Zwanenzang door Loes den Hollander

Leesmotivatie

Toen ik uitvond dat boeken van Loes den Hollander geschikt waren voor een boekverslag en ik de achterkant van het boek had gelezen, sprak het me al erg aan. Ik hou erg veel van spannende boeken en aan dat kleine stukje kon ik al zien dat het een spannend boek zou gaan worden.

Samenvatting

Op de middelbare school waren het 4 vriendinnen, de zwanen. En het enige wat ze deden was één meisje pesten, Lize Rikkers. Na hun eindexamen hebben ze gezworen nooit meer over deze periode te praten. Ze gaan er allemaal op hun eigen manier mee om, maar ze willen het allemaal vergeten, en ze zeggen er nooit iets over.

Op een gegeven moment begint het verleden hun te achtervolgen, om de beurt.

Eerst is Sylvie aan de beurt, ze krijgt rare brieven over een bond tegen pesten. Ze besteedt hier geen aandacht aan en gooit de brieven weg, maar ze bezorgen haar wel een raar gevoel. Ze heeft tegelijkertijd een affaire met Klaas, ze is de secretaresse van Klaas in het ziekenhuis. Ze wil hem voor zichzelf, maar ze weet dat Klaas een lat-relatie heeft met een andere vrouw. Ze vergeet expres een keer de pil als Klaas komt en raakt zwanger van hem. Met haar zwangerschap wil ze ook aan haar moeder bewijzen dat ze wel wat waard is. Haar moeder geeft haar altijd het gevoel net niet goed genoeg te zijn. Wanneer ze Klaas wil vertellen dat ze zwanger is van hem verschijnt hij ineens niet op het werk, als hij na twee weken weer wel komt is hij getrouwd met zijn vriendin. En krijgt ze te horen dat zijn vrouw al een paar maanden zwanger is. De enige die ze nu nog over heeft is Britta, Britta is dolblij voor haar dat ze zwanger is en beloofd haar in alles te steunen. Sylvie heeft door de zwangerschap rondvliegende hormonen in haar lijf, ze doet dingen die ze normaal niet zou durven. Ook belt ze de vrouw van Klaas op om haar te vertellen dat ze al een tijdje een affaire met Klaas heeft en dat ze zwanger is van hem. Als ’s avonds opeens de bel gaat denkt ze dat het een boze Klaas is, dus ze drukt op het knopje zodat de deur open gaat onder (ze woont in een flat). Als ze denkt dat Klaas binnen komt is er ineens een persoon is overal met bivakmuts, hij zet zijn pistool op haar voorhoofd en vermoord Sylvie.

Daarna is het Doortje’s beurt. Doortje heeft een leuk leventje, ze is getrouwd en heeft een dochtertje. Maar er is één ongewoon ding, ze zit niet lekker in haar vel en ze gaat daar voor naar een therapeute om te praten. Ze is voornamelijk huisvrouw, maar ze doet geeft ook af en toe rondleidingen door Dordrecht voor het vvv-kantoor. Op een doodnormale dag geeft ze een rondleiding aan een groep vrouwen. Op het einde krijgt ze een envelop aangereikt. Deze was van een vrouw die wat eerder weg moest, ze neemt aan dat er fooi inzit, omdat dat meestal zo is en doet hem ongeopend in haar tas. Later als ze weer aan de envelop denkt maakt ze hem open, en komt ze erachter dat er een soort van bedreiging inzit. Ze moet kijken naar een documentaire over pesten. Doortje snapt er niks van en negeert het. Als Doortje een keer gaat winkelen, laat iemand een envelop voor haar achter. Ook hier zit een bedreiging in, het is een artikel over een meisje dat vroeger gepest is. Ze is ervan overtuigt dat het over Lize Rikkers gaat, als ze een keer alleen thuis is gaat ze nog even kijken of er post was die dag. Er ligt een hele berg, en daartussen vindt ze de overlijdensadvertentie van Sylvie, daar is iets bijgeschreven : de eerste zwaan die ter verantwoording is gesteld. Hierdoor wordt Doortje ineens heel bang en belt haar therapeute op of ze tijd voor haar heeft. Ze heeft tijd en ze mag meteen komen, als ze eenmaal daar is verteld Doortje het hele verhaal van de zwanen, ze kan zich alleen niet alle namen meer herinneren. Die van zwaan nummer 1 weet ze niet meer, zwaan 2 was Sylvie, en zwaan 4 kan ze zich nog herinneren, Vicky Ederveen. er waren ook nog een nummer 5 en 6, tenminste zo noemde de zwanen hun. Ze werden niet tot de zwanen toegelaten, omdat ze vonden dat ze er niet bij pasten. Beide zijn hier altijd boos om geweest. Maar van hun kan Doortje de namen zich ook niet meer herinneren. Na haar verhaal verteld de hebben gaat Doortje weer naar huis met een goed gevoel. Als ze weer thuis is gaat opeens de bel, ze denkt dat het Sjoerd is die zijn sleutel kwijt is, maar opeens staat er een persoon met een overal aan en een bivakmuts op voor haar neus. Ze probeert hem nog weg te krijgen, maar het is al te laat hij heeft het pistool op haar voorhoofd gezet en vermoord ook haar.

