Inhoud Hoofdstuk 1 Samenvatting
Hoofdstuk 2 Over schrijver en recensies *Achtergrondinformatie over de schrijver *Bespreking van de recensies Hoofdstuk 3 Verwerkingsopdracht *Persoonsbeschrijving Hoofdstuk 4 Evaluatie
Bronvermelding
Bijlage, recensies Hoofdstuk 1, Samenvatting Ondertitel: - 1e druk verschenen in: Oktober 1996
Bij uitgeverij: Balans, Amsterdam
Gelezen druk verschenen in 1999
Bij uitgeverij: Malmberg, Den Bosch (onderdeel van boektoppers 1999 VO-3) De roman start met een proloog, gevolgd door 6 hoofdstukken, die evenzoveel dagen beslaan. Proloog en hoofdstukken hebben allemaal een titel. De verschillende hoofdstukken zijn weer met behulp van tussenkopjes onderverdeeld in een soort van paragrafen. Proloog – ‘Geluk is een geladen revolver’ De ik-persoon, Phileine hetend, vertelt iets over wat zich een jaar eerder heeft afgespeeld. Phileine is heel gelukkig met haar vriend Max, als ze van hem te horen krijgt dat hij voor anderhalf jaar naar New York moet, in het kader van een Shakespeare-project. Bij zijn afscheid beloven ze elkaar trouw te blijven, hoewel ze eerder tot een soort 'gebonden vrijheid' hebben besloten. Na een tijdje zonder hem krijgt ze het moeilijk, zodat ze besluit eerder dan afgesproken naar Max te gaan. In het vliegtuig leert ze een Amerikaans echtpaar kennen: Fabian en Lena

Max blijkt niet thuis te zijn wegens een generale repetitie, maar een huisgenote, de bebrilde Jules, die Phileine direct al tegenstaat, brengt haar naar zijn kamer. Naast Jules, blijken er nog meer medebewoners te zijn: de zieke Leonard, een Vlaamse economiestudente, voorzien van de naam Gulpje Degompelaere. Max is erg blij haar te zien, ze gaan gelijk met elkaar naar bed. Max blijkt een feest georganiseerd te hebben ter ere van Phileines komst. Alle bezoekers behoren tot de toneelgroep CLASS 199six. Phileine maakt ook kennis met Max' tegenspeler in 'rOmEO-n-jULieT', het stuk waarvan binnenkort de première zal plaatsvinden. Ze heet (de verschrikkelijke) Joanne en heeft een relatie met L.T., die reserve ontbijtweerman bij CBS is. Door een jetlag en te veel drank besluit ze echter halverwege naar bed te gaan. Eerste dag – ‘Maak me af’ De volgende dag moet Max weer naar toneelrepetitie. Als ze met Gulpje gaat lunchen wekken ze in het restaurant de interesse van twee mannen (“Buk&Bef”). Ze komen aan hun tafeltje zitten, waar ze door de beide dames bot worden afgezeken. Weer in het appartement belt ze het echtpaar uit het vliegtuig, Fabian en Lena. Fabian stelt meteen gretig voor haar de stad te laten zien en zo geschiedt. Al gauw blijkt dat Fabian Phileine wel ziet zitten, als aanvulling op zijn saaie relatie, en zoekt toenadering, maar zij houdt af, onder verwijzing naar haar vaste verhouding. De avond brengt ze door met Gulpje, Jules en een bevriend homopaar (Benny&Marc), zonder Max, die wel zou komen, maar zich kennelijk heeft verlaat. Hij arriveert pas 'snachts, in het gezelschap van een aantal acteurs en actrices, waaronder ook zijn aantrekkelijke tegenspeelster Joanne. Als ze Max begroet, ruikt ze Joanne. De volgende ochtend gaat Max weer naar het toneelinstituut. Phileine gaat een park in, als ze daarna door de stad loopt, ontmoet ze Lena, de vrouw van Fabian. Ze drinken wat in een bar, maar het samenzijn wordt beëindigd wanneer Lena niet bestand blijkt te zijn tegen de schunnige anekdotes van Phileine. 