Nagelaten dagen door Marga Minco

Inleiding Waarom gekozen? Op school lazen wij een stukje van Marga Minco ‘Het adres’. Ik vond dit een best mooi stukje en wilde het boek wel helemaal lezen. Ik heb in de bieb gekeken, maar het boek ‘Het adres’ kon ik niet vinden. Ook wist ik dat we recensies nodig hadden en omdat Marga Minco een bekende schrijfster is ben ik naar andere boeken van haar gaan zoeken. Ik heb toen alle boeken verzameld en de achterkanten gelezen.Het boek ‘Nagelaten dagen’ sprak mij het meeste aan. Deze ben ik toen uiteindelijk gaan lezen. Ik ben dus op mijn gevoel af gegaan. Welke ik dacht dat het mooiste zou zijn. Mijn verwachting: Ik verwachte best veel van het boek omdat ik het stukje ‘Het adres’ ook mooi vond. Ik dacht het is toch dezelfde schrijfster dus ik zal het wel mooi vinden. Over de achterkant van het boek kon ik niet erg veel zeggen, omdat het alleen een fragment was uit het boek. Ik had op de bieb ook nog een boek meegenomen. Een boek van Tim Krabbe, maar dit boek leek mij toch iets mooier. Dus toen ben ik het gaan lezen.
Mijn eerste reactie: Ik vond het boek erg verwarrend. Je moest de hele tijd terug kijken wie wie nou was, je moest goed opletten dat je aandachtig bleef lezen en af en toe moest je stukken vaker lezen. En dat is niet altijd prettig, omdat je niet altijd aandachtig kunt blijven lezen en dus het verhaal niet altijd goed te volgen is. Je gaat mee in een geheugenflits van iemand en hierdoor is het ook erg verwarrend. Het is dus niet chronologisch geschreven. Ik vind het geen spannend boek. Er zit helemaal geen spanning in. De lezer wekte in dit verhaal niet veel vermoedens bij mij op, waardoor het ook niet spannend werd. Ik kon me wel iedere keer een heel goed beeld vormen van de ruimten, dit komt doordat Marga Minco heel erg gedetailleerd alle dingen, die zich dan in de omgeving bevinden, vertelt. Waardoor je je een erg goede voorstelling van de ruimte kan maken. Vb. als ze in de tuin zitten te praten (Eva en de ik persoon) dat beschrijft Marga Minco de hele tuin. Ze heeft het dan over bladeren vogels enz. Alles komt aan bod. Het boek is wel erg realistisch geschreven. Je komt zo te weten wat voor soort verschrikkingen mensen hebben meegemaakt in de oorlog en dat die gebeurtenis je overal blijft volgen. Samenvatting
Het verhaal speelt zich af in de jaren negentig. De ik-persoon, een joodse vrouw die de oorlog heeft overleefd, is benaderd door de Israëlische Miriam Weissbach. Deze heeft bij haar stambomenonderzoek een interessante ontdekking gedaan over de familie en aangetrouwde familie van de ik-persoon. Betty de zuster van de ik-persoon, en haar echtgenoot Hans Ruppin, die in een vernietigingskamp zijn omgekomen, blijken beiden een zuster te hebben die de oorlog heeft overleefd. De overlevende zuster van Betty is de ik-persoon, de zuster van Hans heet Eva en die woont tegenwoordig in Los Angeles. Ze heeft in de oorlog in Frankrijk ondergedoken gezeten. Na de meldingen van Miriam Weissbach is er telefonisch contact tussen Eva Ruppin en de ik-persoon. Eva vraagt de ik-persoon pogingen te doen haar vroegere buren op te zoeken. Dat is de familie Stelerius, bij wie de familie Ruppin kostbare bezittingen heeft ondergebracht toen ze door de Duitsers op transport werden gesteld. Eva wil graag weten of die spullen er nog zijn en ze zou ook het een en ander terug willen hebben. Ze stelt vooral prijs op een oude Japanse kom met deksel. De ik-persoon stelt dit onderzoek zo lang mogelijk uit, omdat ze het een moeilijke opgave vindt en omdat ze denkt dat de familie Stelerius niet gemakkelijk te vinden zal zijn. Maar als ze eenmaal een poging doet, blijkt de familie nog bereikbaar op het oude adres. Ze gaat er ogenblikkelijk naartoe. Ze treft daar Attie Stelerius aan, een schoonzuster van Chris Stelerius die al tien jaar geleden overleden is. Zijn echtgenote is volslagen dement en zit in een verpleeghuis. Er