Vicky is bezig met het schrijven van haar nieuwe boek in haar vakantie huisje, haar vakantie huisje ligt ergens afgelegen bij een boer op het erf. Niemand weet het adres, en de boer ziet ze twee keer per jaar om de huur te betalen. Dan belt haar moeder op dat ze terug naar huis moet komen, omdat hij ex-man is gestorven. Ze vindt dit grote onzin, maar gaat toch terug naar huis omdat ze haar inspiratie kwijt is en ze verlangt naar haar vriend. Als ze eenmaal thuis is wordt ze opgebeld door rechercheur Looyers, hij onderzoekt de zaken van Sylvie en Doortje. Omdat Doortje tegenover haar therapeute de naam van Vicky heeft genoemd wil hij graag even met haar praten. Hij vraagt of hij langs mag komen en Vicky vindt dit goed. Ze vertelt hem niet veel, hij vraagt haar of ze bedreigingen heeft gehad, maar die heeft ze niet gehad. Hij blijft komen, omdat hij denkt dat Vicky ook in gevaar is. Op een gegeven moment bestempeld Vicky zichzelf als een van de zwanen die niet mee mochten doen, Looyers adviseert haar om bij haar vriend in te trekken en niet meer alleen te zijn. Tegen hem zegt ze dat ze dit zal doet, maar ze wil zelf weg, verdwijnen. Ze gaat naar haar vakantiehuisje met een voorraad van eten voor 2 maanden.

Daarna gaat het boek over Janna. Ze is een pas gescheiden vrouw met twee dochters, die haar leven pas net weer op een rijtje heeft. Haar ex-man mishandelde haar, maar ze vond dat dat een straf was voor haar verleden, maar toen hij haar oudste dochter ook een keer sloeg was dat de druppel. Ze heeft net haar lesbevoegdheid gehaald om Engels les te geven, en nu geeft ze net een paar weken les op haar vroegere middelbare school. Daar wordt op een dag een brief voor haar afgegeven aan de conciërge. Daar staat op : Soms plegen kinderen die gepest zijn in hun puberteit zelfmoord als ze eenmaal volwassen zijn. Ze besteedt er verder geen aandacht aan, ze denkt dat hij van haar ex-man is, ze heeft hem ooit in een dronken bui wat over de zwanen verteld. Janna is geadopteerd door haar ouders, en haar echte moeder wil haar niet kennen. Ze heeft wel een zusje, Cindy, maar haar zusje is wel de biologische dochter van hun ouders en daarom voelde ze zich vroeger en nu nog wel eens achtergesteld. Maar met haar zusje kan ze het heel goed vinden, ze gaan in de herfstvakantie met alle vrouwen op vakantie. Janna met haar dochters, en Cindy met haar dochters. Op een avond heeft Janna een avond het huisje voor haar alleen en gaat Cindy met de meisjes naar een spelletjesavond. Ze is toevallig even tv aan het kijken en ziet dan een oproep van een rechercheur aan haar, de laatste van de 4 zwanen. Ze is er nog een beetje beduusd van als Cindy als thuiskomt met de meisjes, dan zien ze een envelop liggen met haar naam erop. Janna maakt de envelop open en er zit de overlijdensadvertentie van Doortje in er staat op : dit is een afrekening. De volgende dag willen de meisjes gaan zwemmen, Cindy wil wel mee, maar Janna heeft geen zin. Dus Janna gaat croissantjes halen voor het middageten. Als ze in het winkelcentrum komt krijgt ze een benauwd gevoel en weet ze ineens zeker dat ze de rechercheur moet bellen. Dan gaat alles ineens heel snel, ze wordt door iemand naar het politiebureau gebracht waar Looyers ook is en hij stelt haar vragen. Ze beantwoord alle vragen naar waarheid, Janna zelf denkt dat de bedreigingen van haar ex komen. De conciërge herkent haar ex-man als de man van de brief en hij wordt opgepakt, maar het blijkt dat hij de brief voor iemand anders moest afgeven. Dan komen ze erachter dat hij net zijn relatie met zwaan nummer 6 heeft verbroken, de enige levende persoon die verder nog van de zwanen afweet. Als zij is gearresteerd denkt iedereen dat de zaak is opgelost. Janna’s ex-man komt bij haar op bezoek om haar in elkaar te slaan en ze schreeuwt het uit van pijn. Als hij weg is komt de persoon in de overal met de bivakmuts, degene zet het pistool op haar voorhoofd. Maar dan komt ineens de politie binnenvallen, de buren hadden de politie gebeld omdat ze geschreeuw hadden gehoord. Dan is de zaak opgelost, en blijkt dat Vicky de moordenaar(es) is.

