Feitelijke gegevens over het boek

Verschijningsdatum 1e druk: 28 mei 2010
Gebruikte druk: 1e
Aantal bladzijden: 320
Uitgeverij: Karakter

Beschrijving van de cover

Op de voorkant staat de afbeelding van een klein, verlegen en bijna bang meisje. Het moet een verwijzing zijn naar de jeugd van Anne –Claire.

!! Waarschuwing vooraf!!

Een samenvatting van een thriller is iets anders dan een recensie, waarin de afloop van een roman meestal niet wordt onthuld. In dit boekverslag gebeurt dit wel. Dat betekent dat je eerst het boek moet lezen voordat je van deze samenvatting gebruik maakt. Anders is de spanning tijdens het lezen weg. Een boekverslag heeft de bedoeling dat een leerling/scholier/student die het boek gelezen heeft zelf niet het vervelende werk van een verslag moet maken. Daarom nogmaals hier opdeze plekhet dringende advies aan scholieren om eerst het boek te lezen.

Genre

De uitgever zet op de voorkant van het boek “thriller.” Deze keer dus geen literaire thriller, zoals de laatste jaren een thriller zo vaak wordt uitgegeven.

De flaptekst

Anne den Hartogh staat niet te popelen om een week naar Florence te gaan. Haar ouders wonen in de Florence, omdat haar vader er baanbrekend onderzoek doet naar de ziekte Multiple Sclerose. Anne is er met haar oudere zus uitgenodigd om haar vaders vijfenzestigste verjaardag te vieren. Ze houdt van de historische cultuurstad en ook wel van een feestje, maar ze verlangt absoluut niet naar het gezelschap van haar zus en om een heel andere reden ziet ze er als een berg tegenop haar moeder weer te zien.
Tijdens haar vaders feest in een luxe kasteel in de bergen van Rufina krijgt Anne de schrik van haar leven als ze met een dode wordt geconfronteerd. Vreemd genoeg meent iedereen met wie ze haar schokkende ontdekking wil delen dat ze zich moet vergissen. Voor Anne volgt een eenzame zoektocht die haar niet alleen in levensgevaar brengt, maar ook de beangstigende vraag opwerpt: wat moet je doen als de waarheid een nachtmerrie blijkt te zijn?

Opdracht

Er is geen opdracht

Motto

Het motto van de thriller is een Italiaans sonnet van Vivaldi L’Estate (“Zomersonnet”) Een aantal regels ervan spelen aan het einde van het verhaal nog een kleine rol, wanneer Anne er na de dood van haar moeder aan wordt herinnerd. De beroemde compositie van Vivaldi ‘Vier Jahreszeiten” speelt ook een rol, omdat de vader van Anne die telkens wil draaien voor zijn zieke vrouw. Tragisch is dat zij dit helemaal niet zo’n geweldig nummer vindt.

Samenvatting van de inhoud

In de proloog droomt Anne den Hartogh over een ruimte waarin ze wordt bedreigd door ratten en vuur.
1 augustus: Anne is 33 jaar en ze heeft een bizar beroep: ze verzorgt lijken en maakt ze op voor de nabestaanden. Haar zus Stefanie (40) is getrouwd en heeft twee kinderen. Ze heeft voor huisarts gestudeerd, maar haar loopbaan opgegeven, omdat ze op de kinderen wil passen. De zussen lijken niet zo goed met elkaar te kunnen opschieten. Anne is voor een week naar Toscane gekomen om de 65e verjaardag van haar vader te vieren. Hij woont al zeven jaar in Italië en hij is bezig met medisch experimenteel onderzoek naar de gevolgen van MS. Aan die ziekte lijdt de moeder van Anne. Ongeveer een maand eerder heeft de moeder van Anne haar gevraagd om haar te helpen met een eventuele euthanasie wanneer ze de strijd tegen de ziekte niet meer aankan. Anne heeft dat toegezegd, maar ze weet niet of ze daar goed aan heeft gedaan. Ze loopt met een schuldgevoel rond.

