Noodlot door Louis Couperus

Titel: Noodlot
Auteur: Louis Couperus
Eerste druk: 1890
Gebruikte druk: 2e druk van Pandora editie
Jaar van uitgave: 1995
Plaats van uitgave: Amsterdam
Uitgever: Contact Samenvatting Frank Westhove is een Nederlandse ingenieur, woonachtig in Londen. Bij toeval ontmoet hij zijn vroegere kameraad Bertie, die in de Verenigde Staten gewoond heeft. Bertie leeft daar bijzonder armoedig en vraagt zijn vriend om onderdak en geld. Frank gaat akkoord en al snel is Bertie helemaal gewend aan het rijke en luxe leven van Frank. Bertie liegt tegen de vrienden van Frank over zijn verleden en hij leeft van Franks geld. Na een paar maanden gaat het luxe leventje toch vervelen en besluiten de vrienden een paar dagen naar Noorwegen te gaan. In Noorwegen maken ze kennis met Sir Archibald en zijn dochter Eve. Ze maken met z’n vieren een wandeling terwijl het slecht weer is. Frank en Eve worden verliefd op elkaar. Bertie is bang dat hij zijn vriend zal verliezen en weer veroordeeld is tot het lijden van een armoedig bestaan. Bertie en Eve zien elkaar als broer en zus. Ze praten veel en Bertie probeert twijfel over Frank bij haar op te wekken. Eve vindt Frank vaak stil als ze samen zijn en ze denkt dat er iets is. Dit gevoel wordt versterkt door de insinuaties van Bertie. Op een dag ziet Eve Frank met een ander meisje lopen. Ze begint sterk te twijfelen aan zijn liefde voor haar. Ze confronteert hem hiermee, maar Frank ontkent. Hij misprijst haar wantrouwen en slaat haar zelfs. Ze verlaten elkaar en Bertie ziet zijn kans schoon om Frank weer voor zichzelf te winnen. Na een maand krijgen de twee geliefden berouw en Frank besluit Eve een brief te schrijven. Deze brief, en iedere volgende, wordt onderschept door de bediende van Sir Archibald. Bertie heeft hem geïnstrueerd deze brieven nooit af te geven aan Eve of haar vader. Bertie weet dat het slecht is wat hij doet, maar volgens hem moet het (noodlot) allemaal zo gaan. Hij praat zijn gedrag zo goed. Frank, die steeds maar geen reactie krijgt op zijn brieven, besluit met Bertie te gaan reizen. Ze trekken twee jaar lang de wereld rond. Bij toeval komen ze in Scheveningen Eve weer tegen. Bertie ziet haar als eerste en voelt het onvermijdbare aankomen. De liefde tussen Frank en Eve bloeit direct weer op. Al snel blijkt dat iemand de brieven van Frank achtergehouden heeft. De conclusie is snel getrokken: dat kan alleen maar Bertie zijn! Hij was de enige die van de brieven afwist. Eve en Frank komen ook achter de insinuaties. Frank confronteert zijn vriend met deze ontdekking en Bertie geeft toe. Frank is woedend en kan zich niet beheersen. Hij slaat zijn vriend dood. Als hij beseft wat hij heeft gedaan, geeft hij zich aan bij de politie. Frank wordt veroordeeld tot twee jaar gevangenisstraf. Als hij zijn straf heeft uitgezeten, krijgt hij een eenvoudige baan aangeboden. Eve wil nog steeds trouwen met Frank, maar haar vader is daar niet gelukkig mee. Hij vindt niet dat zijn dochter een moordenaar verdient en Frank deelt zijn mening. Eve is het hier niet mee eens. Het gaat niet goed met haar gezondheid. Ze heeft veel last van hallucinaties. Frank heeft een flesje vergif bij zich om zelfmoord te plegen. Eve wil samen met hem sterven, omdat zij in dit leven nooit samen meer gelukkig kunnen zijn. Zij ziet het als het grootste geluk om samen te sterven en het geluk te vinden in het paradijs. Eve drinkt als eerste de helft op en reikt vervolgens Frank de fles aan. Ze sterven samen. Sir Archibald zal hen vinden. Ervaringsverslag Thema en idee Het thema van dit verhaal is het noodlot, dit vind ik een erg ingrijpend thema. Zoals al blijkt uit de titel, speelt het noodlot een grote rol in het leven van de verhaalfiguren. Het noodlot zorgt ervoor dat Frank en Eve bij elkaar komen, maar datzelfde noodlot drijft hen weer uit elkaar. Bertie praat zijn streken ook goed door te zeggen dat het niet zijn schuld is, maar dat van het noodlot. Volgens hem zijn bepaalde dingen onafwendbaar en buiten de geest van de mens om. Ik vind het heel knap gedaan dat dit thema in het hele boek centraal staat. Het verhaal ligt binnen mijn belevingswereld en ik voel me erbij betrokken omdat het mij ook zou kunnen overkomen. Het gaat over het noodlot en dit is een onderwerp dat mij erg boeit. Louis Couperus is er goed in geslaagd om me in de beschreven wereld te ‘trekken’. De centrale gedachte van dit verhaal is met het thema verweven. De centrale gedachte is: Sommige dingen zijn niet te vermijden en buiten de geest van de mensen om. Het is het noodlot dat de gebeurtenissen bepaalt. Het noodlot (en Bertie) zorgt ervoor dat Frank en Eve uit elkaar gaan en later weer bij elkaar komen. Dit vond ik erg mooi gedaan. Het onderwerp wordt diepgaand behandeld, dit kun je zien aan de hand van de volgende motieven: het lot, jaloezie, egoïsme, drift en verveling. Al deze motieven staan direct of indirect in verband met het thema. Zelfs nadat ik het boek uithad, heeft het boek me na laten denken over het noodlot. Ik heb door dit boek geen ander beeld gekregen over het lot, ik was het volledig met de schrijver eens.
