LEESERVARING 1. Onderwerp Het onderwerp van dit boek is zinloos geweld en vooral de emotionele gevolgen ervan. Dit onderwerp spreekt me enorm aan omdat het heel actueel is. Bijna dagelijks wordt er in het nieuws over gesproken. Ik had er natuurlijk wel al eens over nagedacht maar toch kan je je niet indenken dat één dom schot zo’n geweldig grote gevolgen kan hebben. Door dat ene schot worden er heel wat mensenlevens overhoop gegooid: vooral dat van Phinus en Franka, maar ook dat van de dader, Marius H., en dat van Sanne. Het onderwerp wordt op een goede, originele, verrassende manier uitgewerkt. In dit boek worden vooral de gevoelens van nabestaanden van het slachtoffer benadrukt. Het gaat niet zozeer om het plegen van de misdaad zelf maar vooral over het verwerken, de schuldgevoelens, het verdriet en de pijn achteraf. Uit het boek blijkt duidelijk dat geweld inderdaad zinloos is, dat het heel zware gevolgen kan hebben en dat de dader vaak te licht gestraft wordt. Met die mening ben ik het volledig eens. Veel te vaak beginnen mensen met problemen zich te bezatten en dan gebeuren er sowieso ongelukken. 2. Gebeurtenissen De belangrijkste gebeurtenis in het boek is de dood van Jem. Daarmee is heel het verhaal begonnen en daar draait het ook allemaal om. Phinus en Franka verwerken de dood van hun enige zoon elk op hun eigen manier en daardoor ontstaan er zoveel problemen. De nadruk ligt dus duidelijk op de gedachten en gevoelens van de personages. Daardoor leer je de personages één voor één beter kennen en leef je echt met ze mee. Maar ondanks de nadruk op de gevoelens, bevat het verhaal toch genoeg gebeurtenissen om te blijven boeien. Vooral op het einde gebeurt heel veel: Phinus en Franka komen terug van hun weekend, Sanne is zwanger en Phinus komt in de gevangenis terecht. De gebeurtenissen hangen goed samen, ze hebben allemaal met elkaar te maken. Elke gebeurtenis is boeiend en verrassend maar blijft toch geloofwaardig. Het vreemdgaan van Phinus met Sanne heeft het meeste indruk op mij gemaakt. Hoe bestaat het dat een man vrijt met de vriendin van zijn pas overleden zoon, en dan nog wel op diens grafzerk? Dit is onaanvaardbaar en schokkend. Maar in het boek zijn er nog andere gebeurtenissen die me ook aan het denken hebben gezet. Heel het voorval met Astrid en Melanie bijvoorbeeld. Ik heb zelf nog nooit een vergelijkbare gebeurtenis meegemaakt, maar in onze hedendaagse maatschappij zijn geweldplegingen onder invloed van drank of drugs, abortussen en huwelijksproblemen dagelijkse kost.
3. Personages De hoofdpersoon is Phinus Vermeer. In mijn ogen is hij helemaal geen held op wie ik zou willen lijken. Vroeger was hij een sympathieke man en een goede papa voor Jem, maar sinds Jems dood is hij veranderd. Hij heeft een enorm schuldgevoel en kropt al zijn gevoelens op. Hij doet de ene stommiteit na de andere: eerst valt hij Melanie en Astrid aan, dan maakt hij Sanne zwanger en daarna klopt hij iemand in elkaar waardoor hij in de gevangenis terecht komt. Alle personages zijn zo beschreven dat ze echt gaan leven. Het lijken bijna allemaal echte mensen. De sympathiekste personages vind ik de tantes van Phinus, Irmgard en Leonoor. Ze hebben Phinus als hun eigen kind opgevoed en ook voor Jem zijn ze geweldige oma’s. Ze zijn gezellig en hebben gevoel voor humor. In tegenstelling tot Irmgard en Leonoor zijn Melanie en Astrid helemaal niet sympathiek. Hoe kunnen ze nu zo harteloos zijn tegenover twee gekwetste volwassenen? Het zijn arrogante jongeren die duidelijk niet beseffen hoe ver ze kunnen gaan. Maar ook Jem begrijp ik toch niet helemaal. Als er iemand met een wapen naast mij zou staan, zou ik mij zeker en vast gedeisd houden en geen woord zeggen. In het hele verhaal kom je het meest te weten over de hoofdpersonage Phinus. Over hem weet je tegen het einde van het verhaal bijna alles, zodat je zijn gedrag min of meer kan begrijpen. Maar niet alleen van Phinus kom je veel te weten. Doordat Dorrestein de gevoelens en gedachten van alle personages zo uitgebreid beschrijft, moet je bijna niets meer invullen over hun innerlijk. 4. Bouw Dit boek heeft een nogal ingewikkelde bouw. De auteur vertelt chronologisch vanaf dat Phinus en Franka op weekend vertrekken totdat Phinus in de gevangenis belandt. Dit is een verhaal dat in werkelijkheid maar ongeveer vijf dagen duurt. Maar daartussen beschrijft de auteur heel veel herinneringen aan vroeger, flashbacks. Maar ondanks die twee verschillende verhaallijnen slaagt de auteur er toch in alles goed samen te laten hangen. Doordat er in het begin heel veel informatie wordt achtergehouden en doordat er zo met de tijd wordt gespeeld, wordt er extra spanning opgewekt en blijft het boek boeien. Je komt stilaan te weten wat er met Jem juist gebeurd is en hoe het met Phinus en Franka op weekend afloopt. Maar toch kom je niet alles te weten. Het einde is nog voor een stuk open. Je weet bijvoorbeeld niet of Sanne abortus zal plegen en of het ooit weer goed komt tussen Phinus en Franka. Wat er wel wordt verteld is dat Phinus zich eindelijk gestraft voelt voor Jems dood en dat hij aan de verwerking kan beginnen. De bouw past heel goed bij het onderwerp en de gebeurtenissen. Door de vele flashbacks (herinneringen) legt Dorrestein de nadruk duidelijk op de gevoelens. 5. Taalgebruik6. Eindoordeel Het is ondertussen wel duidelijk dat ik “Zonder genade” een fantastisch boek vind. Het is een aangrijpend verhaal dat door zijn afwisseling geen minuut verveelt. Moord, pijn, verdriet, kanker, abortus, onvruchtbaarheid, schuldgevoel, maar ook een tikkeltje vriendschap en liefde, één voor één heeft Dorrestein er aandacht aan besteed. En toch is ze erin geslaagd er een geloofwaardig verhaal van te maken. Ik denk niet dat zoveel auteurs haar dat nadoen. Haar originele, vlotte manier van schrijven maakt dat je het boek in één trek zou kunnen uitlezen. Een echte aanrader!