Der Mut zu Reden door Gina Basso

Basso, Gina
Der Mut zu reden: eine Mafia-Geschichte
Het boek begint met het liften van Vincenzo naar Gioia Tauro. Een grotere plaats in het zuiden van Italië. Vincenzo woont in de provincie Calabrië, met als grootste stad: Reggio Calabria. Hij wordt in december 14 en zoekt werk in Gioia Tauro. Na vijf jaar school was er geen geld meer om de nog resterende 3 jaar van de leerplicht vol te maken. Vincenzo woont met zijn vader en moeder en broertjes en zussen in het dorpje Borgocalabro Vincenzo wil meeprofiteren van meer werk in G.T. omdat er constructiewerken moeten worden uitgevoerd. Daarvoor zijn wel wat plantages verdwenen maar Je kon daar toch maar een paar weken per jaar werken. In GT zit V op de goede plaats. Tussen een groep werklozen, dat onderling bespreekt waar ze mogelijk werk kunnen krijgen. Een aannemer komt langs om mensen te zoeken. Maar Vincenzo is te klein om de 1000 lire per uur binnen te slepen. Dan wordt hij benadert door een man die naast hem is komen staan. Hij heeft wel werk, waar je niet zo sterk voor hoeft te zijn. Hoewel de man Vincenzo niet aanstaat gaat hij toch met hem mee in de auto om de zaken te bespreken. Vincenzo blijkt Vincenzo Melito te heten. De man ziet er nogal protserig uit en moet in elk geval veel geld hebben (ring met briljant, gouden horloge) Borgocalabro ligt halverwege tussen Reggio en Catanzaro. hij vraagt of Vincenzo in Reggio wil werken? Geen probleem. En of hij van 'Stoff' gehoord heeft? Wat voor stof. Een medicijn waardoor je je beter gaat voelen, beter kunt leren etc. Maar het is nog in de experimenteerfase en de fabrikant houdt het dus nog even geheim. De eerste reacties zijn overigens erg positief. Veel verkopen is veel verdienen. Thuis vertelt hij meer , dat hij voor een groothandel uit Milaan werkt, die nog niet precies weet hoe het in Calabrië in elkaar steekt. Om zich wat beter aan te kleden voor hij op bezoek gaat bij de klanten krijgt Vincenzo 30.000 lire. Gino heeft liever niet dat hij teruglift en zet hem op de bus en betaalt zijn kaartje. In de bus concludeert Vincenzo dat hij Nico's nieuwe schoenen aangevuld met een prop papier morgen wel aan kan. Thuis is zijn moeder er niet en loopt hij met zijn hond Furia naar het plein voor de kerk. Daar ontmoet hij pastoor Bruno, die hem morgen nodig heeft. Helaas, Vincenzo kanniet: werken in Reggio. Don Bruno had een voetbalclubje opgericht. Een van de hoofdsupporters en sponsors was het hoofd van de politie Hij praat met Vincenzo over de wedstrijd tegen Stella Maris. Vincenzo belooft te scoren. Thuisgekomen heeft zijn moeder bedenkingen tegen de 30.000 lire. Is dat wel een eerlijke zaak? Maar de schuldenlast dwingt haar. Met het geld kan ze die tenminste wat verlichten. De termijn voor het televisietoestel moet dan nog maar even wachten. Vincenzo slaapt slecht en moet bij het benzinestation lang wachten. Er is een. nieuwe 'Stoff' aangekomen. In Reggio geeft Gino de afleveradressen en de manier van werken aan. Eerst geld dan het zakje. 't Spul in een wit zakje ziet er niet uit, maar de klanten zijn er erg gek op en ze betalen er zonder problemen 20.000 voor. Vervolgens moet Vincenzo nieuwe klanten gaan werven op de scholen. Voor een kortingsprijs van 15.000. Vincenzo snapt nog steeds niet, dat het spul weinig met medicijnen te maken heeft. "Es gibt Stoff" moet hij zeggen. De geïnteresseerden zullen hem dan wel aanspreken. Dat gebeurt ook, maar Vincenzo is niet opgewassen tegen zijn klant, die er met het zakje op een bromfiets vandoor gaat. Gino scheldt hem de huid vol en opeens krijgt Vincenzo in de gaten, dat het om drugs gaat.' Lusteloos komt hij thuis. 