Gebeurtenissen Ik vind dat de uitwerking van het onderwerp, noodlot, boeiend is uitgewerkt. De volgende motieven hebben allemaal te maken met het noodlot. Het lot is een zeer belangrijk motief. Alles gebeurt omdat dat het lot is. Eve en Frank worden hierdoor uit elkaar gedreven en Bertie praat zijn streken goed door te zeggen dat het noodlot alles bepaalt en niet hij, zo praat hij in feite zijn valse en zielige gedrag goed. Jaloezie is ook een motief. Frank is jaloers op Bertie, op zijn simpele, maar toch zo gelukkige leventje (voordat Bertie bij Frank kwam wonen). En Bertie is jaloers op Frank, op zijn rijke gelukkige leven en zijn liefde voor Eve, die wederzijds blijkt te zijn. Eve is jaloers op de vrouw, die Frank bij het Lyceum tegenkwam, ze gaat hierdoor twijfelen aan Franks liefde voor haar. Haar jaloezie wordt aangewakkerd door Bertie, terwijl er in werkelijkheid niets is om jaloers op te zijn, Bertie versterkt namelijk haar twijfelgevoelens over Frank. Nog een motief is egoïsme. Bertie drijft Eve en Frank uit elkaar uit zelfbelang. Hij is bang dat hij zijn zorgeloze leventje kwijt raakt, dus eigenlijk is hij zeer egoïstisch bezig, hij denkt het hele verhaal door alleen maar aan zichzelf en aan niemand anders. Ook drift is een motief. Frank slaat Eve in zijn drift als ze maar niet wil geloven dat er niets is met de vrouw van het lyceum, dit was niet echt slim van hem, zo versterkte ook hij haar twijfelgevoelens over hem. Ook vermoordt hij Bertie als hij er achterkomt dat hij Eve en hem uit elkaar gedreven heeft, dit was zeer onverwacht. Door Franks drift komt hij in de gevangenis terecht en wil hij niet meer leven. Tenslotte het motief verveling. Uiteindelijk gaat het luxe leventje Bertie vervelen en gaan hij en Frank naar Noorwegen. Ook gaat het echte leven Frank en Eve ‘vervelen’ en ze plegen samen zelfmoord, zodat ze dan wel voor altijd bij elkaar kunnen zijn. Ik vond het boek erg spannend en romantisch tegelijk, het was emotioneel en liet me ook nieuwsgierig doorlezen tot het einde van het verhaal. Ik had niet verwacht dat Frank Bertie zou vermoorden, dit was erg verrassend. De afloop was zeer triest, het deed me nogal aan het verhaal van Romeo en Julia denken, waarin ze samen zelfmoord plegen. Titelverklaring Het is niet zo heel erg lastig om de titel van het boek te verklaren, omdat het woord
meerdere keren in het boek voorkomt en ook tussen de regels door is te lezen wat dat
noodlot nu werkelijk is. De twee geliefden Frank en Eve worden meerdere malen door het
noodlot getroffen. De eerste keer trof het noodlot hen, zodat ze elkaar twee jaar lang
niet meer zagen. Ook de tweede keer werden ze door het noodlot getroffen, toen ze samen
zelfmoord pleegden. In het begin heeft het noodlot hen in Noorwegen bijeen gebracht en het
noodlot heeft hen ook samen laten sterven. Je zou haast zeggen dat dit noodlot Bertie zou

zijn, omdat hij ervoor heeft gezorgd dat ze naar Noorwegen gingen en dat ze uit elkaar
