Titel: Het woeden der gehele wereld Auteur: Maarten 't Hart Hoofdpersoon: Alex Goudveyl: Hij is de hoofdpersoon in het verhaal, hij is de ikpersoon. Uiterlijk hoofdpersoon: Alex is in het begin van het verhaal een klein jongetje die zuinig word opgevoed. Over zijn uiterlijk kom je eigenlijk niet zoveel te weten. Maar wel denk ik dat het een klein jongetje is in zijn jeugd omdat hij altijd gepest word door de ‘gassies’. En later denk ik ook dat het niet zo’n hele brede man is omdat ik me dat een beetje voorstel bij een muzikant die al zijn ziel en zaligheid in zijn muziek stopt. Doel van de hoofdpersoon: Het doel van de Alex is de moord oplossen op de Agent Vroombout, een man die Alex vroeger wat stuivers gaf inruil voor het tonen van zijn geslachtsdeel. Vroombout werd vermoord op een middag in de schuur waar zijn Alex’s vader vodden verkocht. Die middag moest Alex op zijn oude piano spelen voor een kruiskopcampagne die gehouden word en terwijl hij speelt word vroombout die achter hem staat vermoord. Deze gebeurtenis houd Alex de rest van het verhaal bezig. Alex heeft nog een doel hij wilt namelijk Componist worden, maar dit bereik hij echter niet. Hij speelt wel een heel aardig stukje piano, maar hij is geen virtuoos.
De hoofdpersoon is op zoek naar: Ik denk dat Alexander een beetje op zoek is naar zijn karakter, want hij is een beetje een zweverige wel intelligente jongen maar hij staat niet echt voor wat hij wilt. Hij wil Componist worden maar zijn vader wil niet voor het conservatorium betalen want hij vindt dat hij ‘een veel te goed stel hersens’ heeft. En dat moet die gebruiken om arts te worden en rijk te worden. Alexander is erg in een isolement opgegroeid en daardoor heeft hij ook niet echt ruggengraat denk ik. Hij heeft bijvoorbeeld geen vrienden en op latere leeftijd is hij ook totaal nog niet met seks en andere puberale dingen bezig. Hij is een beetje opzoek naar zijn karakter in het boek, hij doet maar een beetje wat anderen hem opdragen in het begin van het boek. Belangrijkste beslissing van de hoofdpersoon: De belangrijkste beslissing van Alex zijn denk ik dat hij besluit is zijn keuze voor muziek, want daardoor komt hij ook in aanraking met de mogelijke daders van de moord en kan hij hem proberen op te lossen. Want door zijn goede piano kunde komt hij in aanraking met de apotheker Simon Minderhout die hem laat spelen op zijn zolder omdat het dan inbrekers zou afschrikken. En op een van die keren kom hij erachter dat de kleding van de moordenaar – een zwarte lange jas, donkere hoed en sjaal – op zijn zolder liggen. En hij komt bij de moeder van Arend Vroombout thuis om haar piano te stemmen. En daar komt hij erachter dat Vroombout elk jaar rekeningen stuurt naar alle inzittenden van de boot - die in de proloog verging – om zichzelf schadeloos te stellen. Maar Alex maakt ook de beslissing om Apotheker te worden daardoor komt hij in aanraking met Ederheim dat is een leraar van de school die hem uitnodigd om bij hem piano te komen spelen. Door Ederheim komt Alex ook in aanraking met Janny dat is de dochter van Ederheim en Alex krijgt voor het eerst in zijn leven gevoelens voor een meisje, maar het is een onmogelijke liefde omdat Janny al een vriendje heeft. Gevolgen van deze beslissingen: Deze beslissingen hebben als gevolg dat Alex de rest van het verhaal alsmaar weer met de moord op Vroombout geconfronteerd word dus hij krijgt ook niet echt een kans in het verhaal uit zijn hoofd te zetten. Ik weet niet of hij echte beslissingen heeft genomen het is meer dat hij erin is gerold. Behalve de beslissing om apotheker te worden die had ik niet genomen denk ik en zeker niet als je die opleiding helemaal niets lijkt. Veranderd de hoofdpersoon? De hoofdpersoon veranderd zeker in het verhaal, vooral dat hij wat minder geïsoleerd raakt en hij krijgt zelf één vriend namelijk William de zoon van zijn pianolerares Alice. Met William kan hij buitenschool wel omgaan, maar als hij later bij William op school komt kijkt hij alex op school niet aan omdat hij dan voor schut staat. Alex word vooral volwassen in het verhaal. Maar zijn muzikale drang en de drang om de moord op te lossen blijven. Heb je sympathie voor de hoofdpersoon? Ik heb best wel sympathie voor Alex, want ik vind het op zich wel knap hoe die jongen het uiteindelijk wel goed voor elkaar krijgt en trouwt etc. en als er iemand achter mij werd vermoord zou ik daar ook wel bezig mee zijn totdat het opgelost is.
