Zakelijke gegevens: a. Auteur: Harry Mülisch
b. Siegfried, De bezige bij, Amsterdam, 2001, 213 blz (eerste druk februari 2001, Amsterdam) c. Genre: Roman Eerste reactie: a. Mijn vader heeft me dit boek aangeraden. Hij zei dat het een mooi boek was en het leek me een uitdaging om het te lezen. b. Ik vond het een mooi boek. In het begin moeilijk om door te blijven lezen, omdat ik dat persoonlijk nogal langdradig vond. Maar zodra ik over het midden was, begon ik het echt een leuk verhaal te vinden. Wel gebruikt de schrijver vaak moeilijke woorden die voor mij de tekst soms een beetje onbegrijpelijk maakten. Samenvatting: a. Het gaat over een zeer bekende schrijver, Herter genaamd, die een boek wil gaan schrijven over Hitler. Niet zomaar een boek, want boeken over Hitler zijn er genoeg. Hij wilde Hitler voor het eerst ‘verklaren’. In alle boeken die er bestaan over de man is hij van alle kanten bekeken, maar hij bleef altijd een soort van mysterie. Hier wilde Herter verandering in gaan brengen. b. Als hij op een keer voor een interview in Wenen is, wordt hij benaderd door meneer en mevrouw Falk. Zij zeiden dat zij hem iets bijzonders wilden vertellen en Herter besloot het verhaal bij hun thuis aan te horen. Het is een bijzonder verhaal. Meneer en mevrouw Falk blijken persoonlijke bediendes van Hitler geweest te zijn. Hitler bleek een zoontje te hebben, Siegfried genaamd. Voor de buitenwereld moesten meneer en mevrouw Falk echter doen alsof het hun zoontje was, omdat Hitler niet getrouwd was met mevrouw Braun en Hitler zichzelf een schande wilde besparen. Dan krijgt Ullrich Falk de opdracht om Siegfried te doden. Waarom krijgt hij niet te horen. Dit is natuurlijk een vreselijke opdracht, want hij was gehecht geraakt aan het kind. Maar als hij het niet zou doen zouden ook hij en zijn vrouw van het leven beroofd worden. Ullrich besluit het te doen en schiet Siegfried dood op de schietbaan. Later blijkt dat hij gedood moest worden omdat er in een test stond dat Siegfried Joods bloed in zich had (wat niet waar was, want de papieren waren vervalsd.) c. Herter weet niet wat hij met deze informatie moet. Hij mag de informatie van de Falks aan niemand vertellen, zolang zij nog leven. Herter gaat terug naar zijn kamer en zet alles voor zichzelf op een rijtje. Terwijl hij dit doet sterft hij, zonder een woord op papier te hebben gezet.
Titelbespreking: a. Het boek heet Siegfried, evenals het (fictieve) zoontje dat Hitler kreeg. Om dit zoontje draait eigenlijk het hele verhaal. b. Ook staat er nog op de voorkant: ‘Een zwarte Idylle’ Ik denk dat het hier gaat om idylle in de betekenis van “lieflijke, dichterlijke schildering van het landelijke, eenvoudige leven” (Van Dale). Een 'zwarte idylle' is een paradox, een schijnbare tegenstelling. Het verhaal begint als een idylle, maar als je verder leest wordt het steeds donkerder en grauwer tot zelfs zwart aan het eind, als Herter dood gaat. Bovendien verwijst het woord idylle naar de “Siegfried idylle” van Wagner (voor de begrafenis van zijn zoon die ook Siegfried heette). Dat muziekstuk is eigenlijk ook een zwarte idylle. De zoon van Richard Wagner (en Cosima) is een beetje de inspiratiebron geweest voor dit boek. Belangrijkste personen: De belangrijkste personages in dit boek waren Herter, Siegfried en Ullrich + Julia Falk. Rudolf Herter: Hij is een beroemde Nederlandse schrijver van 72 jaar oud die naar Wenen komt om daar zijn nieuwe boek 'De Uitvinding van de Liefde' te promoten. Ondanks zijn beroemdheid is hij niet zelfingenomen, of uit op rijkdom. Rudolf Herter is een soort spiegel van Harry Mülisch zelf. Dit is niet het enige boek waarin Mülisch zichzelf in een boek verwerkt. Ook het meesterwerk dat Herter komt promoten kan worden vergeleken met ‘de ontdekking van de hemel’ van Harry Mülisch. Siegfried: Afgekort als Siggi. Hij is de geheime zoon van Hitler en Eva Braun. Hij wordt doodgeschoten door meneer Falk op het bevel van de toen nog ongetrouwde Führer, om een schandaal te voorkomen. Ullrich + Julia Falk: Ullrich was een persoonlijke dienstbode van Hitler en speelde de vader van Hitlers zoon Siegfried. In opdracht van Hitler vermoordt hij onder dwang Siegfried. Julia is van 1914 en bediende van Hitler en Eva Braun geweest. Zij is de vrouw van Ullrich. Thematiek: a. Herter probeert Hitler te verklaren, hij probeert er achter te komen wie Hitler was en waarom hij zo was, en daarover een boek te schrijven. (Die Entlösung der Hitlerfrage, i.p.v. Die Entlösing der Judenfrage) b. Het verhaal wil zeggen dat niet alles lijkt zoals het is. Niemand had verwacht dat Hitler een zoon zou hebben. Ineens komt een hele andere, onverwachte kant van hem boven drijven. Structuur: a. Het verhaal speelt zich af in november 1999. De flashback vertelt een periode van 1933 tot en met 1944. b. Het verhaal speelt zich af in Wenen. De flashback speelt zich deels af in Oostenrijk, op de berg waar Hitler zijn vertrek had om tot rust te komen, en deels in Duitsland, Berlijn. c. De duur van het verhaal is 11 jaar, van 1933 tot en met 1944
