Titel: Mevrouw Verona daalt de heuvel af
Auteur: Dimitri Verhulst

Informatie over de auteur:
Dimitri Verhulst is een jonge schrijver die reeds enkele nominaties op zijn palmares heeft en die zich gerust één der groten van de Nederlandse literatuur mag noemen. Zijn debuut is getiteld De kamer hiernaast en daarmee sleepte hij al onmiddellijk een nominatie in de wacht voor de ‘NRC Literair’ prijs.
Zijn eerste groot succes wordt toch wel aan Promblemski Hotel (2003) toegewezen. Het boek werd gepubliceerd in 2003 en vond zijn vertaling in maar liefst 8 talen.

Met zijn daaropvolgende werk, en wellicht zijn meest bekendste, de helaasheid der dingen (2006) won Verhulst dat jaar ook de Gouden Uil. Hij is met dat boek dit jaar ook opnieuw genomineerd voor de inktaap.

Verhulst wordt als auteur vaak vergeleken met Louis Paul Boon. Hij schrikt er niet van terug kritiek te uiten op de maatschappij. Hij is woonachtig te Huy, Wallonië.

Het boek dat ik gelezen heb is getiteld Mevrouw Verona daalt de heuvel af (2006). Het is een boek dat valt onder het segment van de genomineerde literatuur, daar het genomineerd is voor de Ako literatuurprijs van 2007. Helaas heeft hij de titel verloren aan A.F.Th. met het schervengezicht.

Samenvatting:
Het eerste hoofdstuk is als inleiding een klein stukje filosofie, nadenken over het leven om zo te komen tot mevrouw Verona die nadenkt over haar leven bij het afdalen van de heuvel. Het volledige verhaal is opgebouwd uit flashbacks over gebeurtenissen en personages die ze zo beschrijft.
Er wordt verteld over haar liefde voor honden en dat deze zich ook goed voelen bij haar. Gedurende heel haar leven is ze omringd geweest door die dieren en heeft ze er altijd voor opengestaan.
Vervolgens begint haar vertelling met haarzelf en meneer Pottenbakker, zo genoemd door de dorpsbewoners omdat hij vroeger nog kunstenaar was geweest, die in contact komen met het dorpje Oucwègne en hun huis op de heuveltop. De liefde voor de natuur en voor hun huis wordt hier ook verder uitgewerkt. Meteen komt hier ook het motief van de heuvel aan bod. Verder wordt ook kennis gemaakt met het dorp en de kantine, het tweede motief. Dit is een motief dat wordt gebruikt om de andere dorpelingen te betrekken in het liefdesverhaal tussen mevrouw Verona en meneer Pottenbakker.
De vader van meneer Pottenbakker had ook zelfmoord gepleegd, net op de zelfde manier als hij zelf zou doen. We worden ingeleid in de bossen en bomen, die toch wel een onmisbaar verhaalelement zijn. Meneer Pottenbakker was een houthakker, hij hield van zijn domein en alles was er ook tot in de puntjes verzorgd. Als hij op een bepaald moment beslist om zelfmoord te plegen na het vernemen dat roken zeer vlug zijn dood zal worden, zorgt hij er toch wel nog voor dat zijn geliefde tot aan haar laatste dagen geen hout meer moet verzamelen. Dan knoopt hij zich op aan en boom.
Ondertussen is mevrouw Verona aan haar afdaling bezig en merk je dat het al een tijd geleden was dat ze zich nog op haar heuvel vertoond had.