's Avonds vindt de première van 'rOmEO-n-jULieT' plaats. Phileine gaat er met alle huisgenoten&vrienden van Max heen. Als het stuk begint, wordt al aangekondigd dat het een experimentele versie is. De meeste spelers zijn naakt, Max ook. Het publiek is verbaasd. Al spoedig beginnen de acteurs allerlei obscene handelingen bij elkaar en zichzelf uit te voeren. Het hoogtepunt is de afscheidsscène van Romeo en Juliet op het balkon, waarbij Max' geslachtsdeel met erectie door zijn tegenspeelster Joanne, wiens vriend L.T. ook toekijkt, wordt beroerd. Aan het eind van deze scène wordt met behulp van zilverkleurige ballonnen een zaadlozing gesuggereerd. Na afloop is Phileine zeer ontstemd en vol wraakgevoelens. Max voorvoelt haar woede en komt naar haar toe voor haar reactie. Hij zegt haar dat ze maar eens goed moeten praten. Intussen is een groot deel van het publiek ook aardig van zijn stuk door het stuk. Reden voor Reginald, de regisseur, om voor alle aanwezigen de keuze van de uitvoering van dit beroemde stuk te motiveren. Hij betoogt onder meer dat het vooral om de kracht van de liefde draait en aangezien de bron hiervan in het psychische wordt gezocht, leek ‘t hem nuttig eens aan te tonen dat het fysieke aspect eigenlijk veel belangrijker is. Waarom dat allemaal zo grof moest daar zullen ze volgens hem van zelf wel achterkomen. Als de moeder van Ruth, een vrouw met een enorme onderkin, niet ophoudt over de porno in het stuk te zeiken, kan Phileine zich niet meer inhouden en reageert ze haar agressie over Max' gedrag af op de vrouw, wier spekkin het moet ontgelden. Een paar uur later is ze met Max op zijn kamer. Ze gaan verschrikkelijk tekeer tegen elkaar, maar later, in een kroeg, leggen ze het bij, al dan niet onder invloed van drank. Er ontstaat zelfs een enigszins euforische sfeer, waarin beiden er zeker van zijn dat hun verhouding de enige ware is en dat die ver verheven is boven zoiets triviaals als jaloezie. Als Max echter heel droog meldt dat het stuk nog twee keer wordt opgevoerd, is de spanning bij Phileine direct terug. Ze breekt Max’s neus. Derde Dag – ‘Ich bin ein New-Yorker’ De volgende dag gaat ze met Gulpje naar een restaurant, waar ze weer de interesse van een paar Amerikanen (kwak,kwak en kwak) wekken. Deze keer doen ze alsof ze de heren heel aantrekkelijk vinden door samen een orgasme te simuleren, wat ertoe leidt dat de directie van het restaurant hen eruit zet. Weer thuis krijgt Phileine ruzie met Jules naar aanleiding van een gesprek waarin Jules afgeeft op de stad NYC waardoor ze er achter komt dat ‘ze’ een ‘hij’ is! Dan gaat ze met L.T. mee, die langsgekomen is voor hun afspraak om een boottochtje te maken. Tijdens de boottocht zet Phileine haar verdriet om Max' uitspattingen op het toneel in scène. Ze barst in snikken uit, als L.T. haar troosten wil schatert ze het pesterig uit van het lachen. Dan verneemt hij via zijn zaktelefoon dat zijn concurrentweerman bij CBS is overleden, wat een hypocriete huilbui oplevert. Ze drinken intussen whisky en worden heel vertrouwelijk met elkaar. Ten slotte gaan ze met elkaar naar bed, nou ja, in de boot dan. Vierde dag – ‘De richting van mijn zeil’ Thuis vindt Phileine een briefje van Max, hij heeft ‘n extra repetitie. Ze besluit rustig in Max' appartement te blijven, krijgt weer ruzie met Jules en maakt zich zorgen over de gezondheid van Leonard, een altijd zieke huisgenoot. Ze vermaakt zich meer met Gulpje. Als ze later samen in een café‚ zitten, komt L.T., intussen vaste ontbijtweerman bij CBS, er ook binnen. Met hem erbij continueren ze het gespreksonderwerp van daarvoor: seks. Dan krijgt L.T. opeens een lumineus idee. Hij stelt voor direct naar het theater te gaan, waar de volgende voorstelling 'rOmEO-n-jULieT' weer is. De vraag is namelijk: zijn de liefdesscènes van Max en Joanne aangepast nu men veronderstelt dat hun