Lieve vader, vuile schurk door Lenze L. Bouwers

Boekbespreking
Waarschijnlijk heb jij ook wel eens een klusje voor je vader moeten doen. Je vader vraagt of je iets wilt ophalen of juist iets wegbrengen…vul zelf maar in. Natuurlijk heb je daar helemaal geen zin, maar als je het niet doet, moet je misschien nog wel meer doen, en daar heb je natuurlijk helemaal geen zin in. Uiteindelijk doe je het dan toch maar. Dit is ongeveer in een wat onschuldigere schaal wat er gebeurd in het boek waar ik jullie wat over wil gaan vertellen. Kijk, het klusje van je vader ben je morgen wel weer vergeten. Maar het meisje in dit boek, zal hetgeen wat haar is overkomen van haar levensdagen niet meer vergeten. Insect….

Het boek heet: lieve vader, vuile schurk.

Eerst iets over de schrijver.
Het boek Lieve vader, Vuile Schurk is geschreven door Lenze L. Bouwers. Hij werd geboren op 16 mei 1940 in Breezand. Hij ging na de Middelbare school naar de pabo en behaalde later zijn diploma voor Nederlands en handenarbeid.

Een paar jaar stond hij voor de klas. Eerst op de basisschool en later als leraar handvaardigheid, tekenen en Nederlands. Hij is op die school ook 10 jaar decaan geweest.

Lenze begon met het schrijven van gedichten voor volwassenen. In 1988 verscheen zijn eerste jeugdboek: lieve vader, vuile schurk. In zijn jeugdboeken schrijft hij vaak dingen die hij meemaakte in zijn eigen jeugd, maar beschrijft hij ook dingen die hij heeft meegemaakt toen hij leraar was op de middelbare school.

Een voorbeeld van een boek waarin hij dingen uit zijn eigen verleden vertelt is: Een Hut voor Dag en Nacht. Dat gaat over een jongen die 10 jaar na de WO 2 opgroeit, de tijd waarin hij zelf opgroeide. Een voorbeeld van een boek over de dingen die hij meemaakte op school is dit boek.

Hij vind het erg belangrijk dat zijn boeken spannend zijn. Dat heb ik in dit boek niet echt gemerkt, als ik eerlijk ben, maar in andere boeken schijnt hij wel heel spannend te kunnen schrijven. Hij heeft ook een detectiveverhaal geschreven.

Naast gedichten voor ouderen, schrijft hij ook gedichten voor jongeren. In 1995 kwam er van hem een bundel kindergebeden uit, onder de naam: Ssst…ik ga bidden. In 1997 ontving hij Het Hoogste Woord-prijs voor het boek: de Pyromaan.

Hoofdpersonen:

Hermien: Is meisje van 15 jaar. Het karakter van Hermien is dat ze teruggetrokken en stil is en niet echt vrolijk dus. Ze heeft weinig tot geen sociale contacten, omdat ze die vermijdt. Ze zit alleen in de bus, niet op schoolkamp etc. Verder heeft ze ook steeds minder contact met Willie, met wie ze vroeger wel meer opging.

Ze piekert veel. Volgens haar mentor Makerdam Hermien wel goed leren, maar ze haalt toch slechte cijfers.

Dit alles komt natuurlijk door de slechte situatie thuis. Hierdoor kan ze zichzelf niet zijn en kan ze zich niet concentreren op haar werk.

Haar gedrag verandert gedurende het verhaal. In het begin durft ze zich niet tegen haar vader verzetten. Maar later vind ze dat hij moet worden gestraft.

Daarnaast wil ze aan het begin zo min mogelijk contact. Aan het eind staat we weer open voor vriendschappen.

Vader: De vader van Hermien is gedurende het boek het probleem. Hij kan niet van vrouwen afblijven, en misbruikt dus zijn eigen kind. Verder wordt hij in het boek beschreven als een dikke, onverschillige alcoholist.