d. Het verhaal is geschreven vanuit het auctoriale (alwetende) vertellersperspectief. Aan het eind is een stuk te vinden uit het dagboek van Eva Braun, dit dagboek is vanuit het ik-perspectief van Eva Braun geschreven. Je leest geen gedachten van personen, behalve van Eva Braun in haar door Mülisch verzonnen dagboek. e. De schrijftaal is erg formeel; veel moeilijke woorden en het kwam niet spannend op mij over. Beoordeling: a. het dagboek van Eva Braun (ontroerend), de ddood van Siegfried (aangrijpend) en de dood van Herter (ontroerend) b. Vooral de passage van het dagboek van Eva Braun greep mij erg aan. Haar gevoelens werden goed beschreven, en je kon je daardoor goed verplaatsen in de persoon. c. In de eerste paar hoofdstukken wordt beschreven hoe Herter op het idee komt om een boek te schrijven en wat voor boek het worden moet. Ik vind dit te langdradig en vooral saai beschreven. d. Ik kan niet een ander boek of een film noemen dat vergeleken kan worden met dit boek. Dat komt omdat ik zelf niet zo heel erg thuis ben in dit onderwerp. Meestal lees ik geen boeken en kijk ik geen films die met de oorlog te maken hebben. e. Het thema heeft me wel aan het denken gezet. Hitler is inderdaad een persoon die nooit goed beschreven is. Nooit is iemand er achtergekomen hoe de man werkelijk is. Op zich is het probleem dat Herter zichzelf stelt dus wel een herkenbaar probleem. f. Ik vind het taalgebruik in sommige passages erg ingewikkeld. Vooral de passages waarin hij het verhaal van Julia en Ullrich Falk voor zichzelf op een rijtje zet. Het is heel filosofisch, wat natuurlijk een kenmerk is van Harry Mülisch zijn boeken, maar die filosofie, wat ik meestal al onbegrijpelijk vind, in combinatie met moeilijke woorden, maakt het lezen er voor mij niet gemakkelijker en zeker niet plezieriger op. g. Ik vind het een mooi boek. Ik vind de manier waarop Mülisch vertelt erg boeiend (ook al zou het van mij dus met wat minder moeilijke woorden mogen) Ik vond het ook leuk om Mülisch te kunnen herkennen in de hoofdpersoon. Het is een boek dat ik zeker aan anderen zou aanraden, als je tenminste van een beetje pittige lectuur houdt. Plaats in de Literatuurgeschiedenis: a. Over Harry Kurt Victor Mülisch: Geboren: 29 juli 1927

Debuut: Tussen hamer en aambeeld (1952, novelle) Genres: Poëzie, roman, novelle, kort verhaal, toneel, essay, autobiografie, reisverslag, reportage
Bijzonderheid: Is volgens eigen zeggen schrijver geworden omdat hij in juli jarig is. Dan is iedereen met vakantie en kun je nooit trakteren op school. Uit frustratie trakteert hij nu op boeken. Citaat: (Over de publicatie van zijn eerste verhaal) 'Toen ik de krant opensloeg en het zag staan, wist ik: dit is het. Alles wat er verder in de krant stond, werd overstraald door het licht dat ik toen zag, en ook alles in alle andere kranten en boeken waar ook ter wereld, te land, ter zee of in de lucht, - ik keek naar mijn naam als naar de opkomende, zij het voorshands verkeerd gespelde zon, die sterren en planeten deed verbleken.' (Mijn getijdenboek 1975) Recent werk: De Oer-aanslag (1996, facsimile-uitgave van het manuscript), Zielespiegel. Bij wijze van catalogus (1997, catalogus), Het zevende land (1998, essays), De Procedure (1998, roman), Het theater, de brief en de waarheid (2000, boekenweekgeschenk) b. Dit werk, Siegfried, is voor het eerst gepubliceerd in Februari 2001, in Amsterdam. c. Het verhaal is geschreven in de tijd van de tweede wereldoorlog. Hitler kwam aan de macht en er wordt goed beschreven hoe deze macht aftakelde en hij aan het eind van het boek alleen nog Berlijn in handen had, wat hij uieindelijk ook moest opgeven. d. Harry Mülisch zijn boeken staan bekend om de diepzinnigheid en de filosofie die hij gebruikt bij het schrijven. Ook in dit boek worden veel dingen filosofisch benaderd. Ook verwerkt hij vaak zichzelf in een boek, wat in dit verhaal dus ook weer het geval is. e. Het verhaal is ontstaan in onze tijd. Het jaar 2001. Het is niet echt typerend voor deze tijd. Ook al schrijven in onze tijd nog wel veel mensen boeken over de tweede wereldoorlog, vooral over Hitler. Hij wordt in verschillende boeken van alle kanten bekeken. Zo ook in dit boek.