gingen en indirect ook dat Frank en Eve samen zelfmoord pleegden. De titel is gebaseerd op het noodlot dat de twee geliefden Frank en Eve treft. In de tekst wordt regelmatig verwezen naar dit noodlot. Het blijkt o.a. uit de volgende tekstpassages: ‘Het noodlot had gewild, dat hij Eve en Frank samen zou brengen.’ ‘Neen, dat was alles de schuld van het noodlot, niemand had enige schuld, alles was de schuld van het noodlot.’ ‘Het is het noodlot, dat het niet heeft willen laten breken.’ Ook gebruikt Bertie het noodlot als excuus voor zijn valse gedrag. Personages Onderlinge relaties: Bertie is de vriend van Frank. Frank heeft een relatie met Eve, de dochter van Sir Archibald. Frank Westhove: Frank is een Nederlandse ingenieur, woonachtig in Londen. Hij is gefortuneerd en heeft een luxe, maar saai leven. In Noorwegen ontmoet hij Eve en hij wordt verliefd op haar. Hij hecht groot belang aan eerlijkheid en vertrouwen. Als Eve hem ‘betrapt’ met een andere vrouw, wordt hij woest en slaat hij haar. Hij krijgt berouw en stuurt Eve een brief. Zijn brieven worden echter achtergehouden door Bertie en in een woedende bui slaat Frank hem dood. Hij zit hiervoor een celstraf van twee jaar uit. Later pleegt hij samen met Eve zelfmoord. In dit leven mogen ze blijkbaar niet samen gelukkig zijn. Frank is een round character. Ik voel wel sympathie voor hem, hij is eerlijk en hecht veel belang aan vertrouwen, dit vind ik belangrijk in een personage. Het is wel jammer dat hij zo driftig wordt, want dit leidt tot een hoop ellende voor Eve en Frank, terwijl ik vind dat ze deze ellende niet verdiend hebben. Bertie (Robert van Maeren): Bertie heeft een armoedig leven geleid. Zijn studie in Delft was geen succes en hij werd door zijn vader naar Duitsland gestuurd om daar te gaan werken. Hij laat zich meeslepen door zijn collega’s en pleegt fraude. Het ‘lot’ brengt hem naar Amerika, maar uiteindelijk komt hij terecht in Londen. Het luxe leven bevalt hem wel, maar na enige tijd trekt hij met Frank naar Noorwegen. Frank wordt verliefd op Eve en Bertie ervaart dit als een bedreiging. Hij is bang dat hij Frank kwijtraakt en houdt diens brieven aan Eve achter. Frank confronteert hem hiermee en slaat hem dood. Bertie is een round character. Ik voel absoluut geen sympathie voor Bertie, ik kan me ook zeker niet met hem identificeren. Ik heb medelijden met hem dat hij zo zielig is dat hij twee mensen die alleen samen gelukkig kunnen zijn, uit elkaar probeert te drijven. Ik zou zo’n persoon makkelijk kunnen haten. Eve Rhodes: Eve is de dochter van sir Archibald. Ze wordt verliefd op Frank. Eve heeft een levendige fantasie, die haar soms in de problemen brengt. Ze wordt jaloers als ze Frank met een andere vrouw ziet lopen. Haar wantrouwen wordt afgestraft, maar ze besluiten toch te trouwen. Als Frank wordt veroordeeld tot een celstraf, blijft ze van hem houden. Na zijn vrijlating plegen ze samen zelfmoord. Eve is een round character. Ik vind Eve erg sympathiek, ze blijft ondanks alles van Frank houden, ondanks haar twijfel, ondanks haar wantrouwen, ondanks alle problemen die hij meebrengt, dit vind ik geweldig van haar. Ik vind het knap dat ze haar twijfel en wantrouwen durft te overwinnen. Sir Archibald: Hij is de vader van Eve. Zijn vrouw is overleden. Hij en zijn dochter houden van elkaar, maar begrijpen elkaar niet. Hij is een flat character. Bouw Het verhaal is opgebouwd uit vijf delen. Het eerste deel bevat vier genummerde hoofdstukken. Het tweede deel bevat eveneens vier genummerde hoofdstukken. Het derde deel bestaat uit achttien genummerde hoofdstukken. Het vierde deel bestaat uit zes genummerde hoofdstukken en het vijfde deel bevat drie genummerde hoofdstukken. De gebeurtenissen vinden in chronologische volgorde plaats, aan het einde van de negentiende eeuw.
