Titel: Zomerhitte
Auteur: Jan Wolkers
Druk: eerste druk
Jaar van eerste uitgave: 2005

Motto
Beauty is a shell
From the sea
Where she rules triumphant
Till love has had its way with her
William Carlos Williams

Vertaling:
Schoonheid is een schelp uit de zee. Waar ze regeert en zegeviert tot de liefde het met haar heeft gehad.
De schoonheid in het verhaal is Kathleen, die de verteller van het verhaal op het naaktstrand ontmoet. Ze heeft een mooi getraind lichaam en hij wordt verliefd op haar. Zij neemt de leiding over de relatie tussen hun. Het motto wekt de indruk dat hij genoeg van haar kan krijgen, maar dat gebeurt niet. Na de spannende gebeurtenissen op het eiland, vertrekken ze om samen een toekomst op te bouwen.

Samenvatting
Op een Waddeneiland ontmoet een fotograaf op het naaktstrand een jonge vrouw, Kathleen. Hij raakt geobsedeerd door haar. Wanneer hij haar opzoekt in de disco waar ze een zomerbaantje heeft, ziet hij dat ze wordt opgehaald door een oude man. Niet veel later maakt de fotograaf kennis met Federici, die net als hij onder de indruk blijkt van de mooie Kathleen. In de daaropvolgende dagen ontstaat er een geheimzinnige band tussen de twee mannen. Ze vertellen elkaar over hun leven en ervaringen, en volgen ondertussen de ontmoetingen tussen de jonge vrouw en de oude man, die niet helemaal betrouwbaar lijkt. Het blijkt dat de man oude man lid is van een drugsbende. En Kathleen die is daar ook in verzeild geraakt. Op een gegeven moment is vind er een drugshandeltje plaats aan de kust van het eiland, daarbij zijn de oude man, Kathleen en een jonge man betrokken. Zodra de jonge man de rugzak met inhoud aan land heeft gehaald komt de Rijkspolitie het strand op, de jonge man rent de duinen in en verstopt de rugzak. De fotograaf heeft alles gezien en pakt de rugzak en verstopt hem op een andere plek. Een dag later komt de jonge man bij de fotograaf thuis, hij heeft het hele huis aan gort geslagen, en wil dat de fotograaf mee gaat om de rugzak te halen. Als ze bij de plek zijn vermoord de fotograaf de jonge man. Hij vertelt aan Kathleen en Federici dat de jonge man met de rugzak bij een man in een sportwagen is gaan zitten, en dus niet dood is.

Later verteld hij wel aan Federici dat die jonge vent dood is maar dat het een ongeluk was. Kathleen verteld hij niet dat de jongen dood is. Op dat moment heeft de oude man al zelfmoord gepleegd voor de ogen van Kathleen.
Kathleen en de fotograaf besluiten om weg te gaan van het eiland en gaan naar Frankrijk toe.

Eigen ervaring met het boek
Het boek gaat over de liefde tussen een fotograaf en een losgeslagen meid.
Ik heb voor dit boek gekozen omdat het zich afspeelt op een waddeneiland. De waddeneilanden (vooral Vlieland) hebben voor mij een bijzondere betekenis. Ik heb er een groot deel van mijn jeugd doorgebracht, en heb er fijne herinneringen aan. Hierdoor kon ik mij goed in het boek inleven.
Het boek heeft me aangenaam verrast en mij een andere kijk op literatuur gegeven. Bij literatuur dacht ik altijd aan suffe en saaie boeken, maar dit boek bewijst het tegendeel.

Tijd
Het verhaal speelt zich af in de zomer. Een zeer hete zomer om precies te zijn. Het speelt zich af na januari 2002, want er wordt met betalingen op een terras namelijk over euro’s gesproken. Ik denk dus dat het zich in 2003 heeft afgespeeld, omdat het toen nogal een hete zomer was. Kathleen vertelt in het verhaal dat ze in 1978 geboren is. In de tijd van het verhaal zou ze dan dus 25 zijn, wat ongeveer wel kan kloppen. De vertelde tijd is ongeveer 2 weken, aangezien de verteller 3 weken op het eiland zou blijven en 1 week eerder weggaat. De gebeurtenissen worden logisch chronologisch verteld. Er worden geen flashbacks gebruikt.