Het dorpje was een kleine gemeenschap en dat wordt bewezen met dat de enige medisch geschoolde, zelfs een van de weinige geschoolde, een dierenarts was. Iedereen ging bij ernstige noodzaak dan maar op bezoek in de dierenpraktijk van Mme Lunette. Oucwègne was een meer en meer een verlaten dorp aan het worden. Het sprak de jonge generaties ook niet meer aan. Vroeger had je nog de mijn bouw en de houthakkerscultuur, maar sinds de vraag naar steenkool sterk was afgenomen was deze ook niet meer om over naar huis te schrijven.
De dorpsbewoners hun bezigheden waren vooral hun terreinen onderhouden en napraten in de kantine. Dit ging ook vaak gepaard met tafelvoetbal, waar mevrouw Verona en meneer Pottenbakker ook vaak aan deel namen. ’s Zomers konden ze dan weer uren onder de plataan pétanque spelen, natuurlijk ook met de nodige alcoholische dranken.
Dan volgen enkele grappige anekdotes die mevrouw Verona meemaakte in haar leven: zo was er bijvoorbeeld de koe die burgemeester werd.
Na het overlijden van haar man had ze een instrumentenbouwer ingehuurd die voor haar een cello moest maken uit het hout van de boom waar hij zichzelf aan verhangen had. Ze zaten vroeger immers uren muziek te spelen, zij op cello en hij op piano. Uiteindelijk, na jaren kreeg ze de cello in ontvangst. Er was geen hoorbare noot uit te krijgen maar toch zat ze nog iedere dag voor het raam de deuntjes te spelen die zij en haar man zo vaak gerepeteerd hadden.
Dan uiteindelijk komt de dag dat ze zich klaarmaakt voor haar afdaling. Ze gooit de laatste houtblok op de haard en gaat naar buiten. Haar hond vergezelt haar. Ze daalt af tot het centrum, ze weet immers dat ze op deze koude februaridag nooit meer op eigen kracht zou boven geraken. Ze gaat rustig op een bankje zitten, nadenkend over haar mooie leven, waar ze uiteindelijk vredevol afscheid neemt van de wereld. Ze zal nu opnieuw herenigd zijn met haar grote geliefde.

Thema
Het centrale thema in dit boek is de liefde. Enerzijds is er de liefde die mevrouw Verona voelt voor haar overleden man, meneer Pottenbakker. Samen beleefden ze de tijd van hun leven en zelfs nu het al twintig jaar geleden is dat hij zelfmoord pleegde, voelt ze nog steeds zijn aanwezigheid en romantiek. Anderzijds is er ook de liefde voor alles wat ze samen hadden: de honden, hun huis, het dorp en de bossen. Mevrouw Verona is er nooit in geslaagd om na de zelfmoord van haar man iemand anders lief te hebben. Het was dan ook het begin van haar ‘alleenheid’.

De zelfmoord van meneer Pottenbakker was bepalend voor de rest van haar leven. Hij had zijn zelfmoord dan ook grondig voorbereid. Zo had hij er voor gezorgd dat zijn geliefde tot aan haar laatste dagen geen hout meer zou moeten kappen, want hij had immers een grondige voorraad aangelegd. Zij zou dan ook de heuvel voor een laatste maal afdalen als de laatste blok opgebrand was.

Haar liefde voor hem is ook nooit verdwenen en voor haar was zelfs Meneer Pottenbakker nooit verdwenen. Nog elke dag dekte ze de tafel voor twee en maakte ze amusante opmerkingen tegen hem. Haar liefde voor haar overleden man zette haar zelfs aan tot het maken van een cello, waarmee ze hem zo vaak begeleid had bij het spelen van piano, uit het hout van een boom waaraan hij zichzelf verhangen had. Ze droeg ook nog vaak zijn kleren, ze hield immers van zijn geur. Ze kon uren een boek lezen met zijn versleten kleren en toch niet weten waarover dat boek nu precies ging.

De omgang die ze had met de andere dorpsbewoners is ook sterk achteruitgegaan met het overlijden voor haar man. Vele mannen zochten toegang tot haar, mevrouw Verona was immers een prachtige vrouw, maar niemand kon deze krijgen. Ze had haar hart aan iemand anders toevertrouwd. Niet dat ze het nooit probeerde om eens onder de mensen te komen, ze had soms nog eens een nachtelijk avontuurtje, maar ze voelde haar veel meer op haar gemak alleen in haar huis boven op de heuvel.


Nog steeds had mevrouw Verona de dingen lief die zij en haar man lief hadden. Het huis was iets waar meneer Pottenbakker stapelverliefd op was. Ze kon het dan ook niet over haar hart krijgen ergens anders te gaan wonen. In het boek worden vele personages ook keurig beschreven, met alle gebreken en positieve eigenschappen. Het dorpje was klein en gezellig. De vele lachwekkende momenten die ze samen meemaakten in hun dorp verraden de liefde die ze beiden hadden voor de buurt en zijn bewoners. Alle honden waren nog steeds welkom en werden keurig verzorgd. Ze ging nog regelmatig de bossen bezoeken en genoot van het huis en de tuin. Ze speelde cello alsof hij naast haar zat te genieten.