Vertelwijze en perspectief Het hele verhaal draait om de liefde tussen Eve en Frank. Je ziet het verhaal door de ogen van een alwetende hij-verteller. Er is een auctoriale vertelinstantie. De verteller is van de gedachten van de verschillende personen op de hoogte. De schrijver kent dus alle emoties en handelingen van de hoofdpersonen. De verteller is niet plaats- en tijdgebonden. Maar dit maakt het verhaal niet saai, integendeel, ik wilde het boek graag zo snel mogelijk uit hebben om er achter te komen hoe het af zou lopen.Volgens mij speelt het verhaal zich ongeveer af aan het einde van de 19e eeuw. Dit is te merken aan de gebruiken en gewoontes die gehanteerd worden. Alles gaat nog heel formeel en Frank moet zelfs naar zijn aanstaande grootvader om de heraldiek aan te horen waar die man helemaal verzot op is. Nu is dat niet echt gebruikelijk en ook is het niet gewoon als je personeel in huis hebt dat alles voor je doet. Op een gegeven moment is het ook zo dat Frank naar Eve wilde gaan en dit zou dan gebeuren in een rijtuig. Dit is ook één van de bewijzen dat het in een tijd lang geleden is. Bertie kwam aan ergens in december en na ongeveer een jaar besloten ze op vakantie te gaan. Een hele tijd later kwam er de ruzie die Frank en Eve uit elkaar dreef. Toen gingen Frank en Bertie twee jaar reizen, Frank kwam toen in Nederland waar hij twee jaar zat voor de moord op Bertie. Al met al denk ik dat de vertelde tijd ongeveer zes jaar is met enorme grote tussensprongen van soms wel twee jaar. De verteltijd is korter dan de vertelde tijd (gelukkig). Het verhaal was dus op sommige plaatsen erg panoramisch verteld. Verder is het verhaal chronologisch verteld want er zat geen enkele echte flashback in en zeker geen flashforeward. In de vijfde plaats kan ik nog over de tijd vertellen dat het een hij-perspectief heeft en dat de verteller net zomin weet hoe het verhaal afloopt al had ik soms de indruk dat de verteller wat meer wist dan hij kon weten; hij was dan een alwetende verteller. Ruimte Frank en Bertie ontmoeten elkaar in Londen. Later gaan zij naar Noorwegen. Het verhaal start op een lieflijke locatie ergens in Londen bij een huis genaamd White-Rose. Dit is een grote villa en erg luxe ingericht. Bertie was erg artistiek en richtte Franks huis op Franks kosten helemaal opnieuw en luxe in, zodat hij zich er thuis voelde. ’s Avonds aten ze meestal in de club die Frank bezat. Daar leerde Bertie ook een beetje zij manieren. Op een gegeven moment, na ongeveer een jaar vond Bertie het een beetje saai worden en ze besloten een reisje naar Noorwegen te maken. Ze waren daar vooral om van de natuur te genieten en lange wandelingen te maken door de mooie beboste bergen en langs de heldere diepe fjorden. Helaas zat het weer niet echt mee en moesten ze weer terug naar Londen waar ook Eve woonde; in de buurt van Kensington Gardens. Toen Frank ruzie met Eve had gingen ze samen reizen naar verder niet beschreven werelddelen, zoals Amerika, Australië en Europa. Ik vind dit niet echt bij de ruimte in het boek horen, omdat er verder geen gebeurtenissen plaatsvinden. De enige plek in Europa die belangrijk was, is Nederland met de plaatsen Scheveningen en Den Haag. Daar ontmoetten Eve en Frank elkaar namelijk weer na lange tijd en zat Frank ook nog twee jaar gevangen. Al deze plaatsen zijn niet echt van belang voor het verhaal. Het had net zo goed op andere locaties kunnen plaatsvinden. De omgeving is verder ook niet echt belangrijk voor het thema. Taalgebruik Couperus hanteert ouderwets Nederlands taalgebruik. Dat blijkt bijvoorbeeld uit de volgende zin: “Lach zoo niet! mompelde hij, zijne wenkbrauwen fronsend; waarlijk, ik meen het, je bent zoo intiem met hem…”. Maar dit maakte het verhaal niet minder interessant. Hij weidt niet al te vaak uit. Het taalgebruik was niet echt clichématig of plat effect bejag. Het verhaal was niet saai beschreven. Ik vind het een leuk boek. Couperus schrijft niet echt gemakkelijk af en toe, omdat het natuurlijk ook oud Nederlands is. Dat is ook wel weer grappig, wat bij mij nog wel tot grappige situaties leidde, omdat ik niet meteen begreep wat er werd bedoeld, maar over het algemeen was het wel makkelijk te lezen. De beschrijvingen van personen en locaties waren vrij uitgebreid.
Literaire stroming De invloed van het Naturalisme is duidelijk merkbaar in de verhaalgebeurtenissen en de titel van de roman. Genre Psychologische roman. Het genre, het episch genre, is dat het een roman is, aangezien het langer dan tachtig bladzijden is en een redelijk gecompliceerd intrige heeft. Ook de handeling bereikt langzamerhand haar hoogtepunt. Het subgenre dat dit boek heeft is een psychologische roman. De schrijver beschrijft vooral wat de personen denken en waarom dat zo is. Alle gedachten worden namelijk heel uitvoerig beschreven, zodat je een goed beeld krijgt van de gebeurtenissen in het boek en wat zou gaan kunnen gebeuren. Vandaar de psychologische roman. Achtergrondinformatie Louis Couperus wordt door velen beschouwd als een van de grootste schrijvers die Nederland heeft voortgebracht. Zijn inmiddels klassiek geworden oeuvre geeft een meesterlijk beeld van de fascinerende wereld rond 1900. De stormachtige ontwikkelingen in het politieke, maatschappelijke en culturele leven van die dagen heeft hij in zijn romans en verhalen vereeuwigd. Couperus is een auteur met vele gezichten. Zijn veelzijdigheid is net zo indrukwekkend als de omvang van zijn oeuvre. Met een onuitputtelijke fantasie, werkkracht en stilistische variëteit schreef hij psychologische, mythologische en historische romans, verhalen, sprookjes en gedichten. In zijn reisbeschrijvingen en feuilletons toont hij zich bovendien als een scherp observerend journalist. Ondanks dat Couperus zich niet wenste te beperken tot één genre of stijl, wordt zijn werk gekenmerkt door een aantal thema\'s dat zijn oeuvre een hecht karakter verleent, zoals het noodlot, het tragische voorgevoel en het verval.
