Maus is een graphic novel geschreven door de Amerikaanse auteur Art Spiegelman, hij is geboren in 1948.

In het boek vertelt hij het verhaal van zijn vader Vladek. Die is Poolse Jood de holocaust probeert te overleven. In het boek gaat Art, door zijn vader Artie genoemd, vaak langs om alle verhalen op te schrijven om er dan later een striproman van te maken. 

Het verhaal van Vladek wordt verteld maar anderzijds wordt er ook verteld hoe het boek tot stand is gekomen. In sommige passages zitten ze gewoon in de zetel en zegt Vladek steeds dat hij zijn tijd beter in iets anders zou kunnen steken zoals strips tekenen.

Vladek’s verhaal begint in 1936 en hij vertelt hoe hij Anja, Art’s moeder ontmoette  nog voor de oorlog van start ging. Ze waren gelukkig samen en hij begon aan een succesvolle carrière, daarnaast krijgen ze ook nog eens hun eerste zoon, Richieu. Hun leven was perfect totdat de oorlog uitbrak. Eenmaal de oorlog verder evolueerde kwamen er steeds meer belemmeringen voor joden, het werd steeds moeilijker om zelfstandig te kunnen overleven want werken was niet meer toegestaan. Het was een constante uitdaging om niet in een concentratiekamp te belanden. Op een dag kregen ze een oproep om zich te melden Hier gingen ze niet op in en ze begonnen hun vlucht. Sindsdien vluchtten Vladek en Anja van schuilplaats naar schuilplaats in de hoop om toch ergens veilig te zijn, hun zoontje Richieu hadden ze in handen van kennissen gelaten, in de hoop dat hij daar veiliger zou zijn. Wie was er nog te vertrouwen en wie niet? 

Ondanks al het gevlucht komen ze toch in handen van de nazi’s en komen ze terecht in Auschwitz. Dit is pas het begin van de hel.

Tot zover over het verhaal. Inhoudelijk zaten er wat dingen in verborgen waar je toch even over moet nadenken. Aan het begin van het boek was het eerste dat mij opviel de ongemakkelijke relatie tussen vader en zoon. Ik denk dat dit een beetje een gevolg is van alle traumatische ervaringen. Het werd ook meteen duidelijk dat Vladek niet de makkelijkste persoon is om mee samen te leven. Hij is gierig en wordt snel boos.

Het was een mooi verhaal en er zaten een heleboel onverwachte wendingen in. Door de wissels van verhaal naar de onderlinge gesprekken was het soms een beetje moeilijk te volgen maar het went wel.

Ik stoorde me soms wel aan de schrijfstijl, het boek is vertaald naar het Nederlands en ik kwam vaak grammaticale fouten tegen. Ik besloot op te zoeken waarom dit zo was, het komt doordat het boek een versmelting is van de twee Spiegelmans. Vladek’s woorden lezen we in de tekstballonnen en Art maakt de tekeningen en schrijft zijn tekst in de rechthoekige vakjes. De taalfouten die Vladek in het Engels maakt zijn meer vertaald naar het Nederlands. Ik vind het eerlijk gezegd wel jammer dat ik dit niet eerder wist want misschien had ik het dan nog iets meer op een andere manier gelezen. 

Het meest opvallende visuele element aan het verhaal is het gebruik van dieren om mensen voor te stellen. Zo worden Duitsers afgebeeld als katten, Joden als muizen, Polen als varkens en Amerikanen als honden. Het metafoor tussen de katten en muizen omschrijft het constante kat en muisspel tussen Duitsers en Joden. 

De illustraties zijn zwart wit, die kleuren zorgen ervoor dat de gruwel in het verhaal benadrukt wordt. De dieren beïnvloeden de menselijke dimensies van het verhaal. Het dieren metafoor doet ons des te meer beseffen dat dit gebeurd is met mensen en door mensen. Door het gebruik van dieren in plaats van mensen maakt hij het onderwerp ook bespreekbaarder. Wat je uiteindelijk het best onthoud zijn niet de muizen of katten, maar het indrukwekkende en spannende verhaal.

Ik vind dat Art met dit boek heeft bewezen dat de samenkomst van beeld en tekst op een unieke manier kunnen bijdragen aan de feiten van de Holocaust.

Het boek is zeker een aanrader voor wie graag leest.