Velen dachten dat mevrouw Verona eenzaam was. Wie zit er nu toch dagen en dagen alleen in huis bovenop een heuvel? Daar wordt je toch eenzaam van? Maar mevrouw Verona was bijlange niet eenzaam. Ze genoot ervan dingen lief te hebben waarvoor ze in haar leven een zeker respect voor gekregen had. Ze leefde in ‘alleenheid’, maar zeker niet in eenzaamheid.

Motieven
- De heuvel
De heuvel waarop mevrouw Verona en meneer Pottenbakker staat in zekere zin symbool voor de dood. Oucwègne bestaat uit drie heuvels en dit sprak het koppel zeker en vast aan, omdat het zo bepalend was voor het uitzicht van het dorp. Zij woonden op de Chènia. Veel dorpelingen woonden op een heuvelkam en ’s winters, als het koud en glad was, was het dorp verlaten. Weinigen namen het risico van hun heuvel af te komen. Na de dood van meneer Pottenbakker wordt de afdaling voor mevrouw Verona steeds lastiger, tot ze op een dag besluit dat het haar laatste afdaling zal worden.

De drie heuvels die het dorp omgeven zijn, in tegenstelling dan je zou denken, toch zeer bepalend voor het leven in het dorpje en het karakter van de inwoners. Je kan het dorp vergelijken met een trechter die aardig bewerkt is door de rivier. Voor de mensen die op de heuvels woonden, bepaalde het weer of ze hun heuvel zouden afdalen. Bijna niemand durfde de afdaling aan als er ijzel of sneeuw lag. In de winter kon het centrum er dus behoorlijk verlaten bijliggen. Daardoor ook dat sommige inwoners, ondanks de kleine populatie, niet zo veel met elkaar in contact komen. De andere personages in het boek staan dus behoorlijk los van elkaar, ze hebben elk hun eigen leven. Als ze dan eens hun ervaringen uitwisselen, gebeurt dit in de lokale kantine.

Toen mevrouw Verona en meneer Pottenbakker hun huis voor het eerst zagen, waren ze op slag verliefd op het huis en hoe het ingenesteld was bovenop de heuvel. Het landschap dat ze konden bewonderen van bovenop de heuvel gaf een adembenemend gevoel. Het zonlicht scheen binnen in de ramen en als ze naar beneden keken kregen ze het gevoel dat alles wat ze ook maar konden zien van hen was. De steile heuvel zou het zeker niet laten van een bod te doen.
“ Alsof de dood zich door ook maar iets of iemand geografische beperkingen
zou laten opleggen.” (hoofdstuk 2 – blz. 18)
De geografische beperkingen waar onze auteur het hier over had zullen toch effectief een rol spelen in het leven van mevrouw Verona. Toch is het duidelijk dat het koppel er zeker geen probleem mee had en dat het toen voor hen niet als een hindernis ervaren werd.

De heuvel symboliseert soms ook het alleen zijn. Na de dood van meneer Pottenbakker woonde ze nog alleen op haar heuvel. Terwijl voor zijn dood juist een versterkende betekenis aan het woord romantiek. Het is toch zalig om met je geliefde alleen te zijn, met rust gelaten te worden in een prachtige omgeving waar je al evenveel voor voelt? Velen dachten dat mevrouw Verona de heuvel snel zou afdalen en verhuizen, maar voor geen geld ter wereld zou ze achter laten wat zij en meneer Pottenbakker zo koesterden.

Toch zou de dag ooit komen dat mevrouw Verona de heuvel zou afdalen. Het boek bestaat uit flashbacks die mevrouw Verona heeft als ze de heuvel aan het afdalen is om rustig te sterven. Tijdens die flashbacks denkt ze aan alles dat ze lief heeft en wat ze koestert. De heuvel is een het begin van het pad naar haar echtgenoot, die ze gauw zal weerzien. Daarom ook dat ze er geen erg in had om te sterven, ze zou met haar man herenigd worden.


Al van voor de dood van haar man stond vast wanneer zij zou afdalen, namelijk wanneer de laatste houtblok die hij voor haar nog gekapt had zou opbranden. Ze had er zich dan ook grondig op voorbereid en ze wist al zeker dat ze niet meer zou terugkeren.
“Maar ze was langer over de beklimming gaan doen […] Iedere volgende beklimming zou trager zijn dan de voorgaande, die rekening was lopende, de tendens werd zekerheid.”
Toen kwam de dag dat ze afdaalde, ze zat in de sneeuw, wachtende tot die sneeuw haar dwong om zich gewonnen te geven. Mensen die sterven in de koude of sneeuw, sterven met een glimlach door de verkramping van de spieren. En zo wou zij ook sterven. Met juist die glimlach als symbool voor hoe ze haar leven ervaren had.

De dag erna ontwaakte Oucwègne en daar zat mevrouw Verona, met een glimlach op haar gezicht en één van haar trouwe huisdieren op haar voeten. Ze was inderdaad de heuvel afgedaald om rustig te sterven. Maar niemand had gedacht dat ze het op deze manier zou doen.

- De kantine
De kantine van het oude bioscoopcomplex was dé plaats van het dorp. Daar ontmoetten de meeste inwoners elkaar en voerden ze gesprekken over alles wat ze opgevangen hadden en er bij hadden verzonnen. In het boek keert mevrouw Verona vaak terug naar die plaats als ze denkt over bepaalde personages en situaties. De tafelvoetbal was de bezigheid van Oucwègne-bewoner. Mevrouw Verona en meneer Pottenbakker hadden er ook zeer vaak gespeeld. Gewonnen en verloren.
Na de dood van meneer Pottenbakker zijn het vooral hier dat zich de gesprekken plaatsvinden over mevrouw Verona die opnieuw in de ‘markt’ ligt.

De kantine was een oorspronkelijk een bioscoopzaaltje, maar de tand des tijds en de noodzaak naar een plaats van drinkgelag hadden het zaaltje gedoopt tot kantine. Het zaaltje was slechts open in de winter want in de zomer had men een set pétanqueballen en menig flessen anijs als surrogaat. In de winter moest men het dus stellen met een toog, een koelkast en een eenvoudig sfeermuziekje. Elke zondag weer opnieuw kwamen de inwoners van Oucwègne hier samen om uitgebreid, en met de nodige liters bier, hun verhaal te doen over de voorbije week. Iedereen wist wel iets om over op te scheppen en iedereen had zo zijn eigen mening wat hij kon geloven en wat niet.

Als er in het boek passages over de kantine gaan is dit meestal om enkele typerende dorpelingen te beschrijven. Zo had je Robert, een gierige eenzaat die alles deed om zich te laten trakteren, die altijd met een luisterend oor de rondgaande gesprekken opving. Ondanks zijn kort voorkomen is Robert toch een personage dat belangrijk is in het verhaal. Op een dag zat hij niet meer in de kantine. Inderdaad, hij was geen gegaan. Dit doet mevrouw Verona en meneer Pottenbakker ook inzien dat de dood ook voor hen wel ééns dichterbij kon zijn dan ze dachten.

“Hij was de eerste mens die met zijn tragiek mevrouw Verona en meneer Pottenbakker deed beseffen dat ooit ook de gevangene van de heuvel konden worden, en het had hen daar nog verbaasd hoezeer er laconiek gereageerd werd op hun angst”
In de kantine maken we ook kennis met Rosetta, een kranige dame op leeftijd die het enige winkeltje in het dorp uitbaatte. Rosetta was een koppig persoon. Ze vertikte het namelijk om dingen uit haar rekken te halen als het nog niet verkocht is. Het grote voorbeeld hiervan zij de haringen die bijna 18 jaar in haar rekken lagen. Haar winkeltje was ook vaak een ontmoetingsplaats voor de dorpelingen.

Het winterse surrogaat voor het amusementsspel pétanque was de kickertafel in de kantine die door zowat iedere inwoner bespeeld werd en waar hun eer vaak verloren of verdubbeld werd. Voor hen was het een zeer ernstig spel. Nooit kon je twee spelende teams onderbreken of mocht je men even uit hun concentratie brengen. Ze speelden het spel met een weinig aan tactiek en veel spektakel. Nochtans was het spel weeral eens een excuus om menig alcohol te drinken en tot lang in de namiddag of nacht weg te blijven.