Biografie - 1863 Louis Marie Anne Couperus wordt op 10 juni geboren te ´s-Gravenhage, Mauritskade nr. 11 (thans nr. 43) als jongste van elf kinderen van Mr. John Ricus Couperus, gepensioneerd raadsheer in de beide Hoge Gerechtshoven in het toenmalige Nederlands-Indië, en jonkvrouwe Catharina Geertruida Reynst. - 1869 Bezoekt de lagere school aan het Buitenhof te Den Haag - 1872 Op 8 november vertrek met zijn ouders naar Batavia, Nederlands-Indië. - 1878 In de zomer met zijn ouders terug naar Den Haag, Nassaukade nr. 4 (in 1883 gewijzigd in Nassauplein nr. 4). - 1880 Blijft in juli zitten in de derde klas van de Hogere Burgerschool Bleijenburg. Onderwijs van Dr. Jan ten Brink. Vriendschap met Frans Netscher. - 1881 Blijft in juli weer zitten en verlaat de school. Gaat onder leiding van Dr. Jan ten Brink en Dr. A.W. Stellwagen voor de akte M.O. Nederlands studeren. - 1883 Debuut onder de naam Louis C. in het juninummer van Nederland met Erinnering. In het oktobernummer van De Gids verschijnt onder de naam Louis Couperus een gedicht in terzinen Santa Chiara. - 1884 Gaat in de Surinamestraat 20 in het huis, dat zijn vader voor de familie had laten bouwen, wonen. Op 17 juni verschijnt zijn eerste verzenbundel Een lent van vaerzen. - 1886 Slaagt op 6 december voor de akte M.O. Nederlands. - 1887 Van 17 juni tot 4 december verschijnt Eline Vere als feuilleton in het dagblad Het Vaderland. - 1890 Op 13 oktober vertrek naar Parijs. - 1891 In januari terug in Den Haag. Op 9 september huwelijk met zijn nicht Elisabeth Wilhelmina Johanna Baud, geboren 30 oktober 1867 te Batavia. - 1892 In mei verblijf te Brussel. Begin van het zwerven. - 1893 In januari eerste reis naar Italië, die midden februari plotseling afgebroken moet worden door het overlijden van zijn moeder. In het najaar de tweede reis naar Italië. - 1894 Vestigt zich in juli in de Jacob van der Doesstraat 123 in Den Haag. Is tot 1895 redacteur van De Gids. - 1896 Tot 1898 reizen naar Frankrijk, Duitsland en Engeland. - 1897 Op 31 augustus benoeming tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau. - 1899 In februari vertrek naar Nederlands-Indië. Verblijf te Tegal en Pasoeroean. - 1900 In maart terug in Den Haag. In september vestigt hij zich te Nice, Villa Jules. Vanaf die datum talrijke reizen naar Italië, vooral Rome en Florence. - 1902 Op 13 oktober overlijdt zijn vader. - 1903 Met Cyriel Buysse en W.G. van Nouhuys oprichter-redacteur van Groot-Nederland. - 1906 Ontstaan van de vriendschap met \'Orlando\'. - 1907 Nadere kennismaking met de archeoloog Dr.H.R.M. Leopold te Rome. - 1909 Op 27 november verschijnt het eerste wekelijkse feuilleton in Het Vaderland. - 1910 Tot 1912 reizen door Italië en Sicilië. - 1913 Van april tot juni een reis door Spanje. In de zomer een verblijf te München. - 1914 In de zomer een tweede verblijf te München. In september het vertrek naar Florence. - 1915 In februari vanwege het oorlogsgeweld hals-over-kop terug uit Florence. Verblijf bij zijn zwager en zuster, het echtpaar Vlielander Hein-Couperus, Molenstraat 26, Den Haag. In augustus vestiging op Hoge Wal, nr. 2, Den Haag. - 1916 Op 6 mei verschijnt de eerste wekelijkse bijdrage in de Haagsche Post. - 1918 In oktober in het Verkade Theater aan de Herengracht te Den Haag de opvoering van Eline Vere in de bewerking van Elisabeth Couperus-Baud met Else Mauhs in de hoofdrol. - 1920 Op 13 oktober vertrek naar Algiers. - 1921 In mei via Parijs terug in Nederland. In juni verblijf in Londen. In oktober vertrek naar het Verre Oosten als bijzonder correspondent van de Haagsche Post. De reis naar het Verre Oosten voert door Sumatra, Java en Bali. - 1922 Reis door Japan, waar hij onderweg zo ernstig ziek wordt, dat hij wordt opgenomen in een Japans ziekenhuis. In oktober weer terug in Den Haag, Hoge Wal nr. 2. - 1923 Vestigt zich in maart