Het Gouden EI - Tim Krabbé

Bibliografische gegevens

Titel: Het Gouden EI

Schrijver: Tim Krabbé

Druk: eenendertigste druk

Eerste druk: 1984

Uitgever: uitgeverij Prometheus

Aantal pagina’s: 98 bladzijden opgedeeld in vier hoofdstukken

Genre: Avonturenroman

Korte inhoud / samenvatting Het Gouden EI

Rex Hofman en Saskia Ehlvest kennen elkaar al een tijd en zijn op weg naar hun vakantiebestemming in Frankrijk. Onderweg stoppen ze bij een benzinestation om even te rusten. Saskia gaat iets te drinken halen en Rex maakt een foto van haar. Rex denkt aan de vakantie van drie jaar geleden. Op een gegeven moment was de benzine op, Saskia heeft toen drie uur in de auto moeten wachten totdat Rex met brandstof terugkwam. Ze was helemaal overstuur geweest. Als kind had ze een nachtmerrie gehad, waarin ze opgesloten zat in een gouden ei. Tijdens haar verblijf in de auto was deze nachtmerrie weer naar boven gekomen. In die nachtmerrie zweefde ze in een gouden ei door de ruimte zonder sterren en de enige manier om daaruit te komen was door tegen het enige andere gouden ei aan te botsen, maar het heelal is zo groot....

Ondertussen wacht Rex al een hele tijd op haar, maar Saskia komt niet terug. Hij gaat naar de servicewinkel om haar te zoeken maar de medewerkers weten niet waar ze is. Daarna belt hij de politie en het hotel waar ze naartoe zouden gaan, maar niemand kan hem helpen. Saskia is spoorloos verdwenen.

Raymond Lemorne heeft al zijn hele leven vreemde gedachten. Zo vraagt hij zich op zijn zestiende af wat er gebeurt als hij van een flat afspringt. Het resultaat is dat hij zes weken in het ziekenhuis moet liggen. Eenentwintig jaar later is hij scheikundeleraar, getrouwd en heeft twee kinderen. Dan komt er weer een absurde gedachte bij hem op. Nadat hij eerst een kind van de verdrinkingsdood heeft gered, vraagt hij zich af of hij ook in staat is om een misdaad te plegen. Vanaf dat moment begint hij met de voorbereidingen voor de perfecte misdaad nl. iemand levend te begraven. Hij doet net alsof hij zijn vakantiehuisje gaat opknappen. In het echt maakt hij alles gereed voor de misdaad. Hij bedenkt een plan om zijn slachtoffer vanuit een benzinestation mee te lokken. Hij zal een vrouw terwijl hij zijn arm in een mitella houdt, vragen of ze hem wil helpen zijn aanhangwagen aan zijn auto te koppelen. Zijn eerste pogingen mislukken, omdat niemand in zijn auto durft te stappen. Een volgende poging lukt wel: een meisje (Saskia) vraagt hem naar de sleutelhanger die hij bij zich heeft. Hieraan hangt namelijk een grote R. Ze is heel geïnteresseerd en vraagt hem of ze er eentje kan kopen. Hij neemt haar mee naar zijn auto, bedwelmt haar en rijdt met haar weg. Daarvoor had hij 2 kampeerders doodgeschoten, omdat die voor zijn vakantiehuisje kampeerden.

Acht jaar later is Rex op vakantie in Italië, samen met Lieneke, zijn nieuwe vriendin en vraagt haar ten huwelijk. Hij wil Lieneke eerlijk vertellen hoe hij over Saskia denkt. Lieneke merkt dat Rex ‘s nachts een nachtmerrie heeft over het gouden ei. Na deze vakantie start Rex een opsporingscampagne. Hij roept in advertenties mensen op, die Saskia toen hebben gezien. Hij krijgt verschillende reacties maar geen enkele is bruikbaar. Later belt Lieneke op: zij is bedroefd, omdat ze elkaar na de vakantie zo weinig hebben gezien. Na een aantal dagen meldt een Franse man zich (Raymond). Rex herkent deze man: hij was de man met de mitella bij het tankstation, acht jaar geleden. Raymond wil hem wel vertellen wat er met Saskia is gebeurd, maar alleen als Rex hetzelfde lot ondergaat. Rex stemt toe, terwijl hij weet dat hij dan zal sterven. Raymond neemt hem mee naar het tankstation en laat hem koffie met een slaapmiddel drinken. Dan vertelt hij wat er is gebeurd. Als Rex wakker wordt, ligt hij op een matras in een doodskist en weet hij dat hij (net als Saskia) levend is begraven. Lieneke zoekt Rex, maar van hem en Saskia werd nooit meer iets vernomen.

Recensie van internet

“Het fascinerende aan dit boek is dat achter een eenvoudige gebeurtenis een sterke gedachtegang schuilt. De verschillende technieken die de Krabbé gebruikt zorgen voor optimale spanningsbogen. Vertraging, versnelling en de open plekken zijn een van deze onmisbare kenmerken in dit boek. Doordat Krabbé zijn personages geleidelijk aan introduceert en bij elke personage zijn/haar leven schets, worden de achterliggende gedachtes in de thematische laag van het verhaal goed naar voren gebracht. Wat niet onopgemerkt kon blijven is dat dit boek het niet moet hebben van zijn humoristische voorvallen en gezegdes. Het gaat bij dit boek namelijk echt om het uitermate sterke plot. Wat bij dit boek juist zo mooi is omdat het boek vrij beknopt is wat betreft het aantal bladzijden. Het wachten op antwoorden hoeft zo niet al te lang te duren.

