Titel De titel van het boek is 'Reinaert de Vos'. De hertaling, die ik heb gelezen, is uitgegeven in Tricht, in 1991 door Goossens. Het is een hertaling in hedendaags Nederlands van het oude Middelnederlands. De oorspronkelijke titel is 'Van den vos Reinaerde'. Titelverklaring De titelverklaring is niet zo moeilijk: hij wijst op de hoofdpersoon 'Reinaert de Vos'. Titels van boeken uit de Middeleeuwen wijzen meestal op de hoofdpersonen. Genre 'Reinaert' is een dierenepos (lang verhalend gedicht, spelend in het dierenrijk, maar met allerlei toespelingen op de mensenmaatschappij). en het was bedoeld als middeleeuwse satire.
Motto Dit boek heeft geen motto. Omvang De hertaling heeft 109 bladzijden en het heeft geen aparte hoofdstukken. Het is een lang gedicht in het hedendaagse Nederlands. Uiterlijk Het boekje (de hertaling) heeft een witte kaftmet de titel erop en door wie het hertaald is. Ook staat er een klein getekend plaatje op, uit 1498, van de vos, de haan, de wolf en een kip. Hoe het boek op school eruit zag weet ik niet meer. De auteur De dichter is 'Willem die Madocke maakte'. Maar hij is niet de echte, want hij betreurt het dat Aernout het verhaal niet heeft kunnen afmaken. Jouw lectuur We hebben 'Van den vos Reinaerde' in twee versies in de klas gelezen, nl. uit dezelfde hertaalde serie als die van 'Karel ende Elegast'. Halverwege zijn we overgestapt op een kinderboek van Paul Biegel in gewoon, modern Nederlands. Thuis heb ik het boek nog eens gelezen uit de bibliotheek, weer een andere versie: Het hele verhaal in dichtvorm. Wel hertaald, maar die schrijver heeft het boek ook in dichtvorm geschreven. Samenvatting Het verhaal begint met een stukje, waarin de dichter (Willem, die Madocke maakte) het betreurt dat Aernout 'Reinaert' niet heeft afgemaakt. Het echte verhaal begint wanneer koning Nobel (leeuw) een hofdag houdt. Er komen allerlei dieren, die zich beklagen over Reinaert. Alleen Grimbeert, de das pleit voor zijn oom: Reinaert is kluizenaar en vegetariër geworden. De koning besluit Reinaert voor het hof te dagen. Bruun de beer moet hem halen, maar door de gulzigheid van Bruun, trapt hij zelf in de list die Reinaert verzonnen had en komt hij in moeilijkheden. De tocht van Tibeert de kater loopt ook op niets uit; de pastoor brengt hem vele verwondingen toe. Tenslotte komt Grimbeert bij Reinaert en bij hem biecht Reinaert al zijn zonden en krijgt veertig stokslagen. Aan het hof wordt Reinaert aangeklaagd en tot de galg veroordeeld. Een openbare biecht volgt, met als gevolg dat Tibeert, Grimbeert en Isengrijn beschuldigd worden van samenzwering tegen de koning met de bedoeling om Bruun koning te laten worden. Dit zou mogelijk gemaakt worden door een schat, die ergens verborgen ligt. Dat dit een verzonnen list is van Reinaert heeft Nobel niet door. Reinaert verteld, dat hij een boetetocht naar Rome gaat maken. Nobel schenkt hem gratie en zorgt voor een pelgrimstas uit de huid van Bruun, als straf voor de beer. De volgende dag gaat Reinaert met Belijn de ram en Cuwaert de haas naar zijn kasteel om daar afscheid te nemen van zijn vrouw en kinderen. Cuwaert gaat mee naar binnen en wordt daar vermoord en zijn kop komt in de pelgrimstas. Deze 'brief' voor de koning wordt door Belijn teruggebracht en hij zegt dat hij hem geholpen heeft deze te schrijven. Maar de inhoud zorgt voor een grote verrassing! Uiteindelijk worden de onschuldige gevangenen Bruun en Isegrijn bevrijd en wordt Reinaert vogelvrij verklaard. Ondertussen is Reinaert al weer op weg naar een nieuw gebied met nieuw voedsel.
Personen Er komen een aantal belangrijke personen (dieren) in het verhaal voor: Reinaert: Deze naam komt uit het Frans (Renard) en betekent vos. Reinaert zit vol met listen en valse streken. Maar hij wint wel de sympathie van de lezer, omdat hij, in tegenstelling tot de anderen, er eerlijk voor uit komt dat hij slecht is. Bruun is de beer. Hij is dom en vraatzuchtig. Daardoor komt hij vaak in vervelende situaties, waar hij zich maar net uit kan redden. Isegrim is de wolf. Deze naam komt ook uit het Frans (Isangrin). Sang = bloed en grincher betekent mopperen. Isegrim is ook de booskijker van het stel. Grimbeert is de das en de neef van Reinaert. Ook dat is een Franse naam (Grinbert): Grin is weer mopperen en bert betekent schitterend. Grimbeert krijgt altijd nog het meeste gedaan bij Reinaert, want hij is familie. Ook nam hij het bij de hofdag als enige op voor Reinaert. Cuwaert de haas komt ook uit Frankrijk: Couard betekent lafaard. Hij is ook zo bang als een haas. Samen vormen ze een volk onder leiding van Koning Nobel; Hij is ijdel en onbetrouwbaar. Hij doet zijn naam geen eer aan, want als er ergens een voordeeltje uit te halen valt, ziet hij graag wat door de vingers, terwijl hij doet alsof hij rechtvaardig is. Al deze dieren hebben menselijke eigenschappen, deze dieren houden op satirische wijze de mensheid een spiegel voor, hoe ze zelf zijn. Milieu Het verhaal speelt zich in verschillende milieus af: Bij de koning, maar ook bij het gewone volk Tijd Het verhaal wordt chronologisch verteld. Het kan in allerlei tijden gespeeld zijn, maar ik denk in de middeleeuwen, omdat het in die tijd ook geschreven is. Ruimte Het verhaal speelt zich af in het bos in het land van Waas. In het paleis van de koning en in het slot van Reinaert 'Maupertuus'. Perspectief Het perspectief is de auctoriale verteller. Maar het is geen ik-verteller. Thematiek Het thema is de kritiek op de mensen maatschappij. Alle dieren in het verhaal hebben menselijke eigenschappen, maar het is zo geschreven dat ze toch dieren blijven. Realiteit Nee, het verhaal kan absoluut niet echt gebeurd zijn: Dieren die mensentrekjes vertonen. Het is gewoon geschreven en verzonnen om mensen te vermaken.
Taalgebruik Het taalgebruik is Middeleeuws. De hertaler heeft geprobeerd om in de hertaling die middeleeuwse sfeer te laten blijven. Humor In 'Reinaert' zit geen humor (ik vond het in ieder geval niet grappig), maar het is middeleeuwse satire met toespelingen op de mensenmaatschappij, dus misschien is het wel leuk bedoeld, maar het is niet echt grappig. Structuur De structuur in het verhaal is heel eenvoudig. Het is eigenlijk één lang gedicht, met een witregel als er een kleine tijdsprong of een verandering van plek plaatsvind. Motieven De motieven in het verhaal, zijn de streken van Reinaert. Het hele verhaal draait daar om. En om de dieren die zo hebzuchtig zijn om daar in te trappen.