Mutter Courage und ihre Kinder door Bertolt Brecht

Titel : Mutter Courage und ihre Kinder  - eine Chronik aus dem Dreißigjährigen Krieg, Suhrkamp Verlag, Frankfurt am Main, 1963
Schrijver: Bertolt Brecht
Aantal bladzijdes: 97
1e publicatie: 1941
 
Samenvatting (max 15 regels): Anna Fierling (ook wel Mutter Courage), haar drie kinderen en haar wagen leven in de tijd van de dertigjarige oorlog, een strijd tussen de katholieken en de hervormden. Ze reizen de hele tijd rond en leven niet op één plek. Ze leven van de handel. Mutter Courage heeft deze naam gekregen omdat zij met vijftig broden in haar wagen door het vijandelijk Riga wist te breken. Haar oudste zoon is Eilif, ook wel de moedige. Hij gaat het leger in en wordt een held. Later wordt hij vermoord omdat hij steelt van een boer. De jongste zoon is Schweizerkas, ook wel de eerlijke. Hij komt bij het Finse leger terecht. Hij wordt beschuldigd van het stelen van de regimentskas, maar hij wilde hem veilig stellen. Als zijn moeder een geldbedrag van 200 gulden niet op tijd betaalt, wordt hij vermoord. De enige dochter van Mutter Courage is Kattrin. Zij is doof. Mutter Courage is heel erg bezig met haar handel. Als ze gevangengenomen wordt door de katholieken, bekeerd ze zich om vrij te kunnen komen. Samen met Kattrin en de kok van de commandant trekken ze door Duitsland. De kok stelt voor om naar Utrecht te gaan, maar Kattrin kan dan niet mee, dus besluit Mutter Courage met Kattrin alleen verder te gaan. Kattrin wordt uiteindelijk ook vermoord omdat ze een dorpje wilde beschermen tegen een inval. Mutter Courage is helemaal alleen, ze heeft alleen nog haar wagen. 
 
Auteur: Bertolt Brecht is een Duitse schrijver die leefde van 10 februari 1898 tot en met 14 augustus 1956. Hij wordt gezien als de grondlegger van het episch theater (= verhalend theater dat ook wel vervreemding of politiek theater wordt genoemd). Hij wilde zijn publiek aan het denken zetten.
 
Titelverklaring: De titel van het boek is heel letterlijk. Het verhaal gaat over Mutter Courage en haar kinderen in de tijd van de dertig jarige oorlog. Mutter Courage komt omdat zij met vijftig broden door een vuurlinie lukte door te breken.
 
Genre: Oorlogsroman
 
Literaire periode: Modern
 
Opbouw tekst: Geschreven als een toneelstuk. 12 hoofdstukken. Ook songteksten komen er in voor.
 
Motto: -
Ondertitel: Eine Chronik aus dem DreiBigjährigen Krieg
 
Thema: Oorlog, "de waanzinnigheid van de oorlog"
 
Motieven: Geloof, leger, dood
 
Perspectief: Het is een toneelstuk, die de alwetende perspectief
 
Verteller: De schrijver
 
Verhaal(lijnen): Niet van toepassing want het is een toneelstuk. Maar het gaat vooral om Mutter Courage.  
 
Aardrijkskundige plaats: Duitsland, Polen, Zweden en Finland
 
Tijdsperiode: Tijd van de dertig jarige oorlog (1618 - 1648.
 
Ruimte: Het verhaal speelt zich af in veel ruimtes. Ze reizen de hele tijd door. Dat wordt in het boek aangegeven.
 
Chronologisch?: Ja
 
Flashbacks of flashforwards: Nee, het is een toneelstuk. Er worden wel verhalen uit het verleden verteld maar niet nagespeeld.
 
Vertelde tijd: 1624 - 1635, die elfjaar.
 
Personages: 
Mutter Courage, Anna Fierling, heeft zich erbij neergelegd dat ze de oorlog nodig heeft om te overleven. Ze verliest al haar kinderen en maakt veel ellende mee.
Eilif, de oudste zoon, de moedige, hij wil een dappere soldaat worden, de held van de oorlog
Schweizerkas, de jongste zoon, de eerlijke, hij weet aan gevechten en het front van de oorlog te komen, maar de oorlog wordt hem uiteindelijk toch fataal
Kattrin, de stomme dochter (doof), ze lijkt geen benul te hebben van de situatie, is erg gevoelig en blijkt uiteindelijk wel degelijk te beseffen dat het oorlog is.
De kok van de commandant van Duitsland.

Open of gesloten einde: Open, Mutter Courage gaat op zoek naar haar zoon, maar ze weet niet dat hij al dood is. 
 
Eigen mening: Ik vond het boek moeilijk om te lezen, omdat het moeilijk Duits is, maar ik vond het wel een zielig verhaal. Mutter Courage doet er alles aan om te overleven en raakt vervolgens al haar kinderen kwijt.
 
Dertig jarige oorlog: De Dertigjarige Oorlog (1618–1648) was een grootschalig conflict waar de meeste Europese mogendheden bij betrokken waren. Hoofdoorzaak was niet machtslust, maar de spanningen tussen katholieke en gereformeerde staten. De oorlog woedde voornamelijk in het Heilige Roomse Rijk, de Spaanse Nederlanden, Noord-Spanje en Noord-Italië. Ook waren er zeeslagen op de Middellandse Zee en in de Golf van Biskaje.
Het conflict begon toen de katholieke staten Spanje en Oostenrijk de gereformeerde staten in het noorden van het Heilige Roomse Rijk veroverden (Boheems-Paltse en Noord-Duitse/Deense fase). Zweden maakte dit ongedaan (Zweedse fase). Frankrijk veroorzaakte een nieuwe fase (Franse fase) om Spanje en Oostenrijk te verzwakken, wat ruimschoots lukte (Spaanse en eindfase). De Vrede van Westfalen bracht een einde aan de oorlog.
 
