ED-boekverslag
Joe Speedboot – Tommy Wieringa 1. Korte samenvatting
Het verhaal draait om een jongen genaamd Fransje. Fransje is door een ongeluk een lange tijd in coma geraakt. Ongeveer een jaar later kwam hij bij bewustzijn. Hij kan door het ongeluk niet meer lopen, praten en heeft last van spasme aanvallen. Het enige wat nog werkt is zijn rechterarm. Wanneer Fransje weer terug naar school gaat, ontmoet hij een jongen genaamd ‘Joe Speedboot’. Joe Speedboot is niet zijn echte naam. Hij heeft hem verzonnen omdat hij zijn echte naam lelijk vond. Joe woont nog maar net in het dorpje Lomark, waar Fransje ook woont. Joe Speedboot is voor iedereen in het dorp een enorme verschijning. Bij het verhuizen kreeg zijn vader een ongeluk met de verhuisauto, waar hij het huis inreed van de familie Maandag. Joe leert hierdoor Christof Maandag kennen.
Joe Speedboot is een waaghals, hij is intelligent, onvoorspelbaar en avontuurlijk. Zijn fantasieën blijven geen fantasieën, maar worden bijna altijd werkelijkheid. Hierdoor voelt Fransje zich sterk tot Joe aangetrokken.
Omdat Fransje niet kan praten, schrijft hij alles op over wat er gebeurt in Lomark. Zodat als iedereen ouder is, ze naar Fransje kunnen toegaan en aan hem kunnen vragen: “Fransje wat was er op deze dag gebeurd?”. Fransje probeert met Joe in contact te komen wat hem lukt, ondanks zijn handicap. Daarnaast maakt hij ook andere vrienden, zoals Christof en Engel. Op een gegeven moment komt er een nieuw meisje in de klas van Afrikaanse afkomst. Ze heet Picoline Jane of wordt in het boek aangeduid als PJ.
Wanneer ze te horen krijgen dat de moeder van PJ een nudist is en in haar tuin naakt loopt, krijgt Joe een plan. Hij wilt een vliegtuig met de jongens bouwen om PJ’s moeder te bewonderen. Ieder heeft een taak op zich bij het bouwen van het vliegtuig en zo ook Fransje. Joe ontdekt namelijk dat Fransje een bijzonder sterke arm heeft. Dat komt doordat Fransje elke keer op en neer rijdt met zijn rolstoel. Fransje zijn taak is daarom het buigen van de ribben voor het vliegtuig. Wanneer het vliegtuig eindelijk klaar is, wachten de jongens met spanning af hoe Joe die het vliegtuig zal optrekken. Al met al loopt het spektakel goed af.
Op een gegeven moment komt Joe met het idee om van Fransje een armworstelaar te maken. Fransje wil dit eerst niet, omdat dat zou betekenen dat hij zijn leven zou moeten veranderen en dat zou weer betekenen dat zijn leven niet goed is op de manier dat het nu is. Uiteindelijk stemt hij hiermee toch in en leert Joe Fransje armworstelen. Hij blijkt er nog goed in te zijn ook en samen met Joe gaat Fransje naar verschillende wedstrijden en wint daar veel geld.
Op zijn laatste en belangrijkste wedstrijd breekt hij zijn arm tegen een gevecht met Islam Mansur, hij is een held in de armworstelingwereld. Nadat ze bij het ziekenhuis zijn geweest, komt Fransje erachter hoe Joe echt heet. Dit verandert veel in het verhaal en terwijl Joe samen is met PJ, gaat PJ vreemd met Fransje. In het laatste hoofdstuk En Toen trouwt Christof met PJ en vliegt Joe met zijn vliegtuig boven de trouwerij met een spandoek waarop staat: Hoer van de eeuw. 2. Titelverklaring en het begin en einde van het verhalen
Titelverklaring
De titel van het verhaal is ‘Joe Speedboot’. De persoon in het boek die Fransje bewondert noemt zichzelf Joe Speedboot. Het hele boek draait ook om Joe. In het boek wordt almaar vertelt wat Joe uitspookt en waarom Fransje hem zo geweldig vindt. Blijkbaar is hij zo belangrijk voor Fransje dat zijn verzonnen naam als titel wordt gebruikt. Citaat:
“Hij was niet zozeer een buitengewone jongen, hij was een kracht die vrij kwam. Je had verwachtingsvolle tintelingen in zijn buurt – er was een energie die vorm aannam in zijn handen, in een los verband toverde hij bommen, racebrommers en vliegtuigen tevoorschijn en jongleerde ermee als een lichtzinnige tovenaar. Ik had nooit eerder iemand ontmoet bij wie het idee zo vanzelfsprekend leidde tot een uitvoering, op wie angst en conventies zo weinig greep hadden. Hij durfde het onmogelijke te denken en merkte niets van de afwijzing die zich achter zijn rug voltrok. Want veel mensen moesten Joe niet, er was te veel onbegrijpelijkheid aan hem.”
(blz.69) Je merkt aan de toon van Fransje dat hij Joe zeer bewondert. Hij vindt hem bijzonder: hij heeft nog nooit iemand zo als hij eerder ontmoet. Het begin van het verhaal:
In het begin van het verhaal wordt gelijk vertelt in wat voor situatie Fransje verkeert en hoelang hij hierin heeft gezeten. Hij wordt namelijk net wakker uit een coma van tweehonderd dagen. Hoe hij in coma is geraakt kom je niet aan het begin te weten, maar pas later in het boek. In het begin van van het verhaal worden andere personages naar voren gehaald zoals pa, ma en zijn broers. Wat vooral belangrijk is aan het begin van het verhaal is dat Joe Speedboot gelijk aan bod komt. Wanneer Fransje op zijn bed in het ziekenhuis ligt, vertellen de bewoners uit Lomark die op bezoek komen bij Fransje over de bijzondere belevenissen van Joe Speedboot in het dorp. Je merkt dat Fransje gelijk geïnteresseerd is in deze jongen, ook al heeft hij hem nog nooit ontmoet. In het boek wordt bijvoorbeeld gezegd dat Fransje gelijk zijn oren gespitst heeft als bezoekers het over Joe Speedboot hebben. Je wordt dus eigenlijk vanaf het begin van het verhaal midden in de gebeurtenissen geplaatst, en zo geldt dat ook voor Fransje zelf. Het einde van het verhaal:
Het boek heeft een gesloten einde. Het eindigt met de conclusie dat PJ een hoer is waarmee Joe het uiteindelijk eens is. Omdat PJ met Christof is getrouwd, Joe haar ex is en Fransje nog steeds seks met PJ heeft, blijft er ruimte over voor de lezer om te speculeren over de gevoelens van de personages. De vraag is bijvoorbeeld of Christof erachter zal komen dat PJ daadwerkelijk seks heeft met Fransje en of Joe nog gevoelens heeft voor PJ.
Ook eindigt het boek met het symbool van de opening van de snelweg langs Lomark. Door de opening van de snelweg raken de bewoners van Lomark afgesloten van de rest van de wereld. Deze symboliek verwijst naar het ontsnappen van Lomark aan de mogelijkheden van vooruitgang, maar ook naar de desillusies die in het boek voor komen.
Citaat:
“De E981 is in gebruik genomen, een gletsjer van asfalt heeft nieuwe tijd voor zich uit gewalst en wij zijn verdwenen achter een metershoge geluidswal van aarde en kunststof. We horen inderdaad niks, net zomin als we nog worden gehoord. Automobilisten die langsflitsen zien misschien vanuit een ooghoek het puntje van onze kerktoren boven het scherm uitsteken met daarop ‘de hoan die kreanig blef’, maar verder heeft de wereld ons aan het zicht onttrokken. Maar daarachter zijn we niet gestorven, noch zijn we van gedaante veranderd. We zijn hier nog.” (blz.210) Hier wordt dus vertelt over het symbool van de snelweg die is aangelegd langs Lomark. Lomark is een klein dorpje waarin iedereen elkaar kent en waar niet veel mogelijkheden zijn zoals studeren. Om deze reden wil iedereen ook vertrekken uit Lomark wanneer zij bijvoorbeeld gaan studeren. Dat doen de personen Joe, PJ en Engel in het boek ook. Deze situatie zalzich blijven voort doen ook al is de snelweg geplaatst. Je zou namelijk denken dat de snelweg zorgt voor een betere economie in Lomark, maar dat is niet zo omdat er geen op en-afrit is. Lomark zal nog meer onttrokken worden aande buitenwereld dankzij deze snelweg. De bewoners van Lomark zullen hierdoor moeilijker een ‘wijde blik’ op hun toekomst krijgen.
3. Thema
Het thema van dit boek is de desillusie.
Het hele boek draait om desillusies die vele personages uit het boek hebben. Desillusie is eigenlijk met een makkelijk woord gezegd ‘een tegenvaller’. De personages uit het boek hebben allemaal een bepaalde verwachting over de toekomst. Echter komen deze verwachtingen nooit uit.
Joe Speedboot komt het dorpje binnen denderen als de verlosser van het dorp. Hij zal de boel op stelten zetten. Hij lijkt een persoon met verwachtingen die uitkomen. Hij heeft allerlei ideeën: een vliegtuig bouwen om de moeder van PJ naakt te kunnen zien, van Fransje een armworstelaar maken, bommetjes maken en meedoen aan de Parijs-Dakar wedstrijd. Over al deze ideeën heeft hij positieve verwachtingen. De meeste lukken dan ook. Hij vliegt met zijn eigen gemaakte vliegtuig over Lomark en kan van Fransje een armworstelaar maken. Maar toch blijkt hij niet de verlosser te zijn als de bewoners van Lomark denken.