levenspartners niet in de zaal zitten? Om daarachter te komen gaan ze,gedrieën, naar het theater. De voorstelling begint en Phileine en haar metgezellen reageren luidruchtig op verschillende scènes, waarbij vooral Gulpje meldt dat ze er opgewonden van raakt. Het hoogtepunt, de seksscène van Max en Joanne, blijkt inderdaad anders te zijn. Tijdens het voorspel gaan ze veel verder en als de climax nadert doordat Max een condoom tevoorschijn haalt, gilt Phileine keihard door de zaal, dat het zo wel genoeg is. Er ontstaat een ruzie tussen Max en haar op het podium, waar het publiek zich kostelijk mee vermaakt. Als het te ver dreigt te gaan komt Reginold, de regisseur, tussen beiden en zegt dat dit alles in scène is gezet. Hij heeft willen tonen hoe er interactie tussen spelers en publiek kan plaatsvinden en bedankt Phileine voor haar interventie. Die begint weer op Max te foeteren en sommeert hem zich onmiddellijk aan te kleden en mee te gaan. Vijfde dag – ‘De plezierhemel’ De volgende dag ontwaakt Phileine op een vreemd bed in een haar onbekend appartement. Ze blijkt zich in de woning van Fabian en Lena te bevinden. Lena is er niet en Fabian vertelt haar dat L.T. en Gulpje haar de afgelopen nacht bij hem hebben moeten brengen. Fabian toont haar ook een krantenfoto, waarop een meisje een blote acteur op het toneel een klap geeft. Door alle gebeurtenissen raakt Phileine lichtelijk geëmotioneerd en ze heeft behoefte aan een vaderlijke figuur, waarvoor Fabian een geschikte kandidaat lijkt. Terwijl ze tegen hem aanhangt, krijgt haar neiging mannen te kleineren echter weer de overhand en ze probeert hem te verleiden. Die poging wordt onderbroken door een telefoontje van L.T., die haar doodleuk vertelt dat ze die avond in de talkshow van David Letterman wordt verwacht, omdat men nogal onder de indruk is van haar optreden in de schouwburg. Ze wordt opgehaald door een taxi, waarmee ze naar de tv-studio gaat. In het praatprogramma zit Phileine met een beroemde medegast aan tafel: de schrijver Salman Rushdie. Tijdens een verhaal gebruikt ze het woord 'fuck', wat volgens de gastheer door de Amerikaanse kijker niet wordt getolereerd en hij geeft haar uitgebreid voorlichting op het gebied van televisienormen. Als Phileine zijn wijze van interviewen bekritiseert, wordt hij “boos” en geeft zijn rol van gespreksleider aan haar. Als Phileine op zijn stoel zit en hem uithoort over Amerikaanse seks, wil hij een serieus verhaal over de vorige avond horen. Vervolgens doet Phileine zich zeer verdrietig voor, maar het is een truc. Op het moment dat Letterman haar wil troosten, barst ze in lachen uit en krijgt veel applaus van het publiek, omdat ze zich superieur aan de beroemde showmaster heeft getoond. Het geld voor haar aandeel in de show besteedt Phileine aan een luxe hotelkamer. Ze voelt zich er wel eenzaam. Zesde dag – ‘Tot de dikke dame begint te zingen’ Dan komt Max naar Phileines hotelkamer en neemt haar over zijn schouder mee naar zijn appartement, waar alle (huis)vrienden plus de regisseur op haar wachten. Max heeft nog een andere verrassing voor haar: een galajurk, voor een party die deze avond voor aids-patiënten wordt gehouden. Max wil hiermee zijn band met Phileine verstevigen. Het feest is groots; eten en drinken overdadig, de mensen talrijk. Onder hen ook veel aids-patiënten met buddy's. Tot haar schrik ontdekt Phileine ook de zieke Leonard en Jules, die zijn buddy blijkt te zijn. Phileine schaamt zich dood (ze heeft hen vaak beledigd). Als Gulpje de opmerking maakt dat aids nu eenmaal bij het leven hoort, scheldt Phileine haar krachtig uit. Als ze Max' pad