Thijsbuurs os door Justus van Effen

Justus van Effen
Thysbuurs Os
Uitgever: Malmberg Den Bosch
Druk: 3de druk, 1978. ‘Ingeboekt 2’ blz 176 t/m 180
Eerste druk: 1732
Novelle Samenvatting Het verhaal is bedoeld als brief van Thys aan Vondel. Thys is meesterknecht bij een schoenmaker. Hij zegt vol trots dat zijn baas erg tevreden met hem is en dat hij altijd heel hard werkt. Alleen zaterdag, zondag en maandag neemt hij vrij (en als er kermis is nog wel eens een extra dagje) . Op een dag vraagt zijn baas of Thys niet een deel van de os die hij elk jaar laat slachten wil overkopen. Dat wil Thys wel en hij mag de os zelf uitkiezen. Hij kiest niet de grote, dikke en dure os, maar een goedkope, die weliswaar wat kleiner is, maar waar minder bot te voelen is. Hij kan niet wachten tot de slachters komen en laat trots zijn os aan de buurt zien. Tijdens het slachten blijkt dat Thys een goede keus heeft gemaakt. De dikke os, bleek eigenlijk een heel mager beest te zijn met een kalf erin. Thys’ os zit echter vol vlees en ingewanden en hij neemt wat dagen vrij om te slachten, te wedden en te drinken. Hij is zeer met zichzelf ingenomen en is erg verontwaardigd als zijn vrouw beweert dat door zijn werkverzuim en al die drank de kosten hoger zijn dan de opbrengst van zijn os. Belachelijk vindt Thys dit. Ze houdt helemaal geen rekening met al het plezier dat hij aan zijn os te danken heeft, aan de eer die hij ermee behaald heeft, het respect dat hij van de hele wereld ontvangen heeft. En natuurlijk de afgunst van de buren. Nee, als ze deze rare uitspraak niet zelf terugneemt, zal hij het er maar met een stukje hout uit moeten slaan. Verhaaltechniek 1) Plaats: Het verhaal speelt zich af in Leiden, en dan voornamelijk in Thysbuurs straat

Tijd: De brief is geschreven op 22 november 1732 en ik denk dat het verhaal zich nog niet zo lang daarvoor heeft afgespeeld. 2) Thys: Een jonge man die niet erg bescheiden is, maar wel verstand heeft van ossen uitkiezen. Hij werkt te weinig en drinkt teveel, al wil hij dat voor zichzelf niet toegeven. Uit zijn verhaal blijkt echter dat de ‘rare’ mening van zijn ‘wijf’ niet zomaar uit de lucht komt vallen. Thys’ vrouw: Wordt niet erg uitgebreid beschreven, maar ze is wat zuiniger en scherper dan haar man en niet echt gelukkig getrouwd. 3) Thysbuurs Os is een ik-verhaal
4) Motieven: Volgens mij is dit verhaal iets te kort voor motieven
5) Het thema is: Zo gewonnen, zo geronnen. (volgens mijn leraar) 6) De titel ‘Thysbuurs Os’ slaat op de door de buren van Thys zo bewonderde os. 7) Het taalgebruik is, niet erg verrassend na bijna driehonderd jaar, erg verouderd en ik had de verklarende woorden onder aan de pagina dan ook zeker nodig. Plaats in de Literatuurgeschiedenis ‘In de hogere kringen van de achttiende eeuw was literatuur in verhaal- of dichtvorm favoriet, waarin mensen werden bespot die niet voldeden aan ‘de eisen van redelijkheid en wit, zoals de Engelsen dat noemden, een sleutelbegrip voor een combinatie van geestigheid, spitsheid en goede smaak’, aldus mijn literatuurboek, blz 184. Thysbuurs Os past hier precies in. Het bespot de belabberde werkhouding en het egocentrische wereldbeeld van Thys. Justus van Effen was de redacteur van het populaire Nederlandse tijdschrift ‘De Hollandse Spectator’, waarin eigentijdse zaken op cultureel en maatschappelijk gebied werden behandeld. Mijn Mening ‘Thysbuurs Os’, lees je natuurlijk niet zomaar even weg. Ik in ieder geval niet. Ik moest constant woorden opzoeken, wat het leesplezier niet erg bevordert. Niet alleen het taalgebruik is verouderd ook het verhaal is niet erg actueel meer. Toch is het personage Thys nog steeds herkenbaar (en niet alleen omdat ik net over Batavus Droogstoppel had gelezen in Max Havelaar) en ik vond het verhaaltje toch grappig. Ik zou het verhaal echter niet aanraden, want als je iets grappigs wilt lezen zijn er ook wel eigentijdse boeken beschikbaar, die wat makkelijker te lezen zijn.