I. Het boek. Het boek dat ik gelezen heb heet “Het leven is vurrukkulluk”. Het is geschreven door Remco Campert, en het komt uit de uitgeverij ‘De bezige bij’, Amsterdam, 1962. Het boek heeft een motto die luidt als volgt: Zij zingen, nijgen naar elkaar en kussen, Geenszins om liefde, maar om de sublieme
Momenten en het sentiment daartussen. M. Nijhoff: ‘Het Tuinfeest’. De titel en het motto hebben een direct verband met de inhoud van het boek, ze beschrijven de sfeer van het verhaal. Het boek gaat namelijk over het leven van de jongeren in de jaren vijftig. Het leven van de hoofdpersonages is gebaseerd op seks, het gebruiken van drugs en van de vrijheid van keuzes en handelingen. De titel is de eerste zin van het boek en komt nog een aantal keren terug in het boek. Het laat namelijk zien hoe de hoofdpersonages het leven proberen te leven, namelijk zo dat het verrukkulluk lijkt. Het verhaal is opgebouwd uit 17 genummerde hoofdstukken, waarin het verloop van een zomerse zondag in Amsterdam wordt beschreven. De hoofdsstukken zijn over het algemeen niet lang en de boek heeft rond 165 bladzijdes. In het eerste hoofdstuk wordt de lezer meteen voorgesteld aan de hoofdpersonages: Mees, Boelie en Panda. De eerste 5 hoofdstukken gaan ook over hen. Hierna gaan de personages uit elkaar en elke hoofdstuk wordt als een ‘aparte verhaal’. Daarin worden de handelingen beschreven die in verschillende plaatsen op hetzelfde tijdstip plaats vinden. In het laatste hoofdstuk komt alles weer bij elkaar. I. Het eigenlijke verhaal. Samenvatting. Het verhaal speelt zich af op een zomerse, zonnige zondag. Er zit geen eigenlijke plot in het verhaal, maar de lezer leeft een dagje mee met de jongeren uit de jaren vijftig. Het boek steelt ons meteen voor aan de hoofdpersonages: jongens Mees en Boelie die al rond 25 zijn en een bijna zestienjarige meisje Panda. Ze slenteren wat rond de Vondelpark en leren elkaar een beetje kennen, want ze hebben elkaar net ontmoet. Ze komen een grijsaard tegen die hen volgt, maar dat komt hem duur te staan want ‘de jeugd’ berooft hem van 200 gulden. Wanneer ze op een terrasje een biertje nemen, bezoekt Panda een openbare toilet waar ze met de houdster, een oude vrouwtje Rosa Overbeek spreekt. Panda zegt eerlijk tegen het vrouwtje wat ze over de manier in welke het toilet is versierd, vindt, namelijk dat ze het lelijk en ouderwets vindt. Panda gaat daarna mee met de jongens naar hun huis dat in de Vondelpark staat. Ondertussen doet Mees zijn best om Panda te versieren. Om van Boelie af te komen herinnert hij hem aan een afspraak die Boelie in een hotel met een journalist heeft. Nauwelijks is Boelie vertrokken gaan Panda en Mees uitgebreid met elkaar naar bed. Ondertussen wordt Boelie geïnterviewd door de journalist Ernst-Jan Zoon, die Boelie na afloop vertelt dat hij zijn vrouw Etta ervan verdenkt een minnaar te hebben. Samen gaan ze naar het huis van Ernst-Jan en Etta. Ernst gaat dan naar een uitzending van een voetbalwedstrijd luisteren, terwijl Boelie Etta gezelschap houdt. Samen gaan ze naar het huis van de buren, waar ze al op de punt staan om met elkaar nar bed te gaan, wanneer ze verrast worden door de onverwachte thuiskomst van de buren. Intussen is de grijsaard bijgekomen in het park. Hij wordt geholpen door Tjeerd Overbeek, die alles gezien heeft. Hij helpt de grijsaard, die Kees blijkt te heten mee naar zijn oudtante Rosa Overbeek, de juffrouw van het toilet. Zij bleekt een schoolvriendinnetje van Kees te zijn. Zij gaan helemaal in elkaar op, en Tjeerd laat hen alleen. Ondertussen besluiten Mees en Panda een feest te houden en veel drank te kopen