Victorie door Coen Peppelenbos

Gebruikte editie voor het boekverslag
Gebruikte druk: 1e
Verschijningsdatum eerste druk: 2008
Aantal bladzijden: 193
Uitgegeven bij: De Arbeiderspers

Beschrijving voorkant
Op de voorkaft staat een foto van drie jonge volwassenen, die de wereld aankijken of ze geen plezier in het leven hebben. Het moet een afbeelding voorstellen van Stefan. Sarah en Victor voorstellen.

Genre van het boek
“Victorie” is een psychologische roman. In zekere zin is het boek ook een coming-of-age-roman te noemen.

Mijn mening
Voor scholieren is ‘Victorie” een leuke roman om te lezen voor hun literatuurlijst. Immers het schoolleven is een belangrijk motief in het verhaal. Deel II en deel III gaan voornamelijk over het leven van scholieren in de Tweede fase en de kritiek die door een personage maar door ook de scholieren die op het nieuwe onderwijssysteem wordt gegeven.

Bovendien wordt er in de roman onbesmuikt gesproken over seksuele ontdekkingstochten voor Victor, Stefan en Sarah. En die passages worden niet zonder enige afstandelijke humor beschreven. Dat maakt “Victorie” tot een vlot leesbare roman met en hoge amusementswaarde voor scholieren van havo en vwo (8) Aanrader voor die groep dus.

Ook de literaire waarde van deze eerste serieuze roman van Peppelenbos is zeker aanwezig. De gekozen vertelstructuur brengt namelijk veel spanning in het verhaal en geeft de schrijver bovendien de kans om de stijl van zijn verhaal te variëren. Vooral de cynische en (toch bedenkelijk opererende leraar Ten Haaf) kan zich zo goed onderscheiden van de wat bedachtzamere Merijn en de “onschuldige” broer Victor.
Om die reden geef ik de literaire waardering van 2 punten voor de literatuurlijst.

De aangeleverde flaptekst
Victor woont samen met zijn broer en twee tantes op een kasteeltje in Salland. Op een dag wordt hij gevonden, vermoord. Zijn vriendin Sarah is spoorloos verdwenen. Zijn vriend Stefan blijft alleen achter. Wat is er gebeurd aan het eind van het examenjaar waarin deze drie uitdagende jongeren op zoek waren naar de grenzen van het bestaan? Na Victors dood ruilt zijn broer Merijn zijn leventje als fotograaf in voor een actieve rol als leider van de politieke beweging Victorie. Zijn persoonlijke zoektocht tijdens de verwerking van de dood van zijn broer wordt in de krant gevolgd door de gefrustreerde moordenaar. Victorie is een roman die aansluit bij de actualiteit van geweld, massahysterie, uit de grond gestampte politieke bewegingen en de grimmige wereld waarin jongeren moeten zien te overleven.

Titelverklaring
Behalve een woordspeling op de naam Victor, een van de drie hoofdpersonages in de roman, is Victorie ook de naam van de politieke partij waarvan de broer van Victor, Merijn, de fractieleider wordt. Victorie betekent natuurlijk overwinning en dat geldt o.a. voor Merijn, die zichzelf overwint.

Structuur en/of verhaalopbouw en perspectief
Er zijn drie delen in de roman. Deze zijn getiteld Merijn, Sarah en Victor.
Deel III is in principe in de tijd het eerste deel van de roman. Dan komt het verhaal van Merijn en Sarah is eigenlijk in de tijd het verst naar achteren gelegen. Na de drie delen komt er nog een “Voorwoord” van het boek dat Merijn over zijn broer zou maken.

In “Merijn” is de ik-verteller Merijn zelf die vertelt over de dagen die volgen op de ontdekking van de moord op zijn broer Victor. Het deel gaat vooral over de rol van de media en de oprichting van de politieke partij Victorie.

In “Sarah”is er een andere ik-verteller. Dat is de leraar Engels Ten Haaf van de school waarop Sarah , Victor en Stefan zitten. Hij vertelt hoe hij zijn leerlinge Sarah in de kelder gevangen houdt.


