Pareloester

Boekverslag door Eline
4e klas vwo | 2155 woorden
29 maart 2024
nog niet beoordeeld

nog niet beoordeeld

Boek

Pareloester

Auteur

Taal

Nederlands

Vak

Nederlands

Pareloester

Titelbeschrijving

Joke Verweerd (4-9-2008), Pareloester, Utrecht-uitgeverij Mozaïek.(bol.com, 2023)

Motivatie

Toen ik de titel van dit boek las, dacht ik dat het een romantisch verhaal ging worden. Daarom had ik dit boek ook uit de kast gepakt. Ik heb dit boek uiteindelijk gekozen om dat ik de gedachte achter het boek wel mooi vond.

Samenvatting

Wessel ter Horst, internist, onderzoekt de ziekte van schildklierkanker. Hij heeft daar tijdens een conferentie in 1990 een vrouw ontmoet. Als hij naar zoveel jaren haar naam ziet staan op een conferentie in Kiev (Oekraïne) wil hij haar graag ontmoeten. Met zijn vrouw Anne van Slinken die ondertussen in Nederland leeft is hij nog niet gescheiden al wonen ze wel apart. Als hij daar is ontmoet hij haar en wil alles voor haar betekenen maar ze laat daar in haar land de armoede en verdriet zien. Zoya Pasnova wil niet met Wessel mee, maar wil in haar eigen land blijven. De conferentie gaat over schildklierkanker en vooral in het buitenland (Kiev) de zorg van zieke mensen met aids etc. Dat er meer hulp moet komen is duidelijk. Naar aantal dagen komt hij weer terug in Nederland waar hij te horen krijgt dat zijn huidige vrouw Anne kanker heeft. Dit komt ze te weten nadat zich heeft laten onderzoeken omdat ze een blauwe borst had. Haar ongelukkige dochter Fleur had ertegenaan getrapt, maar ze voelde dat er meer aan de hand was. Ze is er op tijd bij doordat haar borst blauw was heeft ze het laten onderzoeken, maar dan ontdekken ze aan de andere borstkanker.

Als ze bij haar schoonmoeder op bezoek gaat krijgt ze een parelketting die ook een achtergrond heeft. De schoonmoeder heeft deze ketting ooit gekregen van een vrouw die ooit bij hen geëvacueerd was tijdens de watersnoodramp en nu overleden is. Er zat een brief bij of haar schoonmoeder wist waar de parel vandaan kwam. (Scholieren.com, 2013)

Genre

Het genre van dit boek is literaire roman, omdat de hoofdpersonen een karakterontwikkeling doormaken en er meer plaatsen van handeling zijn. Ook zijn er meerder personages.

Personages

Wessel ter Horst: de man van Anne, round character.

Anne van Slinken: vrouw van Wessel, round character.

Fleur ter Horst: dochter van Wessel en Anne, flat character.

Zoya Pasnova: een vriendin van Wessel die hem meeneemt naar een ziekenhuis en klooster, round character.

Perspectief

Het verhaal bestaat uit drie delen en heeft dus een wisselend perspectief. In het eerste deel ‘zout’ wordt het verhaal door een personale vertaler verteld. Dit deel gaat over Wessel, het hij-perspectief. In het tweede deel ‘zand’ gaat het over Anne. Het verhaal wordt verteld door een ik-verteller. In het laatste deel ‘parelmoer’ wordt het verhaal vanuit een personale verteller. Dit deel gaat over Wessel en Anne, het hij/zij perspectief.

Tijd

Het verhaal speelt zich af in de moderne tijd. In het verhaal wordt geen specifieke data genoemd, maar doordat er computers, telefoons en andere luxe apparaten die worden gebruikt kan je het weten. De vertelde tijd van dit boek is ongeveer twee maanden. Het boek heeft 359 bladzijdes en is chronologisch gepresenteerd. Ook kom je in het verhaal terug verwijzingen tegen.

Ruimte

De ruimte waar het verhaal zich afspeelt is een belangenruimte. De ruimte heeft een ondersteunende functie. Zo had je bijvoorbeeld toen Wessel in Kiev opzoek was naar Zoya, zag hij haar precies in een drukke straat. Ook hebben hun banen, en ook de plekken waar ze komen, veel met het verhaal te maken.

Structuur

Het verhaal heeft geen proloog of epiloog. Het verhaal begint met een opening in de handeling, omdat het midden in een dag van Wessel begint en hij dan precies een brief over het congres in Kiev krijgt. Het verhaal heeft een gesloten einde, omdat Anne er aan het einde van het verhaal achter komt dat ze Wessel echt nodig heeft. Je ziet in het verhaal al dat ze veel aan elkaar denken, maar ze het niet durven toe te geven, omdat ze bang zijn dat het dan weer verkeerd gaat. Maar aan het einde van het boek komen ze er dus achter dat ze elkaar wel nodig hebben.

