Het Spaans heidinnetje door Jacob Cats

Samenvatting
De hoofdfiguur is de adellijke Constance, die als klein kind ontvoerd is door de zigeunerin Maiombe. In haar zigeunertijd wordt Constance Pretiose genoemd. Constance/Pretiose leert snel en doorziet veel. Ze verwerft roem met voorspellingen, ze kan handlezen. Ze laat bijvoorbeeld de zigeuners hun gestolen waar op een bepaalde plek begraven en vertelt dan aan de gedupeerde burgers waar zij hun bezit terug kunnen vinden. Een ziek meisje, Giralde, wordt gediagnostiseerd door Constance: liefdesverdriet. Op een dag zit Pretiose op een heuvel te zingen, als er een ridder aankomt, die verdwaald is tijdens de jacht. Deze ridder, Don Jan, overpeinst dat ze buitengewoon mooi is, zeker als ze sierlijk gekleed zou zijn. Ze spreekt bovendien heel zinnig, verstandig en origineel, ze toont een goed karakter en een scherp verstand. De ridder maakt haar complimentjes en dan bloost zij: zij vergelijkt zijn complimentjes met die van de slimme van aan de domme raaf; ze denkt dat ze vals zijn en dat zegt ze hem ook. Ze denkt dat hij maar één bedoeling met haar kan hebben: een man van hoge stand die zulke dingen tegen een zigeunerin zegt, wil slechts zijn wellust bevredigen ten koste van haar eer. De ridder is onder de indruk van haar voorname houding. Hij geeft haar een prachtige ring met een diamant als bewijs dat hij echt met haar wil trouwen. Zij antwoordt: denk nog meer een goed na en weet ik elk geval dat u twee jaar lang met ons zigeunerleven mee moet doen en al uw rijkdom en stand op moet geven. U zult net als wij mikpunt van spot voor de hele wereld zijn. Zo zult u uw liefde moeten bewijzen. De ridder verkeert in een moeilijke tweestrijd. Moet hij zijn stand opgeven en zijn christendom? Hij wil het niet, maar hij wordt overweldigd door zijn gevoel, hij moet zijn hart volgen. Hij denkt: kijk toch eens in de Oudheid. Hij verwijst naar Zeus die zelfs de gestalte aannam van een stier of een zwaan om een aardig meisje voor zich te winnen. Heracles ging zelfs omwille van de liefde garen spinnen als een vrouw. Er zijn vorsten geweest die verliefd werden op een volksvrouw of herderin. Misschien mag men zich door liefde laten beheersen. De ridder wordt nu Andreas genoemd. Uitgebreid worden hem de zeden en gebruiken van het zigeunervolk verteld. Het meisje wordt zijn verloofde. Don Jan / Andreas probeert nog wat van zijn oude eer te bewaren: als de zigeuners ergens wat stelen, gaat hij het vaak alsnog betalen. Voorzichtig probeert hij hun wat manieren bij te brengen. Zijn aanzien binnen de groep stijgt. Dan wordt Gohanna, een jonge vrouw in Murcia verliefd op hem. Zij vraagt hem ten huwelijk. ( Cats geeft een wijze raad: meisjes, vraag nooit om liefde, als je jezelf aanbiedt zet je teveel op het spel. ) Andreas wijst haar liefde af; zijn hart is voor een ander. Gohanna beklaagt zich: wat ben ik voor een sloerie dat ik zelfs geen zigeuner kan krijgen?! Ben ik zo lelijk? Mismaakt? Ik ben nota bene schatrijk! En ook mooi! Ik zou genoeg mannen kunnen krijgen, maar ik begeer hém! Ik zal nóg een poging doen, een eikenboom wordt niet in één slag geveld. Maar ja, ik weet wel dat dat geen zin zal hebben. Ik kan beter mijn verdriet omzetten in wraak- en haatgevoelens. Hij zal spijt krijgen! Gohanne wordt dus overmeesterd door negatief gevoel. Gohanna laat kostbare sieraden verbergen tussen de bagage van Andreas en slaat vervolgens alarm. Diefstal! En de spullen worden door de schout ( politie ) gevonden: Andreas heeft een schat… Een soldaat die getuige is van deze ontdekking geeft Andreas een harde klap. Andreas vergeet alles, voelt zich als een edelman vernederd en doorboort de soldaat met diens eigen degen. Andreas wordt afgevoerd naar de hoogste rechter. Ook Pretiose en de andere zigeuners worden gevangen genomen. De landvoogdes, vrouwe Giomaar, die al over Pretiose gehoord had, haalt het meisje bij haar binnen in het kasteel. Maiombe