In “Victor”wordt personaal verteld vanuit Victor met af en toe een auctoriaal uitstapje. Hierin wordt verteld hoe Victor en Sarah elkaar leren kennen en hoe een en ander leidt tot de situatie waarvan de moord op Victor een uitvloeisel is.

Door deze structuur brengt de auteur veel spanning in het verhaal. Pas aan het einde van deel II wordt verteld wat er met Victor is gebeurd, en in deel III wordt duidelijk waarom dat is geschied. Zelfs in het voorwoord (helemaal aan het einde) zit nog spanning, omdat je uiteindelijk wil weten hoe het met Sarah afloopt.

Tijd van het verhaal
De dood van Victor die in deel I aan de orde komt, vindt plaats in mei.
In deel II vertelt de leraar Engels zijn deel van het verhaal vier maanden nadat de moord heeft plaatsgevonden. Zijn collega Van der Kolk wordt verdacht van de moord en door Stefan aangewezen als moordenaar tijdens het oogstfeest.
Deel III vertelt het verhaal van Victor: aan het einde van het vijfde leerjaar komt Sarah op school, daarna loopt het tot met van het schooljaar in vwo-6.

Het jaar van de handeling valt niet uit de tekst op te maken. Wel is er sprake van euro’s (dus na het jaar 2002) Uit de beschrijvingen van de leraar Ten Haaf blijkt dat op school het systeem van de Tweede Fase al enkele jaren is ingevoerd. Ook dat gegeven klopt dan met het feit dat het in ieder geval na het jaar 2002 is.

Plaats van handeling
De plaats van handeling is de streek Salland, nabij de plaats Raalte en Heino. In Raalte is Coen Peppelenbos zelf geboren en hij is dus een kenner van de streek.
Merijn is verhuisd naar Den Haag en dat betekent dat deel I ook voor een belangrijk deel in Den Haag speelt. De oprichting van de politieke partij Victorie geschiedt daar door de Haagse sauna-eigenaar Richard Stavast.
Deel II speelt zich in Raalte in het huis van de kelder van de leraar Engels ten Haaf. Daar wordt de ruimte dus niet allen topografisch maar ook symbolisch bepaald.

In deel III dat zich op het landgoed en op de school in Raalte afspeelt, gaan de drie middelbare scholieren ook nog een uitstapje maken naar Parijs, waar ze ene Pascal ontmoeten.
De plaatsen van de handeling zijn dus achtereenvolgens, Den haag, Raalte en Parijs.

Motto
Er is geen motto in deze roman.
Er is wel een opdracht ‘Voor Corrie.”

Samenvatting van de inhoud
Merlijn (blz. 7-91)
De ik-verteller van dit eerste deel in Merlijn van Starkenborg. Zijn broer Victor zit in de laatste klas van het voortgezet onderwijs (vwo) en is dus 18 jaar. Aangezien hij negen jaar ouder dan zijn broer is, moet Merijn dus 28 jaar zijn. Op 11-jarige leeftijd heeft hij zijn ouders door een auto-ongeluk verloren en hij is met zijn twee jaar oude broertje Victor opgevoed door twee tantes. Ze zijn wel steenrijk en wonen op een kasteeltje in Raalte.
Victor wordt in dit deel vermoord teruggevonden in een sloot en Merijn heeft het plan opgevat een beeldenboek van Victor te maken. Hij is namelijk fotograaf.


