Het recht op terugkeer
Leon de Winter

Zakelijke gegevens

Auteur: Leon de Winter
Titel: Het recht op terugkeer
Eerste druk: juni 2008
Genre: psychologische roman

Samenvatting

Proloog Tel Aviv 2024
Abraham Mannheim woont in Tel Aviv, een zwaar beveiligde stadstaad. In zijn vrije tijd is hij ambulancebroeder en samen met Ikki Peisman runt hij het bedrijf ‘de bank’. Samen sporen ze vermiste kinderen op. Zo krijgt Ikki een tip over Sara Lapinski, een meisje dat drie jaar geleden is verdwenen. Ze gaan naar Jaffa, de andere kant, maar de man weet niets meer te vertellen dan dat ze overleden is.

Tel Aviv 20 jaar eerder: april 2004

Bram Mannheim is getrouwd met Rachel, een heel mooie vrouw die hij ontmoette omdat ze in de verpleegkunde werkzaam was. Ze hebben net een zoontje Bennie gekregen. Bram krijgt van het hoofd van de universiteit van Princeton het aanbod om daar te komen werken. Dat is ten eerste eervol en ten tweede kun je dan op een normale wijze wegkomen uit het bedreigde land. Bram is een expert op het gebied van de geschiedenis van het Moderne Midden Oosten. Hij houdt zich ook bezig met vredesvraagstukken om het conflict met de Palestijnen op te lossen. Dat doet hij o.a. met zijn collega Jitzhak Balin. In eerste instantie kies Bram om te blijven, hij vindt dat hij anders wegloopt voor de problemen. Maar kort na zijn weigering wordt hij overvallen door joodse jongeren, deze overval laat hem besluiten om wel naar Princeton te gaan.

Als Bram het nieuws aan zijn vader gaat vertellen, Hartog Mannheim, vertelt Hartog hem over Hendrikus. Hendrikus was het hondje dat naar Hartog was gegaan. Het had hem beschermd. Want toen Hendrikus vermoord werd, vond Hartog in de woede om de moord de kracht om te overleven. Hartog heeft ook voor Bennie een hondje gezocht. Hij heeft hem Hendrikus genoemd, opdat hij ook Bennie zal beschermen.

Bram heeft het aanbod van Princeton aangenomen, maar ook Rachel heeft een aanbod gekregen om in een film te spelen. Rachel brengt Bennie naar de crèche en gaat op sollicitatiegesprek. Als Bram dan zijn kind op komt halen, komen er allemaal ambulances langsrijden. Bram vreest het ergste. Hij snelt naar de crèche en ziet het vuur. Dan ziet ook Rachel Bram staan. Rachel kwam Bennie ophalen en omdat Bennie zo huilde is ze maar naar buiten gegaan. Zo zijn ze ontsnapt aan de dood.,

Princeton: 4 jaar later: augustus 2008
Bram (Abe in Amerika) heeft zojuist Rachel naar het vliegveld gebracht, omdat ze haar vader in Tel-Aviv wil gaan bezoeken. Samen met Jim O’Connor bespreekt hij de plannen voor het nieuwe huis. Terwijl Bram in gesprek is, loopt Bennie naar het verboden, niet gerenoveerde deel van het huis. Hij staat hier vlak voor een gat en zegt dat hij slangen ziet. Gelukkig merkt Bram het op tijd om te voorkomen dat Bennie naar beneden valt. Een paar dagen later belt Balin op, hij is in New-York en wil graag langskomen. Na een tijdje hoort Bram Bennie niet meer, hij gaat op zoek naar Bennie maar vindt hem nergens. Bennie is verdwenen.

Santa Monica, Californië, 2 jaar later, April 2010
Als Rachel hoort dat Bennie verdwenen is, verlaat ze Bram. Ze trouwt met een rijke industrieel en wordt actrice. Intussen zwerft Bram rond in Santa Monica en geobsedeerd door de getallen 2 en 8 bezoekt hij alle huizen met die getallen vol hoop dat hij zijn zoon zal vinden. Maar op een dag is hij slordig. Hij pint om drie over half negen. Een tijd met priemgetallen. Dat betekent ongeluk. Op het moment dat Bram pint, ziet hij dat er een kindje wordt aangereden. Aangezien Bram eerste hulp heeft gehad, snelt hij naar het kind toe en helpt haar. Te laat realiseert Bram zich dat hij zijn pinpas in de automaat heeft laten zitten. De vader van de moeder van het kindje wil Bram bedanken, hij geeft de pinpas terug maar Bram blijft stellig ontkennen dat hij het kindje niet heeft gered. Als Bram dan helemaal doordraait, komt Hartog overgevlogen om zich te ontfermen over Bram. Samen gaan ze terug naar Tel-Aviv

Twee jaar later: december 2012
Bram kan de verdwijning van zijn zoon niet loslaten. Hij heeft alles onderzocht en is tot de conclusie gekomen dat zijn aannemer John O’Connor, met een verleden als pedofiel, zijn zoon heeft ontvoerd en vermoord. Hij wil John laten boeten en vermoord hem.