Haar vader Cees viert zijn verjaardag in een luxe kasteel van zijn Italiaanse vriend Tarantini (minister onder Berlusconi) in Rufina. Ze dwaalt op die avond door het kasteel en ziet behalve de zieke zus van Tarantini die op het kasteel wordt verpleegd, het lichaam van een dode man in het bed naast haar liggen . Daarna heeft ze een tik gekregen en ze wordt onderaan een trap weer wakker met pijn in haar enkel. Iedereen komt naar haar toe en ze zegt dat een dode heeft gezien, maar niemand gelooft haar. Ook Tarantini. De volgende dag wijt iedereen het idee
van Anne aan het teveel nuttigen van drank. Een vriend van haar vader die ook meedoet aan het onderzoek tegen MS, zegt dat het niet kan dat er een dode man was. Anne gaat nu aan zich zelf twijfelen.

Stefanie gaat met haar vader Cees terug naar Toscane. Ze praten over haar zieke moeder. Stefanie vertelt verder dat haar man Lodewijk heeft gebeld. Hij heeft haar sollicitatiebrief gevonden, waarin ze heeft gesolliciteerd naar een baan in de verzorging met kinderen. Op die manier wil ze haar oude stiel weer oppakken: ze heeft niet voor niets voor arts gestudeerd. Haar man vindt het helemaal niets.

Anne slaapt bij haar ouders. ’s Nachts hoort ze iets en ze gaat haar bed uit. Haar vader wordt gebeld en ze kan de woorden “morte “en “Di Gennaro”verstaan. Is er nu toch een dode in het spel?

Intussen heeft de lezer al enkele keren de ikvertelster (de moeder van Anne) aan het woord gezien. Ze vertelt over haar grote liefde Cees den Hartogh en zijn strijd tegen MS. Vooral na de geboorte van Anne is ze ernstig gaan lijden aan die gevreesde ziekte. Cees doet al heel veel jaren een verwoede poging om een nieuwe behandelmethode te ontwikkelen. Hij zal daar a.s. vrijdag een mededeling tijdens een persconferentie over doen. Anne vraagt aan oom Alex of ze nu toch gelijk heeft gehad met de dode man over wie ze haar vader heeft horen spreken. Ook praat ze met haar moeder over MS. Haar moeder wil helemaal niet dat ze aan de nieuwe methode van Cees wordt onderworpen. Wanneer het haar teveel wordt, wil ze gewoon euthanasie, maar dat is een heikel onderwerp in Italië. Daarna denkt de ik-vertelster over het feit waarom Anne geen man heeft: ze is een aantrekkelijke vrouw.

Een andere medewerker van haar vader Frits Ruitenbeek belt haar op. Hij had haar al gezien op het feest in het kasteel en een briefje achtergelaten voor haar. Hij wil haar iets laten zien, maar Anne krijgt niet de kans om daar naar toe te gaan. Oom Alex komt ze tegen en die geeft toe dat er in het kasteel een man overleden is. De volgende dag gaat Anne naar het ziekenhuis waar haar vader zijn onderzoek verricht. De dode man wordt haar daar getoond. Anne gaat bizarre zaken vermoeden. Ze krijgt woorden met haar vader over de illegale behandeling die de man heeft ondergaan: hij is zogezegd overleden aan een hartstilstand. Ze neemt contact op met Ruitenbeek. Hij heeft ook problemen met het onderzoek van Cees. Ook zijn zus leed aan MS, maar zij is een week geleden overleden. Hij vertrouwt de zaak niet en wil een autopsie op haar lichaam laten doen in Nederland. Anna’ s vader is hier tegen.