's Avonds blijkt op tv, dat de politie en drugsbende met veel scholieren en studenten heeft opgerold. Vincenzo verliest zijn eetlust. Hij verdwijnt snel naar zijn bed, maar kan de slaap niet vatten. De volgende dag blijft hij thuis: buikpijn. Zijn moeder is bang, dat hij op zo'n manier zijn werk snel verliezen zal. Die middag blijkt dat iemand ontvoerd is: Don Salvatore Calogero, een grootgrondbezitter. De volgende dag doet Vincenzo alsof hij weer naar zijn werk gaat, maar hij verdwijnt in de velden rond de stad. Daar ontmoet hij de schaapherder Fortunato, die van 30.000 lire per maand en 16 liter olijfolie per jaar moet zien rond te komen. Terug in de stad spreekt hij de politie. Op het plein is ook Gino, die opeens veel haast heeft om te vertrekken. Thuis vertelt Vincenzo dat dit werk toch te weinig oplevert. Hij stopt ermee. Ondertussen is de politie volop bezig met de ontvoering van Domn Salvatore. Helaas zonder veel medewerking van de plaatselijke bevolking. (Je kunt beter een naald in een hooiberg zoeken, dan een ontvoerde in de Aspromante
Maar wie zijn de Maffioso. Een aantal verdachten komen voor het voetlicht. Mensen waarvan niemand weet hoe ze tegenwoordig aan hun geld komen. Bv de vroegere vatenmaker Carmelo Fiorillo. Deze laatste neemt contact op met Vincenzo. Hij weet van z'n contacten met Gino en wil 'm brieven laten bezorgen. In het café worden de afspraken gemaakt. Ergens naar toe, drie keer fluiten. Wachten tot het fluiten beantwoord wordt. Brief onder een stapel stenen leggen en onmiddellijk weer verdwijnen. En..mondje dicht. Vincenzo is echter nogal nieuwsgierig. Hij blijft een tijdje kijken om te zien wie de brief ophaalt. Maar zonder resultaat keert hij terug, waar hij de wind van voren krijgt van Don Carmelo. Toch krijgt hij 5000 lire. Thuis vertelt hij werk bij een boer gevonden te hebben, die hem aan het eind van de week zal uitbetalen. Ondertussen rommelt het in Calabrië. In het kader van de economische stimulering worden havenontwikkeling en het ontwikkelen van industriegebieden aanbesteed. Grote belangen, ook voor de maffia. Ook de volgende dag moet hij de nodige brieven bezorgen en ophalen, waarvoor Carmelo hem 20.000 lire in het vooruitzicht stelt. Vincenzo is van plan het bij stukjes en beetjes thuis af te leveren. De volgende dag ontdekken de carabinieri een vergadering van maffiabazen in Taurianova, die zich bezig hielden met drugssmokkel, wapensmokkel en de verdeling van losgelden. Elf personen werden gearresteerd. Tijdens de schietpartij werden twee carabinieri gedood. Opnieuw heeft Vincenzo de nodige moeite zijn eten naar binnen te werken. In het gesprek van Don Bruno en de Maresciallo hoort Vincenzo dat men zich afvraagt hoe die maffiabazen op de hoogte waren van de vergadering. De verbindingsman Carmelo Fuorillo, heeft zich echter heel rustig gehouden de laatste dagen. Vincenzo denkt nu te weten hoe de zaak in elkaar zit. Hij heeft meegewerkt aan twee moorden op carabinieri. Carmelo's vriend Gerolamo zoekt contact met Vincenzo. Deze wil echter het geld -de toegezegde 20.000 lire niet aanpakken. Jammer van het geld, maar Vincenzo heeft er toch vrede mee. Het gebeuren met de maffiabazen blijft voorlopig nog het gesprek van de dag, maar de politie schiet niet op met het onderzoek. Het zwijgen, dat niemand brak liet het recherchewerk bij de handen afbreken. De criminaliteit bloeide. Dat kwam zeker ook door de toename van de industrialisering. In het stadje werd er stevig over gediscussieerd. Zullen de ontwikkelingsgelden welvaart brengen voor iedereen of zullen de