Fidel besluit Sacha’s broer, Robert Quartz, op te zoeken, omdat hij tegenwoordig eigenaar is van een surfschool aan de Portugese kust. Robert is een rustige, vriendelijke man en is bereid met Fidel te praten over Sacha. Eerst doet Fidel zijn verhaal en Robert wordt door een aantal dingen erg verrast. Hij wist niet dat Sacha een vriendje had gehad. Ook blijkt dat het verhaal dat Sacha’s moeder haar uit het raam had gegooid onzin te zijn. Haar moeder was gescheiden van haar vader toen Sacha nog jong was en is samen met Robert vertrokken naar Frans-Baskenland. Sacha was idolaat van haar vader, dus het was logisch dat zij met hem in Nederland zou blijven.

Robert verteld dat Sacha een pathologisch leugenaarster was. Ze loog over alles, of vertelde alleen halve waarheden. Zij kon dit met zoveel overtuiging vertellen dat iedereen het voor waar aannam. Sacha realiseerde het zich niet dat ze loog, ze zat zo verstrikt in haar web van leugens dat ze zelf niet meer wist wat waar was en wat niet.

Fidel en Robert besluiten op bezoek te gaan bij Victor Quartz. Victor verteld over een afgeblazen huwelijk met Fidels moeder, maar Fidel wist hier niets van. Alle puzzelstukjes vallen op hun plek: waarom zijn moeder zo vaak afwezig was, waarom ze vaker lippenstift ophad, waarom ze altijd naar het tv-programma van Quartz keek… Sacha had wel geweten van dit huwelijk en was hier ontzettend boos over geworden. Het voelde voor haar alsof zij niet goed genoeg was voor haar vader. Dit gebeurde vlak voor haar zelfmoord. Quartz biecht op dat hij al voor Fidels geboorte contact had gehad met zijn moeder. Dit zet Fidel aan het denken: is hij wel de zoon van Ruud Hulshoff? Sacha had ooit tegen hem gezegd dat hij op haar vader leek. Wanneer Robert en Fidel naar huis gaan, komen ze de vrouw van Victor tegen. Ze lijkt sprekend op Sacha: hetzelfde kortgeknipte haar, hetzelfde figuur, dezelfde kleding…

In de tweede verhaallijn, die bestaat uit de herinneringen aan Sacha, is Sacha regelmatig bij Fidel thuis. Fidel voelt zich nog steeds enorm aangetrokken tot Sacha, maar hij durft geen initiatief te nemen. Uiteindelijk, met enige aanmoediging van Sacha, hebben ze toch seks. Toch blijft Fidel vertwijfeld achter: Sacha was erg passief en ze wilde daarna direct naar huis. Dit wordt een vast onderdeel van hun ritueel. Fidel begrijpt steeds minder van Sacha en besluit het uit te maken. Sacha lijkt hier kapot van te zijn. Dit gebeurt vlak voor haar zelfmoord.

Deel 3

Als Fidel terug is uit Portugal, besluit hij te praten met zijn moeder over haar verleden met Victor Quartz. Ze biecht op dat ze inderdaad had willen trouwen met Quartz, maar dat dat door de zelfmoord van Sacha was afgeblazen. Ook vertelt ze dat ze inderdaad seks had gehad met Quartz tijdens haar huwelijk met Ruud Hulshoff. De enige manier om zeker te weten wiens zoon hij was, was door een DNA-test te doen. Fidel besluit dat niet te doen: dat voelt als verraad aan zijn vader, de man die hem met zo veel liefde had opgevoed.

Het besluit geen test te willen laten afnemen, geeft Fidel nieuwe energie en hij besluit Femke een e-mail te sturen. Femke stemt in om bij haar thuis af te spreken. Fidel deelt zijn nieuwe bevindingen met Femke. Femke voegt hieraan toe dat zij vermoedt dat Sacha en haar vader een incestueuze relatie hadden gehad en samen besluiten ze dit alles aan Walter Sluiskil voor te leggen.

Walter Sluiskil hoort hun verhaal aan en vertelt dat hij een afscheidsbrief van Sacha in bezit had. Die was eigenlijk niet voor hem bedoeld, maar hij wist niet goed wat hij ermee moest. Hij had gedacht dat de brief voor Fidel was bedoeld en omdat hij enorm jaloers was geweest op hem had hij het briefje niet willen geven. Samen komen ze erachter dat deze brief waarschijnlijk voor haar vader was bedoeld. Ze besluiten de brief naar Victor Quartz te sturen, jaren na dato.

Inmiddels hebben Fidel en Femke een relatie. Een paar weken na het versturen van de brief naar Victor Quartz, krijgt Fidel een e-mail van Robert. Hij vertelt dat zijn vader weer aan de drank was en is verongelukt. Een schuldgevoel bekruipt Fidel: het was immers hun schuld dat hij weer aan de drank was gegaan. Femke wil hier niets van horen.

3 Verhaaltechniek

Thema’s en motieven

Thema’s:      - Psychische problematiek. Het hele boek draait om de problematiek van de hoofdpersoon en de personen om haar heen. Hoe, wat, waarom?

• Leugens en bedrog. Sacha liegt alles bij elkaar: ze is een pathologisch leugenaarster. Zijzelf en haar directe omgeving raken verstrikt in haar web van leugens. Zelf heeft ze niet door dat ze liegt, en haar omgeving in het begin ook niet. Ze kan het zo overtuigend brengen dat iedereen haar geloofd, inclusief zijzelf.
• De dood. Het verhaal begint met Sacha die zelfmoord pleegt als ze 17 is. Dit blijft Fidel zijn hele leven achtervolgen en zijn hele leven staat in het thema van haar dood. Ook overlijdt Fidels vader als Fidel 15 is. Hij voelt zich verantwoordelijk voor zijn dood en voelt zich schuldig. Victor Quartz pleegt aan het einde van het boek ook zelfmoord.

Motieven:     - Kameleons. Door het hele boek komen kleine passages met kenmerken van kameleons, zoals: “Het vermogen van de kameleon om van kleur te veranderen dient vooral om te communiceren.” In feite gedraagt Sacha zich ook als een kameleon: ze verandert vaak van karakter. De ene keer wijst ze Fidel af, dan trekt ze hem weer naar zich toe.

• Familierelaties. Emma heeft een broertje met psychische problemen. Emma blijkt hier vroeger heel erg last van gehad te hebben. Later in haar verblijf in de PAAZ wordt dit als oorzaak voor haar depressie aangewezen. Hierin speelt ook de relatie met haar zus een grote rol: Emma voelt zich schuldig omdat ze haar zus niet goed heeft kunnen beschermen.
• Elektramotief. Dit is de vrouwelijke versie van het Oedipuscomplex: Sacha heeft een incestueuze relatie met haar vader, en haar moeder (of elke andere vrouw) is haar grootste vijand.
• Liefde. Sacha was Fidels eerste vriendinnetje, hoewel Fidel er niet zeker van is of deze relatie echt gebaseerd was op liefde, of meer op lust. Aan het einde van het verhaal is Fidel samen met Femke. Daarnaast twijfelt Fidel aan de liefde tussen zijn vader en moeder. Uiteindelijk blijkt dat zijn moeder overspel heeft gepleegd met Victor Quartz.
• Queestemotief. Fidel gaat tegelijkertijd op zoek naar kameleons in Portugal en Sacha.

Motieven:     - Kameleons. Door het hele boek komen kleine passages met kenmerken van kameleons, zoals: “Het vermogen van de kameleon om van kleur te veranderen dient vooral om te communiceren.” In feite gedraagt Sacha zich ook als een kameleon: ze verandert vaak van karakter. De ene keer wijst ze Fidel af, dan trekt ze hem weer naar zich toe.

• Familierelaties. Emma heeft een broertje met psychische problemen. Emma blijkt hier vroeger heel erg last van gehad te hebben. Later in haar verblijf in de PAAZ wordt dit als oorzaak voor haar depressie aangewezen. Hierin speelt ook de relatie met haar zus een grote rol: Emma voelt zich schuldig omdat ze haar zus niet goed heeft kunnen beschermen.
• Elektramotief. Dit is de vrouwelijke versie van het Oedipuscomplex: Sacha heeft een incestueuze relatie met haar vader, en haar moeder (of elke andere vrouw) is haar grootste vijand.
• Liefde. Sacha was Fidels eerste vriendinnetje, hoewel Fidel er niet zeker van is of deze relatie echt gebaseerd was op liefde, of meer op lust. Aan het einde van het verhaal is Fidel samen met Femke. Daarnaast twijfelt Fidel aan de liefde tussen zijn vader en moeder. Uiteindelijk blijkt dat zijn moeder overspel heeft gepleegd met Victor Quartz.
• Queestemotief. Fidel gaat tegelijkertijd op zoek naar kameleons in Portugal en Sacha.

