Red ons, Maria Montanelli door Herman Koch

Gebeurtenissen: De verteller/hoofdpersoon woont in een chique buurt waarin “mensen nauwelijks meer menselijk lijken”. De moeder van de hoofdpersoon heeft niet lang meer te leven en zijn vader gaat vreemd met een weduwe die alleen maar oog heeft voor haar eigen uitstraling. Er komt een nieuwe leerling op school, zijn naam is Jan Wildschut. Hij is zwakbegaafd en om die reden wordt hem altijd de hand boven het hoofd gehouden, zelfs als hij degene is die fout handelt. De hoofdpersoon gaat naar de psycholoog, maar als hij die sympathiek begint te vinden (wat hij maar van weinig mensen vindt) overlijdt de psycholoog. Dan overlijdt ook zijn moeder die al geruime tijd ernstig ziek was. De hoofdpersoon moet het huishouden overnemen. De relatie tussen zijn vader en de weduwe versterkt. De verteller heeft een heel erge hekel aan de school waar hij op zit. Hij zit op het Montenelli-lyceum, opgericht door Maria Montenelli. Hij weet dat het een zeer goede school had moeten maar de leraren hebben het verpest en zich niet aan Montenelli’s regels gehouden. Maar Montenelli was al dood dus daar kon niks een veranderd worden. Dan wordt er een werkweek georganiseerd door school. Hij kiest voor een fietstocht door de provincie net als zijn vrienden Erik, Menno en Gerard. Ook de zwakbegaafde jongen, Jan, kiest voor het fietsen. Na enige tijd fietsen de verteller en zijn vrienden een stuk vooruit en stoppen op een brug. Ze klimmen op de rand van de brug. Dan komt Jan eraan. Ook hij klimt op de leuning van de brug. Als de rest van de groep eraan komt fietsen valt Jan Wildschut van de brug af. Niemand doet iets, zelfs de gymleraar niet. Jan komt te overlijden. De jongens krijgen de schuld. Maar om de goede naam van de school te behouden, worden ze niet gelijk van school gestuurd, maar een paar weken later. De vader van de verteller gaat bij de weduwe wonen en de verteller blijft alleen achter. Enkele maanden later heeft de verteller eindelijk rust. Een nieuwe bladzijde wordt omgeslagen: “hij heeft zijn hele leven nog voor zich”. Thema: Ik denk dat het thema van dit verhaal ergernis of haat is. De hoofdpersoon ergert zich overal aan. Vooral aan zijn school, maar ook aan de buurt, aan zijn ouders, aan de leraren op zijn school en aan de zwakzinnige jongen.
Personen: - Ik-persoon: De belangrijkste persoon in dit verhaal is de naamloze verteller, tevens de Ik-persoon. Hij is ongeveer 16 jaar en heeft overal een hekel aan. Hij is van zichzelf verlegen maar heeft halverwege zijn persoonlijkheid “veranderd” waardoor hij erg brutaal is geworden en veel mensen ook weer een hekel aan hem hebben. Hij is erg negatief over een hoop dingen. - Jan Wildschut: Jan Wildschut is een zwakbegaafde jongen die op het Montanelli lyceum komt. Hij weet goed misbruik te maken van de situatie dat hij zwakbegaafd is en de leraren daarom alles door de vingers zien wat hij fout doen. Hij kan er schijnheilig doen en zielig. De verteller heeft daarom ook een erge hekel aan deze Jan Wildschut. - Erik en Gerard: Erik en Gerard zijn de twee beste vrienden van de verteller. Er is niet veel bekend over deze jongens. - De leraren: De leraren hebben in dit boek allemaal dezelfde rol. De verteller heeft dan ook absoluut geen goede band met leraren en de leraren kunnen de verteller ook niet uitstaan. - De vader, moeder en weduwe: De moeder is stervende en sterft dan ook al vrij vroeg in het verhaal. De vader heeft een relatie met de weduwe terwijl hij nog getrouwd is met de moeder. Als het verhaal bijna aan zijn eind is laat de vader de verteller in de steek voor de weduwe en moet de verteller zich alleen zien te redden met een paar honderd gulden zie hij elke week van zijn vader krijgt. Plaats: In het boek is geen plaatsaanduiding, maar de het is duidelijk dat er een verwijzing kan zijn naar De Montessori school in Amsterdam Zuid. Ook de beschrijving van de winkelstraat (Beethovenstraat) en de buurt rond de school, kloppen met de werkelijkheid van dit gedeelte in Amsterdam. (Deze informatie heb ik van een kennis die dit boek ook gelezen heeft) Tijd: Het verhaal speelt zich af in deze tijd, tenminste in de jaren zestig als je er vanuit gaat dat de schrijver die in de jaren negentig leeft en verteld over zijn tienerjaren. Begin: Het verhaal wordt verteld door de Ik-persoon. Hij blikt terug op zijn jeugd (tienerjaren) en verteld daarover. Hij begint met vertellen waar alles eigenlijk begon. Maar zijn moeder was al wel ziek, zijn vader had al wel een relatie met de weduwe, hij had al een hekel aan school (en hij zat ook al een aantal jaren op die school), maar de zwakbegaafde jongen moest nog komen en dat was dan ook waar het grootste gedeelte van het boek om ging. Probleem en afloop: Het probleem in dit verhaal is dat de ik-persoon al veel problemen heeft thuis, met zijn omgeving en zijn school, maar dat alleen maar erger wordt gemaakt als zijn school een zwakbegaafde jongen toelaat waar hij een bloedhekel aan heeft. Die jongen komt te overlijden net als zijn moeder. Hij en zijn vrienden krijgen min of meer de schuld van het overlijden van de zwakbegaafde jongen en zijn vader gaat bij een weduwe wonen waardoor hij zichzelf moet redden. Ondertussen zijn hij en zijn vrienden al van school gestuurd. Na een paar maanden alleen gewoond te hebben heeft hij rust gevonden en vertelt hij dit verhaal.