Spanning & stijl

De spanning wordt gewekt door een beschrijving te geven van de omgeving. Dit gebeurde bijvoorbeeld in het ziekenhuis, waardoor nieuwsgierig werd naar wat hij daar te zien zou krijgen. Ook lees je aan het begin van het boek al dat Wessel aan Anne denkt en hoe het was om bij haar te zijn. En ook in de rest van het verhaal komt dit terug. Hierdoor wil je graag weten of ze toch weer samen komen.

In dit boek lees je geen raar taalgebruik. Ook is het boek niet moeilijk te lezen. Wel laat de schrijver best veel dingen beschreven worden. Zo komen er bijvoorbeeld veel gedachtes in het verhaal voor. Er komen niet zo’n uitvoerige beschrijvingen voor en zie je meer de fantasie van de schrijver terug. Je leest veel over de gevoelens van de personages, zoals hoe Wessel zich voelde hoe hij door de gangen van het klooster liep. Daarom is het een psychologische roman. Ook komen er als epische grondsoorten in de zinnen het meeste beschrijvingen en mededelingen voor.

Thema & motieven

Het boek heeft een figuurlijke titel, omdat de pareloester wordt vergeleken met het leven van Wessel en Anne. Hierom is het ook een verhullende titel, omdat je door deze titel niet kan raden waarover het boek gaat. Het boek het geen ondertitel en opdracht, maar wek drie motto’s namelijk:

Aan elk graanoffer moet zout worden toegevoegd, her zout, als teken voor het verbond met jullie God, mag bij het graanoffer niet ontbreken. Leviticus 2:13
Wie op de hoge God vertrouwd heeft zeker op geen zand gebouwd. Liedboek voor e kerken, gezang 429:1
Alleen de oester doet een verborgen irritatie in een parel veranderen, de mens moet ermee in het reine zien te komen.

Onderwerp

Het boek ging over Wessel en Anne die gescheiden leven, omdat ze uit elkaar gegroeid waren. Ze leiden beide hun eigen leven als vrienden van elkaar, maar komen erachter hoe erg ze elkaar missen. Tenslotte krijgt Anne ook nog kanker en geven ze toe dat ze elkaar nodig hebben.

Thema

Alleen als je ervoor openstaat en alles voor elkaar wilt doen, kan je je leven met iemand delen.

Motief

De pareloester is het motief van dit verhaal. Het staat symbool voor de relatie tussen Wessels moeder en haar vriendin. Daarnaast staat het symbool voor Zoya’s bijnaam. En als laatste staat het symbool voor de relatie tussen Anne en Wessel.

Stroming & belang

Ik denk dat het boek wel van belang is voor de literatuurgeschiedenis, omdat ik denk dat dit wel een echt literatuurboek is. Door de manier waarop de titel is verweven door het verhaal bijvoorbeeld. De stroming waarbij het boek hoort heb ik niet kunnen vinden, omdat de stromingen bij 2000 stopte. De laatste stroming is dan postmodernisme van 1960-2000. (Literatuurgeschiedenis, 2023)

Biografische gegevens over de auteur

Joke Verweerd is geboren in 1954 in Krimpen aan de IJssel. Ze heeft de studie Middelbare Sociale Arbeid gedaan, waardoor ze een betere kijk op haar omgeving en de samenleving kreeg. Ze is getrouwd in 1975, en heeft twee kinderen. Haar eerste publicatie was de kerstgedichtenbundel: Immanuël God onder ons. Sinds 1977 is Joke voorzitter van de protestants-christelijke auteursvereniging ‘Schrijvenderwijs’.

Reactie op het boek

Eigen mening

Ik vond het boek niet zo heel leuk. Veel delen in het verhaal waren te uitgebreid beschreven en dit maakte het verhaal saai. Een paar keer heb ik gedacht om het boek gewoon weg te leggen, maar iets in het verhaal zorgde er wel voor dat ik toch verder las. Het einde van het boek vond ik wel leuk en verrassend, omdat ik Anne zo makkelijk en simpel zei dat ze Wessel nodig had, terwijl ze normaal zulke gedachten probeerde tegen te houden.

Recensie van een litertuurkenner

Joke Verweerd viert dit jaar haar 25-jarig jubileum als auteur. Haar eerste romans De wintertuin en De rugzak deden het goed bij christelijke lezers. Met Snoettijd won ze in 2005 de Publieksprijs Christelijk Boek. Naast enkele gedichtenbundels en prentenboeken schrijft ze elke maand in het christelijke opinieblad CV Koers een kort psychologisch verhaal.