is besloten dat het huis leeggeruimd wordt en daarmee heeft Attie Stelerius zich belast. De ik-persoon mag vrij rondlopen en Attie geeft haar zelfs toestemming mee te nemen wat er ooit in bewaring is gegeven, Attie weet niets van de oorlogsomstandigheden in Nederland, omdat zij zelf die tijd in een jappenkamp heeft doorgebracht. Als de ik-persoon de volgende dag opbelt om nog een afspraak te maken, reageert Attie heel anders. Ze heeft van haar kinderen te horen gekregen dat ze te ver is gegaan. Haar schoonzoon Dirk zal nu de zaak verder regelen, maar na een onplezierig telefoongesprek laat die niets meer van zich horen
De ik-persoon bezoekt Eva in Los Angeles. Beide vrouwen reageren vriendelijk maar behoedzaam. De eerste dagen krijgt de ik-persoon bijvoorbeeld heel weinig te zien van de oude foto’s en papieren die nog in het bezit zijn van Eva. Door het wachten word het geheugen van de ik-persoon geactiveerd. Zo denkt ze aan een bezoek aan de vroegere tekenlerares van Betty, die haar een groot schilderij toonde dat zij indertijd van haar leerling had gemaakt. De ik-persoon kreeg dat schilderij mee. Pas op de laatste dag van het bezoek toont Eva de ik-persoon een albumboekje dat Betty op haar trouwdag heeft gekregen. De ik-persoon heeft dat boekje zelf gemaakt, maar als ze het bekijkt, komt de herinnering daaraan terug. Eva heeft kort na de oorlog ook een bezoek gebracht aan de familie Stelerius om te kijken wat er nog van haar familiebezittingen over was. Ze is toen de deur uitgewerkt en heeft alleen een doos met persoonlijke papieren meegekregen, waarin ook het boekje zat. Pas na grote aarzeling aanvankelijke weigering doet Eva afstand van het boekje en geeft het aan de ik-persoon. Na haar terugkomst in Nederland correspondeert de ik-persoon met Eva, maar na een poosje krijgt ze geen antwoord meer op haar brieven. Uiteindelijk verneemt ze van een buurvrouw van Eva dat deze in het ziekenhuis ligt. Na lange tijd krijgt de ik-persoon via Attie Stelerius toch nog iets uit de boedel van de familie Ruppin: de Japanse kom met deksel. Het duurt dan nog een poos voor ze naar Los Angeles reist. Daar blijkt dat communiceren met Eva niet meer mogelijk is, ze spreekt alleen nog onsamenhangende zinnen en herken de ik-persoon zelfs niet. Ten slotte neemt ze wel de Japanse kom in handen, maar laat hen meteen weer vallen. Alleen het deksel blijft heel. Bronvermelding: Ik heb, omdat dit een erg moeilijk boek was, van jou een boekje kunnen lenen waarin deze samenvatting stond. Ik heb hem (zonder verdere aanpassingen) uitgetypt. De naam van het boekje weet ik niet meer precies. Volgens mij ‘Eerste druk 1997’. Overige informatie: 1. Onderwerp Het onderwerp op zich spreekt mij wel aan. Ik heb toen ik nog op de basisschool zat ooit een spreekbeurt gehouden over de tweede wereld oorlog en de joden. Ik heb me toen in dit onderwerp verdiept en vond het erg interessant. Nieuwe kanten van het onderwerp heeft dit boek mij dus niet laten zien. Dat joden onderdrukt werden en dat er mensen waren die spullen voor andere bewaarden (tijdelijk) wist ik ook al. Ik ben door dit boek niet anders over het onderwerp gaan denken, omdat ik al wist dat het allemaal een grote hel was en dat er maar weinig overlevende waren en mensen altijd blijven hopen om iets of iemand bekends terug te zien. Ik had niet verwacht dat het onderwerp op deze manier uitgewerkt zou worden. Ik had verwacht dat het meer over het heden zou gaan en dat je minder terug zou kijken in de tijd. Dus minder herinneringen. Ik vind dat de kant van het jodenkamp te weinig aandacht heeft gekregen. Ik had het wel interessanter en mooier gevonden als daar ook iets over werd verteld. Ik vind dat de gebeurtenissen met Miriam Weissbach te veel aandacht krijgen, hierdoor vind ik het een beetje saai worden. Er wordt in het boek teveel aandacht aan besteed 2. Gebeurtenissen Ik vind dat het boek genoeg gebeurtenissen bevat