voor die 200 gulden. Zij gaan naar drankwinkel waarvan de eigenaar Jens is die bereid is zaken op zondag te doen. Op het feest wordt Etta, die stomdronken is, door Boelie naar een bed op de zolderkamer meegenomen. Tjeerd komt aanlopen en wordt door een dronken feestganger mee naar binnen geloodst. Panda wordt door Jens in zijn auto naar huis gebracht. Mees kijkt hoe een jongen, een paraplu als valscherm gebruikend, uit het zolderraam de ruin in springt en veilig naar beneden komt. Op dat moment voelt Mees een ongekend gevoel van geluk door zijn lichaam stromen. II. De tijd. Het verhaal speelt zich af in de jaren vijftig. Dat kan worden afgeleden door het gedrag van de jongeren, de maneer op welke de ruimtes zijn ingericht (bv. het toilet) en uit het gesprek dat Boelie met de journalist had en waarin hij vertelde over zijn vader en de eerste en de tweede wereld oorlog. Het boek speelt zich af in één dag, het begint op een zondag, laat in de ochtend in de Vondelpark en eindigt in de avond, rond 22.00 uur in een huis dat aan de rand van de Vondelpark ligt. Het verhaal is chronologisch verteld. Omdat de handelingen in verschillende plaatsen zich afspelen is er zelfs een mogelijkheid aan de lezer gegeven om precies er achter te komen op welke momenten welke handelingen plaats nemen. Een goed voorbeeld: wanneer Panda en Mees in het huis waren horde Mees de radio van een voorbij rijdende auto. Het was namelijk een verslag van de voetbal wedstrijd Nederland-België. Dat werd vertel in hoofdstuk 9. In hoofdstuk 13 werd gezegd dat Boelie mee ging naar het huis van Ernst-Jan en dat Ernst naar het verslag van de wedstrijd ging luisteren en Boelie met Etta ging praten. Doordat Remco Campert de voetbal wedstrijd in zijn verhaal heeft geplaatst heeft hij de lezer een mogelijkheid gegeven om er achter te komen dat die twee gebeurtenissen op dezelfde tijd plaats vonden. De ontwikkeling van het verhaal is geleidelijk, er is dus een samenhang tussen alle gebeurtenissen die plaats vinden op die zonnige zondag. Alleen de flashbacks van verschillende personages in het verhaal voorkomen onderbreken de chronologische vertelwijze. Door de flashbacks stelt de schrijver ons voor aan de personages en laat de lezer beter begrijpen in welke stemming de personages zich bevinden. Het verhaal is geschreven in de derde persoon, alleen de flashbacks zijn geschreven in de ikvorm. Er zijn flashbacks van Mees en Etta. De flashback van Mees is op het moment dat hij net met Panda gevrijd heeft en slapend op de bank ligt. Die flashback gaat over de tijd wanneer Mees in een bar als een jazzpianist werkte en een relarie had met een getrouwde vrouw. De mislukte relatie tussen hen was een aanleiding voor hem om geen vaste relaties meer te hebben en tevreden zijn met one-night-stands, zoals met Panda, die ondertussen naast hem lag. De flashback van Etta komt in het boek net voordat zij zelf in het verhaal op komt op het moment wanneer Ernst en Boelie naar hun huis gaan. Door middel van deze flashback wordt de lezer aan Etta voorgesteld. In de flashback denkt zij terug aan de tijd wanneer ze net op de punt stond om met Ernst-Jan te trouwen, terwijl haar ouders haar waarschuwden dat het geen goede beslissing was. Uit de flashback is ook te begrijpen dat de huwelijk inderdaad niet perfect is en eigenlijk begrijpt de lezer waarom Etta dus vreemd wil gaan met Boelie. III. De ruimte. Het verhaal speelt zich af in Amsterdam. Er zijn verschillende plaatsen waar de handelingen plaats vinden: de Vondelpark, het openbare toilet, het huis van Mees en Boelie dat aan de rand van de Vondelpark staat, het huis van Ernst-Jan