kruist, volgt er weer ruzie, doordat Max haar overspel met L.T. verwijt. Als ze zich realiseert dat ze er niet meer tegen kan, wordt er een beroemde zangeres aangekondigd. Tijdens het optreden ontstaat een sfeer van euforie. Op het hoogtepunt klimt Phileine op het podium en neemt de microfoon brutaal over, om vervolgens aan het enorme publiek uit te leggen hoezeer ze van zichzelf, van de cynische Phileine, walgt. In een hartstochtelijk pleidooi valt ze vervolgens de harteloze, keiharde prestatiemaatschappij aan, waar zij zelf tot haar grote spijt zo sterk deel van uitmaakte. Ze eindigt met excuses voor haar gedrag te vragen en bepleit een einde van het cynisme. Phileine zegt sorry; “Sorry dat ik besta” is haar emotioneel geladen einduitspraak. Hoofdstuk 2, Over de schrijver en recensies *Achtergrondinformatie over de schrijver
Ronald Giphart werd geboren op 17 december 1965 in Dordrecht. Zijn moeder Wijnie Jabaai († 1995) was een geruchtmakend kamerlid voor de PvdA. Giphart studeerde Nederlands en was jarenlang nachtportier in een Utrechts ziekenhuis. Tijdens dit werk schreef hij zijn debuutroman Ik ook van jou (1992), bekroond met het Gouden Ezelsoor voor het best verkochte debuut en in 2001 verfilmd. In zijn tweede roman Giph (1993) vervolgt hij zijn ‘grote queeste naar literatuur en seks’. In met vaart en bijtende humor geschreven brieven vertelt hij hierin een verhaal dat zich afspeelt in het studentenmilieu en waarin met een literaire vaderfiguur wordt afgerekend. Giphart noemde dit boek laatst ergens zijn ‘Avonden’. Behalve de verhalenbundel Het feest der liefde (1995), waarvan net zo veel exemplaren verkocht werden als zijn romans (gem. 150.000 exemplaren), publiceerde Giphart het literaire ‘winterboek’ Planeet literatuur, het even vrolijke als leerzame non-fictieboek Ten liefde! en de romans Phileine zegt sorry (1996), De Voorzitter (1999) en Ik omhels je met duizend armen (2000). De laatste roman zal ook vanwege het euthanasie-thema in de komende Boekenweek een voorname rol spelen. Zijn fictiewerken verschijnen t.g.v. de Boekenweek 2003 in nieuwe edities, vormgegeven door Ron van Roon, die ook de Boekenweeknovelle Gala verzorgde. De film naar Phileine zegt sorry door Robert Jan Westdijk, met Kim van Kooten in de hoofdrol, beleeft in oktober 2003 zijn première. Rond die tijd verschijnt ook een tekst/fotoboek van Ronald Giphart i.s.m. de fotograaf Eric van den Elsen. In 2004 of 2005 verschijnt Gipharts nieuwe roman. *Bespreking van recensies Recensie 1, uit de Vrij Nederland (zie bijlage achterin) Deze recensie is duidelijk negatief over het gehele boek. Aangezien ik het boek juist wel leuk vond kan ik daar dus even op ingaan. De schrijfster (jawel, Jessica Durlacher!) van deze recensie kraakt het hele verhaal af. Ze vindt het te soft en te cynisch, ze vindt Phileine te kinderachtig en dat Giphart haar ‘over the edge’ duwt op het moment dat haar ideeën over de wereld ontsporen. Bij dit boek is het geloof ik, Óf je vindt het boek zonder meer geweldig, Óf je vindt het een vreselijk overdreven onrealistisch humorloos boek. Deze recensente valt dus onder de laatste groep. Dat ik me dat wel kan voorstellen is omdat je er gewoon de humor van moet kunnen inzien en je er in moet kunnen inleven als je dat niet kan dat is er dus vrijwel geen zak aan. Deze vrouw kon dat dus ook niet. Wat ook een reden voor Durlacher geweest zal zijn om het boek niets aan te vinden is waarschijnlijk het feit dat het boek inderdaad, zoals ze zelf al zei, een tikkeltje kinderachtig is. Zoals goed te merken is aan de anekdote van Phileine waarin ze een vrouw haar onderkin