Kon je je inleven in de hoofdpersoon? 9 Ik kon me op zich wel inleven in de hoofdpersoon als hij het bijvoorbeeld over de moord op Vroombout ging. Maar als het bijvoorbeeld over zijn muzikale ideeën hoe hij dat gevoel erbij kreeg etc. dan kon het niet echt volgen omdat ik totaal geen verstand heb van muziek. Ik mag er dan wel graag naar luisteren ook naar Mozart en Beethoven etc. maar verstand heb ik er niet van. Belangrijke bijpersonages: Arend Vroombout De agent die vermoord werd, hij had het voorzien op kleine jongetjes waar hij geil van kon worden hij gaf ze namelijk geld om hun geslachtsdeel te laten zien. Dat deed hij bij Alex ook. Hij komt ook in de proloog voor. In de proloog proberen een aantal mensen die later ook in het boek voorkomen te vluchten naar Engeland maar halverwege worden ze tegen gehouden door een Duitse U-boot die de boot tot zinken brengt. Hij werd er ook van beschuldigd fout te zijn geweest in de oorlog. Hij stuurde ook elk jaar rekeningen naar de inzittenden om zichzelf schadeloos te stellen voor de boot. Ondanks dat dit een type is; is het toch een heel erg belangrijk persoon in het verhaal omdat hij eigenlijk ook wel het leven heel ingrijpend heeft beïnvloed voor Alex. Simon Minderhout Hij is de apotheker uit het dorp, als Alex een keer medicijnen komt ophalen voor zijn ouders spreekt hij Alex uit over zijn piano kunde en hij vraagt hem of hij bij hem wilt komen spelen als hij er niet is omdat er vaak ingebroken word. Als Alex erachter komt dat de kleding van de moordenaar op zolder ligt bij Minderhout gaat hij denken dat hij de moordenaar is. Hij zat ook tevens op het schip van Vroombout. Aan het eind van het verhaal komt uit dat hij de kleding van de verdachte ook daadwerkelijk op zolder hield, hij zou ze laten verdwijnen maar dat had hij verzuimd. Hij is een type want je komt niet veel over zijn gedachten te weten. Meneer en Mevrouw Goudveyl De ouders van Alex, zij worden in het dorp ‘scheef aangekeken’ omdat ze niet van ‘daar’ zijn en omdat ze erg gierig zijn. Een reden lijkt ook te zijn dat zijn ouders fout zijn geweest in de oorlog, maar op die stelling/vraag word niet echt een antwoord gegeven; Dat was meer een gedachte van Alex. Zijn ouders willen graag dat Alex een welvarende man word en dat hij arts of een ander beroep met aanzien krijgt. Zijn vader wil om die reden ook geen geld uitgeven aan het conservatorium maar alleen aan de universiteit voor Alex. De belangrijkste beslissing is dat ze Alex zijn piano verkopen zonder Alex daarover in te lichten. Aanvankelijk is Alex daar nog erg lang kwaad over, maar als zijn ouders overlijden krijgt hij een rekening waar dat geld op staat van die piano zodat hij zijn studie kan voortzetten. En dan is dat gevoel gelijk weer weg. Het zijn allebei types denk ik omdat ze niet echt groeien in het verhaal. William De enige vriend van Alex hij is ouder dan Alex en daarom als Alex ook op zijn school komt ziet hij hem binnen schooltijd niet meer staan, want anders staat hij voorlul. Hij trekt vader wel eens zijn moeders kleren aan. En hij helpt Alex met denken over de moord op Vroombout. William is ook een type denk ik omdat je ook niet zoveel over zijn gedachten komt te weten.
