DORRESTEIN, R. Is er hoop. Contact Amsterdam, 1e dr. 2009
Vraag 1: Hoe past het onderwerp van dit boek in het gekozen onderwerp?
Is er hoop past uitstekend bij het onderwerp dat ik gekozen heb; psychologische romans. Is er hoop gaat over Igor, een simpele jongen van een jaar of zestien. Hij woont bij zijn oma Nettie en heeft een baan op de sociale werkplaats. In het verhaal worden de gedachtegang van de hoofdpersonen, Igor en zijn oma Nettie, nauwkeurig beschreven. Dit is een belangrijk kenmerk van een psychologische roman. Als lezer kun je je goed inleven in de (hoofd)personen, omdat hun emoties duidelijk worden verteld. Het verhaal wordt chronologisch verteld, waardoor je gaandeweg merkt dat Igor(die aan het begin van het boek zestien is en aan het einde vierentwintig) ’s manier van denken steeds volwassener wordt. Daarentegen merk je als lezer wel direct dat Igor een ander karakter heeft dan zijn leeftijdsgenoten. Zijn oma is een erge jonge oma en voedt Igor op, omdat haar dochter niet bevoegd was om zelf voor hem te zorgen. Haar bezorgdheid om Igor komt in het verhaal goed naar voren. Vaak dwalen haar gedachtes af naar haar verleden, waar ze met moeite en pijn aan terugdenkt. Het feit dat de lezer de karakters van Igor en Nettie goed omschrijft is tevens een kenmerk van een psychologische roman. De schrijver wil immers bereiken dat de lezer niet alleen de verhaallijn volgt, maar ook met de personages meeleeft/meedenkt. Aan het begin van het boek weet je niks over de hoofdpersonen, aan het einde zijn ze als het ware tot leven gekomen. Dit komt doordat de schrijfster in haar boek veel aandacht besteedt aan de karakters, gedachtes en persoonlijke ontwikkelingen van de hoofdpersonen.
Vraag 2: Is er sprake van een innerlijke ontwikkeling van de hoofdpersoon?
Zoals bij vraag 1 al gezegd werd, is Igor aan het begin van het boek zestien jaar oud en aan het eind rond de vierentwintig jaar. Igor is over het algemeen een rustige jongen, maar soms ook erg agressief. Hij heeft, doordat hij een beetje simpel is, namelijk last van driftbuien. Door een aantal gebeurtenissen in het boek is Igor veranderd en/of volwassen geworden. Igor is geestelijk niet helemaal in orde en ontwikkelt zich daarom anders en langzamer dan anderen. Hij krijgt daarom op zijn 16e een baantje op de sociale werkplaats. Zijn werkgever, Jack, geeft hem het gevoel dat mensen hem echt nodig hebben. ‘Het gaat hartstikke goed. Retegoed, zegt Jack. Op maandag, dinsdag, woensdag en donderdag plakt Igor stickers op dozen die naar Engeland en Polen gaan. Igor mag alleen zijn stropdas niet om. Er staan hier overal machines waarin je vast kunt komen te zitten, zegt Jack, terwijl hij van zijn hand een mes maakt en ermee langs zijn keel snijdt. We gaan wel proberen om je heel te houden, Igor, ik vind je een fijne knul.’ blz. 36. Als Igor al een tijdje aan het werk is op de sociale werkplaats, krijgt hij een nieuwe collega, genaamd Bobbie. Hij wordt dan voor het eerst verliefd. ‘Jack heeft een klembord onder de arm. Naast hem loopt een meisje. Ze is klein van stuk en draagt een vuurrood T-shirt en een witte broek. Haar gezicht is zo rond als de zon. Ze is even blond als het meisje van de poster, maar haar haar zit anders, meer alsof het van dakpannen is gemaakt. Jack stelt het meisje