Er is nog een vijfde verhaallijn, van een persoon met stemmen in haar hoofd, die achter de zwanen aanzit, op het einde blijkt dit dus Vicky te zijn en de stemmen in haar hoofd hebben haar gedwongen om de andere zwanen te vermoorden. Wat er verder met Vicky gebeurd wordt niet verteld, maar er wordt gesuggereerd dat ze ontoerekeningsvatbaar verklaard zal worden.

Thematiek

De thematiek in dit boek zijn wraak, vriendschap en pesten. Pesten omdat de vriendengroep ‘De Zwanen’ in hun middelbare school tijd een meisje genaamd Lize hebben gepest. Dat is zo uit de hand gelopen dat iemand uit wraak ‘De Zwanen’ vermoord na 20 jaar. De Zwanen worden één voor één vermoord door Vicky, zij was ook een lid van die groep. Door haar jeugd hoort ze stemmen in haar hoofd, die haar opdracht geven om de andere ‘zwanen’ te vermoorden.

Het belangrijkste verhaalmotief is hoe de moordenaar te werk gaat. Eerst krijgt het slachtoffer allemaal vreemde post dat over pesten gaat, waardoor het verleden weer omhoog komt. In de post kan ook nog een overlijdensbericht komen, waarop de naam van de voorganger staat. Op een onverwacht moment komt de dader naar het huis en vermoord diegene. De dader zoekt altijd een moment uit wanneer het slachtoffer alleen thuis is, waardoor ze makkelijker te werk kan gaan.

In het verhaal komen abstracte motieven. Er is veel liefde in het verhaal en Vicky is op wraak uit. Door de vreemde post worden Janna, Doortje en Sylvie erg bang en komt er een schuldgevoel naar boven.

Ik ben het thema vriendschap en wraak al vaker tegengekomen in boeken. Vriendschap zit meestal in elk boek, of het is vijandschap. Vriendschap is ook een groot deel van iemands leven en wraak komt altijd wanneer er iets is gebeurd dat jou veel pijn heeft gedaan. Dan ben je zo bedroefd dat je degene hetzelfde wilt laten voelen als wat jij hebt gevoeld.

De schrijver wil met dit thema laten zien hoe erg het is als je mensen pest en wat van gevolgen dat kan hebben op jezelf en degene die je pest. Als je wordt gepest vind ik degene die het doet een erg zielig persoon. Door een ander pijn te doen probeert diegene zijn eigen zwakheid te verbergen, maar hij kijkt niet naar de gevolgen die het slachtoffer overkomen. Bij de slachtoffers treedt er een gebrek aan zelfvertrouwen op en ze durven vaak niet meer in de buurt van de daders te komen. Ze zijn vatbaar voor depressies en hebben snel zelfmoordneigingen door alle vreselijke gebeurtenissen die ze hebben meegemaakt.