Perspectief: Dit verhaal is verteld met een ik-perspectief. Hierdoor heeft hij zijn belevenissen heel persoonlijk aan de lezer verteld. Titel: Red ons, Maria Montanelli. De verteller heeft een droom waarin hij vraagt aan Maria Montanelli of ze naar de school wil komen kijken die niet meer zo is als dat ze wou dat ie zou zijn. In zijn droom komt ze kijken, ze ziet het en verafschuwd het. Ze vraagt naar de coördinaten van de school en laat het bombarderen. Zo is iedereen in een keer van het van dit mislukte schoolsysteem af. Maar het was maar een droom… Beoordeling: - Het is een erg realistisch verhaal. Het is verteld door de ik-persoon waardoor je echt het idee had alsof het ook echt gebeurd was. Er kwamen geen dingen in het verhaal voor die niet echt zouden kunnen gebeuren waardoor het verhaal nog echter lijkt. En ik denk dat met het Montanelli, het Montessori werd bedoeld wat natuurlijk ook echt bestaat. - Het is een serieus verhaal, maar vaak wel op een grappige manier verteld. Het gaat over een tiener die bijna overal een hekel aan heeft, zijn moeder komt te overlijden en zijn vader gaat vreemd en gaat later ook nog bij een vrouw wonen waar de verteller ook een hekel aan heeft. - Het verhaal is voor mij absoluut niet herkenbaar. Ik woon niet zoals de verteller in een rijke buurt, er zit geen zwakbegaafde jongen in mijn klas waar ik een hekel aan heb en woon niet alleen. Zo zijn er meer gebeurtenissen in het verhaal die erg verschillen met mijn eigen leven maar de verschillen die ik net heb genoemd zijn de meest voorkomende in het verhaal. - Ik vond het op zich wel een interessant verhaal. Maar waren er soms gebeurtenissen waar te weinig aandacht aan werd gegeven en soms ook gebeurtenissen waar te veel aandacht aan werd gegeven. Zo had ik wel wat meer over het overlijden van zijn moeder willen lezen en had het gedeelte dat ie bij een oom en tante logeerde wel wat korter mogen zijn omdat dat er eigenlijk niet zoveel toedeed. - Het verhaal zette me wel aan het denken. Het verhaal eindigt met de zin: “Hij heeft zijn hele leven nog voor zich.” Daardoor ga je je afvragen hoe het met hem af zal lopen. Wat hij allemaal nog gaat doen. Ook ging ik zitten denken of de verteller en zijn vrienden geen schuldgevoel hadden overgehouden omdat de school hen de schuld gaf van de dood van de zwakbegaafde jongen terwijl ze er eigenlijk helemaal niks aan konden doen. - Het verhaal is naar mijn idee zeker niet vlot verteld. Er zaten geen dialogen en aardig lange zinnen in waardoor het niet echt vlot las. Een voorbeeld van zo’n lange zin: “Hij hoorde het allemaal aan, hoe mijn vader die veel te dure Fiat had gekocht omdat de weduwe voor minder niet naast hem ging zitten; in welke restaurants ze gingen eten; dat het mijn vader in feite een zorg was wat er op zijn bord lag, maar dat hij met haar wel een beetje de fijnproever zat uit te hangen; dat hij zijn hele leven nooit gerookt of gedronken had, maar dat hij natuurlijk de schijn moest ophouden en daarom van die laffe dunne sigaartjes zat te paffen en van die kleine glaasjes Irisch Cream ging zitten drinken, dat is zo’n beetje het meest nichterige niksdrankje dat ze ooit hebben weten te verzinnen, je zou het nog niet eens een poedel durven voorzetten.” - Het verhaal was niet echt te verwachten. Het hele verhaal liep anders dan je zou denken. Ik moet zeggen dat ik ook eigenlijk niets dacht erover maar gewoon zat te lezen zonder te bedenken wat er zou komen. Allleen toen de verteller zei dat de zwakbegaafde jonen zou overlijden ging ik me wel afvragen hoe dat zou gaan gebeuren. Ik had zeker niet verwacht dat hij van de brug zou vallen. Ik had helemaal niet verwacht dat ie die jongens achterna zou fietsen en ook op de brug zou klimmen. - Het is niet echt een gevoelig verhaal. Ik denk dat dat komt omdat de verteller een hard persoon is die overal heel nuchter op reageert en niks hem kan schelen. Doordat hij je erg betrekt in het verhaal maar ondertussen wel bij zijn standpunt blijft ga je tijdens het verhaal een beetje denken zoals hij. - Het was geen spannend verhaal. Dat komt omdat het ook niet op een spannende manier verteld is. Het is meer op een zeurderige manier verteld. Hij liep constant te zeuren over hoe vervelend het op school was enzo. - Het was wel een heel goed verhaal. Ik vond het vooral goed hoe de verteller ermee omging toen zijn moeder was overleden en toen hij daarna eindelijk weer iemand kende die hij sympathiek vond en waar hij goed mee kon praten dat die ook overleed. Ondanks dat alles bleef hij een sterke jongen die na een paar weken al alleen woonde. - Het was een verhaal dat met een mooie en bijzondere schrijfstijl is geschreven. (soms wel wat moeilijk te begrijpen)