voor als Bobbie. Ze schudt Igor’s hand. En dan zegt Igor zomaar: ‘jij bent net een zonnestraal.’blz. 40. Later blijkt dat Bobbie zich toch niet prettig voelt op de sociale werkplaats en vertrekt ze weer. Igor weigert vervolgens om nog naar zijn werk te gaan, maar na een tijdje trekt hij bij en gaat hij weer als vanouds aan de slag. Na een tijdje wordt Igor opnieuw verliefd op een meisje dat de daklozenkrant uitdeelt bij de Albert Heijn. Hij is dan vierentwintig jaar oud. Op een dag valt haar oog op Igor. ‘Na een week zwaait ze plotseling vanaf de overkant naar hem. ‘Hé!’roept ze. Als vanzelf steekt hij de straat over. (…) Igor legt de biljetten voor zich op tafel. Hij is nu een echte kerel volgens Jack. Hij moet z’n meisje ook eens mee uit nemen. ‘Waar heb je dat geld voor nodig?’ vraagt zijn oma. ‘Om Lisa mee te nemen’ zegt hij met volle mond. Ze verstrakt. ‘Lisa, wie is Lisa?’ ‘Mijn meisje.’ blz. 112. Als lezer merk je dat Igor en Lisa iets krijgen wat veel wegheeft van een serieuze relatie. Lisa trekt op een gegeven moment ook bij Igor en zijn oma in, omdat ze zelf geen onderdak heeft. Hierdoor veranderd Igor’s leven behoorlijk, aangezien hij gewend is om met zijn oma alleen te wonen. Dan vormen ze ineens een klein gezinnetje. Het doet Igor dan ook pijn als Lisa weer vertrekt wanneer ze hoort dat haar ouders naar haar op zoek zijn. Vervolgens eindigt Igor weer zoals hij aan het begin was, alleen is hij acht jaar levens- en werkervaring rijker, wat hem aanzienlijk volwassen heeft gemaakt.
Vraag 3: Wat is of zijn de belangrijkste relatie(s) en verandert/veranderen die?
Te beginnen met de relatie tussen Igor en Lisa, die halverwege het verhaal ontstaat. Igor en Lisa zien elkaar voor het eerst bij de Albert Heijn die zich vlakbij de sociale werkplaats bevindt. Nadat ze een aantal keren een praatje hebben gemaakt, vertel Igor aan een paar collega’s over zijn nieuwe liefde. Zijn collega’s vinden dat Igor haar een keer mee uit moet vragen, dus besluit Igor om samen met Lisa op bezoek te gaan bij Bobbie, zijn ex-collega die op de boerderij Bij de sluis woont. Als ze aanbellen is er niemand thuis en besluiten ze om naar een park te gaan dat vlakbij de boerderij ligt. Aangekomen in het park vinden ze een baby, die helemaal alleen op het veldje ligt. Als vervolgens de ouders in geen velden of wegen te bekennen zijn, besluit Lisa dat ze de baby moeten meenemen. Igor is het met haar eens, want wat je eerlijk vindt, mag je eerlijk houden. Ze noemen de baby Bobbie. Hierdoor verandert de relatie tussen Igor en Lisa ontzettend, aangezien ze samen voor een baby moeten zorgen. Ineens hebben ze samen een grote verantwoordelijkheid, terwijl de baby officieel niet van hun is. ‘Lisa parkeert het karretje met Bobbie erin vlak voor zijn voeten en drukt hem een groot in plastic verpakt pakket in de handen. ‘En als je de buggy zo ook nog meeneemt, draag ik Bobbie. Het is geen doen, met al die trappen.’ Igor zucht. ‘Ze had vandaag zeven natte luiers en twee poepluiers. Zo’n pak Pampers is zó op. (…) Waar bleef je trouwens? Je oma is ook allang thuis. Je moet voortaan meteen naar huis komen, hoor. Ik zit al de hele dag alleen met Bobbie.’ blz. 143. Igor en Lisa zijn dan niet langer vriendje en vriendinnetje, maar ze krijgen een echte serieuze relatie.