Zelf denkt hij best goed van zichzelf. Volgens zichzelf wil hij met Hermien naar bed, omdat hij zoveel van haar houdt. Hermien is zijn grote, knappe dochter, maar loop langs zijn eigen vrouw en zoon Piet heen.

Bijpersonen:

Moeder: Is ziek, zwak en misselijk. Ze is ook echt ziek, maar vaak is het ook aanstellerij. Ze heeft geen idee wat vader bij Hermien doet. Ze ligt altijd beneden op haat bed te puzzelen als afleiding. Haar man raakt hierdoor gefrustreerd en hun relatie is daardoor extreem slecht. Hij zoekt zijn heil dan ook maar bij zijn dochter.

Moeder gaat verder met niemand om, want ze kan de deur niet uit.

Hierdoor heeft ze niet geleerd om met mensen over gevoelens te praten, ook niet met Hermien; ze blijft altijd oppervlakkig.

Piet: Is de broer van Hermien. Hij komt bijna nooit thuis, want hij denkt dat zijn vader niet van hem houdt, omdat die alleen maar oog heeft voor Hermien. Piet houdt niet van zijn vader, en andersom is het zo mogelijk nog slechter.

In het boek verandert hij sterk. In het begin is hij agressief en egoïstisch. Later in het boek begint hij een sociale studie en wil hij het met Hermien over thuis hebben; hij komt dus vaker thuis.

Nellie: Is de nicht van Hermien.

Nellie en Hermien kunnen goed met elkaar overweg en zijn vaak samen.

Ze heeft een zeer groot minderwaardigheidscomplex. Ze rookt en drinkt veel. In het boek doet ze een zelfmoordpoging, maar dat mislukt. In het boek kom je meer te weten over de oorzaken daarvan…

Gert-Jan:
Over Gert-Jan kom je weinig te weten. Het enige is eigenlijk dat hij van natuur houdt en verliefd is op Hermien. Hierdoor wil hij haar helpen om haar toekomst weer op de bouwen. Verder is hij de broer van Willie, Hermiens vroegere vriendin.

Plaatsen

Het boek heeft eigenlijk 5 belangrijke plaatsen waarin het zich afspeelt.

Dit zijn
- Hermiens slaapkamer
- Het kamertje van Hermiens mentor Makerdam
- De badkamer
- De kamer van de vertrouwensarts
- De rechtszaal

Verder weten we dat het in een Nederlands dorp afspeelt, en dat Hermien in een dichtbijliggende stad naar school gaat.

Samenvatting:
Hermien is dus een meisje van 15 jaar en ze zit in Havo 4. Ze behaalt slechte cijfers. Ze denkt dat ze blijft zitten. Dit komt omdat het slecht gaat thuis. Dat komt omdat haar vader haar al vanaf haar 8ste dwingt seksuele handelingen met haar te verrichten.

Haar moeder merkt hier helemaal niet van, want ligt altijd ziek beneden op de bank puzzels te maken.

Haar broer Piet was al uit huis, omdat hij vader niet kon uitstaan. Piet wist dus ook van niets.

Hermien durft niets tegen iemand te zeggen, want haar vader heeft haar vertelt dat het gezin dan kapot gaat.

Haar vader is vertegenwoordiger, die dus vaak lang weg is. Hierdoor moet ze veel in het huishouden doen.

Op school wordt er een kamp voorbereid, maar Hermien heeft gezegd dat ze niet mee gaat, omdat ze moet voor haar moeder zorgen. Daarnaast kan haar vader geen vrij krijgen. Hermiens mentor Makerdam gaat met haar ouders praten om hen te overtuigen dat ze toch moet gaan.

Hermien is op dat moment bij Nellie, die grote problemen heeft. Als Hermien ’s avonds thuis komt, vertellen haar ouders dat ze toch op kamp mag gaan. Maar eigenlijk ziet ze dit helemaal niet zitten, want ze heeft geen vrienden op school en zorgt liever voor haar moeder.