Zoon en het huis van de buren, de drankwinkel van Jens. Niet alle ruimtes zijn uitgebreid beschreven, want in sommige gevallen was dat ook niet noodzakelijk. De ruimtes werden uitsluitend beschreven wanneer ze dan iets duidelijker makten over de sfeer dat er heerste, de personages die zich daar bevonden of de handelingen die daar verricht werden. Het park wordt beschreven als een plaats van rust en vreugde, vooral heeft de schijnende zon een grote invloed op de zonnige sfeer die er ontstaat. Het openbare toilet wordt uitgebreid beschreven door twee redenen. Het heeft de lezer meer inzicht op de persoonlijkheid van Rosa Overbeek die het in een gezellige ouderwetse sfeer ingericht had, terwijl het maar een toilet was. Ten tweede moest de lezer bekend zijn met de inrichting want er ontstond een conflict tussen Rosa en Panda over de manier waarop het toilet was ingericht. Op dat moment gaaf Panda een eerlijke toe dat ze de inrichting afschuwelijk vond: “Ik vind het (de aankleding van de wanden) rommel en flauwekul, ik zou allang gek geworden zijn in zo’n omgeving. Die ontzettende pullen en dat walgelijke tapijt!” haar mening zou niet duidelijk overkomen als de lezer de inrichting niet kende. Dan zou de lezer niet hebben begrepen waar Panda het over had en dan zou het niet duidelijk zijn gekomen dat Panda door haar brutaliteit Rosa gekwetst had, die haar best deed om de sfeer gezellig te maken. Het huis van Mees en Boelie wordt beschreven om de lezer te laten zien in wat voor omgeving de hoofpersonages zich bevonden. Deze plek wordt niet uitgebreid beschreven want omdat de lezer veel te weten komt over de twee jongens, kan de lezer zelf opmaken hoe huis van binnen is. De huizen van de Ernst-Jan en de buren zijn precies twee tegenstellingen. Het zijn twee verschillende milieus. In de eerst heerst chaos en in de tweede rust en fatsoen. De winkel van Jens wordt niet duidelijk beschreven. Er wordt wel nadruk gemaakt op de schildrij die daar hangt. Door dat Jens zegt: “Na 15 jaar dat ik hier woon, raak ik nog steeds niet uitgekeken” kan er worden aangenomen dat er veel spulletje en frutseltjes in zijn woning zijn. IV. Personen. De opmerkelijke van dit boek was dat alle personen op een of andere manier met elkaar waren verbonden. Remco Campert creëerde een soort cirkelvormige verband tussen alle personages. De personages die aan het begin van het boek voorkwamen werden later aan de lezer voorgesteld en er werd verteld over hun gevoelens, terwijl het in begin leek alsof ze geen belangrijke rol in het boek zouden spelen. Voorbeelden daarvan waren de grijsaard, die later als Kees genoemd werd en het toilet vrouwtje die later Rosa Overbeek werd genoemd. Deze twee personen werden door Tjeerd Overbeek bij elkaar gebracht. Andere personages, die uiteindelijk toch geen belangrijke rol bleken te spelen, kwamen toch nog een keer aan het eind van de boek terug. Voorbeeld daarvan zijn de twee Amerikaanse soldaten met wie Panda aan in het begin heeft gesproken. Aan het eind, toen Tjeerd het park wilde verlaten, kwam hij hen tegen. De karakters van de personages. Mees, een 25-jarige Jazz pianist. Er wordt de lezer een of andere verteld over zijn verleden door middel van flashbacks. Zo weet de lezer dat hij vroeger als pianist in Billy’s Bar werkte en een verhouding had met de vrouw van een vriend van hem, de verhouding werd later niks en eigenlijk had Mees nooit veel succes bij de vrouwen. Hij is een jongen die geen lange relatie wil hebben en zich niet wil voelen verbonden aan vrouw. Hij meer een type voor one-night-stands. Hij is ook van mening dat hij, als man de leiding aan vrouw moet geven en hij haar moet afwijzen, niet zij hem. Hij is een persoon die met de dag mee leeft en niet ervan houdt om de manier van leven vooraf vast te stellen. Etta is de dochter van een rijke bankier en haar moeder was aan de drank. Haar ouders waren er tegen op dat ze met de journalist Ernst-Jan Zoon trouwde, maar ze deed het toch. Haar huwelijk liep niet goed, haar man schonk haar veel te weinig aandacht en ging vreemd met andere vrouwen. Zij was een vrouw die een eigen mening had en wilde beter behandeld worden. Ze bewonderde de rust en het fatsoen van de buren, maar zou zelf nooit zo kunnen leven. De lezer komt wat over haar te weten door de flashbacks. Panda is een 15-jarige meisje dat Mees en Boelie ontmoet had tijdens een wandeling in het Vondelpark. Ze voelde wat voor Mees en ging ook naar bed met hem. Zij heeft een geheel eigen kijk op het leven. Ze geniet van het leven en is eerlijk tegen iedereen, zelfs tegen onbekenden. Zij vindt ook dat ouders voor zichzelf moeten leren zorgen en niet afhankelijk worden van hun kinderen. Boelie is een vriend van Mees en woont ook samen met Mees. Hij is dichter. Hij is vaak onzeker over hoe hij dingen aan moet pakken, vooral met vrouwen. Hij weet nooit zeker wat hij moet zeggen en hoe hij moet handelen. Daardoor is hij vaak ontevreden over zichzelf. Tjeerd Overbeek is het neefje van Rosa Overbeek. Hij wil graag Kees helpen maar weet niet zeker hoe hij de dingen moet aanpakken. Hij is een beetje eenzaam en onzeker. Rosa Overbeek is de tante van Tjeerd Overbeek. Zij houdt toezicht op een openbaar toilet. Het is een gezellige vrouwtje (inrichting van het toilet) die niet zo gauw ruzie met iemand wil krijgen (ze stuurt Panda eerder weg, voordat ze echt ruzie krijgen over de inrichting van het toilet). Zij heeft een mooie leven geleefd en is zeer blij wanneer Tjeerd met Kees komt aanlopen, die een oude schoolvrindje van haar blijkt te zijn. Kees, de grijsaard, hij heeft commentaar op de manier van leven van jongeren, maar wil toch op hen lijken (hij wil mee gaan naar het huis van Mees en Boelie). Het boek is een moment opname uit het leven van meerdere personen, daarom is het heel moeilijk te zeggen wie de hoofdpersoon is. Er wordt nadruk gemaakt op de vrijheid waarin de jongeren wilden leven. Seks, drank en drugs (marie-hoe-anna) spelen een belangrijke rol in het leven van jongeren. Ze fantaseren veel over te toekomst zonder regels. Ze leven in een soort chaos, ze doen waar ze zin in hebben en ze zijn meer geïnteresseerd in hun eigen geluk, dan in die van een persoon naast hen. Het doel van de personages is om hen wensen te voltooien, de liefde relaties die er ontstaan draaien niet om liefde, maar om seks, om tevreden gesteldheid. Er zijn geen normen te vinden in hun samenleving, het gekke leven maakt het voor hen mogelijk om alles te doen waar zij zin in hebben. De relaties waren als volgt: -Mees en Boelie zijn vrinden -Panda in een vriendinnetje van beide jongens, maar gaat met Mees naar bed -Boelie wordt geïnterviewd door Ernst-Jan Zoon en probeert Etta, de vrouw van Ernst-Jan te versieren. -Panda berooft Kees, de grijsaard -Tjeerd probeert Kees te helpen. -Tjeerd is een neef van Rosa -Rosa en Kees zijn schoolvrinden -Kees belandt ‘s avonds op het feest van Mees dat werd gehouden door Kees’ ontvreemde geld. V. Handeling
Het thema is het leven van de jongeren in de jaren vijftig, de fantasieën die ze hebben en hoe hun leven wordt beïnvloedt door alcohol, drugs en seks. Wat opvalt is dat de jongeren die in het verhaal voorkomen absoluut niet worden beïnvloedt door hun ouders. Ze zijn volkomen onafhankelijk en doen lekker wat zij willen. Het boek laat zien hoeveel dingen die je niet had verwacht in een dag kunnen gebeuren. Mees, bijvoorbeeld kreeg in een dag een volkomen onbekend meisje zover dat zij met hem geslapen heeft en kennelijk zal hij haar nooit meer zien. De 200 gulden waren een reden om een groot feest te geven die niemand verwacht had. Hoewel, dit zegt niet dat ze gelukkig zijn. Boelie is, bijvoorbeeld, onzeker hoe hij met Etta moet omgaan en dat maakt hem verdrietig. De conflicten die tussen de personen ontstaan komen vooral door de vrijheid waaraan de personages gewend zijn. Daardoor zijn ze niet bang om voor hun mening op te komen, maar die blijkt niet altijd door anderen geaccepteerd te zijn (zoals het geval met Panda en Rosa). Omdat het verhaal zich op één dag afspeelt is het verband tussen de gebeurtenissen logisch. Namelijk, ze spelen af op hetzelfde moment. VI. Compositie. Het boek heeft een open einde en de lezer weer niet hoe het nou verder zal gaan met de personages. Die boek heeft niet echt een begin, middenstuk en een slot. Het geeft maar een klein deel weer van het leven van jongeren. De spanning loopt op wanneer Mees Panda heeft veroverd. De tragische moment in dit boek is wanneer Kees beroofd wordt van 200 gulden die hij in zijn schoenen had bewaard. De culminatie is wanneer het feest wordt gehouden. Op dat moment komen alle personages bij elkaar, Etta gaat met Boelie naar bed, iedereen is gelukkig en vooral Mees. In de hele roman is een alles wetende verteller aanwezig, die zich soms direct tot de lezer wendt (“Laten we intussen de prenten en kaarten die de wanden bekleedden eens bekijken”). Het is bijna allemaal in hij-perspectief geschreven, alleen bij de flashbacks van Mees (hst 7 en 8) en Etta (hst 13) wordt er even een Ik-perespectief gebruikt. De schrijver maakt gebruik van taalgebruik. Tjeerd praat namelijk heel erg stijf, zoals in boeken, terwijl Panda juist heel erg normaal praat. Alles is ook opgeschreven zoals men het ook uitpreekt, bijvoorbeeld: vurrukkulluk , tsjoe-win-k’um, kep zin in nijslolly, Mary-you-Anna, giegellun, Marie-Johanna, 1/2the, slip-slup, slep-slap, sliep-sloep (ijslolly eten) ,Mah-Rioe-Wan-A. VII. Beoordeling. Dit boek werd mij aangeraden door mijne vrienden. Ik vond het een hele leuke boek om te lezen. Het heeft mij met aan een hele andere manier van leven voorgesteld. Wat ik voelde toen ik het gelezen heb? Dat was een gevoel van vreugde voor de personages, voor hun manier van leven, maar ook een gevoel van verbijstering omdat ze zo onverantwoordelijk handelden. Ik vond het knap van de schrijver hoe hij alle personen liet samenhangen en op elkaar reageren, hoe hij het een één samen hangende geheel ervan maakte: hoe de handelingen die op hetzelfde tijdstip plaatsvonden werden beschreven en door elkaar beïnvloed en hoe alle personages in het laatste hoofdstuk bij elkaar kwamen. Ik kon eigenlijk heel goed met Panda mee leven. Zo’n manier van leven, wanneer je doet waar je maar zin in hebt, trekt mij wel aan. Alleen het is veel te gevaarlijk en in mijn kringen is het niet echt mogelijk. Wat ik niet aantrekkelijk vond van hun gedrag was dat ze eigenlijk geen echte verband met elkaar hadden. Mees heeft Panda eerlijk verteld over zijne ervaringen in zijn jeugd, over zijne liefdes verdriet, maar Panda was een volkomen onbekend persoon voor hem, hij zal hij kennelijk nooit meer zien. Ik zou de boek aan andere mensen wel aanraden. Het is een leuk boek om te lezen. En als je het eenmaal gelezen hebt, kan je de keuze maken of je zo wil leven zoals de hoofdpersonen of zou je liever voor iets rustiger, meer geordend kiezen.