maffiabazen een dikke vinger in de pap houden? Don Carmelo liet zich niet meer zien. Zijn vriendjes echter lieten Vincenzo niet aan hun blik, ontsnappen. Don Salvatore was nog steeds verdwenen. De luiken van zijn huis waren dicht. Niemand kwam er op bezoek, op het gevaar af in handen van de maffia te vallen. Ondanks de hoge beloning voor de juiste aanwijzingen vroeg Vincenzo zich af of hij wel voldoende gegevens had voor zo'n beloning. Maar zijn grote angst hield hem van een voornemen met de politie te gaan praten, af. Opnieuw neem Gerolamo contact op met Vincenzo. Zijn vader zou wel eens iets naars kunnen overkomen, als Vincenzo bleef volhouden het geld niet aan te nemen. Als Vincenzo de volgende dag het stadje ontsnapt en weer bij de grot komt, ziet hij een cactus, die hij eigenlijk nooit hier had gezien. De volgende dag blijkt hij ook nog een andere vorm aangenomen te hebben.. Hoe kon de cactus zo van positie veranderen? Maar volgens Fortunato was er niets bijzonders aan de hand. Pasen wordt gevierd en de moeder van Vincenzo merkt op dat de traditionele paasmaaltijd dit jaar achterwege moest blijven. Idereen eet hier wel, maar niet iedereen werkt en breng geld in het laatje. Opnieuw blijkt de cactus er weer anders uit te zien. Ze zien dat de aarde 'los' ligt, graven en ontdekken een valdeur, die te zwaar is om open te krijgen. Plotseling horen ze geritsel en slaat Fortunato hals over kop op de vlucht. Dan ontdekt Vincenzo een hoop stenen die waarschijnlijk de toegang tot een kelder barricaderen. Vincenzo krijgt het gevoel bespioneert te worden. En zonder Furia, die hij thuis had gelaten verdwijnt ook hij. Na een nacht met nachtmerries gaat Vincenzo naar de paasdienst. Daarna spreekt Gerolamo hem aan. Over de valdeur. Maar hij gelooft de naieve opmerking van Vincenzo dat het wel over een schat zal gaan. Het was ook niet te geloven zoals die jongens bij die valdeur boven de ontvoerde man hun leven in de waagschaal stelden. Bij de begrafenis van de carabinieri waren alleen officiële vertegenwoordigers en familie aanwezig geweest. De bevolking had het -uit angst voor de maffia- af laten weten. De beloning wordt verdubbeld en Gerolamo zoekt Vincenzo weer op. Of hij begrepen heeft, dat hij vooral zijn mond moet blijven houden… (Hast du kapiert? = Begrepen?) Als hij zegt dat hij liever dan het geld, werk zoekt, zegt Gerolamo hem dat toe. Morgen krijgt hij een aanbevelingsbrief. Naar huis lopend komt Fortunato hem achterna. Hij vertelt dat er gisteren vier mannen bij de valdeur zijn geweest. Twee bewaakten het geheel de anderen gingen naar de valdeur en een ging naar beneden om spullen te brengen. Er zit vast iemand verstopt. Fortunato heeft vanuit een boom alles kunnen zien. Jammer genoeg viel er een tak naar beneden. Niemand had hem gezien, behalve Gerolamo. Toen hij het dorp in kwam, maar die geloofde zijn smoesje, een andere weg terug omdat hij zijn zakmes moest zoeken, wel. Vincenzo waarschuwt Fortunato met een grote boog om de valdeurplaats heen te lopen. Vincenzo gaat in de bouw werken. De brief levert hem onmiddellijk een werkplaats op. Vincenzo slaapt weer beter en maakt plannen voor een vakantie met Marty als ze in de grote vakantie zou komen, zo schreef ze in haar brief. Omdat ze het adres in New York erbij gaf kon Vincenzo haar terugschrijven. Als Vincenzo maandagavond uit de bus stapt hoort hij, dat Fortunato is verdwenen. Al twee dagen geleden. Zonder een spoor achter te laten. Via via hoort de politie ervan en worden de carabinieri ingeschakeld. Natuurlijk hing het samen met de laatste berichten van Fortunato. Maar Vincenzo kan de angst