mag mee. Giomaar is verrukt over het meisje; ze zegt tegen Maiombe: ze is net zo oud als mijn dochtertje zou zijn. Ze is helaas ontvoerd, mijn Constance. Pretiose bepleit het lot van haar vriend. Het is de eigen schuld van de soldaat, dat hij gedood is; hij heeft de held tot razernij gebracht. Ze vertelt dat hij een edelman is en ze zegt dat zij ook niet maar kan leven als hij moet sterven. Vrouw Giomaar is zeer ontroerd door het verdriet van het meisje. Zij vermurwt ook het hart van de landvoogd. Dan besluit Maiombe ook haar schuld te bekennen: zij heeft Pretiose afgenomen van de landvoogd en landvoogdes, Pretiose ís Constance. Ze heeft juwelen en een brief als het onomstotelijke bewijs. Ten overvloede is Constance door haar moeder te identificeren door een wrat op haar borst en twee aan elkaar gegroeide tenen, zoals hij een zwanenpoot. Ze begrijpt nu ook waarom ze zo geëmotioneerd raakte door het meisje. Maiombe krijgt vergiffenis voor de diefstal en een som geld, op voorwaarde dat ze zich los zal maken van de groep zigeuners. De vader bidt. Hij dankt God. Het is de straf voor onze zonden geweest dat wij zo lang verdriet hebben gehad en alleen dankzij Uw gunst gebeurd nu dit wonder. De vader zegt dat hij het betreurd dat Constance een zigeuner bemint. Constance vertelt dan de werkelijke situatie: Andreas is Don Jan, een christelijke edelman. Zelfs de edelman uit Murcia, Gohanna, krijgt spijt van haar gemene wraakactie en vertel de waarheid. De ridder wordt bevrijd en zijn vader komt toegesneld. Eind goed al goed, Constance trouwt. Hoofdpersonen: Maiombe: oppervrouw van de zigeuners. Ze is aan de ene kant wel slecht, want ze jat bijvoorbeeld en klein edel meisje, maar later in het boek komen toch wel steeds meer haar goede eigenschappen naar boven. Constance / Pretiose: Constance in de oorspronkele naam van het meisje, Pretiose haar zigeunernaam. Constance is een heel knap meisje met heel veel gaven, zo kan ze bijvoorbeeld erg goed zingen. Doordat ze van adel is, en bij haar échte ouders goed is opgevoed probeert ze de zigeuners op haar manier manieren bij te brengen, door ze ervan proberen te overtuigen dat stelen slecht is. Don Jan / Andreas: Don Jan is een hele degelijke man met goede manieren. Oorspronkelijk van adel en door zijn liefde voor Pretiose bij de zigeunergroep gekomen. Ruimte
Het verhaal speelt zich af in Spanje, in de omgeving van Madrid. Opbouw

Het verhaal is in zes hoofdstukken te verdelen: 1. Inleiding: beschrijving van zigeunerhoofdvrouw Maiombe en het gesloten adellijke kind Constance, dat door haar Pretiose genoemd wordt
2. De geschiedenis van Giralde, het meisje dat ziek van verliefdheid is en door Pretiose genezen wordt. 3. De ontmoeting van Don Jan, de verdwaalde edelman
4. De toetreding van Don Jan tot het zigeunervolk
5. Gohanna’s liefde en haar list om Don Jan te vangen
6. De ontknoping waarin de ware identiteit van de beide hoofdpersonen duidelijk wordt. Titelverklaring
De titel “Het Spaans Heidinnetje” slaat op Pretiose. Zij is natuurlijk een Spaans meisje en ze is heidens, want ze gelooft niet in god, want zigeuners geloven niet in god. Mijn mening
Ik vond het een erg leuk boek voor zo’n oud boek. Meestal zijn dat soort oude boeken erg diep en moeilijk en om doorheen te komen. Maar ik was er snel doorheen en was steeds benieuwd hoe het af zou lopen. Ik vond het boek voor die tijd ook niet ouderwets doordat het vlot geschreven was. Het ging over zigeuners, een normaal volk, alhoewel er wel adel in voorkwam in de vorm van Constance en Don Jan, maar die worden allebei zigeuners. Misschien vandaar dat het niet al te moeilijk geschreven was. Ik vind het karakter Pretiose erg leuk. Ze was erg spontaan en ze was leuk om over te lezen. Het was ook een verrassing in het boek dat zij op het aan het eind van het verhaal haar ouders terugvindt. Dat was iets wat ik totaal niet verwacht had, en juist daarom erg leuk om te lezen.