Hij besluit te gaan studeren, maar stopt daar uiteindelijk mee en keert weer terug naar Lomark om daar te gaan werken. Ook verliest hij de Parijs-Dakar wedstrijd en verliest hij PJ aan zijn vriend Christof. Zo merk je dus, dat zelfs de verlosser van Lomark teleurgesteld wordt door de wereld om hem heen. Ook Fransje is een gedesillusioneerd persoon. Zijn eerste desillusie valt hem ten deel wanneer hij en zijn vrienden eindexamen hebben gedaan en hij als enige niet zal gaan studeren. In plaats van studeren heeft Fransje zijn vader een idee bedacht. Fransje zal briketten maken en die aan zijn vader afgeven om te verkopen om op deze manier toch geld te kunnen verdienen en ergens mee bezig te kunnen zijn. Wanneer Fransje bij zijn vader in zijn werkplaats is met Joe, ontdekt Fransje alle briketten die hij heeft geproduceerd in zijn vaders loods. De briketten zijn blijkbaar nooit verkocht.
Dit werk was dus puur omdat zijn vader wilde dat hij wat zou doen met zijn leven. Een tweede desillusie is dat Joe en Fransje allebei hopen op dat Fransje kampioen zou worden met armworstelen en misschien zijn grote idool Islam Mansur tijdens een worstelcompetitie zou kunnen verslaan. Fransje komt erg ver met het armworstelen, maar wanneer hij uiteindelijk tegen Islam Mansur moet ‘vechten’, breekt Fransje zijn arm. Hierbij wordt hij weer teleurgesteld.
Een derde desillusie is wanneer Fransje het boek van Metz, het tijdelijke vriendje van PJ. Hij leest daar over PJ en haar geheimen. In het boek leest hij namelijk over dat PJ vreemd was gegaan met meerdere minnaars.
Fransje had PJ altijd al aantrekkelijk gevonden, maar wanneer hij haar geheimen te weten komt, zal zijn gevoel verminderen. Ook vermindert de aantrekkelijkheid van PJ doordat zij erachter komt wat Joe zijn naam is en dit persé met Fransje moest delen. Fransje wilde dit helemaal niet te weten komen, omdat hij daardoor het gevoel zou krijgen dat hij zijn vriendschap met Joe verraad. Ten slotte verraadt Fransje ook zijn oude vriend Christof. Fransje krijgt een seksuele relatie met PJ terwijl zij getrouwd is met Christof.
Maar ook de ouders van Engel hebben een desillusie. Hun zoon is een goede kunstenaar en verwachten dat hij daarmee ver zal komen. Maar uiteindelijk sterft Engel vroeg doordat een hond op zijn hoofd belandde vanaf een balkon. Ook de moeder van Joe Ratzinger raakt gedesillusioneerd wanneer zij haar echtgenoot kwijtraakt bij een auto-ongeluk. Uiteindelijk vindt ze een andere man die uit Egypte komt, meneer Mahfouz. Mahfouz komt bij mevrouw Ratzinger wonen in Lomark. Mevrouw Ratzinger is erg bezitterig over Mahfouz, omdat ze bang is om hem kwijt te raken. Op een gegeven moment wanneer Mahfouz een zeilboot heeft gemaakt en hem wilt uittesten, is hij opeens verdwenen.
Citaat:
“Mijn vriend en mijn gedroomde geliefde hadden de driehoek verbroken, de driehoek die de basis was van elke vaste constructie. Ik was losgeraakt van de nieuwe verbinding, een zwevende punt in de duisternis. Sinds Joe terug was in Lomark en bij Betlehem was gaan werken, had ik geloofd in de illusie van onveranderlijkheid. Nu was hij verliefd. Maar hoe kon ik Joe en PJ uit mijn bestaan verwijderen? Ze waren de enigen met wie ik verwantschap voelde. Ik stond voor een wezenlijk moment in mijn volwassenwording: de capitulatie.”
(blz.245) De verwachting van Fransje over de vriendschap tussen hem PJ en Joe is anders verlopen dan hij had verwacht. Fransje stelde hun drie voor als een driehoekconstructie, waarbij Fransje verliefd is op PJ en Joe niet. Hij had hierbij ook niet gedacht dat deze driehoekconstructie zal veranderen. Maar dat blijkt te veranderen gedurende het verhaal. Tijdens de hotelnacht na de armwedstrijd van Fransje sliepen PJ en Joe samen op één kamer. Er ontstond een officiële relatie tussen hen, wat de driehoekconstructie verbrak. Voor Fransje was dit een moeilijke situatie omdat hij liefdesverdriet kreeg doorzijn vriend, ook al wist Joe niet dat Fransje wat voor PJ voelde. Citaat:
“Halverwege mijn onderarm balde de pijn zich samen als een gloeiende knoop, ik wist dat het bot gebroken was. De spieren hadden het gehouden tegens Mansurs onmenselijke kracht maar het spaakbeen of de ellepijp was niet sterk genoeg geweest. Geknapt als een twijg; ik schreeuwde het uit van woede en pijn. Joe schoot op me af. –Fransje wát?! Ik schudde het hoofd, dit was het einde van alles, het bot was mijn achilleshiel gebleken, ik kon weer helemaal van voor af aan beginnen.” (blz.278/279) Dit is dus het punt waarop Fransje zijn arm breekt door het gevecht tegen Mansur. In het citaat heeft hij het over dat zijn arm het allerbelangrijkste is van zijn hele lichaam en dat hij nu hij zijn arm heeft gebroken met alles opnieuw moet beginnen. Dit is dus een enorme teleurstelling, oftewel, een desillusie.
4. Hamvraag
Onze hamvraag is: Om welke reden bewondert Fransje Joe zo erg? Het verhaal draait vooral om Fransje die Joe zo erg bewondert. Fransje vertelt vanuit zijn perspectief over de gebeurtenissen in Lomark, wat voor een groot deel met Joe Speedboot te maken heeft. Voordat Fransje Joe leerde kennen, had hij al van hem gehoord. Toen hij van hem te horen kreeg, was hij al geïnteresseerd in Joe. De stoere dingen die Joe ondernam interesseerden Fransje. Maar dat zal niet de dieperliggende reden zijn dat hij Joe zo bewondert. Dat is dan ook de hamvraag.
Een antwoord op de hamvraag dat zou kunnen zijn is dat Fransje vanwege zijn ongeluk iets spannends zoekt, wat zijn leven interessanter zou maken. Omdat Fransje in een rolstoel zit en voor de rest voor zijn leven niet veel kan doen, is dat nogal een depressieve gedachte. Misschien dat Fransje vanwege deze situatie een vriend zoekt die echt iets aan zijn leven toevoegt, waardoor zijn leven niet meer zo saai zal lijken als hij dacht dat het zou worden. Joe zorgt er bijvoorbeeld voor dat hij niet langer geld verdient door brikketen te maken, maar door mee te doen aan armworstelwedstrijden. Hierbij stelde Joe voor om Fransje ervoor te laten trainen en dat hij manager van hem zou zijn, waarbij ze samen de top gaan bereiken. Op deze manier had Fransje dan toch een doel in zijn leven. 5. Symboliek
Symbool één.
‘Ut was de hoan die kroanig blef’. Dit is een zin die vaak terugkomt in het verhaal. De haan is het symbool voor het dorpje Lomark, zoals er ook letterlijk in het boek verteld wordt. De haan laat niemand anders in het dorpje, een onbekende blijft een onbekende. Maar toch lukt het Joe speedboot om het dorp in te komen en geaccepteerd te worden. Dit symbool ondersteunt het thema doordat iedereen in het dorpje denkt dat Lomark altijd zal blijven bestaan zoals dat het nu is. Dit zijn dus desillusies, dingen die niet per sé uitkomen. Want Joe Speedboot blijkt deze desillusie te doorbreken. Citaat:
“Zo kwam hij als een meteoriet ons dorp binnen, waar we een rivier hebben die in de winter buiten haar oevers treedt, een vast web waarlangs geruchten zich verspreiden en een haan in het dorpswapen, de haan die duizend jaar geleden of zo een bende noormannen voor de poorten van Lomark heeft verjaagd terwijl onze voorouders in de kerk zaten te bidden godbetert. “Ut was de hoan die kroanig blef” zeggen we hier. Iets dat iets anders buiten houdt, dat is ons symbool. Maar Joe kwam met zulk geweld binnenzeilen dat niets hem had kunnen tegenhouden.”
(blz. blz 16)
Dit citaat laat zien hoe Joe Speedboot het symbool Ut was de hoan die kroanig blef verbreekt en in dit citaat wordt er ook uitgelegd waarvoor het symbool voor staat.
Symbool twee.
Het vliegtuig. De vriendengroep van Fransje besluit een vliegtuig te bouwen, omdat zij verhalen hadden gehoord over dat de moeder van PJ een nudist zou zijn. En omdat PJ en haar moeder in een huis woonde dat omringd was door hoge witte muren, hadden zij nooit de kans om te gluren. Ze besluiten dus een vliegtuig te bouwen, om zo over het huis te vliegen en de moeder van PJ naakt te kunnen zien. Maar het vliegtuig staat tegelijkertijd symbool voor ontsnapping: een kans om uit Lomark te vliegen. Dat merk je ook in het volgende citaat, wanneer Fransje Joe opzoekt en het vliegtuig weer terugziet. Elk personage uit dit boek heeft grootse dromen over de toekomst en dit willen ze verwezenlijken met het vliegtuig. Maar van zo’n zelf gebouwd vliegtuig kan je helemaal niet verwachten dat je er echt grootse plannen mee kan uithalen. Zoals in het citaat ook wordt beschreven, is het vliegtuig helemaal stuk als ze ouder zijn. Dit staat dan ook weer symbool voor het in duigen vallen van toekomstdromen. Citaat:
“Toen ik hem daar eens opzocht, zag ik na jaren het vliegtuig weer. Het stond gedemonteerd en beschadigd tegen de achtermuur. Daar, in ellendige staat, stond het object dat me eens had vervuld van krankzinnige hoop – dat er een uitweg was die met groot denken en de wil te maken had.”
