. Ze trouwen al snel. Maar dit is eigenlijk een flashback, want het verhaal begint bij de bloederige aanslag op Tessa, waardoor ik er de eerste 20 minuten eerlijk gezegd niks van snapte. Later werd duidelijk dat Tessa vermoord is, omdat ze de waarheid onderzocht en ontdekte van een groot farmaceutisch concern die illegale medicijnen test op mensen in Kenia. Dat onderzoek hield ze geheim voor haar man Justin, die er na haar dood achter komt waar zijn vrouw al die tijd mee bezig was, en zet het onderzoek zelf voort. Ook hij stuit op grote weerstand en wordt uiteindelijk vermoord. Maar je zou kunnen zeggen dat hij in rust sterft omdat hij de waarheid weet en weer bij zijn Tessa kan zijn. Rachel Weisz, het personage die Tessa speelt, heeft er maar liefst 27 films op zitten, en ze is nu bezig met 2 nieuwe die waarschijnlijk in 2006 zullen uitkomen. Ik heb haar naam al eens gehoord, maar om eerlijk te zijn weet ik amper iets van acteurs en actrices. Alleen over acteurs en actrices als Julia Roberts, Richard Gere en Jennifer Lopez (die ook een zangcarrière heeft) kan ik er wat meer over meepraten, maar die zijn bekender. Ook spelen ze meer in het soort films waar ik van houd, namelijk drama en romantiek, en Rachel Weisz heeft veelal in actiefilms geacteerd. Ondanks dat vond ik haar erg goed, en denk ik dat ze zelf ook tot de ontdekking is gekomen dat ze zeer geschikt voor (liefdes) drama’s is. Ze kwam erg geloofwaardig over. Ralph Fiennes, het personage dat Justin speelt, heeft er ook al een hele carrière op zitten, namelijk 27 films en hij is nu met 3 films bezig die in 2006 zullen uitkomen, waarop hij dus op een totaal van 30 films op zijn naam zou komen. Hij kwam ook zeer geloofwaardig over, dit komt onder andere omdat hij van zichzelf al echte ‘staarogen’ heeft; hij heeft constant een blik die veel levenservaring uitdrukt, of gewoonweg veel verdriet, zelfs al zou hij lachen. Dit fenomeen heeft overigens niets met leeftijd te maken. Deze acteur kende ik al wel, omdat hij de tegenspeler van Jennifer Lopez was in de film Maid in Manhattan, een erg leuke film, waar ik trouwens ook het boek van heb gelezen (de vertaling weliswaar, maar toch). In die film levert hij ook een erg goede acteerprestatie. De locatie sluit heel erg aan bij het verhaal, omdat het over Afrika gaat dus is het logisch dat het grootste deel van het verhaal zich daar afspeelt. Ik denk niet dat ik iets had veranderd aan het decor of iets anders, want het zag er allemaal gewoon heel goed uit. Er was me niet echt iets opgevallen aan de camerabeelden. Er waren gewone beelden, close-ups en ook een aantal beelden die van bovenaf opgenomen zijn, eigenlijk een beetje zoals iedere film. De muziek sloot heel goed aan bij het verhaal, want het was vooral Afrikaanse muziek (van die trommels) en toen Justin op onderzoek uitging was er van die muziek die het verhaal extra spannend maakt. De montage was niet chronologisch, vooral in het begin niet, toen waren er nogal veel flashbacks, vooral met en over Tessa. Daarna werd het verhaal duidelijker en spannender, maar ook droeviger. Ik wist dat het een dramafilm zou zijn, en daar hou ik wel van, maar eerlijk gezegd had ik wel een saaie film verwacht, iets waarin ik totaal ongelijk kreeg. Sterker nog, ik zou die film nu ook zelf aan anderen willen aanraden, want het is echt een goede film. Dan tot slot, vanaf de volgende bladzijde en verder, heb ik een recensie gevonden op http://www.xi-online.nl/recensie/873 en daaronder mijn mening: Fernando Meirelles brak in 2002 internationaal door met zijn Cidade De Deus. De film over het leven in de sloppenwijken van Rio de Janeiro werd zelfs genomineerd voor een Oscar. Voor zijn volgende speelfilm kreeg de regisseur de kans met grote acteurs en een groter budget te werken. Resultaat: The Constant Gardener, een spannende liefdestragedie naar de gelijknamige roman van John le Carré. De sloppenwijken van Rio de Janeiro zijn vervangen door de sloppenwijken in het noorden van Kenia, maar daar stopt dan ook meteen de gelijkenis van de twee films: Mereilles heeft er bewust voor gekozen een heel andere film te maken, in ieder geval met een heel ander onderwerp. The Constant Gardener gaat over Justin Quayle, een medewerker van het Britse consulaat in Kenia. Tijdens een lezing in Londen ontmoet hij Tessa, waar hij meteen verliefd op wordt. Zij is een politiek activiste en ondanks haar andere kijk op de wereld van ontwikkelingssamenwerking en internationale diplomatiek, trouwen ze met elkaar. Justin neemt haar mee naar Kenia, waar Tessa