Ontaarde moeders door Renate Dorrestein

Leesverslag Titel: “Ontaarde moeders” Auteur: Renate Dorrestein A. Verwachtingen en eerste reactie: Ik heb gekozen voor “Ontaarde moeders” omdat mevrouw Smulders erg enthousiast was over de schrijfster Renate Dorrestein. In de bibliotheek heb ik de vijf beschikbare boeken van Renate Dorrestein met elkaar vergeleken. Ik kwam tot de conclusie dat de tekst op de achterkant van het boek “Ontaarde moeders mij het meeste aansprak. Ik verwachtte een humoristisch, maar ook een emotioneel boek. De reden dat ik een humoristisch boek verwachtte kwam doordat de flaptekst ietwat ondeugend en sarcastisch geschreven was. De reden dat ik een emotioneel boek verwachtte kwam doordat het over vier generaties moeders en dochters ging die met elkaar in een geheim zaten opgesloten waar de zogenaamde sleutel van zoek was. Deze verwachtingen zijn volledig uitgekomen. In het begin vond ik het moeilijk om door het boek heen te komen, ik heb sommige stukken twee keer moeten lezen voordat ik het eindelijk allemaal begreep, maar na een aantal hoofdstukken had ik hier geen moeite meer mee. Het boek heeft me wel heel erg aangegrepen, ik had nooit verwacht dat Meijken verkracht was en hierdoor Bonnie baarde. B. Beknopte samenvatting en analyse: Bonnie is getrouwd met Zwier en heeft een dochter met hem, Maryemma. Ze heeft hen echter een paar jaar na de geboorte van Maryemma verlaten. Ze reist nu de hele wereld over en is een bekende botaniste. Ze is van plan om naar Nederland te komen om haar nieuwste boek te promoten en daar een familiebezoek mee te combineren. Zwier, een beroemde archeoloog, en Maryemma zijn op weg naar Nederland omdat Zwier daar een nieuwe opdracht heeft. In Nederland heeft Zwier hun verblijf geregeld in Sibculo, bij Meijken, de zus van Bonnie en haar man. Meijken is nadat ze op haar achttiende met Gert trouwde, op aanraden van haar moeder, niet meer buiten geweest. Ze is op haar achttiende namelijk verkracht en is daardoor zwanger geworden van Bonnie. Meijkens moeder heeft toen besloten Bonnie op te voeden als haar kind. Als gevolg van haar ellende, weegt Meijken zo’n 250 kilogram. Het verblijf bij Meijken en Gert is door een misverstand maar van korte duur, aangezien Zwier beweert dat Gert Maryemma heeft betast. Ze verhuizen meteen naar een camping in de buurt en brengen daar in een huisje Eerste kerstdag door. Zwier heeft te weinig eten in huis gehaald en besluit Tweede kerstdag om toch maar terug te keren. Intussen heeft Meijken door de vertraging van de luchtpost nu pas bericht van Bonnie gekregen dat ze met de kerstdagen op bezoek komt. Als Meijken op het nieuws hoort dat er in de omgeving een lijk is gevonden van een onbekende vrouw wordt het Meijken teveel. Ze gaat in een impuls de straat op, voor het eerst in 37 jaar, om haar kleinkind Maryemma te zoeken. Ondertussen belt Zwier naar Meijken en Gert. Als hij Bonnie aan de lijn krijgt, die inmiddels al is gearriveerd, zijn ze allebei even van hun stuk gebracht. Hij meldt Bonnie dat hij Maryemma bij haar zal achterlaten, omdat zij hem dit ook heeft aangedaan. Nadat Bonnie Maryemma aan de telefoon heeft gehad, besluiten ze de situatie zo te houden zoals die is en elkaar brieven te schrijven. Ondertussen dwaalt Meijken buiten rond, de herinnering aan de verkrachting komt weer te boven. Ze gaat naar haar moeder en kruipt bij haar op schoot om getroost te worden, haar moeder bezwijkt onder het gewicht van Meijken. Met een tevreden gevoel gaat ze later weg, haar dode moeder achterlatend. Eenmaal weer terug thuis gekomen neemt ze zich voor de waarheid aan Bonnie te vertellen, dit gebeurt echter niet. Zwier voelt zich na het gesprek met Bonnie een beetje verslagen. Een tijd later komt hij de eigenaresse van de boekwinkel, uit het begin van het verhaal, tegen en ze komen tot de ontdekking dat ze het erg goed met elkaar kunnen vinden. Zwier besluit een bestaan met haar op te bouwen in de veronderstelling een thuis voor Maryemma te creëren.
Motieven: - Vier moeder/dochterrelaties spelen in dit verhaal, deze hebben nogal zware effecten op het leven van de betrokkenen. - Bonnie is een levend voorbeeld van feminisme, ze heeft een glansrijke carrière opgebouwd en bewijst hiermee dat niet alleen mannen hier het recht op hebben. - Zwier handelt uit egoïsme, hij denkt alleen aan zijn carrière en dus aan zichzelf, hij is de zorg voor Maryemma beu en laat dit ook merken. Personages: Meijken: speelt de hoofdpersoon in het verhaal. Zij is op achttienjarige leeftijd verkracht en zwanger geraakt van Bonnie. Haar moeder voedde Bonnie op als haar kind omdat ze de verkrachting een grote schande vond, sindsdien is ze niet meer buiten geweest en heeft ze in deze 37 jaar een gewicht bereikt van 250 kilogram. Na 37 jaar zoekt ze troost bij haar moeder en verlaat hierdoor het huis. Ook wil ze niet langer met Gert getrouwd zijn. Gert: speelt een bijpersoon in het verhaal. Hij is de man met wie Meijken getrouwd is. Hij is een type dat nogal over zich heen lopen en runt een drogisterij. Hij wil het zijn 'nichtje' zoveel mogelijk naar de zin maken. Bonnie: speelt mede een hoofdpersoon in het verhaal. Ze is botanicus en schrijft boeken over haar vak. Ze reist de hele wereld over en heeft haar man en kind verlaten omdat ze van mening was dat ze niet geschikt was voor het opvoeden van een kind. Ze heeft er een hekel aan zich als onderdanige vrouw te gedragen. Ze is de dochter van Meijken maar weet dit zelf niet. Zwier: speelt mede een hoofdpersoon in het verhaal. Hij is archeoloog en reist, net als Bonnie, de hele wereld over met zijn dochter Maryemma. Samen met haar keert hij terug naar Nederland. Al die tijd heeft hij Maryemma in zijn eentje moeten opvoeden omdat Bonnie geen verantwoording voor de opvoeding wilde dragen. Hij kan soms erg driftig worden waardoor hij onvoorspelbaar reageert. In de loop van het verhaal blijkt dat hij de zorg voor Maryemma over wil dragen aan Bonnie die het hier niet mee eens is. Maryemma: speelt mede een hoofdpersoon in het verhaal. Zij is het dochtertje van Bonnie en Zwier, die bijna heel haar leven in het buitenland heeft gewoond. Ze is erg eenzaam en onzeker omdat ze nooit contact heeft kunnen maken met kinderen van haar leeftijd. Mamma van Meijken: speelt een bijpersoon in het verhaal. Zij is nu een oude vrouw, die in een bejaardentehuis woont. De gebeurtenissen van vroeger heeft ze nooit kunnen verwerken, ze blijft Bonnie en Meijken verwijten wat ze hebben gedaan. Ze vindt dat het Meijkens eigen schuld is dat ze verkracht is. Perspectief en verteller: Er is in dit verhaal een mengeling van zowel het ik-perspectief als het hij/zij-perspectief. In het verhaal staan redelijk veel dialogen, meestal is er dan sprake van het ik-perspectief, er wordt door de persoon zelf verteld. Ook wordt het verhaal soms verteld door een verborgen verteller, er wordt op dat moment niet door de persoon zelf verteld maar óver deze persoon door iemand anders. Ruimte: In het begin van het boek speelt het verhaal zich af in Nairobi, in een hotel waar Bonnie verblijft. Vervolgens springt het verhaal over naar het leven van Zwier en zijn dochter Maryemma. Allereerst in Afrika, later in Sibculo waar Zwier aan een archeologisch project werkt. Ze logeren in ditzelfde duffe dorp bij Meijken en haar man Gert. Stijl: Het taalgebruik in het boek is goed te begrijpen en gaf dus weinig problemen bij het lezen. De zinnen zijn niet overdreven lang en de gebruikte woorden zijn modern en alledaags. Het is me opgevallen dat Renate Dorrestein heel humoristisch maar tegelijkertijd heel ernstig schrijft. Thema: De verschillende moeder/dochterrelaties binnen een familie hebben zware effecten op het leven van de betrokkenen.
Tijd: Het verhaal wordt in een chronologische volgorde verteld, met af en toe een enkele flashback. De gebeurtenissen spelen zich enkele dagen voor Kerstmis en tijdens Kerstmis af. Verder zijn er enkele flashbacks, de belangrijkste is de herinnering van Meijken aan de verkrachting. Deze flashbacks zijn erg belangrijk voor het verhaal, zo kom je te weten wat er vroeger gebeurd is en waarom de personages en de situatie zo geworden zijn. Titelverklaring: De term “Ontaarde moeders” slaat op de persoonlijke situatie van de personages, het heeft dus niets te maken met het bovennatuurlijke. De moeders in het verhaal wijken allemaal op de één of andere manier af van het gangbare idee van een moeder. De Moeder van Meijken bezorgt haar dochter voor het leven een probleem, door haar niet te steunen tijdens haar zwangerschap en de periode daarna. Meijken vervult geen moederrol voor Bonnie, omdat het niet bekend is dat Bonnie de dochter van Meijken is. Op haar beurt laat Bonnie haar dochter weer in de steek, omdat de opvoeding van een kind niet in haar leven past. Eindoordeel en evaluatie: Ik vond “Ontaarde moeders” een heel mooi boek. Het verhaal greep me heel erg aan, dit zorgde ervoor dat ik uren achter elkaar ademloos heb zitten lezen. Het is vreemd maar tegelijkertijd ook mooi om te zien hoe de moeders en dochters met elkaar in verband staan. De chronologische volgorde en de flashbacks, dus de manier waarop het boek geschreven is en de schrijfstijl vond ik prettig lezen. Na het lezen van “Ontaarde moeders” zal ik zeker nog meer boeken van Renate Dorrestein gaan lezen, mede door dit verslag verdiep je, je toch meer in het boek.