in De Steeg, gemeente Rheden, in een door vrienden en bewonderaars aangeboden huis. Op 4 juni wordt hij benoemd tot ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Op 9 juni vindt de huldiging ter gelegenheid van zijn zestigste verjaardag plaats. Op 16 juli overlijdt Louis Couperus aan longvliesontsteking en bloedvergiftiging. De crematie vindt plaats op Westerveld. Zijn as is enige tijd later overgebracht naar zijn graf op de begraafplaats Oud Eik en Duinen te Den Haag. Bibliografie Het overzicht is chronologisch opgezet, waarbij is uitgegaan van de eerste uitgave in boekvorm.Tevens is het nummer van de Volledige Werken vermeld. Voor een uitvoerig overzicht met kleurenfoto´s van de boekbanden verwijzen wij u graag naar H.T.M. van Vliet: Versierde Verhalen. De oorspronkelijke boekbanden van Louis Couperus\' werk (1884-1925). L.J. Veen. Amsterdam [etc.] 2000. Een lent van vaerzen Orchideeën Eline Vere Noodlot Extaze. Een boek van geluk Eene illuzie Majesteit Reis-impressies Wereldvrede Williswinde Hooge troeven De verzoeking van den H. Antonius Metamorfoze Psyche Fidessa Langs lijnen van geleidelijkheid De stille kracht Babel De boeken der kleine zielen. De kleine zielen De boeken der kleine zielen. Het late leven De boeken der kleine zielen. Zielenschemering De boeken der kleine zielen. Het heilige weten Over lichtende drempels God en goden Dionyzos De berg van licht Van oude menschen, de dingen, die voorbij gaan... Aan den weg der vreugde Van en over mijzelf en anderen. Eerste bundel Van en over mijzelf en anderen. Tweede bundel Van en over mijzelf en anderen. Derde bundel Van en over mijzelf en anderen. Vierde bundel Antieke verhalen, van goden en keizers, van dichters en hetaeren
Korte arabesken Antiek toerisme. Roman uit Oud-Egypte De zwaluwen neêr gestreken... Schimmen van schoonheid Uit blanke steden onder blauwe lucht. Eerste bundel
Uit blanke steden onder blauwe lucht. Tweede bundel
Herakles
Van en over alles en iedereen De ongelukkige De komedianten Jan en Florence Wreede portretten Der dingen ziel Brieven van den nutteloozen toeschouwer Legende, mythe en fantazie De verliefde ezel De ode Xerxes of de hoogmoed Iskander. De roman van Alexander den Groote Lucrezia
Met Louis Couperus in Afrika Het zwevende schaakbord Oostwaarts Proza. Eerste bundel Proza. Tweede bundel Proza. Derde bundel Het snoer der ontferming Nippon Louis Maria Anne Couperus wordt geboren op 10 juni 1863 in Den Haag. Hij brengt een deel van zijn jeugd op Java door. In 1878 keert het gezin terug naar Nederland. Couperus volgt het HBS in Den Haag, maar heeft daar geen succes. Hij besluit Nederlands te gaan studeren en behaalt in 1886 de akte Nederlands MO. Zijn debuut als dichter maakt hij in De Gids, waar hij zelfs korte tijd redacteur van is. In 1889 schrijft hij de succesvolle roman Eline Vere (verfilmd in 1991) en in 1891 trouwt hij met zijn nicht Elisabeth Baud. Van 1893 tot 1914 verblijven zij veel in het buitenland, voornamelijk in Italië en Frankrijk. In die periode schrijft hij o.a. de psychologisch-realistische roman Van oude menschen, de dingen die voorbijgaan (1906). Hij werkt enige tijd als journalist bij Het Vaderland en de Haagsche Post. Zijn totale oeuvre bevat romans, verhalen, essays en sprookjes. Ondanks de grote publieke belangstelling voor zijn werk, blijft de erkenning vele jaren uit. Zijn seksuele geaardheid, dandyisme en praalzieke leefstijl worden niet gewaardeerd. In 1923 ontvangt hij de Tollensprijs voor zijn totale oeuvre en in datzelfde jaar overlijdt hij. Na zijn overlijden komen de prozawerken Het snoer der ontferming en Japansche legenden (1924) en Nippon (1925) uit. Pas in de jaren dertig en veertig worden zijn veelzijdige gaven alom gewaardeerd. In de jaren 1952-1957 verschijnen zijn Verzamelde Werken, gevolgd door de gedichtenbundel Nagelaten werk (1976).