Ten tweede verandert de relatie tussen Nettie en Igor. In het begin is Nettie ontzettend bezorgd om Igor. Ze regelt alles voor hem, omdat ze bang is dat Igor niks zelf kan. ‘Ze is pas achtenveertig, ze moet nog zeker dertig jaar mee, en tegen die tijd zal Igor nog steeds niet op eigen benen kunnen staan. Een man van middelbare leeftijd die niet voor zichzelf kan zorgen. Het is te verontrustend om erover na te denken, en met het hier en nu heeft ze trouwens al genoeg te stellen.’ blz. 30/31. Naarmate Igor ouder wordt, neemt Nettie’s bezorgdheid echter niet af. Wel laat ze het minder blijken, ze vindt immers dat hij volwassen moet worden. Ook blijft ze Igor verwennen als het gaat om eten. In acht jaar tijd is hij minstens dertig kilo zwaarder geworden. ‘Dat er in die acht jaar helemaal niets in Igor’s leven zou zijn gebeurd, is beslist niet waar. Hij is namelijk bijna dertig kilo zwaarder geworden. Wafels, chocolademousse, rijstpudding, soesjes en een tulband? Zodra Nettie wakker wordt, weet ze het al. Vanavond weer eens tiramisu maken voor Igor.’ blz. 71. Als Nettie erachter komt dat Igor een meisje heeft, vindt ze dat een prettig idee. Als ze vervolgens uitvindt dat ze dakloos is en dat ze bij hen wil intrekken samen met haar baby, krijgt Nettie twijfelgevoelens. Wat Nettie echter niet weet, is dat de baby niet van Lisa zelf is. Toch accepteert ze dat Lisa en Bobbie bij haar intrekken. ‘Haar collega Fenny zal haar voor gek verklaren als ze met haar verhaal op de proppen komt. Hoe die twee, Lisa en Bobbie, uiteindelijk bij haar op de stoep hadden gestaan. ‘Besef je wel wat je je op de hals haalt? Jij laat altijd alles maar gebeuren, Nettie, vooral om het Igor naar de zin te maken. Wat een onmogelijke taak is. Zie dat nou eens in. Nettie, ik beloof je één ding: hier krijg je spijt van, gloeiende spijt!’ blz. 133. Als Lisa hen vervolgens verlaat, wil Nettie als vanouds weer voorkomen dat Igor ongelukkig wordt.
Vraag 4: Verhaaltechnische aspecten.
a) Het soort literaire spanning die in mijn verhaal het meest voorkomt is emotionele spanning. De kenmerken van emotionele spanning is o.a. dat de hoofdpersoon een gevoel van sympathie bij je oproept. In Is er hoop is Igor de hoofdpersoon. Omdat hij een beetje sneu is, is het zeer aandoenlijk om over hem te lezen, omdat je weet dat hij veel te simpel nadenkt over bepaalde zaken. Zoals op de dag dat hij en Lisa de baby vinden. ‘Wat je eerlijk vindt, mag je eerlijk houden’ is dan Igor’s redenering. Als lezer begrijp je dan dat hij iemand hiermee kwaad doet, zonder dat het zijn bedoeling is. Ook komt er af en toe situatie spanning voor. Zo wordt de Surinaamse afhaalcafé overvallen als de oma van Igor er net een bestelling doet. Als lezer ben je dan even gespannen, omdat je niet wilt dat een van de hoofdpersonen wat over komt. De overige literaire spanning, genaamd kritische spanning, komt niet voor in het verhaal. Kenmerken van deze spanning zijn bijvoorbeeld dat er bepaalde zaken in het verhaal niet kloppen of onlogisch zijn. In dit verhaal gebeurt juist alles met een reden en de schrijfster geeft elke keer goed aan wanneer en waarom iemand op een bepaalde manier handelt.