afzeikt. Ik, als 15-jarige puber kan me dat hélemaal voorstellen en vind dat dus ongelóóflijk lachen. Durlacher vindt ook dat het verhaal te ver gaat en dus erg van de werkelijkheid afwijkt, bijvoorbeeld met de David Letterman show. Dat is ook natuurlijk een beetje onwaarschijnlijk, maar het is een boek, daar moet ik haar toch even op attenderen. Want dat is toch juist het leuke van boeken? Dat je de gekste dingen kunt schrijven zonder het boek echt onwerkelijk te maken, om maar toch dat vleugje absurditeit aan het verhaal te geven zodat het verhaal spannend, origineel en verrassend wordt? Het laatste deel van de recensie, waar Jessica zelf een beetje cynisch doet en vragen begint te stellen, begrijp ik niet. Ze gebruikt voor mij onbekende woorden en zo begrijp ik haar punt niet echt. Maar waar het op neerkomt is dat Jessica Durlacher het boek drie keer niks vond en dat ik daar gedeeltelijk in mee kan gaan, in verband met het feit dat ze volwassen is. Recensie 2, uit De Standaard
Deze recensent, Karel Osstyn, is het wel met mij eens, hij is zeer lovend over het boek. Dus heel erg kan ik er niet op in gaan. Hij vindt Phileine ook een uiterst unieke vrouw met potentie, hij vindt haar grappig en goed door Giphart geschapen. Karel vindt alleen het einde misplaatst. Hij vindt het onwaarschijnlijk en verzwakkend voor Phileines karakter dat ze een schuldbekentenis aflegt. Daar heeft hij bij nader inzien misschien wel gelijk in. Het is zonde voor haar karakter, en misschien niet helemaal realistisch. Maar aan de andere kant, het was onverwachts! Daar kan je niets over zeggen, het was niet voorspelbaar dat ze dat zou gaan doen. En het heeft ook wel iets realistisch, een vrouw die almaar mensen afzeikt en ongelukkig tracht te maken, bij zo iemand mÓet toch eens het geweten komen opspelen? Dat is vooral realistisch wanneer zo’n persoon ook nog eens met de harde feiten geconfronteerd wordt (die aids-patiënten waar Phileine mee in aanraking komt op het aids-gala). Dus ik vind het deels slap, net als Karel, om Phileine zo te laten eindigen, maar deels ook terecht, realistisch. Nu wil ik ook nog even Karel afzeiken om mee te eindigen, want als recensent moet je wel goed geïnformeerd zijn en weten waar je over praat wil je een recensie kunnen schrijven. Dat was hij duidelijk niet want hij gebruikt nota bene de verkeerde naam voor de vriend van de hoofdpersoon Phileine. Hij gebruikt de naam Sam in plaats van Max, er komt dan wel in beide namen een ‘A’ voor, maar dat is dan ook de enige overeenkomst, hoe komt hij erbij? Ik vind het niet kunnen, erg onprofessioneel! Hoofdstuk 3 Verwerkingsopdracht *Persoonsbeschrijving Phileine is de hoofdpersoon, de ik uit het ik-perspectief. Phileine is een 22-jarige ‘upperclass bitch’, een echt kreng. Ze zeikt alles en iedereen wat los en vast zit af, vaak ook nog zonder reden of gewoon omdat ze diegene bij voorbaat al haat zonder dat ze diegene kent. “Oké, ik ben niet aardig soms en daar kan ik me nu en dan heus rot over voelen. Boeddhisten hebben de overtuiging dat ze niet gelukkig kunnen zijn zolang er nog een schepsel is dat lijdt, maar bij mij lijkt het andersom te zijn: ik kan niet gelukkig zijn zolang er nog een schepsel is dat niet lijdt. Altijd als ik types als Jules ontmoet (en dat overkomt me dagelijks meerdere malen), heb ik de neiging te zeggen: ‘He meid, hé gozer, het feit dat je een minderwaardigheidscomplex hebt, betekent nog niet dat je niet dom en lelijk bent.’” Ze is een ontzettend ironisch, sarcastisch, cynisch en zelfingenomen meid met super droge, scherpe en bovenal kwetsende humor. Phileine zegt zelf ik ben “degene die bot, lomp stug en onaardig mag doen”. Door haar excentrieke gedrag wordt alles wat ze doet alleen maar nog meer versterkt. Max omschrijft haar als “ brains, beauty, beast en best”. Dat zijn twee terechte karakter omschrijvingen. Ze is namelijk inderdaad supermooi, intelligent, beestachtig gemeen en daar heel goed in. Het wordt dan ook al aan het begin van het boek meteen duidelijk met wat voor persoon je te maken gaat hebben. Ze laat merken dat ze alles en iedereen in de wereld haat inclusief zichzelf, ze zegt zelf “’odi ergo sum’, ik haat, dus ik ben”. Die haat komt door haar romantische verlangen naar dingen die verloren zijn gegaan, zoals decorum, respect, fatsoen, eerbied, waardigheid et cetera. Ze wil dat alles mooi is, maar de wereld bewijst het tegendeel; de wereld is wreed en respectloos. Phileine fantaseert soms dat ze zelfmoord pleegt, maar dat betekent niet dat ze dat echt wil. Waarschijnlijk vindt ze dat een nobele manier van sterven. Phileine is eigenlijk een beetje een paradox; aan de ene kant kan ze heel erg grof zijn, maar aan de andere kant heeft ze een diepe medelijden met mensen, waarmee het minder goed gaat in het leven. “Maar het meest moest ik zuchten toen ik een keer thuiskwam en begon te denken aan de transseksueel die ik die avond had ontmoet, hoe goed het was dat zij zich had laten ombouwen, hoe mooi zij er tegenwoordig uitzag, met een echt vrouwelijk voorkomen en lange haren, sterke nagels en echte borsten en zo, en hoe tragisch het zou zijn als zij een keer op een morgen in de spiegel keek en bij zichzelf zou vaststellen hoe gelukkig ze met haar nieuwe zelf was, en dat ze zichzelf even streelde uit pure liefde, en dat ze haar borsten pakte om zichzelf even te knijpen en vast te stellen dat ze niet droomde, en dat ze dan een knobbeltje zou ontdekken, en dat knobbeltje zou uitwoekeren en dat de vrouw daaraan na een slepend ziekbed zou overlijden. Ik heb in mijn bed liggen huilen, omdat sommige mensen werkelijk alles tegenzit.” Ze is ook een vriendinnenpersoon. Dat kan je merken aan de vriendschappelijke relaties die ze heeft met haar beste (ex-)vriendin Kim en haar 2-na-beste vriendin Lala en in New York ook opbouwt met Gulpje. Samen met haar vriendinnen is ze helemaal in haar element, samen schreeuwen ze dan om het hardst dat ze de grootste bitches van de wereld zijn. Phileine gaat door alle ruzies toch wel steeds meer van Max houden en dat is ook wederzijds. Ze gaat toch vreemd met L.T., nadat ze de voorstelling van Max heeft gezien,onder het motto: als hij het doet mag ik het ook. Ze houdt veel mensen voor de gek. Bijvoorbeeld door te doen alsof ze moet huilen en daarmee troost uitlokt, als ze dan getroost wordt springt ze op en blijkt dat haar oogjes nog kurkdroog zijn en het dus een truc was. Eerst vind ze dat heel leuk, ze leeft er voor. Maar door het verhaal heen merk je dat Phileine begint te veranderen. Aan het eind, als Max Phileine mee heeft genomen naar een aids-gala worden haar negatieve beoordelingen van de bezoekers veel milder en zelfs minder. Phileine komt erachter dat de ‘ziekige’ Leonard aids heeft en Jules zijn buddy is. Ook ondersteunt ze een nogal zieke vreemdeling (ook met aids) wiens vriend staat te dansen, een dankbaar gebaar. Hieraan zie je al dat er iets aan het veranderen is. Wanneer de hoofdgast van de avond, een dikke beroemde zangeres het nummer ‘I will survive!’ begint te zingen en het hele publiek een staande ovatie krijgt en meezingt is er de definitieve ommekeer bij Phileine. Phileine klimt het podium op en legt een schuldbekentenis af waarin ze zich verontschuldigt voor alles wat ze gezegd en gedaan heeft, hoe vervelend en cynisch ze was. ”’Ik kijk naar Max, naar Jules, naar L.T. & Joanne, naar de familie Ruth, naar Leonard. Ik kijk naar d’n hoofdknikkende Gulp. Ik kijk ten slotte weer naar Max, mijn liefde. ”Wat ik eigenlijk wil zeggen…’ Ik zucht en zoek naar woorden. Na lang peinzen en persen met de spieren rond mijn mond weet ik eindelijk, behoorlijk spastisch, uit te brengen: ‘wat ik eigenlijk wil zeggen is dat het me spijt hoe vervelend en cynisch ik me de afgelopen dagen heb gedragen. Dat het me spijt en dat ik alles terugneem.’ Ik slik hoorbaar. ‘Ik bied mijn verontschuldigingen aan. Ik zeg sorry. Sorry, Max. Sorry mensen,’ fluister ik en iets harder – misschien té hard – voeg ik eraan toen: ‘Sorry dat ik besta.’” Phileine is dus veranderd door het verhaal heen. Van een onuitstaanbare irritante zeikbitch, een zelfverzekerde vrouw, is ze veranderd in een kwetsbaar schuldbewust ‘meisje’. Hoofdstuk 4 Evaluatie Ik begon in dit boek op aanraden van een vriendin. Het toevallige was dat toen ook de verfilming van dit boek in première ging. Ik heb nog niet eerder een boek gelezen van Giphart. Toen ik begon met het lezen van het boek wist ik meteen dat ik dit een prachtboek zou gaan vinden. De manier waarop Phileine zich verwoord en haar gedachtegangen vind ik hilarisch, echt leuk. Zo bitchy als ze is, dat vind ik geweldig. Ik zou nou niet willen zeggen dat ik ook zo zou willen zijn, in tegendeel, maar ik moet toch zeggen dat het soort harde uitspraken vol irritatie of woede die zij doet eerlijk gezegd wel vaak door mijn hoofd schieten als ik me irriteer of zoiets. Wat ik dus zo leuk vind aan haar is dat zij ze gewoon keihard uitspreekt op zo’n moment. Niet dat ik mensen zoals zij dus aanmoedig, maar voor een boekpersonage is het ’t perfect vermaak. De gesprekken tussen haar en Gulpje vond ik dus heel leuk en grappig. Bij het stuk waar ze de moeder van Ruth met de onderkin geweldig voor lul zet lachte ik me helemaal krom terwijl ik in mijn eentje het boek zat te lezen op de bank. Dat was bij dit stukje: “ ‘En weet u waar ik nou echt genoeg van krijg?’ vraag ik. ‘Nee?’ zegt ze verheugd, in de hoop dat iemand haar tirade ondersteunt. ‘Sorry hoor, maar van het kijken naar die onderkin van u, dáár krijg ik nou echt genoeg van. Uw onderkind irriteert mij mateloos. Het is werkelijk niet te geloven zoals die mij dwarszit.’ Even knippert mamma Ruth verbaasd lachend met haar ogen. Oké, ze is tenminste een moment stil. ‘God wat een verschrikkelijke bal doelloos vlees, die onderkin van u!’ roep ik. ‘Werkelijk, ik heb een broer en die is onderkin-fetisjist. Ik zweer het u: hij zou spontaan klaarkomen als hij die dikke haverzak onder uw gezicht zag. Weet u waar mijn broer vrouwen op selecteert? Op de drilmassa van hun bovennek. Daar wil hij namelijk zijn lul in drukken. Vies he? Porno he?’. De algehele consternatie. ‘O god, ze staat me te beledigen,’ zegt mamma Ruth tegen haar man, kwaad en ook boos. Ik weet niet hoe het komt, maar ik begin door te draven. Dit gebeurt me soms, en zo lachwekkend is dat helemaal niet. Kan iemand me tegenhouden?” Phileine vond ik dus echt een leuke personage, Gulpje was een leuk maatje voor haar. Ronald heeft met Phileine echt een geweldig goed karakter neergezet. Ook al zullen er wel niet veel vrouwen die er net als Phileine gewoon pontificaal voor uit komen dat ze zo bitchy zijn vind ik haar karakter zeker realistisch. De grappen die erin voorkomen waren allemaal goed, kunnen lachen met dit boek is gegarandeerd mogelijk. Het enige minpunt wat ik kan verzinnen is een grap die ik niet zo zeer waarderen