Verwerkingsopdracht
Zoek een recensie en schrijf een reactie op deze recensie Recensie uit Het Binnenhof, 16-02-1990, recensent Frits Bromberg
Het noodlot voor breed publiek: Aram Adriaanse bij De Appel: \"Gezelschap
volstrekt uniek\" DEN HAAG -- Het kwam door Connie Stuart. \"Ik was erbij, toen zij in het Amsterdamse theater De Balie Couperus fileerde in stukjes van vijf minuten. Prachtig compact. Het boek had ik niet gelezen, maar toen ze vijf minuten Het Noodlot had gedaan, wist ik dat het geschikt was voor drama\". \"Carline Brouwer kende ik nog van \'De min in het lazarushuysl bij de Haagse Komedie en Hans de Wolf, schrijver, eveneens. Ze waren er allebei. We raakten in gesprek en we voelden er alledrie wel voor, dat Noodlot, van Couperus in De Appel te spelen. Carline wilde het wel aan de artistiek leider van De Appel Erik Vos voorstellen en ook Erik was er voor. Carline werd Eve, René van Zinnicq
Bergmann werd Frank en Stef Feld werd klaploper Bertie, vriend van Frank. Zo kwam het\". Aldus Aram Adriaanse, de 15-jarige regisseur die tientallen stukken regisseerde bij een groot aantal beroeps- en amateursgroepen, Trins Snijders regisseerde in haar gedurfde productie van \'Suster Bertken, en toneelgroep De Appel \'volstrekt uniek\' noemt. \"Het zijn acteurs die weten wat ze waard zijn en om kunnen gaan met inspraak. Bovendien is De Appel zo\'n gezelschap dat niet meteen uitgaat van volle zalen en producties waarmee je op reis móet. Dat het er achteraf tòch van komt, is vers twee, maar het stond nooit voorop. Dat is prettig werken\". Heel voorzichtig, zijn, woorden
manoeuvrerend als een eersteklas binnenschipper, probeert Adriaanse duidelijk te maken waarom Couperus aanzienlijk meer te zeggen had dan doorgaans wordt verondersteld, waarom juist dit stuk zo geschikt is voor De Appel en waarom De Appel met dit soort stukken tegen elke opzet in zo\'n groot publiek trekt. \"Couperus kon aanvankelijk voor Het Noodlot geen uitgever vinden omdat zijn onderwerp te maken kon hebben met mannenliefde en ook zijn boodschap niet werd geaccepteerd: dat de mens zijn noodlot niet kan ontlopen, maar wel kan beïnvloeden, dat

noodlot bestáát. Dat heeft Couperus prachtig vormgegeven, met de schitterende figuur van Frank: met een heel groot lijf, maar een aarzelend hartje\". Daar komt veel ellende van, maar het drietal, dat dit stuk draagt, vraagt ook wel een beetje om ellende. \"Frank ontmoet zijn oude studievriend Bertie, die aan lager wal is geraakt, terwijl Frank de wind in de zeilen heeft. Wanneer Frank een vriendin krijgt, Eve, probeert Bertie met veel gekonkel en geroddel die twee weer uit elkaar te drijven; hij
raakt immers op het tweede plan. Aanvankelijk lukt het Bertie, Eve verdwijnt. Maar Bertie loopt zijn doodklap op, letterlijk, wanneer Frank er achterkomt dat hij brieven heeft achtergehouden en zijn hele geroddel wordt doorzien. Eve en Frank komen weer samen, maar kunnen toch niet zonder Bertie leven \'\' Adriaanse \"achteraf blijkt, dat iedereen gelijk had. Frank had die Bertie al veel eerder plat moeten slaan; maar zijn vriendschap voor hem zat daar weer tussen. Ook Eve h d redenen om dat geroddel niet te pikken maar voelde zich weer machteloos door haar liefde voor Frank en haar respect voor zijn
vriendschap met Bertie. En geef ook Bertie maar eens ongelijk: wat moet je doen, als je beste vriend een vriendin krijgt? Je gunt het hem, maar je plotselinge tweede plaats is ó6k- moeilijk te accepteren. Achteraf blijken alledrie gelijk te hebben. Het mag misschien vreemd lijken dat Frank en Eve aan het slot vergif innemen, maar dat is het toch niet. Die twee kunnen immers niet meer leven zonder Bertie, die zo van invloed op hun leven is geweest: Frank voelt schuld, Eve ook door haar betrokkenheid. Noodlot, Daar zit het stuk vol mee en Couperus is daarom meer dan een Haagse schrijver; dat vind ik wel\". \"Juist voor De Appel is dit zo\'n geschikt stuk, omdat van literatuur drama kon worden gemaakt. Hans de Wolf heeft vier versies geschreven, waarin alle dialogen letterlijk van Couperus zijn. Je zou kunnen zeggen dat hij vier skeletten schreef, met steeds meer vlees eraan. En we ontdekten fouten; bijvoorbeeld dat we bij de eerste te veel