Haar vader overtuigt haar dat hij die dagen wel voor moeder zou zorgen en het huishouden zal doen.

Ze besluit dan toch op kamp te gaan. Ze heeft dus niet veel vriendinnen, maar ze trekt wel weer een beetje met Willie op.

Op de tweede dag hoort ze van aar mentor Makerdam dat hij is gebeld door haar vader. Die vertelde dat haar nicht Nellie een zelfmoordpoging heeft gedaan. Het is haar echter niet gelukt, en ze moet nog voor een tijdje in het ziekenhuis liggen. Nellie raakt zwaar depressief.

Hermien sluit toch op kamp te blijven, want, behalve haar familie mag niemand naar Nellie toe.

Lezen blz. 46

Hier zie je dus het cruciale keerpunt. Op het kamp gaat ze nadenken wat vader allemaal bij haar doet. Het gaat eigenlijk veel beter met haar op het kamp. Ze komt erachter dat wat haar vader bij haar doet strafrechtelijk veroordeelt moet worden.

Het hoort niet, maar veel belangrijker: ze wil het niet meer.

Als ze terug komt van het kamp, ziet ze tegen de ontmoeting met haar vader op. Ze weet eigenlijk al wat er gaat gebeuren, en wil zich ertegen verzetten. Haar vader komt naar boven en wil met haar naar bed. Maar als hij te ver gaat, trapt ze hem letterlijk uit haarkamer en dreigt alles te vertellen.

Zondagavond als Hermien naar bed gaat, zit haar vader al op haar kamer. Haar vraagt haar om haar te vergeven. Ze wil hem best vergeven, maar dan moet hij wel ophouden met waar hij nu mee bezig is. Als hij haar opnieuw aanraakt, is de maat vol. Ze doet de deur op slot en besluit hem de volgende dag nog aan te geven.

Ze spijbelt de volgende dag en neemt aarzelend de bus nar het volgende dorp. Ze besluit naar een vertrouwensarts te gaan. Die staat open voor haar verhaal en luistert naar haar. Ze vertelt dat haar vader haar al vanaf haar 8ste misbruikt en dat dat nog steeds doorgaat. De arts licht vervolgens de politie in, waaraan ze tegen haar zin het hele verhaal nog een keer moet vertellen. De agente vertelt haar dat haar vader zal worden opgepakt wanneer hij aan het werk is. De politie vraagt Hermien ervoor te zorgen dat ze aan de politie kan doorgeven waar haar vader verblijft.

Als Hermien en haar moeder met elkaar praten over Piet, die weer eens was langs gekomen, gaat de telefoon. Het is vader. Hermien vraagt tussen neus en lippen door waar hij is, en waar hij naartoe gaat. Daarna vertelt ze de politie in een telefooncel. Ze hoort dat de politie hem die morgen erna zal oppakken.

De volgende dag blijkt hij inderdaad te zijn opgepakt, als de dominee langskomt. Hin vertelt het nieuws, vooral aan moeder, dat vader is opgepakt.

De komende dagen zijn voor iedereen verwarrend. Moeder breekt zich het hoofd over het feit dat haar man Hermien dit heeft kunnen aandoen, en waarom ze dit niet doorhad.

Ze komt hier niet uit en denkt dat het allemaal wel meeviel. Ze gelooft het pas, als Hermien het verhaal moet vertellen aan een maatschappelijk werkster. Haar moeder vertelt dat ze een voorgevoel had, dat er wat zou gaan gebeuren met het gezin.

Het is vooralsnog niet bekend wat er met vader zal gebeuren. Hij wordt in voorarrest gehouden, maar wil niet bekennen. Het enige wat hij vertelt is dat hij gek wordt in de gevangenis.

Als ze maandag op school komt, hoort ze dat haar vader alles heeft bekent. Maar ook hoor ze dat hij in een inrichting zit, en niet meer in de gevangenis. Ze zeggen dat hij geestelijk ziek is, en daarom Hermien heeft misbruikt. Hermien wordt bang: wordt die schurk nu niet-toerekeningsvatbaar verklaard?