Voor Nieuwe Revue moet hij een artikel maken over een sekte die het kale kruis aanbidt en hij gaat met twee mensen uit zijn dorp Lammert en Lien een dienst bijwonen. Hij vertelt er vrij cynisch over; er zijn diverse mensen die ineens een visioen hebben.
Dan wordt Victor vermoord gevonden en van diens vriendinnetje Sarah ontbreekt elk spoor. Er ontstaat een mediahype; de plaatselijke politiek wil een stille tocht ; er zijn verdenkingen van daders in het asielzoekerscentrum; er wordt band gesticht in het centrum. Merijn vindt het allemaal maar niets en doet voor de televisie een oproep om de familie met rust te laten. Het lijkt te helpen,want hij kan in bescheiden kring worden begraven.
Merijn gaat daarna weer naar Den haag, maar wordt lastig gevallen door een paparazzifotograaf van de Telegraaf. Hij probeert de man te ontlopen, maar hij heeft weinig mogelijkheden voor privacy. Hij gooit een baksteen door de ruit van de fotograaf, wat natuurlijk weer gevolgen heeft voor het nieuws. Merijn blijkt homofiel te zijn en hij vindt voorlopig rust en steun bij de eigenaar van een privé-sauna. Deze raadt hem aan een persconferentie over de paparazzifotografen te organiseren. Merijn doet krasse uitspraken en die zetten Richard op het spoor om een politieke partij op te richten die het “helmaal anders wil.” Deze krijgt de naam “Victorie.” Onwillekeurig moet je dan als lezer denken aan de opkomst van een partij als d e LPF onder Pim of de PVV van Wilders. Richard vraagt aan Merijn om de partij te gaan leiden. Die twijfelt totdat hij een gesprek heeft met een oud-collega van zijn vader. Die had vlak voor zijn ongewilde dood de wens uitgesproken om een partij op te richten. Merijn vindt dan dat hij die niet uitgekomen wens van zijn vader moet honoreren en hij zegt tegen Richard Stavast dat hij wel als politiek leider wil fungeren.
Dan ziet hij ook dat achter de leider van de sekte een man schuilgaat die armere mensen overdag aan maaltijden helpt. Dat had hij niet achter deze prediker gezocht.
Hij brengt tenslotte ook nog een bezoek aan Stefan, de stille vriend van Victor. Die is bezig aan de praalwagen voor het oogstfeest. Hij doet dat in de schuur bij zijn leraar Frans Van der Kolk. Hij zal tijdens het oogstfeest iets gaan onthullen. De lezer weet op dat moment nog niet wat dat is.

Sarah (blz. 92-134)
Er is een andere ikfiguur in dit deel. Hij blijkt leraar Engels te zijn op de school van Victor en Sarah. Cynisch en sarcastisch ontleedt hij het moderne onderwijs van de Tweede Fase: de leerlingen hoeven niets meer te doen en ze weten dan ook ontzettend weinig. Nederland wordt het lachertje van Europa. Ook de nieuw opgeleide collega’s weten veel te weinig. Dan wordt duidelijk dat hij Sarah vasthoudt. Hij geeft haar te eten en verzorgt haar. Ze zit vast in de kelder van zijn huis. Hij heeft handboeien gekocht.
De ik-verteller (leraar ten Haaf) vertelt afwisselend over zijn voorbije huwelijk met Rachel en de ontwikkelingen in het onderwijs. In beide onderwerpen toont hij zijn cynische levenshouding. Wel laat hij merken dat hij in de klas ook al opgewonden werd van Sarah. Ze oogde en deed volwassen en liet merken dat ze wat van hem wilde. Het aardige van deze vertelwijze is dat de leraar zich als goed mens voordoet, maar ook informatie prijsgeeft waaruit blijkt dat hij gewelddadig kan optreden: hij schopt de hond van zijn vrouw en hij schopt zijn vrouw zelf. Die neemt daarna de benen.

Dan komt Sarah op een zaterdagmiddag bij hem op bezoek voor een bijlesje, maar ze laat al gauw merken dat ze seks met hem wil. Hij laat zich snel verleiden en ziet vlak voordat ze hem een “blow job” wil geven, dat Victor met zijn camera voor het raam staat. Hij ontsteekt in blinde woede, rent achter de jongen aan en pakt een stoeptegel die hij naar hem gooit. Victor wordt getroffen en is dood. Het lijk heeft hij later met zijn auto weggebracht en ergens in een sloot gedumpt.

Dan wordt op televisie bekend gemaakt dat zijn collega Van der Kolk van Frans is opgepakt voor de moord op Victor. Stefan heeft hem tijdens het bloemencorso aan de kaak gesteld. Van der Kolk ontkent, terecht natuurlijk, want de echte dader is Ten Haaf die een kick lijkt te krijgen van alle nieuwsberichten over de moord. Intussen heeft hij Sarah al een maand of vier (van mei tot september )in zijn kelder opgesloten. Hij heeft handboeien op internet besteld en
Uit alles blijkt dat hij haar ook seksueel misbruikt. Maar ze zal een keer eraan moeten geloven; ze kan natuurlijk niet meer terug.