Hoofdpersonen
De fotograaf
Dit is de hoofdpersoon en tevens de verteller van het verhaal. Het is een round character, want je komt het meeste over hem te weten. Hij wordt niet met naam genoemd in het boek. De man is een natuurfotograaf die voor een opdracht op het eiland is. Hij wordt daar verliefd op Kathleen, een meisje wat hem ontzettend intrigeert door haar uiterlijk en haargroei op bepaalde plaatsen. Doordat hij zo gek is van haar, raakt hij verwikkeld in een heroïne smokkel. Voor hem loopt dit gelukkig goed af. Met anderen loopt het een stuk minder goed af door zijn toedoen. Hij krijgt uiteindelijk wel een happy-end wanneer hij met zijn droomvrouw ongedeerd het eiland verlaat.


Kathleen
Kathleen speelt een belangrijke rol in het verhaal. Zij is de vrouw waar de fotograaf zo gek op is. De eerste indruk die je van haar krijgt is niet slecht. Ze komt niet over als een vrouw die in het criminele circuit zou kunnen zitten. Naarmate het verhaal zich vordert, kom je erachter dat ze toch een beetje excentriek is. Zo krijgt ze geld om zich te bevredigen voor een oude man, die later haar baas blijkt, en ze schaamt zich ook niet om dit voor anderen te doen.

Federici
Hij is een vriend van de fotograaf. De fotograaf leert hem in het begin van het boek kennen wanneer hij op Kathleen wacht. Hij is een wijze man, die al veel heeft meegemaakt. Hij vertelt veel over de tijden dat hij nog met de Rich Old Lady door Europa reisde. Ook geeft hij de fotograaf adviezen, die hij vaak goed kan gebruiken. Hij is de steun en toeverlaat van de verteller.

De jonge crimineel
Hij is samen met Kathleen de ‘partner in crime’ van de oude man. Hij is een goed getrainde kerel, maar je krijgt de indruk van hem dat hij het IQ van een doperwt heeft. Hij knapt de vieze werkjes van de oude man op en dat moet hij met de dood bekopen, wanneer blijkt dat de fotograaf hem toch duidelijk te slim af is.

De oude man
Hij is de baas van Kathleen en de jonge crimineel. Hij is een man die handelt in drugs. Hij betaalt Kathleen om zich voor hem te bevredigen, omdat hij alleen nog maar zijn ogen kan gebruiken om lust te verkrijgen volgens Kathleen. Ook hij eindigt dood. Hij pleegt zelfmoord voor de ogen van Kathleen, wanneer hij het verhaal van de fotograaf te horen krijgt. De jonge crimineel was namelijk zijn oogappel en hij kon het niet aan, dat hij hem bedrogen zou hebben. Wat er gebeurt zou zijn als hij de waarheid had geweten is onduidelijk.

Plaats
Het verhaal speelt zich af op een van de Waddeneilanden. Welke is echter onduidelijk, maar het is in ieder geval een eiland waar er gebruik gemaakt mag worden van de auto. (Hierbij valt Vlieland dus af, want dit is hier niet toegestaan). Het naaktstrand speelt ook een vrij belangrijke rol, want dat is de plek waar de fotograaf Kathleen ontmoet. Ook vinden hier een aantal belangrijke gebeurtenissen plaats. De fotograaf is eigenlijk een natuurfotograaf, en hierdoor wordt af en toe uitvoerig beschreven hoe de omgeving is.


Vertelperspectief
Het verhaal is in het ik-perspectief verteld. De ik-persoon, of te wel de fotograaf, vertelt het verhaal achteraf. Volgens mij is het verhaal uit het dagboek van de fotograaf genomen, maar dit hoeft niet persé. De gebeurtenissen worden nauwkeurig beschreven en je kunt jezelf mede daardoor goed in het boek inleven.