Uitgebreide samenvatting: De marketentster Anna Fierling (die met haar wagen tot het tweede regiment behoort) bevindt zich tijdens de 30-jarige oorlog midden in de strijd tussen de katholieken en de hervormden. Zij werd beter bekend onder de naam “Mutter Courage” omdat zij met vijftig broden in haar wagen door de vijandelijke vuurlinie Riga wist te breken. Haar wagen en haar kinderen, dat is alles wat ze heeft. Mutter Courage handelt in spulletjes die ze onderweg op de kop kan tikken en ze is beroemd om haar brandewijn, zo zegt ze zelf. Als excuus voor haar soms iets te hoge prijs geeft ze dat ze niets te eten heeft, doordat ze van de boeren komt in Riga en die hebben niets.
Samen met haar twee zonen Eilif (de moedige) en Schweizerkas (de eerlijke) en haar stomme dochter Katrin begeleidt zij het Finse leger, en leeft van de oorlog. Aan de ene kant wil ze rijk worden door de oorlog, maar aan de andere kant wil ze haar kinderen goed kunnen opvoeden (zonder oorlog). Omdat ze deze beide doelen wil verwezenlijken, maakt ze het zichzelf af en toe erg moeilijk. Er gebeuren daardoor vaak dingen die ze eigenlijk niet wil. Bijvoorbeeld wanneer een werver haar oudste zoon Eilif aan de Zwitserse zijde wil laten vechten. Omdat ze haar zoon niet wil verliezen, waarschuwt ze hem voor de gevaren van de oorlog, maar tevergeefs want Eilif wordt meegenomen. Hij wilde wel, eigenlijk, maar Mutter Courage deed alles om dit te voorkomen. Want ze wil haar kinderen niet kwijt. Als ze haar zoon dan twee jaar later in Polen tegenkomt is ze toch erg trots op hem, hij is nu een held in het leger. Daarna trekt ze met haar overige twee kinderen weer verder. Weer drie jaar later wordt Mutter Courage gevangen genomen door de katholieken. Ze probeert hieruit toch een slaatje te slaan, door van geloof te veranderen en katholiek te worden. Ze wordt hierbij de enige marketentster tussen de katholieke troepen wat haar daardoor tijdens haar gevangenschap toch nog winst oplevert. Haar zoon Schweizerkas (hij is een luitenant van de administratie van het Finse Regiment geworden) wordt door de katholieken gevangengenomen. Hij wordt nu met de doodstraf bedreigd omdat hij verdacht wordt van het stelen van de regimentskas, terwijl hij deze alleen maar in veiligheid wilde brengen. Alleen zijn moeder kan hem nog redden als ze 200 gulden betaalt. Eerst probeert ze haar zoon terug te krijgen voor het bod van honderdvijftig gulden. Dit wordt niet aangenomen. Als ze met haar tweede bod komt is ze te laat, Schweizerkas is dood. Als ze het lijk van haar zoon later moet identificeren zegt ze dat ze hem niet gekend heeft omdat ze bang is om haar handel te verliezen. Ze krijgt nu een erg grote angst voor een eventueel eind aan de oorlog waardoor ze haar handel zou kunnen verliezen. Ze gaat daardoor snel naar de markt, in de hoop dat ze nog iets kan verkopen voordat de prijzen dalen.  Ondertussen komt Eilif bij de wagen aan. De soldaat die hem begeleidt vertelt dat Eilif een boer van z’n vee beroofd heeft, waarvoor hij nu (in vredestijd) voor bestraft zal worden. Ook Eilif zal gedood worden. Als zijn moeder terugkomt is hij al vertrokken. Ze vertelt dat ze blij is, want de oorlog is weer uitgebroken, waardoor haar handel gered is. 
Na 16 oorlogsjaren trekt zij nog steeds met Kattrin en de kok van de commandant door Duitsland. Kattrin is doofstom doordat een soldaat ooit eens iets verkeerds in haar mond had gestopt. Mutter Courage beloofde haar dat ze een man zou vinden na de oorlog. Omdat ze het leger zijn kwijtgeraakt en de zaken slecht gaan moeten ze bedelen om eten. De kok wil met haar naar Utrecht toe, want hij heeft daar een herberg geërfd. Ze besluit uiteindelijk toch om niet mee te gaan omdat ze dan haar dochter Kattrin en haar wagen alleen moet laten. Samen met haar dochter Kattrin trekt ze verder, in de hoop het leger weer te vinden. Kattrin heeft een hekel aan de oorlog. Weer ongeveer 2 jaar later staat de wagen in de buurt van een boerderij die elk moment door katholieke troepen overvallen kan worden. Als ze een keer bij een paar boeren zit, die op haar moeten passen terwijl haar moeder aan het inkopen is, komen er een paar soldaten die duidelijk van plan zijn de stad te belegeren. Kattrin wordt bang voor het leven van haar moeder en voor dat van alle stedelingen. Ze pakt een trommel en gaat op het dak van de boerderij zitten trommelen, om de stad te laten horen dat er wat gaat gebeuren. De soldaten worden kwaad, want zij wilden de stedelingen ‘verrassen’. En dat kan niet als ze allemaal al verwittigd zijn. Ze bedachten dat ze maar bomen moesten omhakken, om het geluid van de trommel proberen te overstemmen met een onschuldig geluid. Maar het lukte hen niet. Toen Kattrin hen uitlachte, schoten ze haar neer. De knal van het geweer zorgde er wel voor dat de hele stad wakker was. Na haar dood heeft Mutter Courage niemand meer, alleen haar wagen. Ze gaat op zoek naar Eilif.