Victor (blz. 135-196)
In dit personaal vertelde gedeelte (hij-verteller) zien we de gebeurtenissen vooral vanuit Victor. Hij leert Sarah kennen die in de vijfde klas uit de Randstad naar Salland komt. Ze heeft verteld dat ze vroeger door jongens tot seksuele daden werd gedwongen en dat het beter was weg te gaan uit dat gebied. De eerste keer dat ze op het kasteeltje komt, hebben ze seks met elkaar en dat herhaalt zich enkele keren, maar op school laat ze niet merken dat ze wat met elkaar hebben. Ze haalt ook Stefan,de vriend van Victor erbij en zo vormen ze met zijn drieën een apart stel. Ze doen zelfs een triootje, want Stefan heeft duidelijk homo-erotische gevoelens maar Victor helemaal niet. Hij is dan ook jaloers, maar Sarah wil daar niet van weten.
Ze vinden het leven maar saai en Sarah heeft een idee: ze gaan het de docenten wat lastiger maken door meer te weten te komen dan de docenten zelf kunnen overbrengen. Ze bereiden zich heel goed voor en weten de geschiedenislerares en de muziekleraar (nu CKV-man) dol te draaien. Daardoor worden ze populair bij de andere leerlingen, maar de leraar Frans Van der Kolk krijgen ze niet klein; die blijkt gewoon een goede docent te zijn en gaat enthousiast op hun vragen in.
.
Dan is de tweede suggestie van Sarah om de seksuele wereld wat beter te ontdekken: na wat mislukte afspraken komen ze in een parenclub terecht maar in de darkroom wordt het Sarah toch te veel. Ze had seks willen krijgen voor fun in de hoop dat ze haar verleden zou kunnen vergeten, maar ze beseft dat dit niet de manier is.. De drie besluiten diezelfde avond nog naar Parijs door te rijden, want Sarah heeft al een rijbewijs en een autootje. Hun ouders/tantes zijn ongerust maar ze hebben een geweldig weekend, vooral Stefan die een homofiel “standbeeld” Pascal ontmoet. Met deze Franse homo mailt hij vaak na terugkeer naar Nederland. Het leven dobbert saai verder totdat Sarah weer een nieuw idee heeft. Ze gaan leraren verleiden om te kijken hoever ze kunnen gaan. Stefan is het eerst aan de beurt bij de waarschijnlijk homofiele Van der Kolk. Maar deze leraar kent zijn ethische lesje goed en gaat er niet op de avances in. Dan is Sarah aan de beurt, maar ze vertelt Stefan niet bij welke leraar ze het uitprobeert. De rest is bekend, want ze gaat die zaterdagmiddag naar Ten Haaf.

“Voorwoord
Merijn van Starkenborg, fractievoorzitter van Victorie, schrijft het voorwoord bij zijn boek over Victor. Het is een fotoboek geworden, waar 100 mensen een stuk van 100 woorden over Victor mogen schrijven. Het is een jaar na de moord op Victor. Van Sarah i nog steeds niets vernomen.


Thema, motieven en interpretatie
Je zou “Victorie “ook een coming-of age roman kunnen noemen. Het verhaal gaat immers over jonge mensen die volwassen worden en hun grenzen leren verkennen. Daarbij speelt het ontdekken van hun seksualiteit een belangrijke rol. De drie tieners verkeren allen in een ander stadium van hun ontwikkeling met betrekking tot hun seksualiteit.
Sarah is door en wonder de wol geverfd. In de Randstad is ze ook tot seks gedwongen en ze doet eigenlijk hetzelfde met Victor: zij is de dominante figuur met seks en zij bepaalt of het gebeurt of niet gebeurt. Victor is verliefd op haar en ook jaloers wanneer ze Stefan in de liefde betrekt. Sarah verkent duidelijk de grenzen van wat mogelijk is. Haar avontuur in de parenclub brengt haar echter terug naar de basis. Stefan kan in het achterlijke dorp niet voor zijn seksualiteit uitkomen. Victor is er bovendien niet van gecharmeerd en ze moeten ervoor naar Parijs om Stefan uit de kast te laten komen met het standbeeld van de Zonnekoning Pascal.
Ook wat hun docenten betreft gaan ze de grenzen verkennen omdat het onderwijs /het leven voor hen te saai is. Is het eerste idee van Sarah nog vrij onschuldig: de docenten de loef af te steken, het laatste idee waarbij ze leraren proberen te verleiden leidt tot fatale gevolgen. Van der Kolk kent zijn ethische norm van het leraarschap en gaat niet in op de avances van Stefan. Die verdedigt hem later met verve en het is dan ook niet meteen te begrijpen waarom hij van der Kolk als dader voor de moord op Victor aanwijst. Is het toch een wraakactie omdat hij zich afgewezen voelde?
Sarah heeft zich vergist in de leraar Engels, die zich misschien wel fraai voordoet in de les, maar enkele nare katertrekjes vertoont in deel II. Ze wordt door hem vastgebonden in de kelder en op sm-achtige wijze seksueel misbruikt. Hij zal haar bovendien een keer moeten doden, hoewel dat niet in het boek wordt beschreven.