Stefanie polst haar moeder over de gewenste euthanasie. Die zegt dat ze niet aan de medicijnen van haar man wil. Anne gaat weer praten met Ruitenbeek, maar wordt onverwacht opgepakt, gekneveld en in het Italiaans krijgt ze te horen dat dit haar laatste waarschuwing is. Ze hoort iets herkenbaars in haar stem. Ze krijgt een pistool tegen haar slaap gedrukt. Dan wordt ze weg geprikt. Als ze geheel beduusd weer wakker wordt, ziet ze dat Ruitenbeek van het balkon is gesprongen. Haar vader vindt het nu beter dat ze naar Nederland terug gaat en brengt haar naar het vliegveld. Maar wanneer Anne in het toestel zit, wordt ze onrustig en ze besluit op het allerlaatste moment uit te stappen. Ze heeft echter geen cent op zak. Eerst ontmoet ze een jonge schilder (Luca) die haar wil tekenen en ze krijgt daarvoor 50 euro. Ze geeft het adres van Stefanie door om de tekening door te sturen. Dan gaat ze als een zwerfster slapen in een kerk, waar ze de volgende dag door een conciërge wordt gevonden. Ze praten over de problemen die ze heeft en hij moedigt haar aan door te gaan met haar strijd tegen het onderzoek. Ze wil terug naar de flat van Ruitenbeek, omdat ze vermoedt dat hij de medische dossiers van zijn zus en de dode man heeft meegenomen naar huis. De reservesleutel ligt bovenop het kozijn. Ze leest de dossiers en ze begrijpt dat lang niet alle experimenten met het medicijn van haar vader goed zijn verlopen. Maar slecht nieuws kan hij in het kader van zijn onderzoeken en de financiering daarvan niet gebruiken. Ze wil Tarantini met de uitkomsten confronteren, misschien kan hij haar vader stoppen. Ze spreekt hem in de Bibliotheek aan en ze wordt meteen in een auto gezet. Toch lijkt hij niet de maffiosiminister die ze had gedacht. Hij zegt dat hij van niets weet. Dan kan de enige die haar bedreigd heeft, nog oom Alex zijn.

Maar eerst krijgen we als lezer nog wat intermezzo’s te verwerken. Moeder vertelt over de gedrevenheid van Cees door het oorlogsverleden van zijn ouders. Zelf is ze van Joodse afkomst. Anne en Stefanie gaan samen shoppen, maar tijdens het eten ontstaat er weer ruzie, als Stefanie zegt dat het allemaal harmonieus was in het gezin totdat Anne-Claire werd geboren. Anne loopt woedend weg. Bovendien wordt ze geplaagd door een schuldgevoel, want in de dossiers heeft ze ook gelezen dat haar vader een zwangere vrouw had aangeraden abortus te ondergaan, omdat zwangerschap een slechte invloed had op het MS-proces. Zou Stefanie dus gelijk gehad hebben en is zij de oorzaak van haar moeders ernstige ziekte?

Ze gaat naar oom Alex toe en vraagt of hij haar heeft bedreigd. Hij bekent. Anne is geschokt “haar lievelingsoom” heeft dus gelogen en haar bedrogen. Dan wil ze met haar vader praten en ze ziet de woede in zijn ogen wanneer er weer een patiënt op de behandeltafel overlijdt. Hij heeft er nooit goed tegen gekund dat er iemand stierf die hij behandelde. Anne begrijpt nu ook de woede van haar vader toen ze zeven jaar was. Toen was hetzelfde gebeurd en ze had altijd gedacht dat haar vader boos op haar was. Ze praten met elkaar en Anne zegt dat haar vader de persconferentie moet afgelasten , omdat het onderzoek nog niet volledig juist is. Er sterven mensen die het medicijn krijgen toegediend. Ook zegt haar vader nog dat hij het is geweest en niet oom Alex die haar had gekneveld en bedreigd in Ruitenbeeks flat. Dan breekt er brand uit in het laboratorium en de afstandsbediening in het beveiligde lab werkt niet, waardoor de zware deur gesloten blijft. De situatie doet heel erg sterk denken aan de droom van de proloog. Anne ziet dat haar vader omkomt in het lab en daarna raakt ze buiten bewustzijn. Enkele dagen later komt ze weer bij kennis in een ziekenhuis. Oom Alex is bij haar. Hij vertelt alles over haar vader. In feite was hij verliefd op hem (homofiel).