Auteursvisie
Ik denk dat de schrijver met zijn boek een afspiegeling wil geven van waarschijnlijk Texel. Hij laat de lezer realistische beschrijvingen van het eiland lezen. Zo omschrijft hij uitgebreid de prachtige natuur van het eiland, maar ook de mensen die er hun vakantie vieren en die niets anders doen dan op het strand liggen en feesten.
Misschien is dit wel de visie van de schrijver.

Eindoordeel
Ik vond het een leuk boek om te lezen. Ik vond het realistisch op een bepaalde manier, spannend, mooi geschreven, indrukwekkend en apart. Het is totaal anders dan de boeken die ik eerder heb gelezen. Hoe de schrijver de gebeurtenissen heeft kunnen combineren zonder het verhaal omzeep te helpen vind ik heel knap. Ik kan het boek dus aan iedereen aanraden.
De gebeurtenissen in het boek worden allemaal op een aparte manier geschreven. Sommige zijn heel spannend geschreven en andere weer heel poëtisch. Hoe een bepaalde gebeurtenis is beschreven, past er ook echt uitstekend bij. Zo zijn de seksuele passages zo beschreven dat je het bijna voor je ziet en de avontuurlijkere passages ook, maar toch weer heel verschillend van elkaar. Het is een beetje moeilijk uit te leggen, maar alles klopt.
De personages zijn goed uitgewerkt. Je kunt je bij alle personages wel een bepaald beeld vormen van hoe ze zijn. Je komt ook van alle personages genoeg te weten en dat vind ik ook een pre. De personages zijn misschien in hun doen en laten niet zomaar ergens te vinden, maar zo worden ze wel beschreven. Ze worden namelijk heel realistisch neergezet vind ik.

De opbouw van het verhaal is niet echt ingewikkeld, maar wel logisch. Man ontmoet vrouw, wordt verliefd op haar. De vrouw blijkt niet te zijn wat hij denkt dat ze is, maar uiteindelijk komt alles goed. Het perfecte liefdesverhaal dus eigenlijk. De gebeurtenissen zijn ook precies in de goede volgorde, waardoor het boek spannend blijft tot het einde.
Het taalgebruik vond ik ook goed. Mooie poëtische passages, afgewisseld door vrij normale dialogen. Er wordt vrij veel beeldspraak gebruikt in het boek, maar dit komt het verhaal alleen maar ten goede. Soms zijn er ook stukken in die vrij ongewoon zijn voor de situatie, maar dat maakt het vaak wel grappig. Het taalgebruik van het boek past, vind ik, ook heel goed bij de hoofdpersoon, die een obsessie heeft voor mooie dingen, zoals de natuur of natuurlijk Kathleen.
Ik kom hierbij dus tot de conclusie, dat ik het een zeer geslaagd boek vond en het dus ook echt aan kan raden aan mensen.