Personen

Hoofdpersonen:      - Fidel Hulshoff. Fidel is een herpetoloog met een passie voor kameleons. Hij is het ex-vriendje van Sacha Quartz en haar zelfmoord heeft een grote invloed gehad op zijn leven. Zijn schuldgevoel heeft hij jaren weggestopt en wordt weer aangewakkerd door een schoolreünie. Hij gaat op ontdekkingsreis door zichzelf.

• Sacha Quartz. Sacha is een ontzettend aantrekkelijk meisje, maar ze is heel lastig. Ze liegt alles bij elkaar, later blijkt dat ze gediagnosticeerd was als pathologisch leugenaarster. Ze is verstrikt in haar eigen web van leugens. Waarschijnlijk had ze een incestueuze relatie met haar vader. Uiteindelijk kan ze dit niet meer aan en aan het einde van een werkweek in Rome pleegt ze zelfmoord door van een balkon te springen, waar iedereen haar kon zien.

Bijpersonen: - Femke Bervoets. Femke was de hartsvriendin van Sacha. Zij heeft altijd vermoed dat zij een incestueuze relatie had met haar vader. Aan het einde van het boek heeft ze een relatie met Fidel.

Tijd en ruimte (setting)

Liefde in Pangea speelt zich af in of vlakbij Utrecht, waar Fidel woont, en Portugal, wanneer Fidel daar een onderzoek gaat doen. Uit de tekst kun je opmaken wanneer het verhaal zich afspeelt: Fidel is geboren in 1975. Hij had een relatie met Sacha toen hij 17 was, dat was dus 1992. Dat klopt dan ook weer met de setting: Sacha vindt het nummer “Nothing compares to you” van Sinead O’Connor mooi, een nummer dat is uitgebracht in 1990. De reünie vindt 20 jaar na de zelfmoord van Sacha in 1992 plaats, dus de verhaallijn in het heden speelt zich in 2012 af.

Schrijfstijl

Het boek leest makkelijk weg en er komen niet veel moeilijke woorden in voor. Een zwaar onderwerp wordt op een fijne manier besproken. De Loo maakt vrij veel gebruik van beeldspraak om uitspraken krachtig te maken.

Vertelinstantie

Er is sprake van een personale verteller, wat zorgt voor een volledig, redelijk objectief beeld. Alleen in hoofdstuk 1 van deel 1 is er een ik-verteller. Hier vertelt de 17-jarige Fidel over zelfmoord van Sacha.

Structuur

Het verhaal bestaat uit drie delen die elk weer opgedeeld zijn in korte hoofdstukken (34 in totaal). In de eerste twee delen lopen twee verhaallijnen door elkaar: het heden en het verleden met Sacha, waardoor het niet chronologisch is.  Het derde deel speelt zich volledig af in het heden. Soms zijn er vooruitwijzingen, zoals de foto van Fidels moeder en Victor Quartz of de kleur van de lippenstift van Fidels moeder.

Spanning

Er zit niet veel spanning in het boek, hoewel je wel graag verder wil lezen om erachter te komen hoe het nou precies zit met Sacha. Later komt het element van het afgeblazen huwelijk daar ook nog bij.

4 Schrijver

Tessa de Loo studeerde Nederlandse taal- en letterkunde. Ze werkte enkele jaren als lerares alvorens ze in 1983 debuteerde met de verhalenbundel ´De meisjes van de suikerwerkfabriek´, waarmee ze onmiddellijk haar naam vestigde. Internationaal brak De Loo door met ´De tweeling´. Inmiddels is ze een van Nederlands bekendste bestsellerauteurs.

Bron: tessadeloo.com

5 Plaats in de literatuurgeschiedenis

Dit boek is te plaatsen in de periode 1990-nu. Er is een poging tot engagement, het kaart ook problemen buiten het boek aan, zoals zelfmoord en andere psychische problematiek.

6 Beoordeling

Ik vond Liefde in Pangea een mooi boek. Het laat op een goede manier de nasleep van een zelfmoord zijn en overdrijft het niet. Taboeonderwerpen worden bespreekbaar gemaakt, maar het wordt niet geforceerd. Ik zou dit boek zeker aanraden, omdat het niet een zwaar of heel moeilijk boek is, maar wel een hele mooie boodschap heeft.