om te blijven boeien. Het boek boeide mij niet echt, maar dat kwam niet omdat er te weinig gebeurtenissen in voorkwamen, maar dat kwam doordat het erg slecht te volgen was. Het verband tussen de verschillende gebeurtenissen is moeilijk te verklaren. Ze komen niet logisch uit elkaar voort. Ik vind dat Marga “van de hak op de tak springt”. Het is erg verwarrend waardoor je ook erg vaak terug moet kijken en met je aandacht er goed bij moet blijven. Ik vind de gebeurtenissen realistisch, omdat tijd en ruimte goed omschreven worden, maar ook omdat het allemaal ook echt plaats heeft gevonden en nu zijn er denk ik nog steeds mensen die hopen iets terug te zien uit de oorlog. Ik vind de gebeurtenissen niet spannend. Er wordt ook helemaal geen spanning opgewekt door bijvoorbeeld het wekken van vermoedens. Dat vind ik erg jammer, omdat als het spannend is, ik me er ook meer in ga verdiepen en het aandachtiger ga lezen. Ik vind de gebeurtenissen erg apart. Vooral als je leest dat de ik-persoon niets meer van vroeger weet. Haar geheugen is als het ware gewist. Het lijkt net alsof ze een nieuw leven is begonnen. De gebeurtenissen hebben me wel een beetje aan het denken gezet. Hoe ik zou reageren als ik wist dat ergens mijn spullen staan en die mensen nog steeds op hetzelfde adres wonen. Zou ik ook hen op gaan zoeken? Zou ik nog met die spullen geconfronteerd willen worden? Waar zou ik veel waarde aan hechten (net als Eva aan haar Japanse kom)? Deze vragen hebben mij tijdens het lezen wel bezig gehouden. De meeste indruk heeft de gebeurtenis bij Eva thuis gemaakt. Toen Eva en de ik-persoon samen herinneringen op gingen halen door middel van het album die Betty had gekregen voor haar trouwdag. De ik-persoon had deze zelf gemaakt en wist zo nog een aantal herinneringen op te halen. 3. Personages De hoofdpersoon is aan de ene kant wel een heldin op wie ik zou willen lijken, maar aan de andere kant ook niet. Ze probeert Eva wel te helpen en bezoekt haar zelfs in Amerika. Maar de ik-persoon weet helemaal niets meer van vroeger en dat zou ik wel heel erg vinden. Ze heeft ook erg veel dingen meegemaakt en draagt dat haar hele leven bij zich. Ik verafschuw een eigenschap van Eva. Ze leeft volgens een strak tijdschema. Ik zou dit erg irritant vinden. Ze laat het boekje pas de laatste dag zien, kijkt erg veel op haar horloge om te kijken of het al tijd is en alles gebeurd op tijd. Ik bewonder de eigenschap van de ik-persoon dat ze naar Eva toe gaat en haar wil helpen. De personen in dit boek gingen niet echt voor mij leven. Dat komt denk ik doordat een groot deel van het verhaal zich in het verleden afspeelt. Ik beleefde hierdoor niet alles even “echt”. De ik-persoon ging nog het meeste voor mij leven. Zij is ze hoofdpersoon in het verhaal en haar gedachten en gevoelens worden soms wel onder woorden gebracht. Eva reageerde op het laatste helemaal niet voorspelbaar. Ik dacht dat als de ik-persoon de kom aan haar zou geven dat ze weer even een beetje zou opklaren en er blij mee zou zijn, maar het tegendeel was waar. Ze liet de kom kapot vallen. Dit is iets wat ik echt niet verwacht had. Van de ik-persoon kom je het meeste te weten, maar dat is niet altijd genoeg om het gedrag te begrijpen. Het was een heel erg moeilijk boek en niet altijd was alles erg goed te volgen zo ook het gedrag van de ik-persoon niet. Ik begrijp niet goed wat er toe geleid heeft dat ze uiteindelijk wel naar de familie Stelerius is gegaan? Ik ben het eens met de beslissing dat de ik-persoon Eva twee keer heeft opgezocht in Amerika. Dit vond ik erg goed. Ze konden zo rustig praten, elkaar helpen en samen herinneringen ophalen. Met de beslissing van Eva, om het album van Betty pas de laatste dag aan de ik-persoon te laten, ben ik het niet eens. Ze had het in mijn ogen veel eerder moeten doen en dan hadden ze er rustig over kunnen praten en had de ik-persoon er ook langer over na kunnen denken.