Al met al een enorm goed boek, dat zijn faam vooral te danken heeft aan zijn uitermate sterke plot en de achterliggende gedachte aan een zo voor de hand liggende gebeurtenis. Een boek dat zijn prijzen en verfilmingen meer dan waard is.”

Mijn waardering / thema en motieven

In de eerste plaats is het een boek met maar 98 bladzijden en alhoewel dat niet altijd hoeft te betekenen dat je snel een boek uitleest (denk maar aan boeken met een zware emotionele of sentimentele laag, dan lees je het niet snel uit, ook al zijn het maar 100 pagina’s), las ik dit boek in een uur uit. Het Gouden EI is dus een redelijk makkelijk te lezen boek. Het is sowieso ook een kort verhaal, het boek wordt ook veel opgevuld met beschrijvingen van omgevingen, maar naar mijn mening waren die soms wat overbodig en gaf dat ene detail meer niet een beter beeld van de ruimte waarin ze zich bevonden.

“Ook nu nog, om tien over zeven, was het een rommelige bende over de overkapping van de pompen, met over de grond scharrelende ijspapiertjes, caravans, mannen in sportbroekjes en opgekropen T-shirts, een deux chevaux met een kano op het dak die ‘Queen Elizabeth’ heette.”

Er zullen mensen zijn die dat fijn vinden maar ik vond het overbodig. Ik vond het een goed te volgen verhaal. In hoofdstuk vier leek ik echter even de chronologische volgorde van het boek kwijt te zijn. Als laatste vond ik het einde ietwat teleurstellend alhoewel dat was waar de schrijver op doelde met zijn verhaal. Het doel van dit verhaal is wel amuseren. In het algemeen vond ik het een leuk boek om te lezen maar was het niet een boek waar je niet in kan stoppen met lezen. Wel een goed origineel verhaal. Deed me denken aan de film ‘Buried’ uit 2010.

In het boek speelt de obsessie van Rex over de plotse verdwijning van Saskia een rol. Rex ondergaat daarom uiteindelijk ook wat met Saskia gebeurd was. Enkel om het raadsel dan op te lossen. Meerdere keren zet Rex dan ook advertenties in de krant.

Hoofdthema in het boek is het geweten. Rex Hofman houdt veel van zijn vriendin, maar gunt zich gedachten die daarmee in strijd zijn. Hij observeert haar koel, gebruikt haar voor kleine plagerijen, constateert bij zichzelf dat het hem zeer opwindt om slecht te zijn.

Stel, je bent een goed aangepast lid van de maatschappij en tijdens het jaarlijkse bedrijfsuitje sta je met een collega aan de rand van een diep ravijn. Het uitzicht is fraai, hij geniet ervan, maar intussen bekruipt je de gedachte: één duwtje en hij verdwijnt gillend in de afgrond. Gegarandeerd dood, geen getuigen in de buurt, risicovrije overtreding. Hoe zou je je voelen als je dat duwtje gaf? Schuldig of juist heel prettig opgewonden? Je weet het pas als je het doet.

Het Gouden Ei gaat in essentie over dit testen van het Superego, het uitproberen van het Kwade. Iedereen heeft een geweten dat hem vertelt wat hij wel of niet mag doen, op straffe van uitsluiting uit de groep en op straffe van schuldgevoel. De meeste mensen komen er niet toe om uit te testen of die sanctie inderdaad volgt, of dat het een ingehamerde mythe is.

Krabbé's uiteindelijke hoofdpersoon doet het wel, hij volgt de impuls van zijn gedachten, en als hij zijn misdaad stap voor stap voorbereid en ten slotte uitvoert, blijft het halt-bevel van zijn geweten uit en ook de wroeging.

‘Het verhaal van Het gouden ei heeft Tim Krabbé gebaseerd op een berichtje uit een krant dat enorm tot zijn verbeelding sprak. Een Belgisch meisje, Pascale Lefebvre, was met een reisgezelschap onderweg op de Franse autoroute. Na een korte onderbreking van de reis bij een pompstation verscheen Pascale niet meer in de bus. Niemand wist waar ze was, niemand had haar zien vertrekken. Ze leek spoorloos verdwenen. Meer dan tien jaar nadat hij dit bericht gelezen had (en er een boek op gebaseerd had) besloot Tim Krabbé in opdracht van een tijdschrift uit te zoeken hoe de werkelijke geschiedenis ooit verlopen was. De speurtocht die hij moest ondernemen leek daardoor op die van de hoofdfiguur Rex Hofman, die zijn Saskia trachtte te vinden. Het leek onbegonnen werk, totdat Krabbé bij toeval stuitte op een ander krantenbericht dat een dag na de verdwijning in Het Laatste Nieuws had gestaan en daarin stond de oplossing. Pascale Lefebvre was bij het tankstation in de verkeerde bus gestapt.’