Mevrouw Verona en meneer Pottenbakker speelden het ook vaak samen, het was dan ook een schok dat ze na de dood van haar man plots opnieuw de houten handvaten vast namen. Meneer Pottenbakker kon er aardig wat van, hij had ook vaak een grote eer te verdedigen. Samen speelde hij met mevrouw Verona, tegen de weinige uitdagers die ze hadden.

Na de dood van meneer Pottenbakker was mevrouw Verona een tijd niet meer in de kantine geweest. De overige vrijgezellen waren dan ook in de wolken toen ze plots opnieuw in kantine verscheen. Toen ze opnieuw begon te speelden interpreteerden de alleenstaanden dat als een teken dat ze meneer Pottenbakker probeerde te vergeten en een nieuw leven te beginnen. Maar niets was minder waar want de liefde van mevrouw Verona voor meneer Pottenbakker was nog steeds aanwezig.
“Aangemoedigd door de effecten van een fles pastis stelden de vrijgezellen zich onder de plataan voor hoe het zou zijn om met mevrouw Verona te mogen vrijen. […] kwamen zij, elk voor zich afzonderlijk, tot de conclusies dat zij, na de Grote Gebeurtenis, als verliezers zouden afdalen naar de vallei.”

Literair segment
Het literair segment waaruit mijn boek komt is de genomineerde literatuur. De reden daarvoor is dat ik eigenlijk niet zo een echte boekenwurm ben. Ik lees niet veel en ik beken dat ik ook niet zo graag lees dus wou ik toch wel iets lezen waarvan ik enige zekerheid had dat het een kwaliteitsboek was. Van Dimitri Verhulst had ik al gehoord vanwege zijn vorige bestseller, De helaasheid der dingen. Ik beken dat ik toch wel behoorlijk gemotiveerd begonnen ben aan deze roman. En eigenlijk vond ik het een goed boek. Wat ik er positief aan vond is dat het op geen enkele manier langdradig werd. Het is namelijk ook niet zo’n lang boek. En dat kan ik als niet ervaren lezer wel appreciëren.

Mevrouw Verona daalt de heuvel af was genomineerd voor de AKO literatuur prijs. De AKO literatuurprijs is genoemd naar de officiële sponsor van de prijs. Deze wordt jaarlijks georganiseerd door de stichting Jaarlijkse Literatuurprijs voor fictie en non-fictie. Ieder jaar opnieuw wordt een tip lijst samengesteld. Even later wordt dan door een jury bepaald wie er op de top lijst komt: uit de 25 tips kiezen ze 6 boeken die kans maken op de hoofdprijs én titel. Het prijzengeld bedraagt ongeveer vijftigduizend euro Het boek was genomineerd voor de prijs van 2007 maar haalde het niet tegen de topper Het schervengezicht van A.F.Th.


Het is niet de eerste keer dat Verhulst een nominatie in de wacht sleept. Enkele voorgaande bestsellers van hem zijn reeds genomineerd en hij heeft zelfs al eens een prijs mogen in de wacht slepen. Met zijn officiële debuut, De kamer hiernaast behaalde hij zijn eerste nominatie voor de NRC Literair prijs.

Daarna volgden nog enkele romans maar zijn volgende grote succes was Problemski Hotel, dat maar liefst in 8 talen vertaald werd.

De helaasheid der dingen, wellicht zijn meest bekende boek, won de publieksprijs voor de Gouden Uil. Het boek heeft zo een succes at er al gespeculeerd wordt over een verfilming. Voor deze roman werd hij ook genomineerd voor de Inktaap.

Dimitri Verhulst is dus een jonge schrijver die nog behoorlijk veel in zijn mars heeft. Het zou me absoluut niet verbazen moest hij met één van zijn volgende romans nog eens in de prijzen vallen.

Bibliografische lijst
- AKO Literatuurprijs, internet, 28-01-2008, (http://www.akoliteratuurprijs.nl/)
- Wikipedia, internet, 27-01-2008, (http://nl.wikipedia.org/wiki/Dimitri_Verhulst)
- LAURA OPLAAT, Presentatie onderzoeksvoorstel: meerdere verhaallijnen in films, 23-01-2008, (http://home.student.uva.nl/laura.oplaat/toets%202.htm)
- Wikipedia, internet, 30-01-2008, (http://nl.wikipedia.org/wiki/AKO_Literatuurprijs)