Achtergrondinformatie
Jan Wolkers wordt op 26 oktober 1925 geboren in Oegstgeest als derde kind in een streng gereformeerd gezin, dat later tien kinderen zal hebben. Zijn ouders hebben een levensmiddelenwinkel. In de dertiger jaren daalt de omzet, daarom wordt Wolkers in 1938 van de MULO gehaald om zijn ouders te helpen in de winkel. Hij keert niet meer terug naar school, maar neemt baantjes als onder meer dierenverzorger in een laboratorium en tuinman. In deze periode verliest Wolkers zijn gereformeerd geloof.
Tijdens de oorlog volgt Wolkers lessen op de Leidse kunstacademie, dit komt terug in zijn roman ‘Kort Amerikaans’. Na de oorlog studeert hij aan de Haagse Academie van Beeldende Kunsten en de Rijksacademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam. Ook krijgt hij een beurs om deel te nemen aan de zomeracademie van de kunstenaars Manzà en Kokoschka in Salzburg, Oostenrijk. In 1957 studeert Wolkers op uitnodiging van de Franse regering een jaar bij Zadkine in Parijs.
In Parijs begint hij zijn eerste verhalen te schrijven en in 1958 debuteert Wolkers met een verhaal. In 1963 wordt zijn Toneelstuk De Babel opgevoerd door toneelgezelschap Studio, in 1966 gevolgd door Wegens sterfgeval gesloten door het Nieuw Rotterdams Gezelschap. In 1963 krijgt hij de Novelleprijs van de Gemeente Amsterdam toegekend voor de verhalenbundel Serpentina's petticoat (1961). Deze prijs stuurt hij drie jaar later terug uit protest tegen de acties die de Amsterdamse politie houdt tegen de provo's bij het huwelijk van Beatrix en Claus.
Vanaf 1965 uit Wolkers ook in zijn werk kritiek op de maatschappij. In Terug naar Oegstgeest (1965) wordt het kapitalisme veroordeeld en in De walgvogel (1974) wordt de Nederlandse koloniale politiek terechtgesteld. Ook in zijn beeldende werk komt zijn maatschappelijke betrokkenheid steeds meer naar voren.
Omdat hij vindt dat critici zijn werk steeds slordiger bespreken, accepteert Wolkers geen literaire onderscheidingen meer. In 1982 weigert hij de Constantijn-Huygensprijs voor zijn gehele oeuvre en in 1989 weigert hij de P.C. Hooftprijs. In 1986 wordt in het Leidse museum De lakenhal de eerste overzichtstentoonstelling gehouden van Wolkers beeldende kunst.
Verschillende boeken van Wolkers worden verfilmd. Turks fruit (1969) in 1973 door Paul Verhoeven, Kort Amerikaans (1962) in 1979 door Guido Pieters, Brandende liefde (1981) in 1983 door Ate de Jong en Terug naar Oegstgeest (1965) in 1987 door Theo van Gogh.

Sinds de jaren negentig schrijft Wolkers geen proza meer. “Zomerhitte “is voor het eerst sinds lange tijd weer een prozawerk. Wel verschijnen er regelmatig gedichten en essays van hem in NRC Handelsblad. Hij houdt zich nu steeds meer bezig met beeldhouwkunst en schilderkunst. Ook doet hij af en toe radio- en televisieprogramma's van de VPRO. Jan Wolkers woont sinds 1980 op Texel.

De bekendste romans van Wolkers zijn: Kort Amerikaans (1962), Een roos van vlees (1963), Terug naar Oegstgeest (1965), Turks fruit (1969), De walgvogel (1974), De doodshoofdvlinder (1979) en Brandende liefde (1981).

Recensie
Schrijver Wolkers, Jan
Titel Zomerhitte
Jaar van uitgave 2005
Bron De Volkskrant
Publicatiedatum 09-03-2005
Recensent Aleid Truijens
Recensietitel Een Wolkers in fletse jongensboekvariant

Wie op een waddeneiland woont, moet een verwrongen beeld krijgen van de mensen van het vasteland. Sommige bezoekers zijn brave vogelkijkers en spekzolendragers. Maar het merendeel komt er om overdag levenloos op het strand te liggen en zich 's avonds in de cafes vol te gieten met drank, met nog een handje pillen of snuifje coke er bovenop.

In Zomerhitte, het boekenweekgeschenk dat Jan Wolkers dit jaar schreef, gaat het er zo aan toe: 'In het spaarzame licht van een paar snoeren met gekleurde lampjes stonden bijna alle manlijke bezoekers te urineren. Het zweet sloeg als mistvlagen van ze af. Vlakbij wilde een man een jong meisje gaan kussen, maar ineens boog hij langs haar lichaam opzij en kotste naast haar voeten op de grond. Hij kwam overeind en zonder zelfs zijn mond af te vegen ging hij haar intens zoenen.'


De ik-figuur, geobsedeerd door alles wat leeft, paart en krioelt - een jongere Wolkers-versie - wordt overvallen door een verlangen naar de kuisheid van Venus van Milo: 'O shame, where is thy blush?'