Stefanie en Anne praten opnieuw met elkaar. Hun moeder is er slecht aan toe. Ze brengen haar naar Nederland. Maar ze kan het verdriet om Cees niet verwerken. Op het randje van de herfst sterft ze. Stefanie en Anne lezen nog een sonnet van Vivaldi voor (dat van het motto).
Stefanie krijgt nog een tekening van Luca opgestuurd. Er zit een uitnodiging voor Anne in om nog een keer naar Florence te komen. Anne weet nog niet of ze daarop zal ingaan.

Titelverklaring

De planeten, onze Maan en de manen van de andere planeten, vertonen schijngestalten, d.w.z. zij laten zich gedurende hun omloop in verschillende gedaanten zien. Dit wordt veroorzaakt door het feit dat het lichaam vanuit een andere richting door de zon bestraald wordt dan waar vanuit het wordt waargenomen. Men ziet dan de terminator (d.i. de scheiding van licht en donker) zich verplaatsen over het oppervlakte van de maan of planeet, waardoor zij te zien is als een sikkelvormig of rond lichaam.
Op blz. 128 wordt daarnaar verwezen. Anne heeft een voorliefde voor planeten. Met haar “oom Alex” heeft ze vroeger het planetarium bezocht.

Structuur

Het boek heeft een proloog en 51 hoofdstukken die wel genummerd maar niet getiteld zijn.
De proloog is een droom, zoals later blijkt van Anne. Het laatste hoofdstuk heeft min of meer de functie van een epiloog.
De 51 hoofdstukken worden voornamelijk chronologisch verteld. Er zijn drie vertellers (zie onder perspectief) waardoor je het verhaal van diverse kanten bekijkt.

Perspectief

Er zijn drie vertellers:
Anne den Hartogh (33 jaar) is de belangrijkste d.w.z. zij neemt de meeste hoofdstukken voor haar rekening. Haar zus Stefanie (40 jaar) vertelt ook enkele hoofdstukken en enkele hoofdstukken worden door hun moeder verteld. De laatste doet dat in de ik-vorm in d e o.t.t. en zij vertelt voornamelijk over haar relatie met haar echtgenoot Cees den Hartogh die in zijn leven na de geboorte van Anne alleen maar op zoek is naar een nieuw medicijn tegen MS, de ziekte waaraan zij lijdt.
Anne en Stefanie zijn beiden personale vertellers. Ook zij vertellen vrijwel alleen in de o.t.t.
Vanwege het bijkomende motief van Stefanie die zich verder wil ontwikkelen als arts, is het wel noodzakelijk dat zij ook vertelster is.

De tijdlagen van het verhaal

Cees den Hartogh wordt 65 jaar en dat moet gevierd worden. Het feest in het kasteel waar hij zijn verjaardag viert (van minister Tarantini) is op zaterdag 1 augustus. Aangezien er geen jaartallen worden genoemd, is het even zoeken in welk jaar dat moet zijn. In de handeling komen zowel de namen van Berlusconi als Obama voor. De laatste is dan al president van Amerika. Dan moet er sprake zijn van het jaar 2009, want in dat jaar valt 1 augustus op een zaterdag. De vrijdag daarna zal de vader van Anne-Claire een belangrijke mededeling doen die de medische wereld zal verbazen. Maar zover komt het niet, omdat Anne zich vastbijt in een door haar vermoede misdaad. Ze raakt bij de brand in het lab van haar vader in coma en die duurt volgens het hoofdstuk waarin dat wordt verteld drie dagen. We zitten dan dus rond 10 augustus. Haar moeder gaat na de begrafenis mee naar Nederland, maar ze kan de dood van Cees niet goed verwerken. Haar ziekte MS slaat genadeloos toe en op het randje van de herfst (denk ook aan het zomersonnet) sterft zij. Dat zal dus in september 2009 zijn. De vertelde tijd is dus eigenlijk maar heel kort. Van 1 augustus 2009 tot eind september 2009.