Merijn wordt leider van een politieke partij en in dit motief bereikt de roman zijn satirische karakter. Het gaat allemaal heel eenvoudig in Nederland: wie de media kan bespelen zoals Richard Stavast dat kan, heeft al veel bereikt. Je moet dan toch denken aan de oprichting van politieke partijen als de LPF, de PVV of Trots op Nederland.

Satire overheerst ook in deel II wanneer Ten haaf zijn visie op het moderne onderwijs (de Tweede Fase ) geeft. Het niveau van het Nederlandse onderwijs holt achteruit en dit motief is ook terug te vinden in de laatste romans van Lodewijk Henri Wiener.

Zo’n derde punt van kritiek is te vinden in de manier waarop men in het “achterlijke “Salland met een verschijnsel als homoseksualiteit omgaat. Dat wordt toch niet zo gepruimd. De thematiek is dus veelzijdig in deze vlot leesbare roman.

De motieven in deze roman op een rijtje:
- de ontwikkeling van jonge mensen
- het leren stellen van grenzen
- de ontdekking van de seksualiteit (ook homoseksuele geaardheid)
- het moderne onderwijssysteem

- de relatie docent-leerling
- de mediahypes na een gebeurtenis
- de ontwikkeling van een moderne politieke partij
- de ‘achterlijkheid”van een regio (Salland)
- het afwezig zijn van ouders als voorbeeldfiguur
- de verzwegen moord
- het gijzelen van een meisje in een kelder

Recensies
In grote landelijke dagbladen zijn nog geen recensies verschenen.

Over de schrijver
Meedoen met de rest van literair Nederland
Coen Peppelenbos is een van de meest prominente figuren in het literaire leven van Noord-Nederland. Hoofdredacteur van tijdschrift Tzum, redacteur bij uitgeverij Kleine Uil, co-auteur van twee vrolijke homoromans, actief weblogger, recensent voor de Leeuwarder Courant, interviewer van auteurs en sinds vorig jaar tevens dichter. Het enige wat nog op zijn CV ontbrak was een serieuze roman.
Sinds afgelopen zaterdag is ook die opdracht volbracht. In kasteel Het Nijenhuis in Heino, niet ver van zijn geboortedorp Raalte, presenteerde Peppelenbos (1964) zijn Victorie. Zes jaar heeft hij aan het boek gewerkt, met onderbrekingen. Als mensen hem vragen waar zijn officiële debuutroman over gaat, breekt het zweet hem uit. “Ik vind het vreselijk moeilijk om al dat werk in een paar zinnen samen te vatten”, zegt hij.