om zich bij de politie te melden met alle gevolgen van dien, niet overwinnen. Vijf dagen later wordt Fortunato gevonden. Doodgeschoten en met een steen in de mond. Dat laatste betekende, dat hij een geheim had ontdekt en dat hij er met iemand anders over had gesproken. Vincenzo holt naar huis. Zijn vader was niet thuis. (bezig met het klaarmaken van de lamp -lampara- voor een nachtelijke vistocht) en zijn moeder is ergens aan het schoonmaken. Hij denkt na en komt tot de conclusie: de politie hem niet voldoende kan beschermen. Dat zijn loon geld is van een door de maffia gecontroleerd bedrijf. Kortom hij moest verdwijnen. Maar waarheen? Zijn oom in Amerika? Maar hij wist geen adres. Verstrooid bekijkt hij de ansichtkaarten op de deur. Naar Rome! Dat zou kunnen; daar woont zijn oom Don Angelo, de oudste zoon van tante Severina. Don Angelo was priester en studeerde de helft van zijn tijd in Rome. Het adres stond op de ansichtkaart. Hij schrijft een afscheidsbrief. Als op zondagmorgen iedereen naar de vroege mis is gegaan, vertrekt hij; de brief op tafel achterlatend. 's Avonds in Rome aangekomen, slaapt hij in de wachtkamer. In een buitenwijk van Rome stapt hij uit de bus. Hij heeft grote moeite om de kerk te vinden: als hij er niet op gewezen was, had hij de kerk voor een lege garage gehouden. Binnengekomen ziet hij wat kaarsen branden bij de madonna en wat rijen lege stoelen. Een vrouw zegt hem waar hij Don Angelo kan vinden: op de speelplaats. Daar ontmoet hij zijn neef, die informeert naar zijn plannen in Rome. Waarom is Vincenzo uit Calabrië weggegaan. Om werk en om slechte mensen. Meer krijgt Angelo er niet uit. Op weg naar de pastorie vertelt Angelo van de problemen van de kerk in de grote stad. In het overleg met de 'hoofdpastoor' besluiten ze Vincenzo niet terug te sturen maar naar de priester Don Giuseppe in Trevignano te sturen. Na een bezoek aan de St Pieter gaat hij naar het huis van Don Giuseppe, waar hij tussen de door de priester opgevangen jongens zijn plaatsje -zeker in het voetballen- al gauw vindt. Ook leert hij hoe hij zich inzepen en douchen moet. Na veel pogingen om werk te vinden voor Vincenzo belt Angelo de eigenaar van een kartonfabriek in Busto Arsizio op. Een van zijn zonen studeerde met Angelo aan dezelfde universiteit. Busto Arsizio is een industriestadje in de buurt van Milaan (Mailand) De volgende dag al kan Vincenzo vertrekken. Hij heeft een baantje in de kartonfabriek en woont bij de familie Bianchi. Mario Bianchi haalt hem op van het station in Milaan. In een auto met chauffeur rijdt hij naar huis en komt hij in aanraking met de welvaart in Noord-Italië.De volgende dag verslaapt hij zich bijna als hij moet gaan werken. Zondags schrijft hij naar huis en bezoekt na de mis een café waar Zuid-Italianen elkaar ontmoeten. Thuis mogen ze niemand zeggen waar hij nu verblijft. Misschien kan Furia in de toekomst hier komen…. Ook aan Marty schrijft hij het verhaal van zijn verhuizing naar Busto Arsizio (met adres) Vincenzo voelt zich gelukkig en stuurt een groot deel van zijn verdiende geld naar huis. Totdat hij na een bezoek aan het café van de 'Kalabresen' ontdekt, dat hij gevolgd wordt. Zondags gaat hij naar Milaan om de stad te bekijken, maar ook daar wordt hij gevolgd. Hij rent weg op het perron in de armen van de politie. Hij legt uit, dat er niets aan de hand is en ondertussen vraagt zijn achtervolger, een man met een baard en een Calabrees accent, welke bus hij moet nemen om bij de Dom van Milaan te komen. Vincenzo wil langer bij de politie blijven. De agenten verbazen zich over de jongen, die zo'n haast had. Snel