4. Bouw Ik vind dat het verhaal niet goed samenhangt. Het is een erg verwarrend verhaal en ik vind dat Marga Minco de verschillende verhaallijnen niet goed in elkaar heeft over laten lopen. Ze ‘springt van de hak op de tak’ vind ik. Je moet stukken vaker lezen of meerdere keren terugkijken in de verhaal. Ik vind het verhaal bepaald niet spannend. Er wordt geen spanning opgewekt en hierdoor vind ik het verhaal ook niet erg boeiend. Er zitten erg veel herinneringen en terugblikken in het verhaal. De ik-persoon en Eva halen erg veel herinneringen en terugblikken op uit het verleden, uit de oorlog. Bijvoorbeeld een herinnering van de ik-persoon over haar zus dat ze altijd veel schilderde en heel erg mooi. Ik vind het geen leuk einde. Op zich past het wel goed bij het verhaal, maar ik had gehoopt dat er bijvoorbeeld heel even een glimlach op het gezicht van Eva zou komen, de kom bij haar neer zou zetten en dan rustig zou sterven. Dit zou ik een heel erg neutraal, maar mooi einde vinden. Een goede afsluiting van het boek. 5. Taalgebruik Ik vind het verhaal op zich niet moeilijk om te lezen. Er worden niet veel moeilijke woorden in gebruikt vind ik. De taal vind ik wel bij de personages passen en ook bij het onderwerp. Doordat dit goed bij elkaar past kom je ook weer meer te weten over de personages. Het taalgebruik zegt ook iets over het karakter. Bijvoorbeeld de schoonzoon van Attie Stelerius is heel erg lomp in zijn taalgebruik en niet bepaald gastvrij. Doordat hij dingen zegt en doet kom je meer te weten over zijn uiterlijk. Vertelperspectief Ik-vertel perspectief. Je komt alleen de gedachten en gevoelens van de ik-persoon te weten en alles wordt in de ik vorm beschreven. Heeft dit verhaal een chronologische opbouw? Nee, dit verhaal is niet chronologisch geschreven. Verleden en heden wisselen elkaar continu af. Er worden veel herinneringen opgehaald en er zijn veel terugwijzingen. Het verhaal bevat ook geen lange verhaallijnen. Thema Wachten: Wachten op spullen of bekenden die nooit uit de kampen zijn teruggekomen. Dit komt terug in gesprekken tussen Eva en de ik persoon. Ook lees je over een vrouw, Miriam Weissbach, die voortdurend stambomen onderzoekt om zo te kijken wie nog leeft of wat er nog van verschillende families over is. Bewariërs: Nederlanders die bezittingen van joodse buren of vrienden zouden bewaren tot na de oorlog, maar die nooit iets teruggaven, ook niet als een overlevende zich melden. Zo wil Eva ook spullen terug en gaat de ik persoon voor haar op bezoek bij de familie die de spullen voor hen bewaarden. Eerst krijgt ze niks, maar later krijgt ze toch nog een waardevolle kom waar Eva veel waarde aan hechte. Motieven: Functioneren van het geheugen: De ik figuur is veel vergeten. Ze weet zelfs niet meer dat ze ooit een album had gemaakt voor haar zus haar trouwdag. Later lijdt ook Eva aan geheugen verlies. Als zij na een herseninfarct in het ziekenhuis belandt en de ik figuur met de waardevolle Japanse kom aankomt is deze herinnering volledig uit haar geheugen gewist. Identiteit: De ik figuur heeft moeite zich te herinneren wie ze was, omdat ze als onderduikster in de oorlog van identiteit moest wisselen. Toeval: Toevallig ligt het tijdschrift opgeslagen dat Miriam Weissbach in de bibliotheek ziet, bij het verhaal van de ik figuur, waardoor ze op het spoor komt van de relatie tussen de Ruppins en Betty. Toevallig belt de ik persoon naar het adres van de Ruppins op het moment dat er nog net iemand aanwezig is. Toevallig is het dat Eva Ruppin een ander vliegtuig nam dan dat ze van plan was toen ze vlak na de oorlog van Frankrijk naar Amerika vertrok, anders zou ze omgekomen zijn bij een vliegtuig ongeluk. Deze toevalligheden hebben een hele belangrijke rol gespeeld in het verhaal, want hierdoor ontmoet de ik persoon Eva en vind de ik persoon bij Eva het album terug dat de ze ooit aan haar zus had gegeven op haar trouwdag.
Titelverklaring: Nagelaten dagen wijst op het leven van een overlevenden aan de 2e wereldoorlog.