Alice Zij is de muziek leraar van Alex en zij zat ook op de boot naar Engeland, zei wou het nooit met Alex hebben over Vroombout en daarom verdenkt Alex haar. Zij is ook een type. Ederheim Hij is de leraar van Alex op de universiteit, als hij hoort van Alex kunnen op de piano dan vraagt hij hem of hij mee wilt doen voor een paar keer in de muziekgroep van hem. Alex verdenkt Ederheim ervan dat hij ook betrokken was bij de moord op Vroombout. Omdat hij ook op de boot zat die naar Engeland wou vluchten. Hij is ook een type. Janny De dochter van Ederheim, Alex word verliefd op haar nu hij daar vaak komt, omdat ze zoiets liefs uit straalt. Ze voelt ook wel wat voor hem maar het blijkt een onmogelijke liefde omdat haar vriend in dienst is en als ze uit dienst komt gaan ze trouwen. Ze lopen samen vaak over het strand en zijn daar ‘half aan het vrijen’ maar ze zoenen niet of dergelijke maar ze knuffelen veel. Ze is een type. Mevrouw Vroombout Ze is de moeder van Arend, zij verteld Alex een hele boel nuttige informatie, en Alex denkt zo te kunnen weten wie de moordenaar was. Ze is een type Aäron Oberstein Hij is de schoonvader van Alex en hij is een groot dirigent in Australië. Als Alex hem ontmoet lijkt het dat hij hem niet mag omdat Alex een arrangement had geschreven wat hij een ‘Verkrachting op het origineel’ noemde en daar steeds maar op terug kwam. Bij een diner steekt Alex op een gegeven moment van wal en zegt dat hij denkt dat hij de moordenaar is op Vroombout. Waarna ze een stuk gaan wandelen waar hij het hele verhaal verteld; en wat blijkt is dat hij het niet gedaan heeft, hij was wel de man die vermomd en een vuurwapen bij zich had. Maar hij was niet de gene die het schot had gelost. Dat was de gene die achter Vroombout stond, waarschijnlijk Alex zijn vader of moeder, maar dat word niet opgelost. Hij is uiteindelijk naar Australië verhuist om de echte moordenaar vrijuit te laten gaan, omdat hij het wel eens was met de moord. Hij is ook een type Onderwerp: Het onderwerp is een moord in Alexander’s jeugd die hij probeert op te lossen, maar dat niet helemaal voor elkaar krijgt. Ik vind het onderwerp wel interessant, maar ik vond het boek niet heel erg interessant dat kwam pas echt aan het einde toen alles een beetje op zijn plaats viel. Want in het begin van het verhaal vind ik het heel langdradig, dan heeft hij het ook veel over zijn passie voor muziek en daar heb ik niet zoveel verstand van dus zal ik het daarom wel minder interessant vinden. Mijn verwachtingen zijn niet helemaal uitgekomen, omdat het een open einde heeft. Ik had verwacht en gehoopt dat na een redelijk langdradig verhaal de moord opgelost word, maar helaas gebeurd dat niet. Op het einde dan zit hij namelijk met zijn schoonvader Aaron Oberstein te praten over de moord; dat Alex hem ernstig verdenkt, maar oberstein verteld dat hij het schot niet gelost heeft maar naar Australië was verhuist om de echte dader uit ‘the picture’ te houden. zulke eindes trekken mij niet zo ik hou meer van een eind goed, al goed verhaal. Nou het onderwerp is wel iets waar ik wel eens over nadenk, bijvoorbeeld als je naar die series op televisie kijkt zoals: 'Baanter' en 'CSI'. Dus het onderwerp ligt wel in mijn beleveniswereld. Het boek heet me niet echt nieuwe kanten van het onderwerp laten zien, maar wel dat iemand zo enorm bezig kan blijven met een moord, dat lijkt me trouwens ook wel logisch, mij zou het namelijk ook niet in ‘de koude kleren’ gaan zitten. Ik ben door dit boek niet anders na gaan denken over dit onderwerp. ik had eigenlijk weinig verwachtingen alleen dat het een detective verhaal zou zijn, maar dan meer met een rechercheur als hoofdpersoon die een moord moet oplossen en dat die word tegengewerkt etc. ik had ook niet verwacht dat het onderwerp op deze manier uitgewerkt zou worden. Ik vond het wel verrassend dat het meer over het leven van een persoon gaat die geobsedeerd raakt door een moord die achter hem is gebeurd. Ik vind het overigens leuker om een boek te lezen zoals ik boven aan de alinea aangaf. Ik ben eigenlijk niet in de veronderstelling dat dit boek een mening uitdraagt, ik denk dat het meer een verhaal is wat hij verzonnen heeft of wat in zijn omgeving is gebeurd. Ik denk wel dat het onderwerp erg goed is uitgewerkt, het is denk ik een biografisch verhaal van Alex met een vleugje detective erin, maar hij wilt gewoon weten wie het gedaan heeft, niet perse om diegene achter de tralies te krijgen maar meer om het te kunnen verwerken. Ik heb wel films gezien die een detective verhaal hebben, bijvoorbeeld dat een vader zijn zoon verliest of andersom en dat hij die kosten wat het kost probeert op te lossen, en dat de politie het laat verjaren. Zoals ook in dit boek gebeurd, want Oberstein komt pas even terug als de moord verjaard is. Ik vind de films wel leuker denk ik, omdat ik ook meer ben opgegroeid ben met televisie en daarom kijken leuker vind dan lezen.
