Van de koele meren des doods door Frederik van Eeden

Frederik van Eeden voltooide Van de koele meren des doods, een naturalistische roman, in 1900. Naturalisme betekent letterlijk:"Een benaming van die wijsgerige entiteiten, objecten of gebeurtenissen als bestaande erkent dan die van nature gegeven zijn, dan wel op natuurlijke, eventueel wetenschappelijke wijze zich laten verklaren en begrijpen." Dit wil dus zeggen dat alles beschreven is zoals het echt is. Dit leest af en toe wel eens lastig als bijvoorbeeld de gehele inrichting van een huis tot op de groentint van een geranium gegeven wordt. Dit maakt het verhaal een beetje langdradig maar daar het een zeer interessant verhaal is heb ik het toch in één stuk uitgelezen. Het verhaal begint met een meisje van negen jaar, de hoofdpersoon, waarvan de gehele levensloop wordt beschreven. Ten opzichte van De kleine Johannes I is het taalgebruik al een stuk moderner. Ik vind dat ouderwets taalgebruik eigenlijk wel een bepaalde charme heeft, het past beter bij de tijd die je leest, je kunt je beter inleven. Ook kenmerkend van het naturalisme is dat bijvoorbeeld dialecten letterlijk worden opgeschreven zoals ze worden uitgesproken. Zo weet je meteen met wat voor iemand, of in ieder geval uit welk milieu, een dialoog gevoerd wordt. Wel is het vreemd dat Fransgesproken dialogen in het Nederlands worden weergegeven terwijl de Bijbelteksten in Frankrijk wel in het Frans worden verteld. Het verhaal gaat dus over het trieste leven van Hedwig. Ze verliest, als ze zelf ziek is, haar moeder die de rust in haar leven. Ze is heel beschermd opgevoed en kan niet goed met de dood van haar moeder omgaan, net zoals haar vader die drankverslaafd wordt. Hedwig is niet helemaal normaal en twee jaar na haar moeders dood probeert ze zelfmoord te plegen. Ze is dan vijftien jaar oud. Omdat ze zo beschermd is opgevoed weet ze dus niet hoe ze met lijden om moet gaan en als ze haar moeder verliest, zij zorgde voor de goede sfeer in het gezin, is haar rustpunt weg doordat ze dus ook haar vader kwijtraakt aan de drank. Hedwig Marga de Fontayne's leven verloopt als volgt: 18-03-1856: Geboren Mei 1869: Dood moeder November 1871: Eerste zelfmoordpoging Mei 1872: Ontmoeting met Johan April 1873: Dood van Johan's zuster Juli 1874: Scheiding van Johan Juli 1875: Ontmoeting met Gerard Juni 1876: Huwelijk met Gerard Augustus 1876: Johan's dood Augustus 1877: Toenemende droefgeestigheid Juli 1878: Verblijf aan zee, eerste echte ontmoeting met Ritsaart Januari 1879: Bezoek Joob September 1879: Tweede zelfmoordpoging, vertrek naar Engeland Oktober 1879: Ontmoeting met Lady Clara Maart 1880: Geboorte (en dood) van Charlotte, ze wordt gek, Parijs Februari 1881: Ontmoeting zuster Paula Mei 1881: Terugkeer naar Nederland November 1888: Dood door longontsteking Een kort leven met zoveel periodes van droefheid, eenzaamheid, verveling, krankzinnigheid en onbegrijpbare liefdes is haast onmogelijk voor te stellen. Wat zij allemaal meemaakt wens je niemand toe. Haar opvoeding is gewoon de oorzaak van alle ellende. Als ze blij is, is ze heel blij, maar als ze blijheid zoekt, kan ze het niet vinden en wordt ze verdrietig, zoniet uiterst depressief. Eenzaamheid vindt ze niet erg, maar zonder haar geliefde, of het nou Gerard of Ritsaart is, kan ze niet leven. Uit haar jeugd herinnert ze voornamelijk de eentonigheid, die later terugkomt als ze met Gerard getrouwd is. Ook krankzinnigheid komt voor. Als ze een baby krijgt die overlijdt stopt ze die in een reiskoffer en gaat op zoek naar haar man. Door toedoen van criminelen komt ze dan in geschifte staat in een inrichting in Parijs terecht, waar ze door haar behandelend arts verslaafd raakt aan morfine. Hier schaamt zij zich zeer voor, ook voor het feit dat ze moet prostitueren om aan geld te komen. Omdat dit nogal een oud boek is is het in zeer bedekte termen beschreven maar het is toch wel duidelijk. Ze bidt God haar genoeg afgunst te geven van morfine en de prostitutie en komt uiteindelijk bij liefdezuster Paula terecht die haar van de morfine afhelpt en een reden tot leven geeft. Ze vertrekt kort daarna om Paula's voorbeeld in Nederland te volgen en zeven jaren later te sterven. De titel is afgeleid van een psalmtekst die in het boek is geciteerd in hoofdstuk XV:"Maar doodgaan scheen haar altijd nog veel beter, nog begeerlijker. Dat zou rust zijn, als die beloofd wordt aan de getrouwen in de psalm, dat zou zachtjes gevoerd worden langs stille wateren langs grote koele meren, dat zou troost zijn, zoals een moeder troost." Het is een psychologische roman omdat het om de zielkundige ontwikkelingen van de hoofdpersoon gaat. In dit werk zijn niet de daden en de handelingen het belangrijkste, maar hoe de hoofdpersoon tot die daden en handelingen komt, wat door het auctoriale perspectief heel mooi beschreven wordt. Veel anders als in Een Liefde wat een soortgelijke roman is, alleen vanuit het ik-perspectief.