voorkennis bij de toeschouwers veronderstelden. We moesten stileren, zien wat te spelen viel en wat niet, in een stuk van vijf akten van totaal anderhalf uur\". Het publiek komt, althans in de producties voor de grote zaal, met bussenvol. En dat niet een weekje, maar soms maanden achtereen. Adriaanse: \"Een geruisloos, muisloos publiek, schitterend. Het Noodlot is dan wel bedoeld voor de kleinere zaal omdat het toch iets van
een experiment betrof, maar dat we de eerste week al volledig uitverkocht waren verbaasde me. En weer dat stille, maar meelevende publiek, alsof ze weten: we zitten in het Appeltheater, dus is het goed. Die naam heeft het ensemble de afgelopen jaren al opgebouwd. Eerst was de Haagse Komedie het grote theater er de Appel het kleintje, nu is die zaak totaal omgedraaid, al heet de Haagse Komedie nu Nationale Toneel\". Toch valt die verbazing bij Adriaanse achteraf wel mee. \"We hebben niet de pretentie iets heel bijzonders te maken van iets, dat al een opvoeringtraditie heeft. We willen iets spelen dat door z\'n inhoud een breed publiek moet trekken. Niet dat we, kom
hoe zeg ik het, iets voor jan en alleman willen spelen, we zijn geen Theater van de Lach. Maar iets dat diepmenselijk is, waar iedereen mee te maken kan krijgen, dat iedereen raakt. Liefde, ontrouw, noemt maar op. Ook in Het Noodlot komen die elementen voor: verdriet, hartstocht, eenzaamheid en de angst alleen te worden gelaten. Onvermogen; dáár zit het stuk vol mee en dat wordt door iedereen herkend. Daardoor komt het, dat beide

Appeltheaters, het grote en het kleine, steeds vol zijn: het publiek weet inmiddels in welk genre de Appel speelt. De vraag waarom ik een Appel-regisseur zou zijn, moet Erik vos maar beantwoorden, al heb ik wel een idee, omdat ik eerder stage bij de Appel.heb gelopen. Regisseur en acteurs praten veel met elkaar, gezamenlijk maken we die productie en de acteurs doen niet mee, omdat ze een rol krijgen opgedragen, maar omdat in overleg rol en acteur bij elkaar komen. Zo werkt het bij De Appel, maar het is wèl uniek\".Erik Vos: \"Om welke productie het gaat, kan ik nu nog niet zeggen. Wel is een plan
in ontwikkeling om de lijn met Aram Adriaanse voort te zetten. En wat hem dan tot Appel-regisseur bestempelt, tja. Kijk, bij de Appel zijn acteurs en regisseurs met z\'n allen medeverantwoordelijk. Voor het stuk en voor de anderen. Eigenlijk is die structuur heel eenvoudig: we spelen voor een breed publiek dat zelf al een belangrijke rol speelt. Adriaanse begrijpt dat en is het soort regisseur dat meebouwt, vanuit zijn plaats en functie en als onderdeel van het totaal. Heel eenvoudig eigenlijk\". Reactie op Recensie Ik begrijp niet echt dat dit een recensie genoemd kan worden. Het was bijna de enige recensie die erover op het noodlot van Couperus te vinden was, maar eigenlijk hoort hij er niet in thuis. Het gaat hier over één of andere toneelvereniging die van plan is een toneelstuk van dit boek op te voeren. Er wordt hier vooral uitgelegd hoe Het Noodlot kan worden verwerkt in het toneelstuk en hoe het bij die bepaalde toneelvereniging past. Gelukkig worden er nog wel enkele aspecten genoemd waarop ik in kan gaan. Het eerste is dat Bromberg zegt dat Couperus het boek eerst niet kon uitgeven, omdat het te maken kon hebben met mannenliefde. Toen ik het boek las merkte ik inderdaad dat het wel mannenliefde was. Bertie kon niet zonder Frank en hij vond hem erg aardig. Andersom kon Frank niet zonder Bertie. Het was
volgens hem een leuke jongen en hij kon goed met hem opschieten. Verder vond ik het niet zo heel sterk aanwezig. Dat zijn boodschap niet werd geaccepteerd snap ik echter niet, omdat het eigenlijk wel normaal is. Maar in die tijd zal het wel anders zijn geweest. Het andere wat ik met deze recensent eens ben is dat -bij nader inzien- de elementen verdriet, hartstocht, eenzaamheid en angst voorkomen. Meer kan ik helaas niet zeggen over dit stukje tekst, dus laat ik het hier maar weer eens bij.