kon. Het stukje: “Opstaan vind ik het allerergste, Lieve Kitty (afgezien dan van de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog)” Dit vond ik dus allesbehalve grappig. Dit is namelijk een grap over het dagboek van Anne Frank, zij begon haar boek altijd met ‘Lieve Kitty’. Dat hij daar een grap over maakt vind ik niet kunnen en deze grap was dan ook ongepast. De manier waarop het boek geschreven is, de volgorde en schrijfstijl, vond ik wel fijn. Het taalgebruik was niet te moeilijk en de woorden die gebruikt werden (bijvoorbeeld de scheldwoorden) waren ondanks het feit dat het boek uit ’96 dateert toch zeer alledaags en hartstikke leuk ondanks dat ze ronduit grof waren! De volgorde, een hoofdstuk per dag die Phileine doormaakt (chronologisch dus) vind ik handig, lekker overzichtelijk. Tussendoor blikt Phileine dan wel terug op bijvoorbeeld de tijd die ze met haar vriendinnen in Amsterdam doormaakte maar dat is realistisch, dat doet ieder normaal mens in het dagelijks leven ook. Het verhaal begint bij het begin, gewoon logisch en gemakkelijk dus. Het boek is niet verschrikkelijk diepzinnig maar zet je toch wel enigszins aan het denken: over de punten die in het verhaal worden bekritiseerd, bijvoorbeeld door Jules en natuurlijk door Phileine aan het eind in haar toespraak. Jules, die door Phileine het grootste deel van het verhaal als vrouw wordt aangezien, bekritiseerd bijvoorbeeld het feit dat je als man volgens hem in deze samenleving nog veel meer onder druk staat dan als vrouw, vanwege het verschrikkelijke fenomeen sexual herassment. Daar denk je dan toch over na, en ook over wat Phileine zegt: “ ‘Mijn uiteindelijke vraag: waarom is het leven zo’n bitch? Dat was de vraag die zich vanavond bij me opdrong. Als het leven van zichzelf al hard genoeg is vanwege dodelijke ziektes en andere ongemakken, waarom maken we het dan nog veel harder? Ik bedoel: waarom moeten we voortdurend onverwachte strijd voeren met beminden en collega’s? ,waarom moeten we almaar concurreren, elkaar de loef afsteken of altijd willen winnen? Waarom gedragen we ons zo opgefokt in het verkeer? Waarom gedragen we ons überhaupt zo kinderachtig? Waarom kunnen we alleen maar denken in termen van rangorder, top-tienen, kongsies, successen, helden, Nobelprijzen, hypes, bestsellers, kijkcijfers? Kunnen we dan echt niet meer oprecht zijn en moeten we ons altijd verschuilen achter cynisme, ironie, satire, sarcasme?’” Zo gaat ze ook nog door over hoe we daar verandering in kunnen brengen et cetera, maar dat zijn nou ook dingen die ik me wel eens afvraag, maar waar we niets aan kunnen doen zolang niet iedereen inziet dat het fout is en dat het moet veranderen. Dus dat is wel weer een staaltje van diepzinnigheid in dit boek, wat mijns inziens op de eerste plaats toch gewoon bedoeld is voor simpel (leed)vermaak. Wat ik me verder begon af te vragen bij dit boek is hoe Ronald aan dit personage is gekomen, heeft hij een vrouw ontmoet in het echte leven die vergelijkbaar is met Phileine?, heeft hij het gewoon allemaal verzonnen zonder zelf er iets van te menen?, of zitten er ook gemene bitchy aspecten uit zijn leven tussen? Daar weet ik jammer genoeg ’t antwoord niet op. Ik zal verder niet te ver af dwalen en een eind breien aan deze evaluatie. Ik vond dit een uitermate goed boek, zo’n goed boek had ik sinds tijden niet meer gelezen en ik heb sinds tijden niet meer gelachen tijdens het lezen. Het boek was grappig, leuk, luchtig, kortom: een meesterlijk werk van meneer Ronald Giphart. En ik ben nu zeker van plan om ook de verfilming van het boek te gaan bekijken, ik ben zeer benieuwd!