Het decor van de handeling

Het gehele verhaal speelt zich af in de streek van Toscane. Annes vader en moeder zijn daar enkele jaren geleden naar toe gegaan op uitnodiging van een Italiaanse politicus. Anne en Stephanie zijn uitgenodigd om daar de 65e verjaardag van haar vader te vieren. Dat geschiedt op een kasteel in de buurt van Rufina. Anne woont zelf in Amsterdam, waar ze een bijzonder beroep heeft, lijkenverzorgster.

Uitgewerkte thematiek

Het thema van deze thriller is de onregelmatigheid en de vorm van fraude die door de medische wetenschap worden toegepast om resultaten van het onderzoek naar nieuwe methodes of medicijnen te manipuleren. Anne komt er door een noodlottig toeval achter dat er een man overleden is aan het experiment van haar vader. Haar vader ontkent alles maarbij nader onderzoek van de vasthoudende Anne blijkt dat ze het toch bij het rechte eind had. Haar vader is zo fanatiek bezig geweest aan het ontdekken van een nieuwe behandelmethode voor MS (omdat zijn vrouw) dat de tegenvallers in het onderzoek door hem verdoezeld moeten worden. Anne is dat echter niet van plan en wil de zaak aan het licht brengen. Dat komt haar duur te staan. Ook een andere onderzoeker die zijn zus verloren heeft, wordt aangepakt. Hij wordt tot een zelfmoord gedwongen en Anne wordt bedreigd (naar later blijkt door haar eigen vader) met een pistool. De prijs voor het slagen van de medische uitvinding is hoog.

Anne heeft het toch al moeilijk in haar leven. De relationele problemen vormen het tweede belangrijke motief in deze thriller. Anne heeft problemen met haar zus Stefanie die redelijk geslaagd lijkt in het leven. Ze heeft twee kinderen en een man. Maar het is juist Stefanie die zich wil ontwikkelen en een baan wil aanvaarden in de zorg. Anne heeft een bizarre baan: ze legt doden af. De relatie met haar moeder is ook moeizaam. De vrouw lijdt aan een ernstige vorm van MS en dat is gekomen sinds ze zwanger was van Anne. Niet zo gek dus dat het meisje denkt dat ze daaraan schuldig is. Dat wordt haar ook nog eens ingepeperd door haar zus, die zegt dat het leuk was in het gezin voordat Anne kwam. Wanneer Anne in een dossier van haar vader leest, dat hij een abortus aanraadt bij een vrouw die aan MS lijdt, is ze ervan overtuigd dat ze schuldig is aan de ziekte van haar moeder. Zo was ze als klein kind van zeven ook schuldig in haar ogen aan een woedende vader. In het verhaal komt ze er pas achter dat haar vader woedend is als iets niet gaat zoals hij het gewenst heeft. De man is dan tot vreemde acties in staat. Maar ook hij moet een hoge prijs betalen. Hij gaat zelfs dood bij een finale brand in zijn lab; Anne weet ternauwernood te ontsnappen. Dan krijgt ze ook nog eens te horen dat oom Alex verliefd is geweest op haar vader, terwijl ze van mening was dat die meer een oogje op haar moeder had. Oom Alex is meer een vader voor haar geweest dan haar eigen vader die nauwelijks thuis was.

De relatie tussen zussen, waarbij er vrijwel altijd sprake is van jaloezie, is ook een motief. Stefanie heeft gezegd dat het vroeger voor de komst van Anne eigenlijk beter was in het gezin, waardoor Anne niet zo goed met haar kan opschieten.

De motieven van de thriller voor je leesdossier:
- Experimenten in de medische wetenschap
- Leugen en bedrog (fraude)
- Vader-dochterrelatie
- Schuldgevoel
- Relatie tussen zussen
- Jaloezie
- Gehandicapte (moeder aan MS)
- De moord
- De gedwongen zelfmoord
- Queeste naar de waarheid
- Homoseksualiteit
- Carrière maken van de vrouw
- Het probleem van euthanasie

Beoordeling scholieren.com

“Schijngestalten” is een vrij spannende thriller over de leugens in de medische wereld. Het verhaal steekt aardig in elkaar en de lezer wordt aan de hand van opeenvolgende feiten vlot naar het einde geleid. In feite is er niets iets echt verassend in de afloop te constateren. De dader wisselt alleen van naam. Uiteindelijk blijkt Cees den Hartogh schuldig, maar aan wat? Je kunt het onmogelijk een moord noemen, maar min of meer een mislukt medisch experiment. Het enige wat misdadig is, is dat hij zijn onderzoeksgegevens manipuleert.