b) Zoals bij a. al gezegd werd, is de emotionele spanning het meest aanwezig en dus het belangrijkst in mijn boek. Als lezer kreeg ik al snel een positief gevoel over Igor en zijn oma Nettie. Is er hoop is een psychologische roman en verhalen met dit thema kunnen in principe allerlei soorten spanningen bevatten, maar emotionele spanning komt het meest voor. De schrijver van een psychologische roman wil namelijk dat de lezer van het verhaal zich goed kan verplaatsen in de hoofdpersoon/hoofdpersonen. Dat er emotionele spanning in dit verhaal zit, klopt dus met het thema. ‘Terwijl hij verder peuzelt, dwaalt zijn blik langs het prikbord aan de wand waar allerhande briefjes op hangen. En meteen verslikt hij zich bijna. Een foto van Lisa? Verbouwereerd stapt Igor naderbij. Is ze het wel echt? Maar als hij het onderschrift lees, verdwijnen zijn twijfels. WIE HEEFT ONZE DOCHTER LISA GEZIEN? Hij staat als aan de grond genageld. Als Lisa weet dat haar ouders haar missen, wil ze vast terug naar huis. En dan is hij alleen. En hun baby ook.’ blz. 178. Dit citaat laat zien hoe Igor in paniek raakt als hij merkt dat de ouders van zijn dakloze vriendinnetje Lisa naar haar op zoek zijn. Als lezer vond ik dit erg vervelend voor Igor, omdat deze situatie er uiteindelijk voor zou zorgen dat Lisa inderdaad bij hem weggaat.
De opbouw van het verhaal.
Het boek heeft 287 bladzijden en is verdeeld in 4 delen. Elk deel is opgedeeld in hoofdstukken. Ieder hoofdstuk draagt de naam van een ingrediënten of andere benodigdheden voor een recept. Voorbeeld: Rasp en sap van 1 sinasappel, Een bakvorm of vuurvaste. Het verhaal wordt chronologisch verteld. Het begint als Igor een jaar of zestien is en eindigt als hij vierentwintig is. De vertelde tijd is dus ongeveer acht jaar.
Het perspectief.
In dit verhaal geldt het perspectief de meervoudige vertelsituatie; het verhaal wordt vanuit twee personen verteld. Door de ogen van de wat simpele Igor en door die van zijn bezorgde oma Nettie. Deze twee wisselen elkaar af. Het is hierdoor een beetje lastig om het verhaal goed te volgen, maar het is een uitdaging voor de lezer, vooral omdat je zo de hoofdpersonen goed leert kennen.
Citaat bij alleswetende verteller Igor; ‘Hij kijkt naar het steentje op zijn schoteltje. ‘Ge-kon-fij-te gember,’ zegt Janny. ‘Je kunt het bewaren, maar je mag het ook opeten.’ Hij bijt er een stukje van af. Hij kauwt het fijn. In zijn mond gebeurt iets vreemds. Hij moet zijn keel van buiten even vasthouden, voordat hij weer verder kan met stickers plakken.’ blz. 41
Citaat bij alleswetende verteller Nettie; ‘Igor,’ zegt ze waakzaam, ‘wat zie jij eigenlijk als je naar me kijkt, rare jongen van me? Net als ze denkt dat ze met haar onverwachte vraag tot hem is doorgedrongen, ziet ze hoe zijn blik zich naar binnen keert. Stofdeeltjes dansen in de baan avondzon die schuin op zijn gezicht valt. Ze denkt: Stofzuigen.’ blz. 85.
De tijd.
Na deel 1 verstrijken er in één klap acht jaren. Er worden nergens in het verhaal exacte data aangegeven. Wel kun je uit het verhaal opmaken dat het zich niet erg lang geleden afspeelt. Er rijden auto’s en treinen en op straat hangen er posters van meisjes in ondergoed. Als lezer kun je er vanuit gaan dat het zich in de jaren ’90 afspeelt.
Het boekverslag gaat verder na deze boodschap.
Verder lezen
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden