1. Zakelijke gegevens
a.Auteur: Pieter Corneliszoon Hooft
b.Titel: Warenar, Taal &Teken, Leeuwarden, 1989, 95blz. (in 1617 geschreven, Nederland).
c.Genre: Blijspel; is een komedie die geeint is op een lange traditie kluchten – grappen.

2. Eerste reactie
a.Keuze: dit was een klassikaal gelezen werk
b.Inhoud: ik vond het een leuk verhaal met een goede lijn erin, het nadeel was wel dat sommige mensen niet liever klassikaal lezen. Ook waren sommige voorgelezen stukken te lang en iets saai. Maar daar omheen vond ik het een aardig werk.

3. Verdieping
a.Samenvatting
In de proloog vertellen Mildheid en Gierigheid wat hun taak is in het verhaal. En Mildheid hoopt dat zijn nu gaat regeren in het huis (van Warenar).

Toneel:
Warenar is achterdochtig, hij denkt dat Reym, de dienstmeid, van zijn pot die vol met goud zit, afweet. Ze mag niemand in het huis laten. De zuster van de buurman Rijckert, Geertruyd wil hem aan een vrouw koppelen voor het nageslacht. Rijckert wil wel wat met de dochter van Warenar.
Warenar gaat ermee akkoord dat Rijckert met Klaartje trouwt, maar Rijckert moet de kosten betalen. Klaartje is al negen maanden zwanger, wat alleen Reym weet.
In het tweede bedrijf worden de voorbereidingen voor het huwelijk getroffen. De kok en hulp moeten naar het huis van Warenar. Warenar denkt dat ze voor zijn pot met goud komen. Hij besluit zijn pot ergens anders te verstoppen.
Rijckert noemt de nadelen van rijke vrouwen.
Lecker vindt de pot met goud. Ritsert, de zoon van Geertruyd, vertelt dat Klaartje zwanger is van hem en vraagt Warenar of hij haar mag trouwen. Warenar dacht eerst dat hij zijn pot met goud had gestolen.
Ritsert komt erachter dat Lecker de pot gestolen heeft. Hij gaat met hem naar Warenar zijn huis. Reym haalt de schoonmoeder, Geertruyd, op voor de bevalling. Ze zegt dat het goedkoop is, een huwelijk en geboortefeest in één.
Warenar krijgt zijn pot terug, maar geeft deze aan Ritsert. Ritsert beloofd hem (Warenar) te verzorgen. Er wordt een jongen geboren!!!

b. Onderzoek van de verhaaltechniek
1) de schrijfstijl
Het is een werk in de vorm van poezige toneelliteratuur (gedichtvorm). Het toneel is dus in rijm geschreven. Als je dit toneel indeelt op de rijmklank komt het mannelijke rijm het meeste voor:
Blz. 15
‘ Kom snel hier, of er komt een flink pak slaag aan de pas
O, ze is zo traag als een luis op een met teer besmeurde jas’


Naar indeling op de rijmende plaats kom ik uit op eindrijm en gepaard rijm. Ook hier een voorbeeld van.
Blz. 47
A. ‘Zij prijzen het meisje, ze hebben de vader geprezen.
A. Ik denk dat het heel nuttig zou kunnen wezen.
B. Als alle rijke vrijers een arm meisje ten huwelijk zouden vragen
B. Dat zou meer tot onderling begrip in de stad bij kunnen dragen’
Omdat er in het hele verhaal sprake is van eindrijm heeft de schrijver zich waarschijnlijk een rijmdwang opgelegd.
Qua inhoud kun je de teksten indelen op epiek, dramatiek en didactiek.
Epiek omdat het een verhalende literatuur is, er wordt immers een verhaal verteld. Dramatiek opdat het een verhaal in toneelvorm is. En dictatiek omdat het verhaal je ook iets leert. Wees niet te zuinig, gierig en geheimzinnig (om een pot goud), want dat levert je alleen maar problemen op.
Ook komt er humor in de tekst voor, het is dan ook een blijspel. Humor is er zo bijvoorbeeld als Warenar kwaad wordt op degene die ongevraagd in de buurt van zijn pot met goud komen en dan erop los gaat slaan en schelden. Vooral zijn formuleringen zijn erg grappig.

2) de ruimte (plaats en tijd)

Het verhaal speelt zich af in de omgeving van de Nes in Amsterdam. Het toneel speelt zich geheel af op straat en dan vrijwel voortdurend vlak voor of in de buurt van Warenars huis. In dit decor was dan ook het huis van Rijckert zichtbaar. In het vierde toneel (van het tweede bedrijf) verplaatst men het decor naar een andere omgeving: de Nieuwe Kerk bij de Dam en het daarbij gelegen Ellendig Kerkhof, waar Warenar zijn pot met goud gaat begraven.
In welke tijd het verhaal zich afspeelt is niet duidelijk, mar het zal ongetwijfeld in de tijd waarin P.C. Hooft geleefd heeft afgespeeld hebben (1600 ev.).