De gebeurtenissen: De belangrijkste gebeurtenis is ‘natuurlijk’ de moord op Vroombout, omdat Alex daar de rest van het verhaal en zijn leven mee bezig is. De nadruk ligt denk ik gelijk, want als Alex aan de moord terugdenkt gaat het om de gebeurtenis, maar ook om de gedachten die hij daarbij krijgt bijvoorbeeld over de mogelijke moordenaar. Ik vind dit wel goed dat het allebei gebeurd, want daardoor krijg je een goed beeld van hoe de moord gepleegd zou kunnen zijn. Het verhaal bevat wel genoeg gebeurtenissen, maar desondanks had ik soms erg veel moeite om erdoor te komen; als hij bijvoorbeeld over muziek begon, ik heb geen verstand van muziek dus van sommige bladzijden kan je dan geen hoogte krijgen. De gebeurtenissen komen wel heel logisch achter elkaar aan, er zijn soms wel flashbacks, maar dan moet hij bijvoorbeeld terug denken aan de bewuste dag. Het ligt echt per gebeurtenis aan wat het is, er zitten hele interessante gebeurtenissen bij, zoals op het einde als alle stukjes een beetje bij elkaar ineen vallen. Er zitten ook hele romantische stukjes tussen zoals met Janny als ze allebei verliefd langs de waterkant lopen, dan krijg je zelf ook wel zo’n fijn gevoel. Wat dat er gaat kan ik me ook wel erg inleven in het verhaal en in Alex. De gebeurtenis die het meeste indruk op me heeft gemaakt is als Alex bij de moeder van Vroombout is, omdat die een soort ouwe chagrijnige vrouw is. En dat deed me erg denken aan me eigen oma. Dat had het meeste indruk op mij gemaakt op de een of andere manier. Dat vind ik opzich gek wat dat heeft niet zoveel met het verhaal te maken, maar toch staat dat me het meest bij. De gebeurtenis dat Janny en Alex verliefd worden in de tijd dat Janny d’r vriend in dienst zit. En dat het niets werd ging me eigenlijk niet in ‘de koude kleren’ zitten zeg maar, omdat ik het wel raar vond dat 2 erg verliefde mensen het maar zo laten omdat Janny al vergeven was. Voor mijn gevoel speelt het verhaal zich een beetje af in een soort sfeer die je op de films van de 2e wereldoorlog vind. Dat is mijn perceptie; op de een of andere manier stel ik me dat zo voor, een wijk met allemaal oude grachtenpandjes en een ouderwetse slager, apotheker etc. en alles van binnen van hout. Door deze sfeer die het op mij heeft ben ik het een stuk interessanter vind, dat komt omdat ik erg gecharmeerd ben van de gebouwen en die sfeer die die tijd uitstraalt. Voor mijn gevoel speelde het hele verhaal af aan een kade bij een gracht, dat maakte wel indruk op mij doordat ik me dan een beeld schep kan ik het verhaal begrijpen. Ik van verhalen in me hoofd altijd een soort film. Ik heb niet het idee dat je zelf veel moest aanvullen en invullen. Ik heb ook wel een zo’n gebeurtenis meegemaakt als wat in de tekst staat, dat gevoel dat ik beschreef bij die mevrouw Vroombout bijvoorbeeld. Ik kan eigenlijk niet zeggen dat ik het daardoor beter begreep, want misschien ga je het verhaal verwarren met je eigen belevenis. Sommige gebeurtenissen blijven je echt bij, zoals de moord, en het verliefd worden en het diner etc. maar voor sommige gebeurtenissen moest ik wel echt worstelen om door te lezen bijvoorbeeld als er weer 2 bladzijden aan de sonates van Bach of Mozart werden gewijd. Maar dat is erg persoonlijk denk ik, want misschien bent u wel fan van klassieke muziek en kent u er alles van, dan kan je ‘meepraten’ met het boek zeg maar. Ik heb wel vaker films gezien met dit soort gebeurtenissen, maar dan vind ik het leuker om de films te zien, omdat de omgeving en sfeer al gegeven word. Personages: De hoofdpersoon is voor mij zeker geen held waarop ik zou willen lijken, want ten eerste wijken onze interesses ver af, en ten tweede lijkt