al snel in aanraking komt met de erbarmelijke omstandigheden waarin de lokale bevolking leeft en ze besluit zich in te zetten voor de goede zaak. Ze ontdekt dat een groot farmaceutisch concern haar medicijnen test op mensen uit de sloppenwijken, die zogezegd toch niemand zal missen als ze doodgaan: een mensenleven is in het arme, drukke en ongeorganiseerde leven van Kenia immers nauwelijks iets waard. Tijdens haar zoektocht om de waarheid boven water te halen stuit Tessa echter op veel tegenstand, vooral vanuit Westerse hoek. Als ze samen met een medewerker wordt vermoord en Justin er achter komt waar zijn vrouw mee bezig was, besluit hij de strijd van Tessa voort te zetten en op zoek te gaan naar de ware toedracht van Tessa's dood. Ook hij stuit daarbij op grote weerstand in de vorm van doodsbedreigingen en collega's die minder sympathiek zijn dan eerst gedacht. Het verhaal begint met de bloedige aanslag op Tessa's leven en vertelt in flashbacks hoe Justin en zij elkaar hebben leren kennen. Het begin van de film is nog weinig spannend en richt zich vooral op de introductie van de personages en het gelukkige huwelijk van de Quayles. Hierdoor lijkt de film een liefdesdrama te worden; een beetje à la The English Patient. Naarmate de zoektocht van Tessa vordert neemt ook de spanning toe, maar pas na haar dood. Wanneer Justin ook op onderzoek gaat, wordt het echt spannend. Justin reist van Kenia naar Londen, van Londen naar Berlijn en weer terug naar Kenia; en dat zonder paspoort, dat door de douane in beslag is genomen. Hierbij krijgt hij hulp van een familielid van Tessa, die hem aan een vals paspoort helpt. Vanaf dat punt neigt de film nogal naar een film als The Bourne Identity, de spionage thriller waarin Jason Bourne door heel Europa achtervolgd wordt. Het eerste en tweede deel van de film vormen zo nogal een contrast, maar als Justin uiteindelijk weer in Kenia terechtkomt, neemt de film weer dezelfde sfeer aan als in het begin. Helikoptershots van prachtige natuurlandschappen domineren de laatste scènes en zijn tevens een indicatie van het feit dat Meirelles goed om weet te gaan met een groter budget. Toch wil de film net te veel. Zo lijkt een groot deel van de film een kritiek op globalisering en Westerse invloeden in Afrika te worden, maar neemt ze op dat punt tegelijkertijd geen duidelijk standpunt in. Ook de beelden van Afrikaanse vluchtelingen willen je net niet genoeg raken, iets wat beter tot zijn recht komt in een documentaire als Darwin's Nightmare (2004). Opvallend is dat de Verenigde Staten als grootste wereldmacht, dat nogal eens verbonden is aan internationale schandalen, totaal buiten beschouwing wordt gelaten: Groot-Brittannië is in deze film de grote boosdoener. Mede hierdoor krijgt de film een nogal Europees, of Engels, karakter. Ook het feit dat beide hoofdrollen worden gespeeld door Engelse acteurs draagt daar aan bij. Ralph Fiennes, die al eerder heeft bewezen een groot acteur te zijn, speelt Justin. Zijn ingetogen spel overtuigt en hij weet te raken als liefdevolle echtgenoot, die zijn vrije tijd het liefst in zijn tuin doorbrengt. Ook Rachel Weisz heeft er goed aan gedaan de rol van Tessa aan te hebben genomen. Na een paar grote actiefilms, onder andere The Mummy (1999) en Constantine (2005), bewijst ze goed om te kunnen gaan met de rol van de gedreven, bijdehante workaholic Tessa. Een leuk weetje is dat een aantal scènes in de film voor een groot deel geïmproviseerd zijn. Zo deed Ralph Fiennes spontaan de Jacques Cousteau imitatie in de scène waarin Tessa in bad ligt. Het geheel vormt in ieder geval een geslaagde film en is zeker de moeite waard om te zien. Dat de film op sommige punten net niet weet te raken en hier en daar wat lijkt te missen of juist te veel wil, lijkt al snel vergeten na afloop van de film. De moralistische slotspeech is zonde en geeft de film (helaas) nog een naar nasmaakje, maar neemt niet weg dat we te maken hebben met een overtuigend liefdesdrama. Fernando Meirelles heeft met The Constant Gardener in ieder geval bewezen klaar te zijn voor het grote werk.
Mijn commentaar: Ik ben het met deze recensie volkomen eens. Ten eerste omdat de schrijver van de recensie duidelijk goed heeft opgelet tijdens de film, ten tweede omdat ook hij vindt dat de film in het begin niet duidelijk te volgen is, maar ondanks dat de film toch aan anderen aanraadt. Dat bedoelt hij denk ik met dat ‘de film teveel wil.’ En ook ik vond dat de regisseur beter een ander einde had kunnen verzinnen, want het geeft inderdaad een naar nasmaakje.