3) de verhaalfiguren
* hoofdpersonen
- Warenar is de hoofdpersoon in het verhaal, hij is de vader van Klaartje en de trotse, maar argwanende eigenaar van de pot gevuld met goud. De pot met goud heeft Warenar georven van zijn vader, die hem weer georven had van zijn vader. Jarenlang regeerde Gierigheid op de pot en werd er geen cent van uitgegeven.
Warenar is een vrek en bijzonder argwanend, maar dan ook in de ban gegrepen van de pot goud. Als hij maar het minste vermoeden heeft dat iemand in de buurt van zijn pot is en nijgingen heeft om deze te stelen, slaat hij erop los of scheld iedereen uit. Hierdoor vinden vele mensen hem onaardig en beschouwen hem als een losgeslagen gek.
Warenar verdient zijn naam dan ook letterlijk (Ware nar), omdat hij iedere keer maar weer zijn pot verplaatst en rare capriolen uithaalt. Ook bespot hij iedereen, wat je als grappig op zou kunnen vatten. In het stuk is Warenar 70 jaar oud.
- Mildheid en Gierigheid zijn de hoofdthema’s en daar zal ik later op terug komen.

* bijpersonen
- Reym, is de dienstmeid van Warenar. Zij heeft een lief en aardig karakter. Zij vindt Warenar aardig, maar tegelijkertijd ook een vrek. Maar toch gehoorzaamd ze en werkt goed voor haar baas. Al wantrouwt Warenar haar toch. Reym weet echter niets van de pot en vindt het vreemd dat Warenar altijd zo gek doet. Reym is te vertrouwen omdat ze weet dat Klaartje zwanger is en dat nog aan niemand heeft doorverteld.
- Geertruyd, is de zus van Rijckert en de moeder van Ritsert, zij is echter al 40 jaar weduwe. Zij wil Rijckert graag aan de vrouw brengen voor het nageslacht en om dan de familienaam voort te zetten. Geertruyd komt over als een vrouw die slim is en ook graag rijk wil zijn. Ze kan kattig zijn, maar heeft ook wel het beste voor met haar broer en zoon.

- Rijckert, is een welgestelde koopman, de broer van Geertruyd en dus de oom van Ritsert. Rijckert is al aardig oud en wil wel trouwen, het liefst met een jong ding (vrouw dus). Van de op rijkdom beluste vrouwen wil hij niets weten, die plukken je alleen maar kaal. Hij gooit het op een akkoordje met Warenar om met zijn dochter, Klaartje te trouwen. Deze doet het, maar vertrouwd ook Rijckert niet helemaal. Rijckert is bereid te accepteren dat Klaartje geen bruidsschat meeneemt, zo als de traditie wel gewend is.
Rijckert komt over als een sympathieke man, totaal niet gemeen en als hij hoort dat Klaartje zwanger is van zijn neef Ritsert, is hij bereid het huwelijk te laten varen. Hij is begripvol. Ritsert mag nu met Klaartje trouwen.
- Ritsert is de zoon van Geertruyd en dus de neef van Rijckert. Hij is degene die Klaartje, in een donkere nacht, zwanger heeft gemaakt in een dronken bui. Hij komt zijn verplichtingen na als aankomend vader en besluit zich bekend te maken (als de vader van het kind) en de man van Klaartje te worden. Ook brengt hij de pot met goud terug naar Warenar, die Lecker van Warenar had gestolen. Hierdoor valt hij in de smaak bij Warenar. Ritsert is redelijk, eerlijk en iemand die zijn verplichtingen na komt.
- Lecker is de knecht van Rijckert en vind de pot met goud, die Warenar had begraven op het kerkhof. Hij was vast van plan om de pot niet terug te geven en een rijk leventje te beginnen. Op dat gebied is Lecker een gemene en zelfingenomen man.
Als Ritsert de gestolen pot terug geeft aan Warenar is de hele zaak afgedaan en vergeten.
- Warenar verandert in de loop van het verhaal van een argwanende vrek tot een aardig persoon (aan het slot), die de pot aan het kersverse bruidspaar en ouders schenkt, mits deze hem wel verzorgen. Ook zou je kunnen zeggen dat Warenar, eerst gierig veranderd in de personage mildheid, waar het verhaal in feite om draait.
Warenar is een round character, hij ondergaat de boven genoemde ontwikkeling in het verhaal. Van hem kom je ook eigenlijk het meeste te weten. Van de bijpersonen vind ik dat ze een flat character hebben omdat ze vooral een karakter eigenschap hebben. Ieder apart, zo is er bijvoorbeeld eerlijkheid, zorgzaamheid en begripvol. Van hen kom je dat vooral te weten en zij gaan geen volledige ontwikkeling door in het verhaal.