De amusementswaarde voor scholieren van havo- en vwo is ruim voldoende.
De literaire waarde op de lijst is net als bij de meeste thrillers : 2 punten.

Recensies

Op www. crimezone.nl staat sinds 1 juli 2010 een recensie van Cees van Rhienen  over het werk.

Corine Hartman heeft met Schijngestalten een boek geschreven, dat veel potentie heeft om een Nederlandstalige bestseller te worden. De speurtocht naar het kwaad combineert ze feilloos met actuele maatschappelijke problemen. Die combinatie geeft het verhaal meerwaarde en het creëert extra emotionele lading. Hiermee schept ze mogelijkheden om, in het verlengde van de verhaallijn, de personages verder uit te diepen. Egoïsme en idealisme blijken eigenschappen die niet altijd zonder gevaar voor de omgeving zijn. Daarnaast roept het veel emotie op zoals Hartman in verschillende passages, op uitgekiende plaatsen in het verhaal, vanuit een ander perspectief een verborgen verhaallijn heeft verweven. Ook de spanning wordt door de auteur op de juiste wijze gedoseerd. Langzaam naar een plot toewerkend, lijken probleem en spanning voor de lezer alleen maar te groeien waardoor een oplossing verder weg drijft. Dit traject leidt uiteindelijk naar een climax waarin voor de amateuristische speurder Anne geen berg te hoog lijkt om te beklimmen.

Schijngestalten is een ijzersterk verhaal met enkele beladen maatschappelijke problemen en personages die hun eigen dagelijkse beslommeringen maar nauwelijks aan kunnen. Hartman vertelt het verhaal op een weergaloze wijze, doordrenkt met vakkennis en gevoel voor emotie. Een moeilijk te evenaren prestatie!

Over de schrijfster en eerder gepubliceerde werk

Bron: website auteur
Het is heerlijk om in de huid te kruipen van een personage en mijn fantasie te laten gaan...’ Voor zover Corine Hartman zich herinnert, heeft haar passie voor woord en beeld, voor schrijven en tekenen, altijd bestaan. Verhalen verzinnen was één van haar favoriete bezigheden en al snel las ze alles wat los en vast zat, waaronder de boeken van Agatha Christie. George Orwells 1984 maakte grote indruk. Na enkele banen in de reclame is ze in 1994 gestart met een eigen reclamebureau. In 2000 is ze de opleiding aan de Schrijversvakschool in Amsterdam gaan volgen. Eind 2004 studeerde ze af, met als specialisatie de studierichting scenarioschrijven. In maart 2007 debuteerde ze met ‘Schone kunsten’ en vanaf dat moment is ze fulltime auteur.
‘Dat ik enkele lezersreacties op de homepage heb gezet, is niet voor niets. Ik schrijf omdat ik me niets mooiers kan voorstellen om te doen, maar uiteindelijk wil je als schrijver natuurlijk gelezen worden en zo'n waarderende reactie of recensie koester ik. Het motiveert me om een volgend verhaal nóg weer beter te maken...’

Bibliografie:
De Winter-trilogie
Schone Kunsten (2007)
Schöner als der Tod, Heyne Verlag - 2008
Tweede Adem (2008)
Der letzte Atem, Heyne Verlag - 2009
Open Einde (2009)

Flikken Maastricht
Sportzaak – Flikken Maastricht (2007)
Brand – Flikken Maastricht (2008)
Thrillers
In vreemde handen (oktober 2009)
Schijngestalten (mei 2010)
Korte verhalen
De laatste dag (uitgave Kruidvat, juni 2010)
Blauw licht (feuilleton Margriet, vanaf week 22 - mei/juni 2010, vijfdelig)