Motieven:

Raymond Lemorne is het alter ego van Rex Hofman. Beiden observeren en manipuleren. Zoals in het volgende fragment: “Op een ochtend toen ze nog sliep had hij haar tasje opengemaakt en een rijksdaalder uit haar portemonnee genomen. Trillend en op hetzelfde moment gefascineerd door zijn slechtheid had hij met die rijksdaalder in zijn hand gestaan en hem niet teruggedaan, Een andere keer had hij een citaat nodig gehad uit een boek dat hij niet zo gauw kon vinden en waarvan hij wist dat zij het ook had. Terwijl hij haar nummer draaide schoot hem alsnog te binnen waar zijn exemplaar lag maar later had hij haar toch opgebeld. En terwijl zij de passage op dicteersnelheid voorlas en hij in zijn opengeslagen boek meelas had hij een griezelige wellust gevoeld. Daar stak die lieve Lieneke alweer een vork in haar vis, onwetend over wat hij met haar voor had. Dat was wreed, dat moest hij zo snel mogelijk ongedaan maken.”

Toeval speelt een belangrijke rol. Als Saskia en Rex meteen na het tanken waren doorgereden, wat Rex eigenlijk het liefste wilde, had Saskia Lemorne nooit ontmoet. Het meest opvallende is natuurlijk dat Saskia in haar droom door toeval verlost zou kunnen worden, terwijl zij in werkelijk door toeval het slachtoffer van een maniak wordt.

Daarnaast zijn zowel Raymond Lemorne als Rex Hofman geobsedeerd door spelletjes. Ze zijn geneigd de dingen die ze aanpakken als een spel te zien. Lemorne denkt over de voorbereidingen voor de perfecte moord: 'Het was een gedachtenspel, ongelooflijk spannend.' Nog voordat hij de moord pleegt, ziet hij zichzelf als 'de oplossing van een raadsel dat nog moest ontstaan!'

Het motief van de eeuwigheid komt ook vaak voor. Het oneindige heelal uit de droom van het gouden ei. Het is opvallend hoe vaak er naar deze begrippen wordt verwezen. De eerste zin van de roman luidt: “Gelijkmatig als ruimteschepen bewogen de cabines vol toeristen zich over de lange brede weg naar het zuiden”. De roman eindigt met: “Van geen van beiden werd ooit nog iets vernomen ge Leken van de aardbodem verdwenen”. Als Rex Saskia kwijt is, voelt hij zich eenzaam “als een achtergelaten ruimtewandelaar. In verband met het motief van deze 'oneindigheid' is het trouwens aardig op te merken dat het getal 8 een belangrijke rol speelt in de roman. Een liggende 8 is in de wiskunde het symbool (teken) voor 'oneindigheid'. Als Rex en Saskia hun munten begraven, wordt er vermeld dat het bij de achtste paal gebeurt: “Hij telde; het was de achtste paal van het einde van het hek. Er kwam een glimlach op zijn gezicht: acht was haar geluksgetal. Rozen waren het mooist als het er acht waren, en ze vond het jammer dat hij niet een jaar jonger was dan zouden ze acht jaar schelen”. Saskia verdwijnt ook om ongeveer acht uur 's avonds. De nieuwe zoektocht van Rex begint acht jaar na de verdwijning van Saskia. De advertentiecampagne kost 80.000 gulden. Lemorne is acht jaar ouder dan Rex. Rex is acht jaar ouder dan Lieneke. Het kan ook geen toeval zijn dat het cijfer 3 zo vaak en zo nadrukkelijk genoemd wordt. Een kleine opsomming. De ervaring van de Italiaanse vakantie vindt drie jaar voor Saskia's verdwijning plaats. Saskia zit drie uur in de auto opgesloten. Bij het pompstation zijn drie wc's en drie pompbedienden. Als Rex (drie letters!) de verdwijning van Saskia aan de politie meldt, zijn er drie kwartier verstreken. Tijdens zijn Italiaanse vakantie verslaan Rex en Lieneke de Fransen met badminton in de derde set (een wedstrijd die zo'n drie kwartier duurt). De Franse popgroep bestaat uit drie personen en zij worden drie dagen na hun laatste vakantiedag weer op de planken verwacht. Lemorne denkt drie jaar na voordat hij begint aan de voorbereiding van de perfecte misdaad. De moord op Saskia is de derde moord die Lemorne pleegt. Op de derde dag na de advertentiecampagne worden er drie brieven bij Rex bezorgd. Op het moment dat Lemorne Rex ontmoet, zou Saskia 33 jaar geweest zijn. De getallen drie en acht vormen zo een leidmotief.

Het einde van het boek was voor mij jammer genoeg al bekend. Mede hierdoor was de spanning er wat af. Ondanks dat bleef het toch een interessant boek. Vooral de gedachte over het moraal spreekt mij aan. In hoeverre heeft de mens zichzelf gemaakt? Met zijn normen en waarden, ethiek en moraal. Is het geweten iets dat je aangeleerd wordt?