Ik vind het thema erg geloofwaardig uitgewerkt, want je ziet in de flashbacks hoe erg Lize werd gepest en wat er allemaal met haar gebeurde. Het waren gebeurtenissen die erg pijnlijk waren en dat liet me ook realiseren dat het vaker voorkwam. Een jongen in de klas is vroeger ook zo gepest en je ziet de gevolgen er nog van. Hij kan moeilijk met mensen omgaan als hij ze niet kent.

Ik heb nog niet eerder een boek over pesten gelezen, maar als het boeken zoals deze zijn zou ik er graag nog een paar lezen.

Ik heb geleerd dat er mensen zijn die in staat zijn degene die hun jeugd hebben verpest iets gruwelijks aan te doen. Er blijft altijd haat achter en dat komt er vroeg of laat uit als je het niet goed verwerkt.

Bij mij waren rationele spanning en emotionele spanning van toepassing. Het thema had daar veel invloed op, omdat je ook de gebeurtenissen met Lize las en je zag wat er met de daders gebeurde.

Verhaalfiguren

De hoofdpersonen zijn:

Sylvie Sophia Breedveld is een vrouw die zich vastklampt aan een man die al een andere vriendin heeft. Haar moeder is heel onaardig tegen haar en ze heeft één hele goeie vriendin die er altijd voor haar is. Sylvie is erg verliefd op die man, maar ze wordt door hem gebruikt voor de goede seks. Sylvie kan heel boos worden en ze weet wat ze wel en niet wilt. Nadat ze het diploma van de middelbare school had gehaald, heeft ze geen contact meer opgenomen met iemand van de zwanengroep of iemand anders die met die periode te maken had.

Ik vind het erg dom van haar dat ze zich aan een man vast blijft houden, terwijl ze weet dat ze door hem wordt gebruikt. Ik vind dat een jongen echt voor je moet gaan, dat je geen tweede keus bent of dat je alleen goed bent voor de seks. Ik zou dat niet toelaten. Als ik niet genoeg voor je ben dan ga je maar weg.

Doortje van Dongen is erg gesteld op haar man. Hij kan erg goed de rollen omdraaien tijdens een ruzie en alles komt dan zo uit dat hij onschuldig is. Doortje gaat ook altijd met hem mee als hij als travestiet weg wilt, terwijl ze dat helemaal niet leuk vindt. Dan zou ik niet meegaan, maar een meidenavondje organiseren bijvoorbeeld. Doortje gaat naar een psychiater in het boek, volgens mij door haar verleden. Dat vind ik erg goed van haar. Er zijn heel veel mensen die ermee blijven zitten en het niet goed kunnen verwerken.

Vicky Ederveen is de vrouw met de stemmen in haar hoofd. Zij is ook de moordenaar. In het verhaal is ze een succesvolle kinderboeken schrijfster. Ze heeft een vriend die psycholoog is, waardoor ze vaak vragen krijgt over haar verleden waar ze niet over wilt praten. Als ze gaat schrijven zit ze in een ‘geheim’ huisje waar ze dan een paar dagen of weken verblijft. Vicky doet altijd waar ze zin in heeft en is erg spontaan, maar het moet wel naar haar zin zijn. Dat vind ik altijd een beetje egoïstisch.

Janna Bruinsma is net gescheiden van Marco. Marco was een psychisch gestoorde man die snel mensen slaat als het hem niet zint. Toen hij in plaats van Janna zijn dochter had gegrepen was dat voor Janna de druppel en heeft ze hem het huis uit gezet. Dat vind ik erg goed van haar, maar ik zou het eerder gedaan hebben.

Secundaire Informatie

Loes den Hollander is in 1948 te Nijmegen geboren. Loes had eerst al haar aandacht op haar carrière in de gezondheidszorg en gebruikte het schrijven om haar gedachten en ervaringen een plaats te geven.

Toen ze in 2006 haar carrière als directeur van een gezondheidsinstelling beëindigde, ging ze serieus op zoek naar een uitgever voor haar eerste literaire thriller Vrijdag. Nadat Vrijdag in november 2006 verscheen, volgden Zwanenzang in maart en Naaktportret in oktober 2007, Broeinest in mei 2008 en Dwaalspoor en haar verhalenbundel Loslaten in oktober 2008. Tegenwoordig is schrijven haar voornaamste bezigheid.

Er komen geen delen van het leven van Loes terug in haar verhalen. Ze is zelf nooit gepest en ze heeft ook geen moord meegemaakt. Loes heeft alleen nog literaire thrillers gemaakt en geen andere genres boeken.

Situaties

Het verhaal opent in een handeling. De vrouw met de stem is een sorbet aan het eten als ze een opdracht krijgt van één van de stemmen. Dit is voor mij het motorisch moment en het bracht ook veel rationele spanning met zich mee vind ik.

De moorden en de postbezorgingen waren voor mij belangrijke gebeurtenissen, want dan weet je wat er aan zit te komen. Als niet iedereen post zou krijgen, dan zou het verhaal geen motieven hebben. Maar de belangrijkste gebeurtenis was natuurlijk dat ze Vicky hadden ontmaskerd en opgepakt. Dit vond ik het spannendste moment in het verhaal, omdat ik het niet aan zag komen. Ik had verwacht dat Janna zou worden vermoord en dat de dader nooit zou worden gepakt.

In het verhaal komen ook veel onverwachte situaties voor. Bijvoorbeeld als Sylvie wordt vermoord. Dan denkt zij dat het Klaas is, maar dan staat er ineens een moordenaar voor haar neus.

En ook bij Janna. Dan is ze net in elkaar geslagen door haar ex-man, en als hij net weg is komt de moordenaar ineens naar binnen. Maar zij dacht dat haar ex-man weer terug kwam om haar nog meer pijn te doen.

En bij Doortje is het weer een ander verhaal. Ze is boos op haar man sjoerd, omdat ze denkt dat hij dronken thuiskomt aangezien zij de bel hoort. Als ze de deur open trekt staat er iemand met een overal en een bivakmuts. Als ze bijna wordt vermoord komt er een auto de laan op rijden, maar de moordenaar laat het pistool al afgaan tegen het hoofd van Doortje.

Ik vind de gebeurtenissen erg geloofwaardig, want je weet niet wie er zo gek is om iemand te vermoorden. Vicky heeft een reden in het verhaal. Dat is omdat ze stemmen in haar hoofd hoort en die moet ze wel gehoorzamen omdat ze zo intimiderend zijn.

De gebeurtenissen komen niet allemaal tegelijk, maar als er eenmaal post is gekomen gaat het wel snel. Er blijft post komen en tussendoor gebeurt er ook nog heel veel. En dan komt Vicky in een overal en een bivakmuts om het slachtoffer te vermoorden. En dan is het in het begin van de volgende hoofdpersoon weer rustig, omdat je allerlei informatie over haar krijgt zodat je haar leert kennen.

Er waren helemaal geen te mooie situaties in het boek en dat spreekt mij erg aan. Dat is omdat ik niet zo van te mooie situaties houd. Ze komen erg onwerkelijk op mij over, en dat is denk ik ook de reden dat ik niet zo graag romans lees.

Vertelsituatie

Het is een personaal verhaal. De hoofdpersonen zijn vrouwen, dus ze worden met ‘ze’ aangeduid en niet met ‘ik’. Hierdoor keek je van een afstand naar de verhaalfiguren. De hoofdpersonen worden duidelijk aangegeven, doordat ze één voor één worden vermoord. Er staat ook duidelijk een naam vermeld als het volgende hoofdstuk begint, nadat er iemand is vermoord. Dat maakt het ook overzichtelijker, vind ik.

Ze heeft ook een speciale volgorde gemaakt als het om de moorden gaat, want Janna was ‘nummer 1’ van de zwanen en zij komt pas als laatst aan het bod. Sylvie was het eerste slachtoffer en zij was ‘nummer 2’. Doortje was ‘nummer 3’ en zij was na Sylvie aan de beurt. Vicky was de dader zelf en zij kwam na Doortje aan het bod. Maar dat eindigde niet met een moord en zij kreeg ook geen vreemde post. Als laatste kwam pas Janna aan het bod en dat eindige de met het slot. Vicky werd ontmaskerd en opgepakt. Janna leefde nog en er waren nog maar twee ‘zwanen’ over waarvan er één werd veroordeeld.