Tel Aviv, 12 jaar later, April 2024
Bram en Ikki rijden terug uit Jaffa. Ikki heeft een raar gevoel over Jaffa, hij wil er niet langs. Toch zullen ze wel moeten en Bram neemt het stuur over.

Die avond heeft Bram ambulancedienst. Er wordt een aanslag gepleegd op de controlepost in Jaffa. Alle ambulance worden ingezet. Ook Bram rijdt samen met Max. Bram redt Chaim Protzke, de jongen die hen overdag had geholpen bij de grenspost. Iedereen zegt dat het een raketinslag was, maar Chaim vertelt Bram dat het een aanslag was, een aanslag van een jood.


Intussen moet de moeder van Sara, Batja Lapinski, ook nog op de hoogte worden gesteld. Bram vertelt dit zijn minnares Eva. Dan komt hij erachter dat zij de moeder van Sara is.

Ikki komt erachter dat de jongen die zelfmoord gepleegd heeft, Japie de Vries heet. Het is de kleinzoon van een collega van Hartog. Ook Japie is vroeger als vermist opgegeven rond dezelfde tijd als Bennie. Dit kan geen toeval zijn en ze komen dan ook op het spoor van Israelov. Hij heeft ook met Hartog samengewerkt en is een extremistische moslim. Ze komen op het spoor van een weeshuis in Kazachstan, opgericht door Israelov. Eva kan intussen een visum regelen voor Rusland. Ze wil graag naar Rusland met Bram, want ze is zwanger.

Tel Aviv, 5 dagen later, april 2024
Bram ontmoet Balin en Bram gaat naar Kazachstan om te helpen met de wederopbouw. Er is namelijk een verwoestende aardbeving geweest. Bram hoopt om zijn zoon terug te vinden in kazachstan.
De Stad van het Kalifaat; zes maanden later, oktober 2024
Via China is het Bram gelukt om een visum voor Kazachstan te verkrijgen. Hij doet zich voor als een afvallige die zich tot de islam heeft bekeerd. In een museum in Alma Alta (de oude naam voor de Stad van het Kalifaat) , hoort hij dat er een groepje geadopteerde jongens onder strenge omstandigheden is opgeleid om aanslagen te plagen. Hij heeft een foto van de aanslagpleger in Jaffa en die wordt herkend op een oude foto, zijn eigen zoon staat er niet op. Maar de bewaker van het museum heeft ook in het weeshuis gewoond en weet te vertellen dat zijn zoo Thaqib heet en de ramp heeft overleefd. Op de weg terug geeft hij een blind en doof bedelaarsjongetje geld. Bram blijft dit elke dag doen. Bram krijgt toestemming om het land te verlaten om voor het jongetje te zorgen. Hij heeft het recht op terugkeer, weten te verkrijgen.

Epiloog: Amsterdam, januari 2025
Thaqib woont in Amsterdam, hij werkt in een winkel en hij bereidt een aanslag voor. De nog altijd met getallen bezig zijnde Bram denkt dat hij een aanslag zal plegen op 29 januari 2025. Dan begint namelijk het Chinese jaar van de slang en Bennie was altijd bezeten van slangen. Max vertelt waar Thaqib werkt en Bram moet hem lokken. Zo hopen ze belangrijke informatie te verkrijgen. Bram gaat naar de winkel en kijkt hem vluchtig aan. Als Thaqib dan achter hem aankomt en vraagt wie hij is zegt hij:”Einneb miennam”. Dit zei Bennie namelijk als hij de telefoon opnam. Op dat moment komt de geheime dienst en neemt Bennie mee. Bram gaat naar Eva en vertrouwt erop dat Bennie ooit bij hem terugkomt.

Verhaaltechniek

Vertelwijze


Het verhaal wordt verteld in een personaal perspectief. Het wordt bekeken vanuit Bram Mannheim.

Tijd

De vertelde tijd in het boek is ongeveer een jaar. Het verhaal is discontinu en er zitten grote flahsbacks in.

Personages

- Bram Mannheim, hij woont in Tel Aviv en runt het bedrijf ‘de bank’. Hij spoort vermiste kinderen op. In zijn vrije tijd is hij ambulancebroeder. Brams kind is ontvoerd toen ze in Princeton woonden. Bram hecht veel waarde aan de getallen twee en acht.
- Ikki Peisman, samen met Bram runt hij het bedrijf ‘de bank’. Na een ernstig ongeluk waarbij Bram hem heeft gered, zijn ze collega’s geworden. Ikki voelt vaak dat er iets niet in de haak is.(bijvoorbeeld de controlepost bij Jaffa)
- Rachel, zij was in 2004 de vrouw van Bram, samen hebben ze een kindje Bennie. Rachel is een mooie vrouw en houdt ervan om in de spotlights te staan. Als Bram Bennie kwijtraakt, scheidt ze van hem en gaat de filmwereld in.
- Eva, zij is de vriendin van Bram in 2024. Als Bram haar verteld over het overleden meisje Sara, vertelt ze dat zij haar moeder was. Ze heet dus eigenlijk Batja Lapinski. Eva en Bram verwachten een kindje en daarom regelen ze een visum naar Rusland
- Bennie, hij is de zoon van Bram en Eva. Hij wordt op 4-jarige leeftijd ontvoerd en wordt opgeleid als extremistische moslim(hij heet dan Thaqib). Bennie heeft de aardbeving in Kazachstan overleefd en woont nu in Amsterdam. Bram zoekt hem op en op het moment dat Bennie naar buiten komt, wordt hij meegenomen door de geheime dienst.
- Chaim Protzke, hij werkt bij de controlepost in Jaffa, hij vertelt Bram en Ikki dat het geen raket was, maar een mens. Hij riep de joodse woorden allahoe akhbar.

- Atal, het blinde jongetje waar Bram voor zorgt. Dankzij het blinde jongetje kan Bram ook terugkeren uit Kazachstan.

Ruimte

2024: Tel Aviv
April 2004: Tel Aviv
April 2010: Santa Monica, California
December 2012: Los Angeles
April 2024: Tel Aviv
Oktober 2024: stad van het Kalifaat, Kazachstan
Januari 2025: Amsterdam

Thema

Het thema van het boek is terugkeren, dit kun je zien in de situatie van Bram: hij wil dat zijn zoon terugkeert. Maar ook in de situatie van Israel en Palestina. Er zijn veel mensen die weg willen gaan, maar ze vinden het ook landverraad, de joden mochten er immers terugkeren na de tweede wereldoorlog omdat het hun land was.

Motieven

Algemene motieven:
- ontvoering, Israelov heeft kinderen ontvoerd en ze in een weeshuis gestopt waar ze werden opgeleid als extremistische moslims
- het joods-palestijns conflict, het conflict dat nu woedt, woedt in 2024 ook nog volgens de schrijver.
-
Verhaal motieven:
- Hendrikus, deze hond heeft Hartog vroeger gered en nu heeft Hartog er een gekocht voor Bennie om hem te redden. De hond leeft in 2024 nog.
- Slangen, Bennie ziet slangen in het huis in princeton. Als Bram later op het spoor komt van het weeshuis vertelt een jongen dat hij ook toen al bezeten was van slangen. Ook denkt Bram dat Bennie een aanslag gaat plegen wanneer het jaar van de slang begint
- De getallen 2 en 8, deze komen erg vaak voor en Bram ziet ze als teken voor geluk. Tijdens zijn tocht in Santa Monica draaide alles om die getallen. Ook de datum van de aanslag is 28 januari 2028
- Priemgetallen, anders dan de getallen 2 en 8 zijn dit ongeluks getallen. Elke keer als er iets vervelends gebeurt, komen deze getallen naar voren.
- Chicken wings, dit zijn vliegtuigen die alles registreren van de mensen. Ook deze komen geregeld overvliegen.
Thematiek


Titelverklaring

Dit boek heet het recht op terugkeer vanwege twee dingen. Ten eerste gaat het over het terugkeren van de ontvoerde zoon. Bram zoekt naar Bennie, zodat hij kan terugkeren bij hen. Ook aan het eind als Bennie gevonden is, weet Bram dat hij op den duur bij hen terug zal keren. Ook gaat dit verhaal over de terugkeer van de joden naar Palestina. Na de tweede wereldoorlog zijn de joden naar Israel gegaan, maar de Arabieren waren het hier niet mee eens. Hiermee is het hele conflict begonnen en is nog steeds bezig.

Over de schrijver

Leon de Winter (1954) groeide op in ’s Hertogenbosch en bezocht midden jaren zeventig de Filmacademie in Amsterdam. De Winter maakte zijn literaire debuut in 1976 met de verhalenbundel Over de leegte in de wereld. Voor zijn romandebuut De verwording van de jonge Durer (1978) ontving hij de Reina Prinsen Geerligsprijs. Andere vroege titels van De Winter zijn Zoeken naar Eileen W. (1981), La Place de la Bastille (1981) en Vertraagde roman (1982). ‘In mijn eerste romans kwam geen jood voor,’ vertelde Leon de Winter in een interview. ‘Toen ik achtentwintig werd, dacht ik: Zo oud was mijn vader, toen de oorlog begon. Wat zou ik gedaan hebben? Wat zou ik geweten hebben? Wat zou ik gezien hebben? Hoe bang zou ik geweest zijn? Hoe zou ik overleefd hebben? Dat was een groot moment voor me, in 1982. Vervolgens heb ik vier jaar lang, tot Kaplan, geen letter geschreven.’
In 1986 maakte Leon de Winter de overstap naar De Bezige Bij, waar Kaplan verscheen. De met veel vaart en humor geschreven roman gaat over de schrijver Leo Kaplan die lijdt aan een writer’s block en de onbedwingbare behoefte om vreemd te gaan. Het weerzien met een jeugdliefde roept niet alleen herinneringen wakker maar confronteert hem opnieuw met zijn joodse afkomst, die hij jarenlang heeft geprobeerd achter zich te laten. Kaplan was een groot succes en bleek het eerste deel van een aantal romans die met elkaar gemeen hebben dat ze handelen over de zoektocht naar oorsprong, naar de joodse identiteit en bovendien op een andere, toegankelijker wijze geschreven zijn dan zijn eerdere werk.
De Winter werd een bestsellerauteur, niet alleen in Nederland maar ook in het buitenland, met name in Duitsland waar hij een grote populariteit geniet. In 1990 verscheen de roman Hoffman’s honger, die vele malen werd herdrukt en in 1993 verfilmd voor de VPRO. Daarna volgden de romans SuperTex (1991), De ruimte van Sokolov (1992), Zionoco (1995) en het boekenweekgeschenk Serenade (1995). De roman De hemel van Hollywood (1997) werd verfilmd met Rod Steiger, Burt Reynolds en Tom Berenger. Leon de Winter tekende voor het scenario en de produktie. Samen met Eric Pleskow was hij het filmbedrijf Pleswin Entertainment Group begonnen, en het gezin De Winter verhuisde naar Hollywood. Na enige tijd keerde hij toch weer terug naar Nederland. In 2002, in het jaar dat Leon de Winter 25 jaar schrijver was, verscheen de roman God’s Gym, wederom een grote bestseller die door de critici buitengewoon gunstig werd onthaald.
De Winter publiceert regelmatig opinieartikelen in het dagblad Trouw en tijdschriften Elsevier, Die Welt en Der Spiegel. In 2005 kreeg hij de Buber-Rosenzweig-Medaille, een onderscheiding voor zijn strijd tegen antisemitische en racistische tendensen. De Winter en Jessica Durlacher waren in 2005 gastdocenten aan de Universiteit van Berkeley in San Francisco.

Bron: http://www.leondewinter.nl/boekboek/show/id=89414

Beoordeling

Ik vond dit boek erg mooi, aan het begin was het voor mij nog even moeilijk te begrijpen, want er kwamen zo veel volkeren in voor dat het even duurde voordat ik het kon plaatsen. Ik vond het erg mooi dat Hartog Bram ophaalde in Santa Monica. Het stond er zo mooi beschreven dat ik bijna tranen in mijn ogen kreeg. Een vader die nooit emoties toont en op dat moment komen er wel emoties. Er was geen saaie passage in het boek. Het boek was ook makkelijk geschreven en je leest er vlot doorheen. Ik vond het ook erg mooi dat ze vermiste kinderen opzochten. De zoektocht naar Bennie vond ik erg fascinerend. De tocht naar Kazachstan en het weeshuis van Israelov vond ik erg mooi. Wat ik minder realistisch vond is dat de DNA databanken controleerden op het y-chromosoom. Het is erg naïef om te denken dat er geen verrader tussen kan zitten. Maar goed, die verrader kwam er, zijn naam was Daniel Levi en hij was een bekeerde jood.
Ik zou dit boek zeker aanraden aan anderen, het is makkelijk geschreven en het onderwerp blijft boeien.