naar huis verstopt hij zich haast in zijn slaapkamer en heeft hij een moeilijke week. De Bianchi's maken zich zorgen over zijn gezondheid. Zijn vader schrijft dat hij nu dankzij Carmelo Fiorillo(!) een vaste baan heeft. De maffia heeft zijn familie in de greep en als hij zondags in de stad wandelt en in de etalages naar vrolijk geklede poppen kijkt -zijn moeder heeft altijd donkere kleren- ziet hij zijn achtervolger weer opduiken. Vincenzo komt langs een telefooncentrale en komt opeens op het idee om zijn vader te waarschuwen. Op het moment dat hij in cel 3 de verbinding met Borgocalabro krijgt staat naast de cel de 'Schnurrbart' mee te luisteren. De spanning stijgt bij Vincenzo. Dan volgt het bericht dat Salvatore Calogero, de ontvoerder grootgrondbezitter dood voor zijn huis wordt aangetroffen. Dan besluit Vincenzo Mario Bianchi alles te vertellen. Rond middernacht wil hij ook de politie alles vertellen. Mario wil eerst zijn advocaat raadplegen, maar Vincenzo wil praten. Hij heeft 'der Mut zu reden'. Puotie, de politiechef bedenkt een plan om de achtervolger van Vincenzo op heterdaad te betrappen. Hij moet als lokaas ("Köder") te dienen. Hij gaat op weg en koopt een krant en heeft van te voren zijn reactie ingestudeerd, als hij in die krant het stukje over Salvatore Calogero zou lezen. Als hij verder loopt met de krant nog open, voelt hij de hand van zijn achtervolger op de schouder. Hij herinnert Vincenzo eraan wat er met zijn vriend is gebeurd. Even later pakken de politieagenten hem in zijn kraag. Hij blijkt een pistool en een mes bij zich te hebben. Hij ontkent iets met Vincenzo van doen te hebben, maar zijn gegevens blijken vals te zijn. Vincenzo gaat terug naar Borgocalabro. Na ondervraging mag hij onder politiebewaking naar huis. Niemand mag het huis verlaten. Hij wordt naar de plaats van de grot gebracht, maar de cactus is verdwenen. Gelukkig is Furia aan komen hollen, die de plaats van de valdeur heeft ontdekt. De politie opent de deur en Furia springt naar binnen. Een pistolensalvo is het gevolg. Met traangas komen drie gangsters naar buiten onder wie Gerolamo. In de stad wordt de bewaking nu tot één politieagent beperkt. De familie wordt geïsoleerd, bang als de mensen nog steeds zijn voor de maffia. bijvoorbeeld als Vincenzo met voetballen mee wil spelen. De politie zoekt nog steeds naar de 'Drahtzieher'. Vincenzo's vader wordt ontslagen. Vincenzo moet op het politiebureau kijken of hij een aantal arrestanten kent, één komt hem bekend voor, maar waar hij hem van kent weet hij niet. Don Bruno preekt in de kerk tegen het zwijgen van de Kalabresen, waardoor het onrecht niet met wortel en al uitgeroeid kan worden. En tegen de manier waarop ze met Vincenzo's gezin omgaan. Dat helpt ze nodigen Vincenzo nu uit om mee te spelen als iemand is geblesseerd. Opeens herkend hij de man die hij op het politiebureau zag, waar hij hem eerder gezien heeft: in het huis van de vader van Giacomo Gerace. De man bleek Rizzuto te heten (van de Baustelle Rizzuto?) Van Giacomo Gerace heeft Vincenzo dankzij Marty het adres. Uit een boek politiefoto's vindt Vincenzo nog vier regelmatige bezoekers. Hij weet er nog een paar te beschrijven en de politie gaat vervolgens de bende oprollen. Vincenzo is de held van de dag en krijgt de nodige reporters en fotografen over zich heen. Ook de tv noemt Vincenzo een held en weet te melden dat er een opsporingsbevel tegen Giacomo Gerace bij Interpol loopt, na de bewijzen die ze vonden bij de huiszoeking in de villa. Het boek eindigt met de vaststelling van Vincenzo dat hij het huis van Marty wel nooit meer zou binnengaan.