het me een ongelukkige jongen die geen gelukkige jeugd heeft gehad en muziek als een soort uitvlucht heeft. Ik kan me wel goed verplaatsen, al zou ik wel heel anders zijn dan hem, want ik zou wel vriendjes maken denk ik, en wat meer voor mezelf opkomen. Eigenlijk is alleen Alex voor mijn gevoel een karakter/mens, want zijn gedachten worden uitgebreid beschreven en de rest blijft maar wat oppervlakkig in het boek. De gedachtes van andere worden niet echt beschreven. Een echt ik-boek zal ik maar zeggen. Mevrouw Vroombout heeft echt eigenschappen van een naar oud mens en dat verafschuwd mij echt. Ook sommige eigenschappen van Alex verafschuwen mij bijvoorbeeld dat hij niet voor zichzelf opkomt. Maar op zich bewonder ik ook wel zijn passie voor de muziek. Ik vind de ideeën en het gedrag van de personages soms wel goed, want bij die moord gedraagt iedereen zich goed tegenover elkaar er is echt samenzwering, niemand verraad elkaar. Die moord op zich; als de vader van Alex was kan ik het nog wel begrijpen , want misschien had ik wel het zelfde gedaan als me zoon of dochter ‘misbruikt’ werd. Plus het feit dat Vroombout zo blijkt uit het boek joden heeft verraden aan de duitser en die joden zijn nooit meer terug gezien. Als bijvoorbeeld bepaalde bewoners bevriend waren met die mensen, dan kan ik die gevoelens wel begrijpen. Maar een moord blijft een moord, en daarom gedragen ze zich niet zoals het hoort. Al vind ik dat Alex zich wel goed gedraagt, want ondanks dat hij langzaam erachter komt wat voor man Vroombout was, wilt hij toch weten wie de moordenaar was en het opgelost zien. Eigenlijk heeft geen één persoon me in dit verhaal beïnvloed, want voor me gevoel blijf je wel op een afstand van de andere personages; dat komt denk ik doordat het in de Ik vertelsituatie geschreven is. Ik vind dat de personages soms voorspelbaar reageren bijvoorbeeld als Alex de moord op Vroombout weer eens naar boven halen dan verwacht je al dat ze het niet leuk vinden en dan reageren ze ook kortaf naar Alex. maar in sommige stukken reageren de personages niet voorspelbaar bijvoorbeeld bij mevrouw Vroombout; ze begint namelijk tegen Alex te praten over haar zoon wat Alex als enige interessant vind, en dan opeens houd ze op en ‘schopt’ Alex de deur uit. De beslissingen zijn wel begrijpelijk van de personages en ook aanvaardbaar, want bijvoorbeeld de mensen die verdacht worden door Alex geven steeds maar een klein beetje informatie en daarna realiseren ze zich dat ze zich aan het verlinken zijn en dan sturen ze Alex weer weg, op deze manier krijg je steeds meer informatie en dat is wel leuk, want dan blijft het een beetje spannend. Ik vind de apotheker wel een sympathiek persoon, omdat hij in het verhaal wel over komt als een aardige man en omdat hij Alex laat oefenen op de vleugel. En zoals ik al vaker heb gezegd vond ik mevrouw Vroombout geen sympathiek figuur. over Alex kom je het meest te weten uiteraard want hij is de hoofdpersoon, maar over de meeste personages kom je wel genoeg te weten om hun gedrag te begrijpen. Bijvoorbeeld Janny dat ze opeens boos word op Alex, dat komt omdat ze al een vriend heeft en het idee heeft hem nu te hebben bedrogen. Over het innerlijk van veel personen moet je zelf wel veel invullen, dat is aan de ene kant wel plezierig omdat je op die manier een beeld kan maken zoals jij denkt dat ze zijn en dan krijg je voorkeuren dat vind ik altijd wel leuk en dat is niet zo moeilijk. Bouw: Ik vind de bouw van het verhaal niet erg ingewikkeld, het is juist wel makkelijk opgebouwd want er wordt niet bijster veel gebruik gemaakt van flashbacks en flashforwards. Ik vind de lastige stukken als hij het over muziek heeft. Het verhaal komt eigenlijk gelijk op gang met een proloog, al moet ik wel zeggen dat de proloog pas later duidelijk word, maar als je de proloog leest wil je wel gelijk doorlezen
Ik vind ook dat alle stukken goed samen vallen, het is echt geen moeilijk boek om te lezen. Ik vind het verhaal niet erg spannend, omdat de sferen niet spannend zijn. Het is wel een vaak erg boeiend, omdat je wilt weten of die persoon het dan toch heeft gedaan, maar voor echte spanning zou er misschien wraak op Alex gepleegd moeten willen worden of iets dergelijks. Het is denk ik één verhaallijn, het is namelijk niet meerdere personen die één moord willen oplossen. Alhoewel er wel een deel gaat over zijn jeugd en het andere deel over de moord. Ik vind het wel fijn dat er denk ik één verhaallijn in zit, omdat dat wat makkelijker doorleest. Ik vind dat de bouw erg past bij het verhaal, want er wordt wel gebruik gemaakt van terugblikken, maar wel op een makkelijke manier in tegenstelling tot bijvoorbeeld het dolhuis van Boudewijn Buch waar er een tegenwoordige verhaallijn loopt en een flashback verhaallijn. Er wordt niet erg met tijd gespeeld hooguit hier en daar een flashback en ik denk dat het ook goed was dat er niet veel met tijd werd gespeeld, want daardoor blijft het verhaal goed begrijpelijk. Er zitten niet gek veel flashbacks in, alleen eigenlijk als Alex terugdenkt aan tijden zoals met Vroombout bij het water of de moord op Vroombout. Die flashbacks die voegen wel echt wat toe want doordat hij steeds terugdenkt en meer herinnerd. Ik vind het wel vervelend dat het einde open blijft; namelijk als bij het diner met Alexander’s schoonvader duidelijk word dat hij: Aaron Oberstein wel de man was met de zwarte jas en de hoed etc. maar niet de man was die het schot heeft gelost. Dat was waarschijnlijk Alexander’s vader of moeder, maar dat blijft gissen. Dat vind ik erg vervelend want daardoor heb ik nog steeds het gevoel dat het verhaal niet af is. Het oogpunt waaruit de gebeurtenissen plaatsvinden is vanuit dat van Alex, want hij is de ikfiguur. Dat vind ik wel erg geslaagd in die zin dat het mooi vertolkt is. Maar ik zou ook wel graag in dit verhaal vanuit de alwetende persoon willen lezen maar misschien zou dat spanning wegnemen. Taalgebruik: De tekst is vrij makkelijk door te komen, ik vind alleen de stukken waar die het over muziek heeft soms wat lastig, maar dat komt meer omdat ik de termen niet ken denk ik. Mij zijn eerlijk gezegd geen eigenaardigheden in stijl en taal opgevallen. Ik vind dat de schrijver de dialoog en de beschrijving heel goed heeft weergegeven alleen omdat het een ik boek is kom je alleen maar achter de gedachten van Alex. Ik vind de manieren van vertellen precies goed, ik zou niet weten hoe het anders zou moeten, ik vind het niet te hoogdravend, wijdlopig of uitgesponnen. Eigenlijk gewoon de gouden middenweg. Ik vind eigenlijk wel dat het taalgebruik goed past bij de personages; ik vind het namelijk ook mooi aangegeven van de schrijver dat Alex zich afzet van zijn ouders qua taalgebruik, want die praten (lullen) plat Rotterdams en er wordt beschreven dat ze voor het woord ‘veel’ het woord ‘straal’ gebruikt bijvoorbeeld: ‘HE Alex! Gooi mij is ’n straal aardappels’. De tekst bevat weinig beeldspraak en symbolische verwijzingen volgens mij, ik vind dat wel fijn, soms wordt het daardoor namelijk erg verwarrend. Eigen mening: Ik vond het wel een leuk boek nu ik het zo uit heb, maar ik had wel veel momenten waar ik echt door de tekst moest worstelen. Ik vind het boek wel een aanrader als je van een beetje emotioneel, detectiveachtig verhaal. Maar het is niet zo’n boek voor mij die ik wel een tweede keer zou willen lezen.
Recensie: Trouw, 9 september 1993
De bezwering van de muziek
Door T. van Deel
Tot zijn aardigste werk reken ik de boeken en verhalen die gebaseerd zijn op zijn gereformeerde jeugd in Maassluis. Zodra hij zich in die wereld terug kan schrijven, lijken zijn beste kanten naar voren te komen: typering, humor, groteske, melancholie.'De jakobsladder' en 'De steile helling', bij alles wat er eventueel tegenin te brengen zou zijn, boeien aanmerkelijk meer dan 'actuele' romans als 'Onder de korenmaat' of een polemische novelle als 'Het uur tussen hond en wolf'. Het is of 't Hart afstand in tijd nodig heeft. Het heeft natuurlijk ook te maken met de vertrouwdheid die deze jeugd zo langzamerhand teweeg heeft gebracht bij de lezers. Ook wie er zelf nooit mee in aanraking is geweest, kan door de talloze details waar 't Harts boeken telkens op terugkomen een heel behoorlijke indruk hebben van hoe het daar toeging in het Maassluis van de jaren vijftig. Die vaste ingrediënten, in steeds wisselende samenstelling en sterkte, continueren het succes van eerdere afleveringen van wat een soort serie kan worden genoemd.'Het woeden der gehele wereld', de nieuwste 't Hart, hoort bij die boeken over vroeger, al is er ook de detectivekant van 'De kroongetuige' in aangebracht. De hoofdpersoon is Alexander Goudveyl, die we op latere leeftijd al zijn tegengekomen in 'Onder de korenmaat'. Hij is nu een jongetje en ten slotte een jonge, getrouwde man. Het gebeuren dat zijn leven bepaald heeft, is een onopgeloste moord tijdens een evangelisatiecampagne in het bekende stadje aan de Nieuwe Waterweg. Hij zat aan de piano, begeleidde de samenzang, hoorde een schot, speelde door, zag een man een gebaar maken alsof hij op hem, Alexander Goudveyl, zou gaan schieten en speelde door of zijn leven ervan afhing. Even later bleek een politieagent te zijn doodgeschoten, maar de dader werd in de loop der jaren niet gevonden. Rond het, naar eigen zeggen, historische gegeven van de moord heeft 't Hart een aantrekkelijke roman opgebouwd, die op allerlei niveaus te lezen valt. Er is de wereld van Alexanders ouders - de bekende streng gereformeerde, zuinige, van de gruttenbrij - waarin het jongetje zich niet thuis voelt, maar waardoor hij vanzelfsprekend wel getekend wordt. Hij heeft het gevoel dat God hem zoekt te doden, zoals het in Exodus 4 vers 24 staat, en een keer ontkomt hij maar ternauwernood aan een troep vijandige kereltjes die hem onder water proberen te duwen. Het complex van het milieu en de religie is bekend van 't Hart. Ook seksualiteit hoort daarbij, denk bij voorbeeld aan 'Stenen voor een ransuil'. Hier is het de later vermoorde politieagent die wel graag voor een kwartje het broekje van Alexander naar beneden ziet gaan. Ook komt er een vriendje voor dat zich stiekem in meisjeskleren hult. Alexander is seksueel een volkomen passief personage, dat zich door meisjes en vrouwen mee laat slepen, zonder daar overigens enig genoegen aan te beleven. De pedofiele interesse van de agent stuurt het onderzoek naar de moord aanvankelijk in die richting. Alexander komt er echter al vrij spoedig achter dat zijn pianolerares, een zekere Alice, er mee te maken heeft, - dat zeggen althans haar beide kinderen. Hoe de ontknoping van dit raadsel verder in zijn werk gaat, is een zaak van lezen. Er komt nogal wat voor kijken, ik bedoel: het verhaal moet flink gestuurd worden en zit vol toevalligheden, maar op het eind is de conclusie onontkoombaar, en verrassend, dat degene die de moord zou hebben gepleegd niet de dader is. De dader is iemand anders en ook Alexander Goudveyl is heel iemand anders dan hij dacht, wat verklaart waarom hij zich gedurende de hele roman zo misplaatst en anders voelde. De roman begint met een proloog die het verhaal, ook waar er niet direct naar verwezen wordt, aldoor in een bepaald licht zet. Er wordt de geschiedenis in verteld van een mislukte ontsnapping uit Nederland op 14 mei 1940, toen enkele personen - die in de roman gaandeweg een rol spelen - op een haringlogger probeerden te ontkomen naar Engeland. Het lukte niet, ze werden door een Duitse onderzeeër ontdekt, moesten in de reddingboten en de logger werd tot zinken gebracht. De implicaties van deze gebeurtenis vormen de basis van 't Harts roman. Wie het boek leest alsof hij het hoort, de stem van de verteller ademloos volgend, ongeïrriteerd door uitweidingen, onwaarschijnlijkheden, malle dialogen, al te opzichtige sturingen van de verteller, kan er denk ik veel plezier aan beleven.'Het woeden der gehele wereld' is een kloek verhaal, met veel kanten en met de spanningsboog van een thriller. Wie, zoals ik, wat minder door het beluisterde vertellen in beslag wordt genomen en wat meer let op hoe dat vertellen geschreven is, raakt niet altijd in de ban van deze roman. Maar dit bezwaar, het bezwaar van de stijl, is al zo dikwijls tegen 't Hart aangevoerd, dat het beter zou zijn er maar niet meer over te beginnen. De roman is boven alles een hommage aan de muziek, meer in het bijzonder aan de Bach van de cantates, die aan God gelijk wordt gesteld. Alexander Goudveyl heeft na een scheikundestudie gekozen voor de muziek: hij is componist geworden en die keuze is volkomen contrair aan wat zijn ouderlijk milieu van hem verwachtte (zijn ouders zijn intussen dan ook al dood), maar komt geheel overeen met zijn diepste verlangens. ``We dronken thee, we luisterden naar cantate 104 van Bach. Ze draaide de plaat om en we luisterden ook naar cantate 80, de cantate waarin Bach het woeden der gehele wereld oproept en ook weer bezweert, en toen dat allemaal verklonken was, zei ik dat ik mij haasten moest om de trein van half elf nog te halen.'' Het is de muziek, de onverwoordbare, goddelijke kracht van de muziek, die in deze roman tegenover de voortdurende vrees gesteld wordt voor een God die zoekt te doden. De hartstochtelijke overgave van Goudveyl, en zeg maar gerust Maarten 't Hart, aan het muzikale zet de toon. De muziek staat buiten het woeden der gehele wereld, bezweert het en is daardoor aan religie verwant. Mening over de recensie: Ik denk dat het eindoordeel van de Recensent is dat hij het een erg geslaagd boek vind; een echte ‘Maarten ’t Hart’. Ik Citeer: ‘Hij gebruikt daarbij de Wie, zoals ik, wat minder door het beluisterde vertellen in beslag wordt genomen en wat meer let op hoe dat vertellen geschreven is, raakt niet altijd in de ban van deze roman. Maar dit bezwaar, het bezwaar van de stijl, is al zo dikwijls tegen 't Hart aangevoerd, dat het beter zou zijn er maar niet meer over te beginnen’. Ik ben geen t Hart kenner, want dit is me eerste boek dat ik lees van hem, maar toch ben ik het wel met hem eens, want ik was ook niet in beslag genomen door het beluisterende vertellen, want ik had nog wel eens moeite met doorlezen en vaak lees ik boeken in één adem uit. Ik denk ook dat de recensent vind dat ’t Hart vaak dezelfde soort Novelles schrijft, want de volgens de schrijver blikt hij in zijn meeste boeken terug op zijn geïsoleerde jeugd in het supergereformeerde maasluis. Ik kan daar natuurlijk niet erg over meepraten omdat ik maar één boek van t Hart heb gelezen, maar ik heb wel het idee dat dit boek ook ligt autobiografisch is, want als ik er nu zo over nadenk uit t Hart zich er via de hoofdpersoon; om te zeggen hoe hij denkt over de supergereformeerde opvoeding. Ik ben het ook wel met de recensent eens dat het een boek is waar muziek ook één van de hoofdthema’s is. Ik citeer: “De roman is boven alles een hommage aan de muziek, meer in het bijzonder aan de Bach van de cantates, die aan God gelijk wordt gesteld”. ik vind het wel jammer aan het boek dat het ook veel over die cantates gaat, want daardoor word het voor mij niet meer aantrekkelijk omdat te lezen. Ik vind het alleen wel gek dat ook niet op de achterkant van het boek gaat dat het ook deels over muziek ging, want anders had ik er misschien niet op gekozen. Ik ben uiteindelijk denk ik wel blij dat ik ‘het woeden der gehele wereld’ heb gekozen want het lijkt me alsnog wel leuker dan ‘de ruimte van sokolof’ en die andere.