(blz. 248) In dit citaat merk je dus waar het vliegtuig voor staat, namelijk voor onrealistische hoop. En ook over hoe deze onrealistische hoop wordt verbeeld, omdat het vliegtuig nu juist ook een hoop vol puin is. Symbool drie.
De driehoek constructie. In het boek wordt uitgelegd dat de driehoek symbool staat voor een vaste constructie en dat een vierhoek constructie of een andere constructie niet zou werken. Want een vierhoek bijvoorbeeld beweegt, die gaat schuiven. De driehoekconstructie komt dan ook terug in de vorm van vriendschap, de vriendschappen tussen drie personen, in de penseelperiode/hoofdstuk bestaat die vriendschap uit Joe, Christof en Engel. In de zwaardperiode/hoofdstuk bestaat die vriendschap uit Fransje, Joe en PJ. De driehoek constructie wordt ook verbroken als Christof er vandoor gaat met PJ.
Fransje verwacht dat hij altijd vrienden zal blijven met Joe, Engel en PJ. Maar Engel overlijdt en hierdoor wordt de driehoek constructie verbroken, ook de volgende vriendschapskring wordt dus verbroken doordat PJ vertrekt met Christof. Hierdoor zie je dus dat bepaalde verwachtingen helemaal niet uitkomen en dat Fransje weer wordt teleurgesteld. Symbool vier.
Het boek van vijf ringen. Dit is het boek dat Fransje leest, het is een boek dat de beginselen van kenjutsu in vijf hoofdstukken uitlegt met de titels: water, wind, vuur, aarde en leegte.
Door het volgen van de regels van het boek, belandt Fransje ook in een rolstoel omdat hij de Strategie van het Verstenen aan het oefenen is. Ook volgt Fransje de regels van het boek als hij gaat armworstelen. Je merkt naarmate het boek vordert, dat Fransje het boek steeds meer gaat gebruiken als een soort handleiding. En hiermee staat het eigenlijk weer symbool voor de desillusie. Hij gelooft er enorm in, dat als hij de regels van het boek volgt, t hij dan een ware samoerai vechter zal worden. Citaat:
“Van de seppuku, de weg van het sterven om je eer te redden, waarbij je een kort zwaard in je buik steekt en hem van linksonder naar rechtsboven openhaalt. Aan de lengte van de snede kun je zien hoe dapper iemand was. Maar dat was niet het onderwerp.”
(blz.15)
In dit citaat kan je zien dat Fransje tijdens een gesprek met Joe, weer afdwaalt naar het boek. En hij een doodnormaal gesprek weer vergelijkt met het boek.
6. Perspectief
Het boek wordt verteld vanuit het vertellend-ik. Je leest het vanuit Fransje Hermans, die terugkijkt op zijn leven en in detail alles vertelt over wat er in het dorpje Lomark gebeurt.
Doordat je vanuit Fransje zijn gedachtes leest, krijg je een subjectief beeld. Maar dit maakt het juist interessant. Ook het perspectief van een gehandicapte is interessant. Fransje zitt in een rolstoel en kan alleen zijn rechterarm redelijk bewegen. De rest van zijn lichaam functioneert niet meer goed. Dit maakt het boek bijzonder, want je leest niet vaak mee met een hoofdpersonage die niet goed kan functioneren. Hierdoor leer je hoe hij tegen het leven aankijkt en hoe het is om in een rolstoel te leven, maar dat niet alleen. Hij is namelijk erg geïnspireerd door Joe Speedboot en hierdoor lees je eigenlijk net zoveel over Fransje zelf als over Joe Speedboot. Citaat:
“Eigenlijk had ik Joe’s vriend moeten zijn. Christof is geen goede vriend voor hem, die is te voorzichtig. Hij houdt Joe tegen, heb ik het gevoel. Hij is een rem op Joe’s snelheid en dat moet niet, Joe moet zichzelf kunnen opvoeren tot hij vliegt. Mijn ongeluk is te vroeg gekomen, het heeft de loop van de dingen in de war geschopt. Ik had daar naast hem moeten zitten, niet Christof.”
(blz. 35) Dit citaat laat zien hoe Fransje geobsedeerd door Joe is. Hij wilheel graag bevriend zijn met Joe en vindt Joe ook heel wat. Citaat:
“Studeren of werken, in elk geval iets waar ze mij niet bij nodig hadden. Het zag ernaar uit dat ik een diep ingevreten anker was dat altijd op zijn plaats zou blijven. Er lag niets voor mij in het verschiet en ik probeerde weinig te verlangen, zoals een dier of een boeddhist.”
(blz. 93) Hier lees je hoe Fransje zich voelt, zijn vrienden zijn net zoals hem geslaagd voor de examens. Maar zij gaan studeren en Fransje kan niks doen. Hier zie je dus goed hoe de ik-verteller vertelt en hoe hij zijn gedachtes en gevoelens laat overkomen. 7. recensie
Op de wereld staan zonder voeten
Het boek dat wij beoordelen heet Joe Speedboot van Tommy Wieringa. Joe Speedboot gaat over een gehandicapte jongen genaamd Fransje. Hij woont in het dorpje Lomark en terwijl hij nog in een coma ligt van een ernstig ongeluk, hoort hij steeds verhalen over ene Joe Speedboot. Hij maakt bommen en zet van alles op stelten. Fransje besluit dat hij vrienden wilt worden met Joe Speedboot. Waarin hij slaagt en samen met Joe leert hij beetje bij beetje om te gaan met zijn leven.
Joe Speedboot is een boek vol prachtige zinnen. Het boek bevat tal van bijzondere relaties en gebeurtenissen en dat is wat ons erg verbaasde aan dit boek, aangezien Fransje gehandicapt is en dat het in de meeste gevallen zo is dat gehandicapten het lastig vinden om veel vrienden te maken. Inhoudelijke argumenten 1a) “Een niet-sprekende en nauwelijks bewegende verteller als Fransje Hermans heeft me voor veel problemen gesteld (wie houdt van dialogen en hardloopwedstrijden in de literatuur moet ik doorverwijzen) maar was technisch gezien een interessant experiment en een noodzakelijk tegenwicht voor de onmatige ‘bewegingsfilosoof die Joe Speedboot is.” (bron 5) Wij zijn het met deze bron eens. Het verschil waarin Joe en Fransje bewegen maakt het boek interessant. Fransje kan niet veel vanwege zijn handicap. Ook omdat hij stil is, is het lastig voor hem om met vele ideeën op te komen of praatjes. Joe is het tegenovergestelde. Hij heeft veel ideeën en vertelt die tegen zijn vrienden, zoals het idee van het vliegtuig. Deze ideeën kan hij als gezond persoon ook uitvoeren. Ondanks deze tegenstelling van beweging kunnen ze toch goede vrienden met elkaar zijn en dat vinden wij bijzonder. “ – Ho maar! Ik liet los en tot mijn verrassing sprong de staaf terug als elastiek. Er klonk hard geknal, ik kreunde van de teleurstelling: het ijzer was niet verbogen, het was alleen maar de andere kant van de werkbank geweest die omhoog was gekomen – het geluid dat ik had gehoord was van vallende bierflesjes en gereedschap geweest. Ik had gefaald. – schitterend, zei Joe, echt schitterend. Weet je wat die bank wéégt? Hij knielde naast me neer. Zijn gezicht was vlak bij het mijne, hij keek zonder te knipperen en ik zag dat zijn linkeroog iets anders uitstraalde dan zijn rechteroog – het linkeroog schoot vuur, wat door het rechteroog werd getemperd, daar lag een soort mededogen in dat groter was dan ik kon begrijpen. – daar kun je nog lol van hebben, van die arm, zei hij. Hou ‘m in vorm, je weet nooit.”(blz.64/65) Dit citaat laat zien dat Joe ontdekt dat Fransje een enorm sterke arm heeft door het testen van zijn arm. Om deze rede kan Joe hem goed gebruiken om mee te helpen aan het vliegtuig door bepaalde onderdelen van het vliegtuig te buigen. 1b) “Ik zou me kunnen voorstellen dat er lezers zijn die zich niet laten meeslepen door de wilde fantasie van Wieringa. Joe speedboot is geen doorsnee realisme over ‘gewone’ mensen in al dan niet extreme situaties, en er zijn per slot van rekening ook mensen die niet van de vroege John Irving houden.”(bron 1) Het boek is onrealistisch. Ik, Mieke, vind het juist leuk dat er soms vreemde stukken in het boek voorkomen die niet zomaar in het dagelijks leven gebeuren, zoals het bouwen van een vliegtuig en die uiteindelijk kunnen laten opstijgen. Ik vind dat komisch om te lezen. Reina en ik verschillen hierin van mening. Zij leest liever een realistische literaire roman dan dit boek. “Joe suisde met een noodgang op de bomen af, zo hard had hij nog nooit gereden maar hij deed geen poging om de lucht in te komen – als hij niet snel keerde of afremde was hij harstikke dood. Ik sloot mijn ogen maar deed ze meteen weer open en zag dat hij eindelijk optrok. De achterband was los van de grond, het toestel hing prachtig horizontaal en sprong op en neer over het ijs, elk ander vliegtuig was nu losgekomen van de grond… O god, o god… Hij ging! Hij was los! Het toestel klom een paar meter en schoot rakelings over de toppen van de wilgen. Joe had dat onmogelijk kunnen inschatten, hij had gewoon een achterlijk risico genomen en veel geluk gehad. Puur geluk dat wist ik zeker. Als het toestel op dat moment geweigerd had was hij nu dood geweest. Maar hij was niet dood, hij vloog… - Ja! Ja! Schreeuwde Engel naast mij.