Juist op dit terrein, het uitdenken en neerzetten van geloofwaardige karakters en hun problematiek, ligt haar kracht. De kritiek dat ze niet literair genoeg schrijft en nogal uitleggerig is, lijkt ze nuchter te accepteren: "Ik zit tussen streekromans en literaire romans in. Mijn werk is toegankelijk. Lezers moeten er wel iets van leren", vertelde ze onlangs in een interview. Haar nieuwe, zevende roman Pareloester bevestigt dit. Het verhaal zit psychologisch mooi in elkaar, maar Verweerd verwacht van haar lezers geen zelfstandige analyse; de roman legt zichzelf ruimschoots uit.

Intensieve zorg

Pareloester vertelt het verhaal van het stukgelopen huwelijk van Wessel en Anne, beiden arts van beroep. Na de geboorte van hun zwaar gehandicapte dochter Fleur groeien ze door hun verschillende reacties op de moeite en het verdriet uit elkaar. Ze leven al zo'n zes jaar gescheiden van tafel en bed. Alleen in de intensieve zorg voor Fleur lijken ze nog met elkaar verbonden.

In het eerste en grootste deel van de roman, getiteld 'Zout', volgen we Wessel die in Oekraïne een medisch congres bezoekt. Zeventien jaar eerder was hij hier ook om mee te denken over geschikte medicatie bij schildklierkanker. Na de kernramp in Tsjernobyl kwam dit veel voor bij kinderen. Daarna was Wessel nog een tijd betrokken bij het organiseren van hulpgoederentransporten richting een ziekenhuis in Kiev. Dat hij nu zoveel jaar later weer gaat, komt vooral door Zoya Pasnova's naam op de sprekerslijst. Deze Russische verpleegkundige verleidde hem indertijd, als een wanhoopspoging om via hem het gebied vol straling te ontvluchten. Maar Wessel negeerde haar smeekbede, voelde zich achteraf enkel beschaamd en schuldig. Terug in Nederland trouwde hij niet lang daarna met Anne.

Gevoelig dichtbij

Wessel is allereerst opgelucht dat Zoya nog blijkt te leven en niet is gestorven aan kanker. Wat hij verder van het weerzien verwacht, weet hij zelf ook niet goed. In ieder geval is hij niet voorbereid op een Zoya die overtuigd christen is geworden. Ze zet zich volledig in voor de zwakkeren en brengt een nieuwe, verborgen ramp in Oekraïne naar voren: aids. Degenen die door haar geholpen worden, noemen haar Zjem-tsjoek, wat Parel betekent. De naam is passend voor het nieuwe leven dat Zoya leidt sinds ze christen is. Toch zou Zoya geloofwaardiger zijn geschetst als er bij tijden wat meer licht op de 'oude mens' zou schijnen. Nu staat ze wel heel sterk ten opzichte van Wessel, die nu juist niet ongevoelig is voor een relatie met haar. Maar Zoya vraagt Wessel zijn energie te steken in de relatie met Anne.

Niet Zoya, maar Anne moet op het moment dat Wessel in Kiev is, leven met de angst voor kanker. In het tweede gedeelte, 'Zand', volgen we haar, nu niet vanuit een personaal perspectief, maar vanuit een ik-perspectief. Dit brengt Anne gevoelig dichtbij. Toch was het intrigerender en mooier qua vorm geweest als er, net als bij Wessel, meer afstand was. Via Wessel weten we het nodige van hun huwelijk. Anne kwam daarin naar voren als een sterke, maar wat afstandelijke vrouw. Voor een deel zie je die karaktertrekken wel terug in haar doen en laten, zoals in haar werk als kinderarts. Maar wat de lezer vooral duidelijk wordt gemaakt, is dat er bij Anne veel meer hoop op herstel van de relatie met Wessel is dan deze beseft. In het laatste, korte deel 'Parelmoer' komen de twee levens weer samen. In hoeverre precies, is nog net niet helemaal ingevuld, maar laat zich raden.

Breed opgezet

Verweerd schuwt de realiteit van het lijden niet in het leven van haar personages, maar de hoop die - terecht - niet ontbreekt, zou wat subtieler en minder eenduidig aanwezig mogen zijn. Aan de andere kant bedient Verweerd op deze manier wel haar lezers. En niet ten onrechte zullen zij een roman als Pareloester waarderen. De ervaring die Verweerd als auteur heeft opgedaan, toont zich onder meer in haar schrijfstijl die vloeiender is geworden. Ook weet ze het lijden dichtbij en veraf knap met elkaar te verbinden, in een breed opgezet verhaal. (Marion Woertink-Witten, 14 november 2008)

Reactie op recensie

Ik ben het er mee eens, omdat ze inderdaad geloofwaardige karakters heeft gebruikt. Met midden alinea zes (Toch…beseft) ben ik het niet eens. Ik vond het juist goed verdeelt, omdat je ook in het gesprek tussen Wessel en Zoya terugziet dat Wessel minder hoop heeft op herstel van hun relatie.