4) situaties
Het verhaal verloopt chronologisch. Mildheid en Gierigheid leiden het verhaal in en de toneelspelers vertolken het verhaal op volgorde. Soms wordt er terug gekeken zoals wanneer Ritsert aan Warenar vertelt dat hij Klaartje heeft zwanger gemaakt (flashbacks). Maar toch blijven de spelers wel in de tijd van wanneer het zich afspeelt en verplaatst het hele toneel niet naar de scène waarin het gebeurde zich afspeelde.
Het verhaal eindigt met een happy end. Het verhaalspel moet een blijspel zijn, maar eigenlijk vind ik het ook een tragikomedie. Er is namelijk een hele tragedie om die ene pot met goud. Maar dit loopt dan ook af met een goed einde.

Welke situaties er in het stuk voorkomen, staan in de samenvatting.

5) vertelwijze
Het toneelstuk wordt verteld in de ik- vorm. Elke toneelspeler speelt voor zichzelf, heeft het over zichzelf en geeft de meningen/ gedachten van zichzelf en over anderen weer. Samen met de andere ik- figuren komt het tot een verhaal.

c. op zoek naar de thematiek
1) Wat is de hoofdgedachte (thema)?
Mildheid overwint gierigheid

2) Welke tekstgedeelten en motieven zijn typerend voor dat thema?
Motieven:
- mildheid
- gierigheid
- achterdocht
- hebzucht
- eerlijkheid
- geheimzinnigheid
Tekstgedeelten:
In de proloog vertellen Mildheid dat Gierigheid het huis uit moet en dat het maar eens afgelopen moet zijn met de geheimzinnigheid en wantrouwen om de pot van Warenar. Door die pot komt er alleen maar narigheid voor Warenar, hij is achterdochtig (volgens hem wil iedereen zijn pot stelen) en de mensen vinden hem een dwaas.
Doordat Mildheid Gierigheid overwint komt er een wending in het verhaal en stopt het gedoe om de pot met goud. Als Lecker de pot vindt en Ritsert hem weer terug bezorgd aan Warenar komt de waarheid aan het licht of boven water, en komt Warenar tot inzien dat het beter is de pot boven de grond te houden. Door de eerlijkheid van Ritsert, om de pot terug te brengen, komt het stuk tot een happy end. Mildheid heeft Gierigheid dus overwonnen.

3) Wat is het verband tussen titel en thema?
Warenar is de hoofdpersoon van het hele verhaal en bezitter van de pot met goud. In eerste instantie zijn zij beiden gierigheid. Als de pot geen geheim meer is, verandert Warenar ook. Hij wordt milder en heeft geen geheimen meer. De mildheid in en om Warenar heeft zijn gierigheid overwonnen. Daardoor loopt het verhaal toch nog goed af.

d. Plaats in de literatuurgeschiedenis
1) Wanneer is het werk voor het eerst gepubliceerd?
In 1617

2) Wat weet je van de schrijver?
Pieter Corneliszoon Hooft is op 16 maart 1581 geboren in een welgestelde Amsterdamse koopmansfamilie. Als zeventienjarige schreef hij zijn eerste treurspel ‘Achilles en Polyxena’ (1598). Hij liet zich sterk beïnvloeden door de beleving van de Italiaanse cultuur en kunstopvattingen. Mede hierdoor werd hij de meest karakteristieke vertegenwoordiger van de renaissance kunst. Voor het koopmanschap voelde de jonge Hooft echter niets en besloot in 1609 rechten te gaan studeren. Hij blijft echter wel doorschrijven en woont ’s winters in Amsterdam en ’s zomers op het Muiderslot, waar later de Muiderkring ontstond. Hooft beoefende zeer uiteenlopende genres (literaire) zoals liefdesgedichten in sonnetvorm en in de periode tot 1620 toneelspelen. Enkele stukken die hij schreef waren: ‘Grandia’ (1605), ‘Baeoto’ (1617) en ook Warenar in 1617. Na 1620 richtte hij zich meer op de proza. Na 1640 werd Hoofts gezondheid geleidelijk slechter. Hij werd ernstig ziek en overleed op 21 mei 1647.

3) Wat weet je van de tijd waarin het geschreven is?
Ik weet dat het in de Renaissance geschreven is (periode van 1500-1700). De inspiratie van veel poëzie was in die tijd terug te vinden in het Italië van de 14e eeuw. In de gedichten werd vooral de schoonheid van het beschrevene vooropgesteld en werden de gedichten vaak in sonnetvorm geprefereerd. De bekendste dichters in Nederland uit die tijd waren: Jan v/d Noot, P.C. Hooft en Gerbrand Bredero.

4) In hoeverre is dit werk typerend voor de schrijver?

Het is waarschijnlijk (aan de ene kant) niet typerend voor de schrijver omdat hij meestal tragedies schreef en geen blijspelen. Anderzijds kan de stijl juist heel erg typerend voor hem zijn. Of dat zo is weet ik niet, maar ik denk van wel.
Hooft schreef dit blijspel in negen dagen, om de opvoering van een andere tragedie, Baeoto, te bekostigen. Hij liet zich inspireren door het stuk Aulaloria van Plautus.

5) In hoeverre is dit werk typerend voor de tijd waarin het geschreven is?
Zelf vind ik het niet in die tijd passen. In de renaissance literatuur schreef men over heldhaftige ontdekkingsreizigers en over de schoonheid van de geliefden in de gedichten. Geen van beide is herkenbaar in het stuk van Hooft. Het werk staat los van de kenmerken van de renaissance. Hooft liet zich echter wel inspireren door de klassieke cultuur (Plautus) en dat is dan wel weer kenmerkend voor de Renaissance.

4. Beoordeling
Het verhaal vond ik goed in elkaar steken en ook erg grappig. Het voorlezen was voor mij leuk om te doen al was dat voor de anderen minder leuk. Wat ik leuk vond aan het boek was dat er vaak misverstanden ontstonden om de pot heen. Zoals Ritsert aan Warenar probeert te vertellen dat hij Klaartje heeft zwanger gemaakt en Warenar alsmaar denkt dat hij zijn pot gestolen heeft. Ook de scènes waarin Warenar zijn taalgebruik niet meer in de hand heeft waren wel grappig. Hij gebruikt niet de woorden die wij nu gebruiken, maar toch nog in mijn ogen beschaafde scheldwoorden (als je het met nu vergelijkt). Een voorbeeld:
Blz. 15
‘ Hoor die baviaan, wat zijn dat toch voor kuren.
Moet ik jou soms rekenschap geven van mijn daden
Ik zal je zo meteen met knuppelslagen overladen!
Maak nu dat je wegkomt, vlug! Of ik sla je op je kop!’

Ook dat de schrijver van het boek de zinnen van het verhaal steeds weer rijmend weet te maken vind ik erg knap. Ik zou het zelf niet kunnen. De scène die mij (erg) aansprak uit het boek was het einde. Daarin verandert Warenar in een mild persoon, hij doet niet meer geheimzinnig en beschermend om zijn pot. Hij ziet in dat het beter is de pot boven de grond te houden en dat vind ik een goed besluit van hem. Anders zou er nooit een eind komen aan de ellende. Wat ik wel opvallend vond is dat men Klaartje helemaal vergeet. Warenar levert haar zo uit voor een huwelijk aan Rijckert en heeft daarbij niet eens Klaartje geraadpleegd. Ook weet Warenar niet eens dat zijn eigen dochter al een aantal maanden zwanger is. Om op dat huwelijk nog eens terug te komen, het was denk ik ook wel weer gebruikelijk in die periode (Renaissance). Daar was het huwelijk slechts een zakelijke overeenkomst en bepaalden je ouders met wie je ging trouwen. Dit is dan ook weer een duidelijk element dat aantoont dat het boek geschreven is in 1617, de Renaissance.
Het thema in het boek vind ik wel passend. Mildheid overwint gierigheid en daar gaat het hele verhaal om. Het verhaal heeft ook een moraal: Wees niet te gierig om iets wat je toch liever kwijt hebt en je alleen maar problemen zorgt. Het einde is dan ook passend voor het thema.

Het taalgebruik was aan deze tijd aangepast en vertaald, dus deze was makkelijk te volgen. Het was snel te lezen en het boek/ verhaal was dan ook snel uit. Het verhaal was qua personages erg realistisch, maar of nu iedereen een pot goud onder de vloer heeft liggen of staan? Maar je weet maar nooit.
Ik zou het boek wel aanraden, want het leest snel en is niet moeilijk te begrijpen.
Het klassikaal lezen vond ik zelf heel erg leuk, want nu hoor je ook van anderen hoe zij een verhaal of personage interpreteren met hun stem. Vooral Bas was hier erg goed in en we (vooral Robin en ik) hebben vaak om hem moeten lachen. Niet omdat hij het slecht deed, maar juist heel goed. Vorig jaar hadden we ook een boek klassikaal gelezen en daar was ik ook al positief over. Ik vind het goed dat we nu een boek lazen op school omdat je hier de tijd voor kreeg en als je het samen leest gaat het veel sneller.