(blz.83)
1c) “Het is dit sarcasme waardoor je geen enkele kans krijgt om te denken dat hier een zielig verhaal over een gehandicapt jongetje gebracht wordt. Integendeel: Fransje blijkt een bijzonder scherp observator te zijn van familie en de overig mensen in het kleine dorpje waar hij woont.” (bron 2)
Wij vinden het verhaal interessant doordat Fransje zich, ondanks zijn handicap, gedraagt alsof hij een normaal persoon is. Ook maakt hij vaak sarcastische opmerkingen alsof het hem niet veel scheelt en legt zich erbij neer dat hij nou eenmaal gehandicapt is. Hij blijft doorgaan met zijn leven. Bijvoorbeeld wanneer hij na zijn coma gelijk vrienden probeert te maken. Uit onze ervaringen zien wij vooral dat mensen die beperkingen hebben zich juist gaan afzonderen. Fransje doet dit niet wat een goede eigenschap is. Ook het voorbeeld dat zijn droom uitkomt om seks te hebben met PJ is bijzonder. Aan het begin van het verhaal verwachtte je niet dat zij seks met elkaar zouden hebben omdat PJ mooi is en altijd een vriendje heeft. Maar ook omdat Fransje gehandicapt is en het daarom vaak een afknapper voor mensen is om daar seks mee te hebben verwacht je niet dat zij seks zullen hebben. Maar PJ geeft na de seks met Fransje aan dat ze het erg lekker vond.
In het citaat hieronder lees je aan het begin dat Fransje er voor had gebeden om seks te hebben met PJ. “Mijn hoofd begint te gloeien, dit is waar ik op heb gehoopt, nee, voor het gebeden. Ze ritst mijn broek open maar ik wijs gealarmeerd naar de gordijnen, mijn ouders kunnen ons zo zien. PJ staat op, sluit het donker buiten en doet de schuif op de deur. In het voorbijgaan neemt ze de theedoek van het haakje. – Waar waren we. O ja. Ik ben zo hard als een fles, ze vraagt ‘ben je schoon?’ en ik knik. Dan neemt ze me in haar mond. Ik streel haar haren, de binnenkant van haar mond is nat en warm, haar hoofd beweegt op en neer.”
(blz. 303) 1d) Het boek is opgedeeld in drie hoofdstukken. Namelijk Penseel, Zwaard en En toen. Vooral de eerste twee hoofdstukken zijn belangrijk. Ze zijn gerelateerd aan het boek Het boek van vijf ringen en aan het motto van het boek: “Er wordt gezegd dat de samoerai een tweevoudige Weg heeft, van het penseel en het zwaard.”(blz.6) Wieringa heeft dit goed in het boek verwerkt, het eerste hoofdstuk staat namelijk symbool voor de pen die Fransje gebruikt om alles in op te schrijven en hoewel Fransje zichzelf niet ziet als iemand die ooit overweg zou kunnen met het Zwaard. Toch lukt het hem met behulp van Joe, om zelf acties te ondernemen. Namelijk het armworstelen. Dit is erg mooi beschreven, aangezien Fransje zijn best doet om zoveel mogelijk te leren van het boek.
Structurele argumenten:
2a) Het boek zit vol metaforen, dit zijn metaforen die aan de ene kant erg moeilijk zijn om te begrijpen en aan de andere kant juist erg mooi of komisch zijn omschreven. Het zijn metaforen als
“De mensen op straat werden er kinderen van, van die harde wind, heel wild en opgetogen waren ze, met glanzende ogen en zonder een spoor van bezorgdheid.” (blz.47) Het laat het je voor je zien en dit maakt stukken een stuk interessanter dan ze eigenlijk zouden zijn.
Maar omdat op bijna elke bladzijde wel minstens één metafoor staat, zorgt dit ervoor dat je moeilijk door één bladzijde leest. Dit is jammer, want hierdoor verlies je al snel je interesse.
Je leest dan al snel over bladzijdes heen, om er dan later achter te komen dat je iets heb gemist.
Dat het boek mooie zinnen en metaforen bevat, wordt ook bevestigd door Pieter Steinz uit bron 1. Hij zegt: “Op bijna iedere bladzijde is wel een mooie zin of een humoristische zinswending te vinden. Wieringa is goed in dialogen.” Zo zie je, dat er veel mooie zinnen in het verhaal zitten, maar dat dit ook bij ons bevestigt dat er erg veel beschrijvende, mooie zinnen in zitten. Die voor ons net iets te veel zijn. 2b) In het boek zit weinig actiespanning, er komen enkele stukken in voor waar er wel actiespanning in voorkomt. Maar helaas zijn deze stukken kort en na een bladzijde lezen zó weer over. Dit komt omdat het boek geschreven is vanuit Fransje zijn perspectief en omdat hij niet veel meer kan doen dan observeren en opschrijven, verlies je soms je focus op het boek. Fransje zelf maakt namelijk maar één keer in het boek zelf echt iets spannends mee en voor de rest wordt er voornamelijk veel in psychologische spanning omschreven. “Hij kreeg mijn kar in zijn knieholtes zodat zijn knieën naar voren schoten en zijn bovenlichaam naar achteren viel, en ik greep hem naar de strot met het enige wapen dat ik had: mijn hand. Die vond zijn hals en klemde ana. Zijn armen maaiden rond maar vonden geen houvast. De hand sloot zich verder, de vingers zonken in het vlees. Ik voelde spieren samentrekken in doodsangst, en woest kloppend bloed." (blz.102) Zelfs bij dit stuk in het boek, waar iets gebeurt dat vooral actie is, wordt het op een beschrijvende manier geschreven. Dit is jammer, want hierdoor leef je dus niet zo goed mee als je zou kunnen bij zo’n stukje. 2c) De opbouw van het boek is matig, dit komt omdat het eerste deel Penseel erg langdradig is. Het komt langzaam op gang, dit komt omdat je nog weinig weet over de personages. Dat het eerste deel wat langdradig is, komt overeen met het feit dat dit de ´Penseel-fase’ is en Fransje alleen nog bezig is met het leven van anderen en nog niet heeft geleerd hoe hij zijn leven nuttig kan maken. Echter wordt het tweede deel al snel wat interessanter. Fransje leert armworstelen en reist naar verschillende plekken om met wedstrijden mee te doen. Hij ondergaat meer actie en leert om te gaan met zijn handicap. “Wat bleef mij anders over dan te proberen armworstelaar te worden? Ik ging in training, Joe en ik richtten ons op het eerste toernooi in Luik, eind Oktober. Er waren halters in huis gekomen en hij had een partij eiwitsupplementen op de kop getikt in de smaken aardbei, vanille en citroen.”
(blz. 201) Dit citaat zijn de eerste zinnen van het deel Zwaard en hierin kan je goed zien, dat met de start van het tweede deel, dat hij meteen al actie onderneemt.
Persoonlijke argumenten:
Omdat wij allebei een andere mening over het boek hebben, hebben wij besloten om de persoonlijke argumenten in tweeën te delen. Zodat we allebei goed onze mening naar voren kunnen laten komen. 3a) Argument van Mieke:
Mijn boeksmaak ligt meestal bij realistische boeken over bijvoorbeeld de liefde. Ook ben ik er een tijdje geleden achter gekomen dat ik boeken met humor leuk vind. De humor die ik grappig vind is droge humor. Dit boek heeft wel een vleugje van droge humor, dat komt doordat Fransje zijn leven op een sarcastische toon beschrijft. Dit gebeurde alleen niet heel vaak, wat jammer is. Ook de liefde speelt een rol in dit boek, alleen wordt er niet diep op in gegaan. Ook vind ik de liefde in het boek niet altijd echt. De liefde die Fransje of Joe heeft voor PJ is echt, maar PJ heeft zo veel relaties gehad waardoor ik het gevoel kreeg dat zij niet echt om de jongens gaf. 3b) Argument van Reina:
Mijn boeksmaak sluit niet goed aan bij ons gekozen boek Joe Speedboot. Net zoals Mieke, lees ik graag realistische boeken over de liefde. Alleen is dit een boek, dat nog realistisch is nog romantisch. Dit vind ik erg jammer, aangezien dit een groot deel van mijn leesplezier weghaalde. Er komen stukken in voor, waarin een personage overlijdt doordat er een hond op zijn hoofd valt, dit vind ik niet realistisch en ook niet komisch. Dit vind ik erg jammer, want ik had het boek leuker gevonden met een beetje meer realisme erin. Wat ik wel mooi vond aan dit boek, is dat je kon meelezen met een gehandicapt persoon en dit maakte het boek erg leerzaam en dat sluit weer wel aan bij mijn boeksmaak. Morele argumenten
4a) Ook al heb je tegenslagen, zoals bijvoorbeeld zitten in een rolstoel, dan kun je alsnog een interessant en avontuurlijk leven leiden. 4b) Het verhaal begint met dat hij in het ziekenhuis ligt en net uit zijn coma geraakt is. Gelijk is hij al nieuwsgierig naar Joe Speedboot en probeert hij vrienden te worden met hem. Dat lukt hem al snel. Fransje blijft zoeken naar avonturen en blijft vooral niet binnen. Wanneer hij het mooie meisje PJ tegenkomt valt hij als een blok voor haar. Fransje zijn droom is dan ook om PJ als vriendinnetje te hebben en seksueel contact met haar aan te gaan. Het tweede zal hem ook lukken: aan het eind van het boek krijgen ze seks met elkaar. Fransje maakt zijn dromen waar. Zijn handicap hindert hem hierbij niet. Wij vinden dit erg knap van Fransje, want voor de meeste mensen met een handicap is het lastig om een instelling te hebben zoals Fransje heeft. 4c) Wij zijn het met deze moraal eens. Voor de meeste gehandicapten is het namelijk lastig om een instelling te hebben waarbij ze op zoek gaan naar avontuur om er een leuk leven van te maken. Gehandicapten zijn vaak onzeker over zichzelf, wat wij op zich begrijpen. Maar waarom zou je het mooie leven opgeven? Het lijkt ons niks om voortdurend thuis te zitten omdat je onzeker staat in de maatschappij. Als gehandicapte moet je jezelf er naar toe trekken om wat avontuurlijks te gaan doen. Hoe vaker je de deur uit zal gaan en avontuurlijke dingen mee maakt, hoe meer zelfvertrouwen je zult krijgen. Althans, dat lijkt ons logisch. Totaalmening:
Het boek was redelijk om te lezen. Er kwam niet veel spanning in voor en hierdoor vonden wij het boek soms saai. Wel vonden wij het idee van het boek erg mooi bedacht en is het Tommy Wieringa wel gelukt om een personage te bedenken die, ook al was hij gehandicapt, toch goed in het leven stond. Er waren situaties, zoals het bouwen van het vliegtuig, die eigenlijk te gek voor woorden waren. Maar toch wel leuk waren om over te lezen. Maar deze situaties verschilden wel in geloofwaardigheid. En de ene keer was dit leuker om over te lezen dan de andere keer. Wij vonden het dus jammer dat er niet veel spanning in voorkwam, maar alsnog hebben wij best genoten om het boek te lezen.
Joe Speedboot – Tommy Wieringa 1. Korte samenvatting
Het verhaal draait om een jongen genaamd Fransje. Fransje is door een ongeluk een lange tijd in coma geraakt. Ongeveer een jaar later kwam hij bij bewustzijn. Hij kan door het ongeluk niet meer lopen, praten en heeft last van spasme aanvallen. Het enige wat nog werkt is zijn rechterarm. Wanneer Fransje weer terug naar school gaat, ontmoet hij een jongen genaamd ‘Joe Speedboot’. Joe Speedboot is niet zijn echte naam. Hij heeft hem verzonnen omdat hij zijn echte naam lelijk vond. Joe woont nog maar net in het dorpje Lomark, waar Fransje ook woont. Joe Speedboot is voor iedereen in het dorp een enorme verschijning. Bij het verhuizen kreeg zijn vader een ongeluk met de verhuisauto, waar hij het huis inreed van de familie Maandag. Joe leert hierdoor Christof Maandag kennen.
Joe Speedboot is een waaghals, hij is intelligent, onvoorspelbaar en avontuurlijk. Zijn fantasieën blijven geen fantasieën, maar worden bijna altijd werkelijkheid. Hierdoor voelt Fransje zich sterk tot Joe aangetrokken.
Wanneer ze te horen krijgen dat de moeder van PJ een nudist is en in haar tuin naakt loopt, krijgt Joe een plan. Hij wilt een vliegtuig met de jongens bouwen om PJ’s moeder te bewonderen. Ieder heeft een taak op zich bij het bouwen van het vliegtuig en zo ook Fransje. Joe ontdekt namelijk dat Fransje een bijzonder sterke arm heeft. Dat komt doordat Fransje elke keer op en neer rijdt met zijn rolstoel. Fransje zijn taak is daarom het buigen van de ribben voor het vliegtuig. Wanneer het vliegtuig eindelijk klaar is, wachten de jongens met spanning af hoe Joe die het vliegtuig zal optrekken. Al met al loopt het spektakel goed af.
Op een gegeven moment komt Joe met het idee om van Fransje een armworstelaar te maken. Fransje wil dit eerst niet, omdat dat zou betekenen dat hij zijn leven zou moeten veranderen en dat zou weer betekenen dat zijn leven niet goed is op de manier dat het nu is. Uiteindelijk stemt hij hiermee toch in en leert Joe Fransje armworstelen. Hij blijkt er nog goed in te zijn ook en samen met Joe gaat Fransje naar verschillende wedstrijden en wint daar veel geld.
Op zijn laatste en belangrijkste wedstrijd breekt hij zijn arm tegen een gevecht met Islam Mansur, hij is een held in de armworstelingwereld. Nadat ze bij het ziekenhuis zijn geweest, komt Fransje erachter hoe Joe echt heet. Dit verandert veel in het verhaal en terwijl Joe samen is met PJ, gaat PJ vreemd met Fransje. In het laatste hoofdstuk En Toen trouwt Christof met PJ en vliegt Joe met zijn vliegtuig boven de trouwerij met een spandoek waarop staat: Hoer van de eeuw. 2. Titelverklaring en het begin en einde van het verhalen
Titelverklaring
De titel van het verhaal is ‘Joe Speedboot’. De persoon in het boek die Fransje bewondert noemt zichzelf Joe Speedboot. Het hele boek draait ook om Joe. In het boek wordt almaar vertelt wat Joe uitspookt en waarom Fransje hem zo geweldig vindt. Blijkbaar is hij zo belangrijk voor Fransje dat zijn verzonnen naam als titel wordt gebruikt. Citaat:
“Hij was niet zozeer een buitengewone jongen, hij was een kracht die vrij kwam. Je had verwachtingsvolle tintelingen in zijn buurt – er was een energie die vorm aannam in zijn handen, in een los verband toverde hij bommen, racebrommers en vliegtuigen tevoorschijn en jongleerde ermee als een lichtzinnige tovenaar. Ik had nooit eerder iemand ontmoet bij wie het idee zo vanzelfsprekend leidde tot een uitvoering, op wie angst en conventies zo weinig greep hadden. Hij durfde het onmogelijke te denken en merkte niets van de afwijzing die zich achter zijn rug voltrok. Want veel mensen moesten Joe niet, er was te veel onbegrijpelijkheid aan hem.”
(blz.69) Je merkt aan de toon van Fransje dat hij Joe zeer bewondert. Hij vindt hem bijzonder: hij heeft nog nooit iemand zo als hij eerder ontmoet. Het begin van het verhaal:
In het begin van het verhaal wordt gelijk vertelt in wat voor situatie Fransje verkeert en hoelang hij hierin heeft gezeten. Hij wordt namelijk net wakker uit een coma van tweehonderd dagen. Hoe hij in coma is geraakt kom je niet aan het begin te weten, maar pas later in het boek. In het begin van van het verhaal worden andere personages naar voren gehaald zoals pa, ma en zijn broers. Wat vooral belangrijk is aan het begin van het verhaal is dat Joe Speedboot gelijk aan bod komt. Wanneer Fransje op zijn bed in het ziekenhuis ligt, vertellen de bewoners uit Lomark die op bezoek komen bij Fransje over de bijzondere belevenissen van Joe Speedboot in het dorp. Je merkt dat Fransje gelijk geïnteresseerd is in deze jongen, ook al heeft hij hem nog nooit ontmoet. In het boek wordt bijvoorbeeld gezegd dat Fransje gelijk zijn oren gespitst heeft als bezoekers het over Joe Speedboot hebben. Je wordt dus eigenlijk vanaf het begin van het verhaal midden in de gebeurtenissen geplaatst, en zo geldt dat ook voor Fransje zelf. Het einde van het verhaal:
Het boek heeft een gesloten einde. Het eindigt met de conclusie dat PJ een hoer is waarmee Joe het uiteindelijk eens is. Omdat PJ met Christof is getrouwd, Joe haar ex is en Fransje nog steeds seks met PJ heeft, blijft er ruimte over voor de lezer om te speculeren over de gevoelens van de personages. De vraag is bijvoorbeeld of Christof erachter zal komen dat PJ daadwerkelijk seks heeft met Fransje en of Joe nog gevoelens heeft voor PJ.
“De E981 is in gebruik genomen, een gletsjer van asfalt heeft nieuwe tijd voor zich uit gewalst en wij zijn verdwenen achter een metershoge geluidswal van aarde en kunststof. We horen inderdaad niks, net zomin als we nog worden gehoord. Automobilisten die langsflitsen zien misschien vanuit een ooghoek het puntje van onze kerktoren boven het scherm uitsteken met daarop ‘de hoan die kreanig blef’, maar verder heeft de wereld ons aan het zicht onttrokken. Maar daarachter zijn we niet gestorven, noch zijn we van gedaante veranderd. We zijn hier nog.” (blz.210) Hier wordt dus vertelt over het symbool van de snelweg die is aangelegd langs Lomark. Lomark is een klein dorpje waarin iedereen elkaar kent en waar niet veel mogelijkheden zijn zoals studeren. Om deze reden wil iedereen ook vertrekken uit Lomark wanneer zij bijvoorbeeld gaan studeren. Dat doen de personen Joe, PJ en Engel in het boek ook. Deze situatie zalzich blijven voort doen ook al is de snelweg geplaatst. Je zou namelijk denken dat de snelweg zorgt voor een betere economie in Lomark, maar dat is niet zo omdat er geen op en-afrit is. Lomark zal nog meer onttrokken worden aande buitenwereld dankzij deze snelweg. De bewoners van Lomark zullen hierdoor moeilijker een ‘wijde blik’ op hun toekomst krijgen.
3. Thema
Het thema van dit boek is de desillusie.
Het hele boek draait om desillusies die vele personages uit het boek hebben. Desillusie is eigenlijk met een makkelijk woord gezegd ‘een tegenvaller’. De personages uit het boek hebben allemaal een bepaalde verwachting over de toekomst. Echter komen deze verwachtingen nooit uit.
Joe Speedboot komt het dorpje binnen denderen als de verlosser van het dorp. Hij zal de boel op stelten zetten. Hij lijkt een persoon met verwachtingen die uitkomen. Hij heeft allerlei ideeën: een vliegtuig bouwen om de moeder van PJ naakt te kunnen zien, van Fransje een armworstelaar maken, bommetjes maken en meedoen aan de Parijs-Dakar wedstrijd. Over al deze ideeën heeft hij positieve verwachtingen. De meeste lukken dan ook. Hij vliegt met zijn eigen gemaakte vliegtuig over Lomark en kan van Fransje een armworstelaar maken. Maar toch blijkt hij niet de verlosser te zijn als de bewoners van Lomark denken.
Hij besluit te gaan studeren, maar stopt daar uiteindelijk mee en keert weer terug naar Lomark om daar te gaan werken. Ook verliest hij de Parijs-Dakar wedstrijd en verliest hij PJ aan zijn vriend Christof. Zo merk je dus, dat zelfs de verlosser van Lomark teleurgesteld wordt door de wereld om hem heen. Ook Fransje is een gedesillusioneerd persoon. Zijn eerste desillusie valt hem ten deel wanneer hij en zijn vrienden eindexamen hebben gedaan en hij als enige niet zal gaan studeren. In plaats van studeren heeft Fransje zijn vader een idee bedacht. Fransje zal briketten maken en die aan zijn vader afgeven om te verkopen om op deze manier toch geld te kunnen verdienen en ergens mee bezig te kunnen zijn. Wanneer Fransje bij zijn vader in zijn werkplaats is met Joe, ontdekt Fransje alle briketten die hij heeft geproduceerd in zijn vaders loods. De briketten zijn blijkbaar nooit verkocht.
Dit werk was dus puur omdat zijn vader wilde dat hij wat zou doen met zijn leven. Een tweede desillusie is dat Joe en Fransje allebei hopen op dat Fransje kampioen zou worden met armworstelen en misschien zijn grote idool Islam Mansur tijdens een worstelcompetitie zou kunnen verslaan. Fransje komt erg ver met het armworstelen, maar wanneer hij uiteindelijk tegen Islam Mansur moet ‘vechten’, breekt Fransje zijn arm. Hierbij wordt hij weer teleurgesteld.
Een derde desillusie is wanneer Fransje het boek van Metz, het tijdelijke vriendje van PJ. Hij leest daar over PJ en haar geheimen. In het boek leest hij namelijk over dat PJ vreemd was gegaan met meerdere minnaars.
“Mijn vriend en mijn gedroomde geliefde hadden de driehoek verbroken, de driehoek die de basis was van elke vaste constructie. Ik was losgeraakt van de nieuwe verbinding, een zwevende punt in de duisternis. Sinds Joe terug was in Lomark en bij Betlehem was gaan werken, had ik geloofd in de illusie van onveranderlijkheid. Nu was hij verliefd. Maar hoe kon ik Joe en PJ uit mijn bestaan verwijderen? Ze waren de enigen met wie ik verwantschap voelde. Ik stond voor een wezenlijk moment in mijn volwassenwording: de capitulatie.”
(blz.245) De verwachting van Fransje over de vriendschap tussen hem PJ en Joe is anders verlopen dan hij had verwacht. Fransje stelde hun drie voor als een driehoekconstructie, waarbij Fransje verliefd is op PJ en Joe niet. Hij had hierbij ook niet gedacht dat deze driehoekconstructie zal veranderen. Maar dat blijkt te veranderen gedurende het verhaal. Tijdens de hotelnacht na de armwedstrijd van Fransje sliepen PJ en Joe samen op één kamer. Er ontstond een officiële relatie tussen hen, wat de driehoekconstructie verbrak. Voor Fransje was dit een moeilijke situatie omdat hij liefdesverdriet kreeg doorzijn vriend, ook al wist Joe niet dat Fransje wat voor PJ voelde. Citaat:
“Halverwege mijn onderarm balde de pijn zich samen als een gloeiende knoop, ik wist dat het bot gebroken was. De spieren hadden het gehouden tegens Mansurs onmenselijke kracht maar het spaakbeen of de ellepijp was niet sterk genoeg geweest. Geknapt als een twijg; ik schreeuwde het uit van woede en pijn. Joe schoot op me af. –Fransje wát?! Ik schudde het hoofd, dit was het einde van alles, het bot was mijn achilleshiel gebleken, ik kon weer helemaal van voor af aan beginnen.” (blz.278/279) Dit is dus het punt waarop Fransje zijn arm breekt door het gevecht tegen Mansur. In het citaat heeft hij het over dat zijn arm het allerbelangrijkste is van zijn hele lichaam en dat hij nu hij zijn arm heeft gebroken met alles opnieuw moet beginnen. Dit is dus een enorme teleurstelling, oftewel, een desillusie.
4. Hamvraag
Onze hamvraag is: Om welke reden bewondert Fransje Joe zo erg? Het verhaal draait vooral om Fransje die Joe zo erg bewondert. Fransje vertelt vanuit zijn perspectief over de gebeurtenissen in Lomark, wat voor een groot deel met Joe Speedboot te maken heeft. Voordat Fransje Joe leerde kennen, had hij al van hem gehoord. Toen hij van hem te horen kreeg, was hij al geïnteresseerd in Joe. De stoere dingen die Joe ondernam interesseerden Fransje. Maar dat zal niet de dieperliggende reden zijn dat hij Joe zo bewondert. Dat is dan ook de hamvraag.
Een antwoord op de hamvraag dat zou kunnen zijn is dat Fransje vanwege zijn ongeluk iets spannends zoekt, wat zijn leven interessanter zou maken. Omdat Fransje in een rolstoel zit en voor de rest voor zijn leven niet veel kan doen, is dat nogal een depressieve gedachte. Misschien dat Fransje vanwege deze situatie een vriend zoekt die echt iets aan zijn leven toevoegt, waardoor zijn leven niet meer zo saai zal lijken als hij dacht dat het zou worden. Joe zorgt er bijvoorbeeld voor dat hij niet langer geld verdient door brikketen te maken, maar door mee te doen aan armworstelwedstrijden. Hierbij stelde Joe voor om Fransje ervoor te laten trainen en dat hij manager van hem zou zijn, waarbij ze samen de top gaan bereiken. Op deze manier had Fransje dan toch een doel in zijn leven. 5. Symboliek
Symbool één.
‘Ut was de hoan die kroanig blef’. Dit is een zin die vaak terugkomt in het verhaal. De haan is het symbool voor het dorpje Lomark, zoals er ook letterlijk in het boek verteld wordt. De haan laat niemand anders in het dorpje, een onbekende blijft een onbekende. Maar toch lukt het Joe speedboot om het dorp in te komen en geaccepteerd te worden. Dit symbool ondersteunt het thema doordat iedereen in het dorpje denkt dat Lomark altijd zal blijven bestaan zoals dat het nu is. Dit zijn dus desillusies, dingen die niet per sé uitkomen. Want Joe Speedboot blijkt deze desillusie te doorbreken. Citaat:
“Zo kwam hij als een meteoriet ons dorp binnen, waar we een rivier hebben die in de winter buiten haar oevers treedt, een vast web waarlangs geruchten zich verspreiden en een haan in het dorpswapen, de haan die duizend jaar geleden of zo een bende noormannen voor de poorten van Lomark heeft verjaagd terwijl onze voorouders in de kerk zaten te bidden godbetert. “Ut was de hoan die kroanig blef” zeggen we hier. Iets dat iets anders buiten houdt, dat is ons symbool. Maar Joe kwam met zulk geweld binnenzeilen dat niets hem had kunnen tegenhouden.”
Het vliegtuig. De vriendengroep van Fransje besluit een vliegtuig te bouwen, omdat zij verhalen hadden gehoord over dat de moeder van PJ een nudist zou zijn. En omdat PJ en haar moeder in een huis woonde dat omringd was door hoge witte muren, hadden zij nooit de kans om te gluren. Ze besluiten dus een vliegtuig te bouwen, om zo over het huis te vliegen en de moeder van PJ naakt te kunnen zien. Maar het vliegtuig staat tegelijkertijd symbool voor ontsnapping: een kans om uit Lomark te vliegen. Dat merk je ook in het volgende citaat, wanneer Fransje Joe opzoekt en het vliegtuig weer terugziet. Elk personage uit dit boek heeft grootse dromen over de toekomst en dit willen ze verwezenlijken met het vliegtuig. Maar van zo’n zelf gebouwd vliegtuig kan je helemaal niet verwachten dat je er echt grootse plannen mee kan uithalen. Zoals in het citaat ook wordt beschreven, is het vliegtuig helemaal stuk als ze ouder zijn. Dit staat dan ook weer symbool voor het in duigen vallen van toekomstdromen. Citaat:
“Toen ik hem daar eens opzocht, zag ik na jaren het vliegtuig weer. Het stond gedemonteerd en beschadigd tegen de achtermuur. Daar, in ellendige staat, stond het object dat me eens had vervuld van krankzinnige hoop – dat er een uitweg was die met groot denken en de wil te maken had.”
(blz. 248) In dit citaat merk je dus waar het vliegtuig voor staat, namelijk voor onrealistische hoop. En ook over hoe deze onrealistische hoop wordt verbeeld, omdat het vliegtuig nu juist ook een hoop vol puin is. Symbool drie.
De driehoek constructie. In het boek wordt uitgelegd dat de driehoek symbool staat voor een vaste constructie en dat een vierhoek constructie of een andere constructie niet zou werken. Want een vierhoek bijvoorbeeld beweegt, die gaat schuiven. De driehoekconstructie komt dan ook terug in de vorm van vriendschap, de vriendschappen tussen drie personen, in de penseelperiode/hoofdstuk bestaat die vriendschap uit Joe, Christof en Engel. In de zwaardperiode/hoofdstuk bestaat die vriendschap uit Fransje, Joe en PJ. De driehoek constructie wordt ook verbroken als Christof er vandoor gaat met PJ.
Fransje verwacht dat hij altijd vrienden zal blijven met Joe, Engel en PJ. Maar Engel overlijdt en hierdoor wordt de driehoek constructie verbroken, ook de volgende vriendschapskring wordt dus verbroken doordat PJ vertrekt met Christof. Hierdoor zie je dus dat bepaalde verwachtingen helemaal niet uitkomen en dat Fransje weer wordt teleurgesteld. Symbool vier.
Het boek van vijf ringen. Dit is het boek dat Fransje leest, het is een boek dat de beginselen van kenjutsu in vijf hoofdstukken uitlegt met de titels: water, wind, vuur, aarde en leegte.
Door het volgen van de regels van het boek, belandt Fransje ook in een rolstoel omdat hij de Strategie van het Verstenen aan het oefenen is. Ook volgt Fransje de regels van het boek als hij gaat armworstelen. Je merkt naarmate het boek vordert, dat Fransje het boek steeds meer gaat gebruiken als een soort handleiding. En hiermee staat het eigenlijk weer symbool voor de desillusie. Hij gelooft er enorm in, dat als hij de regels van het boek volgt, t hij dan een ware samoerai vechter zal worden. Citaat:
“Van de seppuku, de weg van het sterven om je eer te redden, waarbij je een kort zwaard in je buik steekt en hem van linksonder naar rechtsboven openhaalt. Aan de lengte van de snede kun je zien hoe dapper iemand was. Maar dat was niet het onderwerp.”
Het boek wordt verteld vanuit het vertellend-ik. Je leest het vanuit Fransje Hermans, die terugkijkt op zijn leven en in detail alles vertelt over wat er in het dorpje Lomark gebeurt.
Doordat je vanuit Fransje zijn gedachtes leest, krijg je een subjectief beeld. Maar dit maakt het juist interessant. Ook het perspectief van een gehandicapte is interessant. Fransje zitt in een rolstoel en kan alleen zijn rechterarm redelijk bewegen. De rest van zijn lichaam functioneert niet meer goed. Dit maakt het boek bijzonder, want je leest niet vaak mee met een hoofdpersonage die niet goed kan functioneren. Hierdoor leer je hoe hij tegen het leven aankijkt en hoe het is om in een rolstoel te leven, maar dat niet alleen. Hij is namelijk erg geïnspireerd door Joe Speedboot en hierdoor lees je eigenlijk net zoveel over Fransje zelf als over Joe Speedboot. Citaat:
“Eigenlijk had ik Joe’s vriend moeten zijn. Christof is geen goede vriend voor hem, die is te voorzichtig. Hij houdt Joe tegen, heb ik het gevoel. Hij is een rem op Joe’s snelheid en dat moet niet, Joe moet zichzelf kunnen opvoeren tot hij vliegt. Mijn ongeluk is te vroeg gekomen, het heeft de loop van de dingen in de war geschopt. Ik had daar naast hem moeten zitten, niet Christof.”
(blz. 35) Dit citaat laat zien hoe Fransje geobsedeerd door Joe is. Hij wilheel graag bevriend zijn met Joe en vindt Joe ook heel wat. Citaat:
“Studeren of werken, in elk geval iets waar ze mij niet bij nodig hadden. Het zag ernaar uit dat ik een diep ingevreten anker was dat altijd op zijn plaats zou blijven. Er lag niets voor mij in het verschiet en ik probeerde weinig te verlangen, zoals een dier of een boeddhist.”
(blz. 93) Hier lees je hoe Fransje zich voelt, zijn vrienden zijn net zoals hem geslaagd voor de examens. Maar zij gaan studeren en Fransje kan niks doen. Hier zie je dus goed hoe de ik-verteller vertelt en hoe hij zijn gedachtes en gevoelens laat overkomen. 7. recensie
Op de wereld staan zonder voeten
Het boek dat wij beoordelen heet Joe Speedboot van Tommy Wieringa. Joe Speedboot gaat over een gehandicapte jongen genaamd Fransje. Hij woont in het dorpje Lomark en terwijl hij nog in een coma ligt van een ernstig ongeluk, hoort hij steeds verhalen over ene Joe Speedboot. Hij maakt bommen en zet van alles op stelten. Fransje besluit dat hij vrienden wilt worden met Joe Speedboot. Waarin hij slaagt en samen met Joe leert hij beetje bij beetje om te gaan met zijn leven.
Joe Speedboot is een boek vol prachtige zinnen. Het boek bevat tal van bijzondere relaties en gebeurtenissen en dat is wat ons erg verbaasde aan dit boek, aangezien Fransje gehandicapt is en dat het in de meeste gevallen zo is dat gehandicapten het lastig vinden om veel vrienden te maken. Inhoudelijke argumenten 1a) “Een niet-sprekende en nauwelijks bewegende verteller als Fransje Hermans heeft me voor veel problemen gesteld (wie houdt van dialogen en hardloopwedstrijden in de literatuur moet ik doorverwijzen) maar was technisch gezien een interessant experiment en een noodzakelijk tegenwicht voor de onmatige ‘bewegingsfilosoof die Joe Speedboot is.” (bron 5) Wij zijn het met deze bron eens. Het verschil waarin Joe en Fransje bewegen maakt het boek interessant. Fransje kan niet veel vanwege zijn handicap. Ook omdat hij stil is, is het lastig voor hem om met vele ideeën op te komen of praatjes. Joe is het tegenovergestelde. Hij heeft veel ideeën en vertelt die tegen zijn vrienden, zoals het idee van het vliegtuig. Deze ideeën kan hij als gezond persoon ook uitvoeren. Ondanks deze tegenstelling van beweging kunnen ze toch goede vrienden met elkaar zijn en dat vinden wij bijzonder. “ – Ho maar! Ik liet los en tot mijn verrassing sprong de staaf terug als elastiek. Er klonk hard geknal, ik kreunde van de teleurstelling: het ijzer was niet verbogen, het was alleen maar de andere kant van de werkbank geweest die omhoog was gekomen – het geluid dat ik had gehoord was van vallende bierflesjes en gereedschap geweest. Ik had gefaald. – schitterend, zei Joe, echt schitterend. Weet je wat die bank wéégt? Hij knielde naast me neer. Zijn gezicht was vlak bij het mijne, hij keek zonder te knipperen en ik zag dat zijn linkeroog iets anders uitstraalde dan zijn rechteroog – het linkeroog schoot vuur, wat door het rechteroog werd getemperd, daar lag een soort mededogen in dat groter was dan ik kon begrijpen. – daar kun je nog lol van hebben, van die arm, zei hij. Hou ‘m in vorm, je weet nooit.”(blz.64/65) Dit citaat laat zien dat Joe ontdekt dat Fransje een enorm sterke arm heeft door het testen van zijn arm. Om deze rede kan Joe hem goed gebruiken om mee te helpen aan het vliegtuig door bepaalde onderdelen van het vliegtuig te buigen. 1b) “Ik zou me kunnen voorstellen dat er lezers zijn die zich niet laten meeslepen door de wilde fantasie van Wieringa. Joe speedboot is geen doorsnee realisme over ‘gewone’ mensen in al dan niet extreme situaties, en er zijn per slot van rekening ook mensen die niet van de vroege John Irving houden.”(bron 1) Het boek is onrealistisch. Ik, Mieke, vind het juist leuk dat er soms vreemde stukken in het boek voorkomen die niet zomaar in het dagelijks leven gebeuren, zoals het bouwen van een vliegtuig en die uiteindelijk kunnen laten opstijgen. Ik vind dat komisch om te lezen. Reina en ik verschillen hierin van mening. Zij leest liever een realistische literaire roman dan dit boek. “Joe suisde met een noodgang op de bomen af, zo hard had hij nog nooit gereden maar hij deed geen poging om de lucht in te komen – als hij niet snel keerde of afremde was hij harstikke dood. Ik sloot mijn ogen maar deed ze meteen weer open en zag dat hij eindelijk optrok. De achterband was los van de grond, het toestel hing prachtig horizontaal en sprong op en neer over het ijs, elk ander vliegtuig was nu losgekomen van de grond… O god, o god… Hij ging! Hij was los! Het toestel klom een paar meter en schoot rakelings over de toppen van de wilgen. Joe had dat onmogelijk kunnen inschatten, hij had gewoon een achterlijk risico genomen en veel geluk gehad. Puur geluk dat wist ik zeker. Als het toestel op dat moment geweigerd had was hij nu dood geweest. Maar hij was niet dood, hij vloog… - Ja! Ja! Schreeuwde Engel naast mij.