Lezen blz. 80 bij: Zeg, wat ik mij….

Hermien komt er dus achter dat haar vader ook haar nicht verkrachtte, zogenaamd om dan klusjes op te knappen. Nu snapt Hermien waarom ze dus zelfmoord wilde plegen, en Nellie niet wilde dat Hermien op ziekenbezoek kwam.

Er komt een rechtszaak. Op 12 februari komt ze tegenover haar vader te zitten in de rechtszaal. Ze wordt draaierig. Ze hoort dat de maximale straf 12 jaar is. Hij wordt gelukkig toch toerekeningsvatbaar verklaart, mede door de verklaringen van Nellie, maar krijgt volgens Hermien een minimaal strafje van 1 jaar en drie maanden.

Uiteindelijk weten we niet of hij ook aangepakt wordt voor Nellie.

In het laatste hoofdstuk gaat Hermien met Willie en haar familie op vakantie. De broer van Willie, Gert-Jan is verliefd op haar. Ze doen met z’n allen veel wandelingen op Ameland, om alles over thuis te kunnen vergeten.

Hermien is echter nog steeds bang dat haar vader na een jaar haarweer komt opzoeken en haar zal confronteren. Maar Gert-Jan stelt haar gerust dat als dat gebeurt, ze maar bij hun in moet gaan wonen. Maar voorlopig blijft Hermien nog bij haar moeder om voor haar te zorgen.

Titelverklaring
De titel is: Lieve vader, vuile schurk. Dit kunnen we nu heel goed uitleggen. Hermien zal altijd van haar vader blijven houden, zoals een kind van haar vader houdt. Maar ze vind het ook een vuile schurk, omdat hij haar verkracht.

Hermien heeft heimwee naar een lieve vader. Een ‘normale’ vader die goed voor haar is en voor haar zorgt. De vuile schurk in het boek beschreven, zou een lieve vader moeten zijn.

Mijn mening:
Het is een goed geschreven boek, met een duidelijk lijn in het verhaal. Je leest snel het boek door, omdat het niet te langdradig is.

Daarnaast:

- Schokkend hoe iemand misbruikt wordt. Doet wat met je. Wordt gedetailleerd beschreven. Is realistisch

- Wel jammer dat het een christelijke schrijver is, maar weinig daarover praat. Christelijk gezin.

- Het einde had wat spannender gekund. Er ontstond geen climax. Iedereen zweeft opeens in de lucht.

- De problematiek van insect komt op je af.

- Het dilemma tussen loyaliteit aan je vader, maar ook de zorg voor jezelf, komt heel duidelijk naar voren.

Mensen doen daar vaak lichtvaardig over, maar uit dit boek blijkt duidelijk hoe moeilijk het is om zoiets naar buiten te brengen.

Aan de andere kant had hij dat nog sterker had mogen doen. Dan had hij zich nog meer mee kunnen slepen in het verhaal.

Maar omdat het vooral een boek is dat belangrijk kan zijn voor je algemene ontwikkeling, kan ik het wel aanraden.

Bedoeling:

Meneer Bouwers was zelf decaan en kwam dus zelf in aanraking met insect. Hij is zelf leraar Nederlands geweest en wilde graag een boek maken tussen lectuur en literatuur. Hij wilde een verhaal maken wat de jongeren aansprak. Iets wat de kinderen misschien zelf wel meemaakte of meegemaakt hadden.

Hij wilde dit boek zo schrijver dat de lezer zich identificeert met de hoofdpersoon. De lezer ervaart iets van hoe het is om tussen hoop en vrees te leven. En geconfronteerd te worden met de angsten die een slachtoffer van insect moet doorstaan.

Ergens heeft hij de hoop dat dit boek ook gelezen wordt door een meisje of zelfs een vader. Hij hoop dat ze niet langer zullen zwijgen.

- Onderste stukje achterkant boek lezen.