De hoofdschuddende man is fotograaf, die jaarlijks op het eiland komt om natuurfoto's te maken. Hij houdt van het eiland, net als Wolkers, die voordat hij zich er in 1981 vestigde met zijn vrouw Karina en hun baby-tweeling, er vaak net zo'n geheim stenen huisje huurde als deze fotograaf (zie zijn onlangs verschenen Dagboek 1974). De serene regelmaat van eb en vloed, de bijzondere vogels, bloemen en paddestoelen trekken zich van het menselijke verval niets aan.

In deze eerste kleine roman die Wolkers sinds 1984 schreef, blijft hij dus dicht bij huis. Een uitbundig naakte Karina en haar nog tamelijk vlezige echtgenoot - die fronsend nauwgezet toekijkt of de fotograaf zijn werk wel naar behoren uitvoert - sieren de omslag. Maar die twee kunnen goed model staan voor de hoofdpersonen, de fotograaf en Kathleen, de belle dame sans merci die hij vanuit de duinen door zijn lens begluurt, waarna hij verstrikt raakt in haar netten.

Zomerhitte doet in veel opzichten denken aan een ouderwetse Wolkers. De ik-figuur toont een aanstekelijke liefde voor kunst, poezie en schoonheid, of het nu roofvogels zijn, tere duinbloemetjes of Kathleens kale venusheuvel met 'dat roze kerfje'. Hij is een bezeten kijker, maar ouwehoert er ook op gezellig op los. En er is de vertrouwde portie wreedheid; onverhoeds wordt iemand een oog uitgerukt door de klauwen van een uil. En uiteindelijk komt ook de dood langs op Kathleens huurkamer.

In 91 pagina's ontvouwt Wolkers een heuse crimi, compleet met boeven, pistolen, drugs en het lieflijke gangstermeisje dat uit dat nare milieu gered moet worden. Toch wil het maar niet huiveringwekkend worden. Het blijft, hoeveel pistolen er ook worden getrokken, en hoe heroisch de ik-figuur de zaken rechtzet, een zoet verhaal. Een echte Wolkers, zeker, maar wel de ietwat fletse jongensboekvariant.

Zelfs tijdens woeste seks blijven de personages gemoedelijk met elkaar keuvelen, en in bloedstollende situaties maakt de fotograaf spitse grapjes: 'Wat heb jij eigenlijk een rotkop', zegt hij tegen zijn overweldiger. 'Heb jij indertijd niet een klein rolletje gehad in The Godfather? Daar liep zo'n onderdeurtje in rond dat allerlei vieze werkjes moest opknappen en eindigde in een ketel met kokende pastasaus.'

Anders dan in onvergetelijke romans als Terug naar Oegstgeest of Kort Amerikaans loopt Zomerhitte geruststellend goed af: de held en zijn liefje zoeken een goed heenkomen, en reken maar dat ze gelukkig worden samen. Alsof Wolkers, die de jongens en meisjes voor het slapen gaan een spannend verhaaltje vertelde, het niet meer over zijn oude hart kon verkrijgen ze een bange nacht te bezorgen. Maar misschien leidt dit boekje ertoe dat ze die meesterwerken nog eens uit de kast van hun ouders trekken.

Zomerhitte van Jan Wolkers. Boekenweekgeschenk van de Stichting CPNB

Mening over recensie:
Ik denk, aan de hand van de recensie, dat de schrijver wel over het boek te spreken is. Hij komt tot de conclusie dat het een echte Wolkers is en dat er veel dingen in het verhaal zitten die ook in zijn andere boeken terugkomen.
Zelf vond ik het ook wel een goed boek. Ik heb geen andere boeken van Jan Wolkers gelezen, dus de vergelijking kan ik ook niet maken. Hij beschrijft dingen echt heel mooi en op een aparte manier. Zoals de zin over Kathleen, dat ze eruit zag alsof ze van wellustig schuurpapier gevouwen was. Ik heb nog maar weinig boeken gelezen, die zulke mooie beschrijvingen erin hadden staan. De gebeurtenissen vind ik wel goed beschreven, tot in het gruwelijkste detail toe. Ik kom wel tot de conclusie dat ik het toch een goed boek vind. Het leest lekker weg en het was niet een keer echt saai.