In het citaat hieronder lees je aan het begin dat Fransje er voor had gebeden om seks te hebben met PJ. “Mijn hoofd begint te gloeien, dit is waar ik op heb gehoopt, nee, voor het gebeden. Ze ritst mijn broek open maar ik wijs gealarmeerd naar de gordijnen, mijn ouders kunnen ons zo zien. PJ staat op, sluit het donker buiten en doet de schuif op de deur. In het voorbijgaan neemt ze de theedoek van het haakje. – Waar waren we. O ja. Ik ben zo hard als een fles, ze vraagt ‘ben je schoon?’ en ik knik. Dan neemt ze me in haar mond. Ik streel haar haren, de binnenkant van haar mond is nat en warm, haar hoofd beweegt op en neer.”
(blz. 303) 1d) Het boek is opgedeeld in drie hoofdstukken. Namelijk Penseel, Zwaard en En toen. Vooral de eerste twee hoofdstukken zijn belangrijk. Ze zijn gerelateerd aan het boek Het boek van vijf ringen en aan het motto van het boek: “Er wordt gezegd dat de samoerai een tweevoudige Weg heeft, van het penseel en het zwaard.”(blz.6) Wieringa heeft dit goed in het boek verwerkt, het eerste hoofdstuk staat namelijk symbool voor de pen die Fransje gebruikt om alles in op te schrijven en hoewel Fransje zichzelf niet ziet als iemand die ooit overweg zou kunnen met het Zwaard. Toch lukt het hem met behulp van Joe, om zelf acties te ondernemen. Namelijk het armworstelen. Dit is erg mooi beschreven, aangezien Fransje zijn best doet om zoveel mogelijk te leren van het boek.
Structurele argumenten:
2a) Het boek zit vol metaforen, dit zijn metaforen die aan de ene kant erg moeilijk zijn om te begrijpen en aan de andere kant juist erg mooi of komisch zijn omschreven. Het zijn metaforen als
“De mensen op straat werden er kinderen van, van die harde wind, heel wild en opgetogen waren ze, met glanzende ogen en zonder een spoor van bezorgdheid.” (blz.47) Het laat het je voor je zien en dit maakt stukken een stuk interessanter dan ze eigenlijk zouden zijn.
Maar omdat op bijna elke bladzijde wel minstens één metafoor staat, zorgt dit ervoor dat je moeilijk door één bladzijde leest. Dit is jammer, want hierdoor verlies je al snel je interesse.
Je leest dan al snel over bladzijdes heen, om er dan later achter te komen dat je iets heb gemist.
Dat het boek mooie zinnen en metaforen bevat, wordt ook bevestigd door Pieter Steinz uit bron 1. Hij zegt: “Op bijna iedere bladzijde is wel een mooie zin of een humoristische zinswending te vinden. Wieringa is goed in dialogen.” Zo zie je, dat er veel mooie zinnen in het verhaal zitten, maar dat dit ook bij ons bevestigt dat er erg veel beschrijvende, mooie zinnen in zitten. Die voor ons net iets te veel zijn. 2b) In het boek zit weinig actiespanning, er komen enkele stukken in voor waar er wel actiespanning in voorkomt. Maar helaas zijn deze stukken kort en na een bladzijde lezen zó weer over. Dit komt omdat het boek geschreven is vanuit Fransje zijn perspectief en omdat hij niet veel meer kan doen dan observeren en opschrijven, verlies je soms je focus op het boek. Fransje zelf maakt namelijk maar één keer in het boek zelf echt iets spannends mee en voor de rest wordt er voornamelijk veel in psychologische spanning omschreven. “Hij kreeg mijn kar in zijn knieholtes zodat zijn knieën naar voren schoten en zijn bovenlichaam naar achteren viel, en ik greep hem naar de strot met het enige wapen dat ik had: mijn hand. Die vond zijn hals en klemde ana. Zijn armen maaiden rond maar vonden geen houvast. De hand sloot zich verder, de vingers zonken in het vlees. Ik voelde spieren samentrekken in doodsangst, en woest kloppend bloed." (blz.102) Zelfs bij dit stuk in het boek, waar iets gebeurt dat vooral actie is, wordt het op een beschrijvende manier geschreven. Dit is jammer, want hierdoor leef je dus niet zo goed mee als je zou kunnen bij zo’n stukje. 2c) De opbouw van het boek is matig, dit komt omdat het eerste deel Penseel erg langdradig is. Het komt langzaam op gang, dit komt omdat je nog weinig weet over de personages. Dat het eerste deel wat langdradig is, komt overeen met het feit dat dit de ´Penseel-fase’ is en Fransje alleen nog bezig is met het leven van anderen en nog niet heeft geleerd hoe hij zijn leven nuttig kan maken. Echter wordt het tweede deel al snel wat interessanter. Fransje leert armworstelen en reist naar verschillende plekken om met wedstrijden mee te doen. Hij ondergaat meer actie en leert om te gaan met zijn handicap. “Wat bleef mij anders over dan te proberen armworstelaar te worden? Ik ging in training, Joe en ik richtten ons op het eerste toernooi in Luik, eind Oktober. Er waren halters in huis gekomen en hij had een partij eiwitsupplementen op de kop getikt in de smaken aardbei, vanille en citroen.”
(blz. 201) Dit citaat zijn de eerste zinnen van het deel Zwaard en hierin kan je goed zien, dat met de start van het tweede deel, dat hij meteen al actie onderneemt.
Omdat wij allebei een andere mening over het boek hebben, hebben wij besloten om de persoonlijke argumenten in tweeën te delen. Zodat we allebei goed onze mening naar voren kunnen laten komen. 3a) Argument van Mieke:
Mijn boeksmaak ligt meestal bij realistische boeken over bijvoorbeeld de liefde. Ook ben ik er een tijdje geleden achter gekomen dat ik boeken met humor leuk vind. De humor die ik grappig vind is droge humor. Dit boek heeft wel een vleugje van droge humor, dat komt doordat Fransje zijn leven op een sarcastische toon beschrijft. Dit gebeurde alleen niet heel vaak, wat jammer is. Ook de liefde speelt een rol in dit boek, alleen wordt er niet diep op in gegaan. Ook vind ik de liefde in het boek niet altijd echt. De liefde die Fransje of Joe heeft voor PJ is echt, maar PJ heeft zo veel relaties gehad waardoor ik het gevoel kreeg dat zij niet echt om de jongens gaf. 3b) Argument van Reina:
Mijn boeksmaak sluit niet goed aan bij ons gekozen boek Joe Speedboot. Net zoals Mieke, lees ik graag realistische boeken over de liefde. Alleen is dit een boek, dat nog realistisch is nog romantisch. Dit vind ik erg jammer, aangezien dit een groot deel van mijn leesplezier weghaalde. Er komen stukken in voor, waarin een personage overlijdt doordat er een hond op zijn hoofd valt, dit vind ik niet realistisch en ook niet komisch. Dit vind ik erg jammer, want ik had het boek leuker gevonden met een beetje meer realisme erin. Wat ik wel mooi vond aan dit boek, is dat je kon meelezen met een gehandicapt persoon en dit maakte het boek erg leerzaam en dat sluit weer wel aan bij mijn boeksmaak. Morele argumenten
4a) Ook al heb je tegenslagen, zoals bijvoorbeeld zitten in een rolstoel, dan kun je alsnog een interessant en avontuurlijk leven leiden. 4b) Het verhaal begint met dat hij in het ziekenhuis ligt en net uit zijn coma geraakt is. Gelijk is hij al nieuwsgierig naar Joe Speedboot en probeert hij vrienden te worden met hem. Dat lukt hem al snel. Fransje blijft zoeken naar avonturen en blijft vooral niet binnen. Wanneer hij het mooie meisje PJ tegenkomt valt hij als een blok voor haar. Fransje zijn droom is dan ook om PJ als vriendinnetje te hebben en seksueel contact met haar aan te gaan. Het tweede zal hem ook lukken: aan het eind van het boek krijgen ze seks met elkaar. Fransje maakt zijn dromen waar. Zijn handicap hindert hem hierbij niet. Wij vinden dit erg knap van Fransje, want voor de meeste mensen met een handicap is het lastig om een instelling te hebben zoals Fransje heeft. 4c) Wij zijn het met deze moraal eens. Voor de meeste gehandicapten is het namelijk lastig om een instelling te hebben waarbij ze op zoek gaan naar avontuur om er een leuk leven van te maken. Gehandicapten zijn vaak onzeker over zichzelf, wat wij op zich begrijpen. Maar waarom zou je het mooie leven opgeven? Het lijkt ons niks om voortdurend thuis te zitten omdat je onzeker staat in de maatschappij. Als gehandicapte moet je jezelf er naar toe trekken om wat avontuurlijks te gaan doen. Hoe vaker je de deur uit zal gaan en avontuurlijke dingen mee maakt, hoe meer zelfvertrouwen je zult krijgen. Althans, dat lijkt ons logisch. Totaalmening:
Het boek was redelijk om te lezen. Er kwam niet veel spanning in voor en hierdoor vonden wij het boek soms saai. Wel vonden wij het idee van het boek erg mooi bedacht en is het Tommy Wieringa wel gelukt om een personage te bedenken die, ook al was hij gehandicapt, toch goed in het leven stond. Er waren situaties, zoals het bouwen van het vliegtuig, die eigenlijk te gek voor woorden waren. Maar toch wel leuk waren om over te lezen. Maar deze situaties verschilden wel in geloofwaardigheid. En de ene keer was dit leuker om over te lezen dan de andere keer. Wij vonden het dus jammer dat er niet veel spanning in voorkwam, maar alsnog hebben wij best genoten om het boek te lezen.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden