Het theater, de brief en de waarheid door Harry Mulisch

Dit boek is het eerste boek wat ik van Harry Mulisch heb gelezen. Hij maakt zijn reputatie helemaal waar! Het boek “Het Theater, de Brief en de Waarheid” leek op het eerste gezicht een saai boekje, maar nadat je eenmaal in het verhaal zit kom je er ook niet meer uit. In dit boekje is namelijk iets bijzonders gedaan. Het boek is in twee perspectieven geschreven. Een mannelijk en vrouwelijk perspectief. Hier kom je pas achter nadat je ongeveer tweederde van het boek gelezen hebt en je je afvraagt of er nog iets gaat gebeuren.

Het boek gaat over het personage Felix, die een videoband bekijkt van een crematie van 12 jaar geleden waar hij en zijn vrouw Vera bij waren. Hij verteld tussen de stukjes video door wat hij er van vond en verteld zijn herinneringen over die momenten. De video begint met een toespraak van Herbert, wiens vrouw Magda is overleden. Ze heeft zelfmoord gepleegd. Herbert vertelt over hoe ze was en hoe het is gekomen dat ze zelfmoord had gepleegd. Het ging om een antisemitistische brief die op een dag in hun huis verscheen. Magda was er kapot van, omdat haar man Herbert joods was. Herbert wilde haar niet meer zo zien en hij dacht dat de enige manier om haar te genezen was, te liegen dat hij die brief had geschreven. Hij wilde hiervoor zijn eigen ontvoering in scène zetten, en door overduidelijke aanwijzingen achter te laten de politie hem te laten beschuldigen van de ontvoering. En dan zou hij bekennen dat hij de brief had geschreven. Dit gebeurt, maar Magda werd niet vrolijker, sterker nog, ze was daar zo verdrietig van geworden dat ze zelfmoord pleegde.

Dit was deel één, met Herberts toespraak. In deel twee praten Felix en zijn vrouw over wat er toen allemaal gebeurd was, en ze vatten het een beetje samen. In deel drie is niet Magda dood, maar Herbert; Magda leest hier de toespraak. Ze vertelt dat zíj die brief geschreven had, om hem gelijk te geven over een van zijn waarschuwingen: dat het antisemitisme weer in opgang aan het komen was. Maar op het moment dat ze hem die brief gaf, besefte ze dat ze fout zat, en ze raakte in een depressie. Daarom ontvoerde Herbert zichzelf en zei dat hijzelf de brief geschreven had. Magda zag toen in dat hun relatie in een moordkuil terecht was gekomen, die Herbert niet meer aankon. Hij had zelfmoord gepleegd.


Ik vond dit boek in het begin niet echt leuk om te lezen. Het begin was een beetje vaag en ik wist niet precies hoe het verhaal in elkaar zat. Nadat ik bij bladzijde twintig was aangekomen besloot ik opnieuw te beginnen, en toen snapte ik het wat beter. Toen ik verder las begon ik het steeds interessanter te vinden. Doordat je niet weet waarom Magda zelfmoord had gepleegd wordt er spanning opgebouwd, en naarmate je het boek verder leest wordt je ook steeds meer geboeid door wat er allemaal gebeurd was tussen Herbert en Magda. Dan kun je even ademhalen tijdens het tussenspel, zoals het in het boek heet. Hier hebben Felix en Vera het over wat er allemaal was gebeurd en ze geven hun mening een beetje. Dan komt deel drie, en je wordt aangenaam verrast: Nu is Herbert dood en vertelt Magda het verhaal. Ik vond die wending zo briljant dat ik gelijk enthousiast door begon te lezen. Nu zie je het verhaal van een ander perspectief en je begint na te denken over hoe het eerste verhaal om uit te vinden wat er nou echt is gebeurd, want zoals Felix vertelt in het boek, het zou heel goed gelogen kunnen zijn. Dus je weet uiteindelijk niet wie er nou die brief heeft geschreven. Daarom heeft het een open einde, wat het boek nog beter maakt naar mijn mening. Je blijft namelijk, als je het boek uit hebt gelezen, nog half in het boek hangen doordat niet alles is opgelost. Het verhaal van Herbert en Magda speelt zich af in 1987, toen het antisemitisme weer ontkiemde. Er zit dus ook nog een vleugje van feitjes in van de tweede wereldoorlog en het antisemitisme. Daardoor was het boek niet alleen een plezier om te lezen, maar ook nog eens leerzaam. Een aanrader!