Victorie vertelt hoe drie jongeren op het platteland hun grenzen verkennen. Wat onschuldig begint met het uitdagen van docenten loopt uit de hand: er valt een dode, er wordt iemand gevangen en misbruikt, er wordt een stille tocht gehouden en er lijkt zelfs volksbeweging te ontstaan. Het verhaal wordt verteld vanuit verschillende perspectieven en handelt over populisme, cynisme in het onderwijs, ontluikende liefde en benepenheid op het platteland.
Victorie begint als een zedenschets over massahysterie. “Eigenlijk begrijp ik er niets van, dat mensen ergens massaal achteraan willen lopen”, verklaart Peppelenbos. “Ik hou zelf meer van drie keer nadenken. Ik hou van twijfel. Zo’n Rita Verdonk die haar standpunten laat afhangen van wat volk wil, dat vind ik helemaal erg. Daar komen alleen maar domme dingen van. Besturen moet je overlaten aan mensen die dat kunnen.”
In de roman speelt toeval een belangrijke rol: de hoofdpersonen worden buiten hun wil meegesleept. Peppelenbos gelooft niet in een plan de campagne. “Ook niet tijdens het schrijven. Toen ik aan Victorie begon dacht ik aan een charismatisch biseksueel personage dat in de politiek beland. Nadat Pim Fortuyn werd doodgeschoten, heb ik hele stukken van mijn manuscript weggegooid.”
De suggestie dat hij een pamflet wilde schrijven, wordt verworpen. “Ik ben niet zo boodschapperig. Mijn opvattingen zijn niet zo uitgesproken dat ik daar een hele roman aan wilde ophangen. Het ging mij op de eerste plaats om het vertellen van een goed verhaal dat met plezier gelezen kan worden en langer meegaat dan drie jaar. In de literaire kritiek worden romans die voortdurend naar zichzelf verwijzen hoger aangeslagen dan verhalen met een kop en staart. Ten onrechte, vind ik.”
Peppelenbos komt oorspronkelijk uit Salland, een regio die in Victorie weinig fraai wordt afgeschilderd. “Als jonge homoseksueel is Raalte niet de meest prettig omgeving om op te groeien”, vertelt hij. “Er is ooit een plan gelanceerd om midden in het dorp een homohotel te openen. Dat leidde tot een waar volksgericht. Het zegt veel dat ik pas in Groningen mijn coming out beleefde.
Salland is een wat vergeten streek, schetst de schrijver. “Voor moderne kunst moest je naar Heino. Er was één boekhandel in het dorp, die ging dicht toen ik naar Groningen verhuisde. Nu is er alleen nog een Bruna, met achter in de winkel wat literatuur en een zielig plankje poëzie: Nel Benschop, Toon Hermans, de bloemlezingen van Rainbow. Raalte heeft één schrijver voortgebracht. En dat ben ik.”
Hoewel Peppelenbos nauw verbonden is aan uitgeverij Kleine Uil, is Victorie verschenen bij De Arbeiderspers. Een kwestie van ambitie: “Ik wil meedoen met de rest van Nederland en dan is het verstandig om je eerste serieuze boek uit te laten geven door een grote uitgever. Als je werk uitbrengt bij een uitgever in Groningen, is de entree gewoon anders. Zeker bij de landelijke pers. Ik heb nu veel meer moeten vechten voor mijn roman. Daar is het boek niet slechter van geworden.”

Bibliografie

Bijlage interview met de schrijver over zijn roman
Bron: Ezzulia.nl Interviewer Derwent Cristmas
22 juni 2008 | Naar de letter gelezen is debutant Coen Peppelenbos eigenlijk geen debutant meer. Hij publiceerde de poëziebundel Sing Sing, schreef samen met Doeke Sijens twee vrolijke gayromans, werkte mee aan diverse bloemlezingen en publiceert met regelmaat in het literaire tijdschrift Tzum. Toch ziet de schrijver dat zelf anders: ‘Victorie is mijn eerste solowerk op prozagebied en dat noem je doorgaans een debuut.’ En dan is er nog het gevoelsaspect: ‘Ik heb bij dit boek ook meer het gevoel dat ik laat zien wat ik kan. Dat ik humoristische boeken kon schrijven wist ik, dat ik in staat was om een serieus boek te schrijven in mijn eentje was voor mij nieuw.’

Wellicht heeft dat gevoel ook te maken met het decor waarin de roman speelt, jouw geboortegrond Salland?
Wat ik in eerste instantie wilde, was dat er überhaupt over Salland geschreven werd. Tot nu toe bestaat Salland niet in de Nederlandse literatuur. Omgekeerd ook niet. Er is nauwelijks literatuur en kunst te vinden in Salland. In Heino, dorpje in de buurt, kon je op het kasteel Het Nijenhuis moderne kunst zien. Die kunst is nu ook al verplaatst naar Zwolle zodat je met gerust hart kunt zeggen dat er in een straal van twintig kilometer rond Raalte geen enkel modern kunstwerk te vinden is. Vroeger fietste ik altijd naar Deventer of Zwolle om in de grote boekhandels rond te neuzen. Oases voor de naar boeken dorstige tiener.


Je beschrijft Salland niet bepaald positief. Het lijkt wel of je de behoefte had af te rekenen met de streek?
Misschien alleen op cultureel gebied. Ik denk niet dat ik veel nare eigenschappen beschrijf. De gemiddelde Sallander is iemand van weinig woorden. Als kind word je heel erg getraind in het interpreteren van non-verbale signalen. Kom je daarna in een andere streek van het land wonen dan ben je al snel geneigd om te denken dat andere Nederlanders veel te veel praten. Zelfs Groningers, die toch niet de naam hebben, vind ik al veel te wijdlopig. Voor de rest: er zijn geen hartelijker mensen dan Sallanders.

Aan het einde van hoofdstuk één lijkt de verteller ineens milder geworden over Salland. Vanwaar die omslag in het verhaal?
De hoofdpersoon van dat deel, Merijn van Starkenborg, is weggetrokken van Salland en woont in Den Haag. Hij merkt door de moord op zijn broer dat hij nog met handen en voeten gebonden is aan zijn geboortestreek. Ondanks zijn weerzin voelt hij zich daar thuis en dat geeft hij pas toe aan het einde van dat deel. Dan heeft hij steeds meer door wie hij eigenlijk is en wat hij eigenlijk wil. Hij is een mislukte fotograaf, hij heeft weinig doelen in zijn leven en de dood van zijn broer zorgt ervoor dat hij eindelijk handelend optreedt en politiek actief wordt. Zijn makke is dat hij er steeds met een vertraging achterkomt wat hij wil.

Je was eerst een roman aan het schrijven over een populist die een politieke partij opricht en vervolgens wordt vermoord. Toen Pim Fortuyn werd doodgeschoten, ben je gestopt met die roman, omdat je bang was dat mensen meenden dat je over hem schreef. Het tweede hoofdstuk van Victorie gaat over een leraar die een leerlinge in zijn kelder heeft opgesloten. Schrok je toen vlak voor de verschijning van de roman ineens het nieuws over de 73-jarige Josef F. uit Oostenrijk kwam?
Nee, nu was het wel lekker dicht tegen de publicatiedatum aan. Wie weet levert dat gegeven extra aandacht op, alhoewel mijn uitgever beducht is om het boek in zo’n sensationeel kader te zetten. Bovendien zijn dit soort schandalen er continu. Ik had het wel eerder bij Natascha Kampusch. Toen was het boek nog lang niet uit en toen dacht ik: het zal me toch niet weer gebeuren?
Overigens was ik al eerder gestopt met die andere roman: op het moment dat Pim Fortuyn begon met zijn beweging. Mijn hoofdpersoon was een flamboyante biseksueel die precies zei wat de mensen wilden horen en schaamteloos open was over zijn seksuele voorkeuren en op grond daarvan werd hij razend populair. In mijn hoofd zat een eindscène die zou spelen in de Tweede Kamer: daar zou hij worden vermoord. Toen kwam Fortuyn en bijna alles wat er in dat stormachtige jaar gebeurde had ik bedacht: alsof het boek al verfilmd was voor het scenario klaar was. Ik kon die eerste hoofdstukken meteen in de prullenbak sodemieteren. Het heeft toen even geduurd voordat ik weer kon beginnen. Er zitten nu nog een paar kleine scènes uit het oorspronkelijke boek in: voor de rest is alles anders.

De enige hoofdpersoon die een ‘echt’ verhaal met zich meedraagt is Sarah. Dat verhaal vertel je niet. Vanwaar die keuze?
Ik houd van boeken met een blinde vlek. Zo zit er in Boven is het stil van Gerbrand Bakker een buurman die nooit in beeld komt. Er wordt wel over hem gesproken, maar hij komt nooit langs, hij heeft het net te druk etcetera. Bij Sarah, het meisje uit mijn roman, weet je dat ze een heftige tijd achter de rug heeft: daarom is ze ook verhuisd naar Salland. Ik raak het in een paar zinnen aan, maar ik leg niets uit. Daardoor blijft ze mysterieus: haar precieze drijfveren ken je niet. Toch zal elke lezer aanvoelen dat de reden voor haar eigenzinnige gedrag gelegen is in haar verleden.

In de roman zitten nogal wat zaken die de actualiteit raken: stille tochten, onderwijsvernieuwingen, de oprichting van nieuwe politieke partijen. Waarom heb je daarvoor gekozen?
Omdat er in de Nederlandse literatuur niet zo heel veel over de actualiteit wordt geschreven. Schrijvers lijken vooral geïnteresseerd in de psychologie van hun personages. Het lijkt of die mensen nooit eens op straat komen en iets van werkelijk belang beleven. Ik had geen zin in het zoveelste boek over iemand die niet weet wat hij met zijn leven aan moet en dus maar niets doet. Die romans zijn er al teveel. Bij mij gaan de personages wel iets doen.


De titel verwijst naar de politieke partij, maar betekent natuurlijk ook overwinning. Heeft de titel voor jou ook die dubbele betekenis? Zo ja, welke overwinning zit er dan in de roman?
Victorie, de politieke beweging is genoemd naar Victor, de vermoorde broer van Merijn. Door iets te gaan doen na de dood van zijn broer overwint Merijn zijn vroegere ik. Hij verandert, al blijkt pas veel later dat hij dat doet op totaal verkeerde aannames.

Je bent docent, recensent, literatuurdeskundige, bloemlezer, redacteur, interviewer, hoofdredacteur van Tzum. Waarom was het nog nodig om een roman te schrijven?
Volgens mij ben ik geen literatuurdeskundige, want dan moet je allerlei ingewikkelde Franse filosofen snappen en dat is mij nooit gelukt. Ik ben redelijk concreet bezig met literatuur. Maar je hebt gelijk: ik doe veel, maar dat is meer uit het angstige idee van een tienkamper die hoopt door veel takken van sport te beoefenen erachter te komen dat hij er in één uitblinkt. Al die dingen die ik doe maken mij als schrijver beter.

Ieder verhaal heeft een verhaallaag en een thematische laag: wat heb je met je verhaal willen vertellen?
In essentie komt het erop neer dat je pas iets kunt bereiken als je weet wie je bent. Dat geldt voor alle personages in mijn boek.

Je maakt in het boek (via de personages) heel duidelijk dat je kunst belangrijk vindt. Waarom heeft kunst zoveel waarde voor je?
Ik was me er niet zo van bewust. Ik denk dat ik enkele gelukkige momenten in mijn leven koppel aan het zien van kunst. Als je voor het eerst in het Stedelijk Museum komt en een bescheiden Monet ziet. Als je voor het eerst in Musée d’Orsay komt en alle beroemde schilders voor je ziet. Of vorig jaar toen ik voor het eerst dat schilderij van David over Marat zag in Brussel. Het heeft met een diep individueel gevoel van geluk te maken. Je hoeft maar een paar prachtige schilderijen te zien en je kunt weer weken vol politiek gewauwel van Wilders en Verdonk aan.

Seksualiteit speelt een belangrijke rol in het boek. Het lijkt zelfs zo te zijn dat alle serieuze keuzes die de personen moeten maken direct of indirect gekoppeld zijn aan seksualiteit. Mee eens?
Mee eens. Dat komt vooral omdat de meeste personages nog jong zijn en op zoek zijn. Vooral in het laatste deel is iedereen nog dolend in het seksuele landschap. Wat voor de één een spel is, is voor de ander een vorm van machtsmisbruik. Juist tijdens seks moet je jezelf volledig kunnen overgeven aan een ander. Je ziet bij de drie jonge mensen in deel drie dat dat nooit helemaal lukt, omdat iedereen een geheime agenda heeft.

Daarnaast denk ik dat de positieve en negatieve eigenschappen van mensen in verhevigde mate duidelijk worden in de manier waarop ze seks beleven of ondergaan. Dat is in ieder geval wel aan de hand met de personages in Victorie.